M o n s te r s en n o ta , a a n g e b o d e n d o o r
de S uma tra -ex p ed itie .
Ve r s c h i l l e n d e t a h a k s o o r t e n ( t embâkar ) .
De tahak wordt niet alleen voor eigen gehruik maar ook
voor den handel verbouwd. Zij komt op aile markten voor
en wordt niet bij het gewicht maar bij de streng (djalouw)
verkocht. Alleen in de streken die van de voortbrengende
plaatsen verwijderd liggen, komt de verkoop bij het gewicht
voor. Dooreen wordt de supérieure tabak tegen f 2,50 à
f 3,— per kilo verkocht.
In de Padangsche Bovenlanden is de tabak van de L Kota’s
en in Rawas de Bidjangsche tahak het meest gezocht. Deze
is zwaar, gene licht. De tabak van Midden-Sumatra is zeer
geurig ; zoowel Vi’ouwen en kinderen als mannen rooken haar.
T emb â k a r Gadoei ; t a b a k van Gadoet .
Al de tabak wordt uit de hand, met een scherp mesje,
op een plank gesneden. Vooraf droogt en broeit men haar
in een mand, gedekt door Lagoendi-(Vitex)-bladeren. Na drie
dagen zijn de hladeren geel; de nerven worden er dan uit
verwijderd. De fijn gesneden tabak, op platte manden of
horden uitgelegd, droogt men gedurende 7 à 8 dagen in de
zon, de massa nu en dan omkeerende.
Tembakang Kamang; 2 monsters van Agam.
Uit het jongste regeeringsverslag mögen de volgende aanteekeningen
over de tahak buiten Java, hier nog eene plaats
vinden.
Op Sumatra’s Westkust wordt vooral in de L Kota’s en de
omstreken van Singkarah, tahak verhouwd. In 1880 werden
van Padang 1930 en in 1881, — 3833 pikols uitgevoerd,
Benkoelen. De in dit gewest gekweekte tahak is meestal
van slechte qualiteit. De goede soorten, die vooral op den
berg Margas in de afdeeling Kroë voorkomen, zijn zoowel
voor de binnenlandsche markt als voor den uitvoer naar
Palemhang, Padang en Batavia zeer gewild.
Palembang. De inlandsche tahaksteelt breidt zich zeer uit.
De tabak is in de Ranau-districten, het landschap Kessam,
zoomede in Redjang, Moesi-Oeloe enSindang, van supérieure
qualiteit. Wordt gewone tabak te Palembang met 20 à 30
guldens hetaald, de Ranau-tabak bedingt daar per pikol,
75—150 en 200 à 250 guldens, naar gelang ze tot 3®, 2® of
jste soort gerekend wordt.
Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo. De aanplantingen
blijven van weinig beteekenis en alleen voor plaatselijk gebruik
hestemd.
Amhoina. De op Ceram en Boeroe geteelde tabak is van
uitmuntende qualiteit; indien er gelegenheid hestond tot afzet
, zou de cultuur hier voor de bevolking van groote hetee-
kenis worden kunnen.
Ternate. De' cultuur beteekent weinig; tahak wordt ingevoerd
van Halmaheira, Batjan en Makian, maar grootendeels
ook weder verscheept naar Amhoina en Banda. De markt-
prijs van goed product heloopt / 60 à f 80 per pikol.
Timor. Op Flores, Soemba en Timor wordt nog al veel
tabak verbouwd, echter van inferieure qualiteit. Het product
wordt tegen / 30 à / 40 per pikol verhandeld. Een zeer
bevredigend gewas leverde het op Rotti beproefde zaad van
Celebes, dat A'an een betere soort afkomstig was.
Bali en Lombok. Ook hier teelt men tabak voor den uitvoer.
Omtrent Suriname vinden wij in het onlangs verschenen
werk van A. J. Riko (Ons Rijk Suriname. Schetsen voor
Neerlands volk, zijn handel en nijverheid. Rotterdam bij
Nijgh en van Ditmar 1883) de volgende opmerkingen:
Tabak. Sedert lang in Suriname niet meer geproduceerd.
De tahak wast in Suriname zeer snel. Volgens de commissie
i
! i
il
;(
11
n
2
15
;8
!2
!2
8
>C
18
!1
8
C
i
M
k
M