Met het oog op de belangen van den planter zouden wij
ons tot die korte aanwijzingen bepalen kunnen, daar men
er niet meer aan denkt andere kinasoorten te kweeken dan
de drie hier voornamelijk ter sprake gebrachte. Wenschten
wij dieper door te dringen, wij zouden te veel op wetenschappelijk
terrein verdwalen en daarmede, zonder eenig dadelijk
praktisch nut, tot te groote uitvoerigheid gedwongen worden.
Voor den handel en de industrie is het evenwel Avenschelijk
nog enkele opmerkingen te laten volgen. Immers, hoeveel
waarde men ook hechten moge aan de zuivere botanische
bestemming van eene kinasoort, — hoeveel licht een mikroskopisch
onderzoek van den bast ook schenken kunne en welk
een mate van ervaring men door jaren lange behandeling en
vergelijking van kinabasten ook verkregen moge hebben ter
hunner waardeering, — het is boven alien twijfel verheven?
dat het eenig afdoende en positieve middel tot schatting van
het alcaloid en in ’t bizonder van het kinine-gehalte van den
hast, in het scheikundig onderzoek van dezen gelegen is.
Voor dit onderzoek wordt niet alleen algemeene kennis van
scheikunde, maar, wegens de complexe samenstelling van het
materiaal, een zeer hizondere, gepaard aan groote oefening en
ervaring, vereiscbt.
Bniten de alcaloiden bevatten de kinabasten kinova-, looi-
en kinazuur, om niet te spreken van harsen, olieen, andere
organische- en anorganische stoffen. De volledige uittrekking
van de alcaloiden is slechts bij de inachtneming van veel
zorgen te bereiken, maar moeilijker valt hun afzondering in
volkomen zniveren staat en zwaarder alweder de zuivere afscheiding
van de kinine, waarop het voor den fabrikant toch
aankomt.
In een vorig hoofdstuk is er reeds op gewezen, hoe men
monsters uit de collis trekken moet '), en ging men daarmede
slordig en onnadenkend te werk, men zoude zich allicht aan
teleurstelling en misrekening hlootstellen.
D Zie bladz. 214.
De kinine en de kinidine worden, als isomeeren, door de
formule 4 N, Oj en cinchonine en cinchonidine als
isomeeren van 0 voorgesteld. Kinine en cinchonidine
zijn links-, kinidine en cinchonine rechts-draaiend.
Kinine, kinidine en het amorph-alcaloid zijn oploshaar in
aether; cinchonine en cinchonidine niet of bijna niet. Kinine
en cinchonidine worden uit de opgeloste zouten als bijna
onoplosbare tartraten door Salseignette neergeslagen, terwijl
de tartraten van kinidine, cinchonine en amorph-alcaloid, in
water gemakkelijk oploshaar zijn. Op deze eigenschappen der
verschillende alcaloiden gronden zich voornamelijk hunne her-
kenning en afzondering, doch mag men geenszins gelooven,
dat de wetenschap haar laatste woord gesproken heeft. Jai’en
lang sprak men alleen van in aether op- en onoplosbare alcaloiden
en was daarvan gevolg dat men op Java vele
kinabasten rijker aan kinine dacht dan zij bij de vorderingen
der scheikunde bleken te zijn'
Voor de afzondering der gezamenlijke alcaloiden past men
vooral twee methoden toe. 1°. De kalk-spiritiis-methode,
waarbij zeer fijn kinapoeder met kalkmelk gemengd en na
volkomen droging, met spiritus van 90 ®/o wordt uitgetrokken.
Vele andere oplosrniddelen worden in stede van alcohol toegepast.
2°. De znre methode, waarbij het kinapoeder met
zoutzuur-houdend water uitgetrokken en de oplossing met
soda- of potasch-loog neergeslagen wordt. De neergeslagen
alcaloiden wasclit men vervolgens met verdunde loog uit, om
ze daarna van elkander te scheiden. Door kristallisatie der
zwavelzure zouten zondert men de kinine, als de moeielijkst
oplosbare verbinding, af. De oplosbaarheid der verschillende
sulphaten van kinine, kinidine, cinchonidine en cinchonine,
wordt voorgesteld door de hreuken V 760 — Vs so — Vi s o
— * /54. In de moederloog blijft eindelijk het amorph-alcaloid
terug.
Ter quantitatieve bepaling van de verschillende alcaloiden
worden deze eerst te zamen, —• op 100 ° gedroogd, gewogen.