van onderzoek dienen te volgen, wenscht men van lieverlede,
redelijke geschillen tot uitzonderingen te beperken.
De pi oducenten znllen zich de bevoegdheid moeten ontzeg-
gen van afkeuring en réclames, zoolang zij zelve niet ook
zich veitioiiwd maken met de methode en uitvoering der
analyses, die alleen, de innerlijke waarde van hun product
in het licht vermögen te stellen. Zoolang zij zelve waarde
blijven hechten aan standmonsters, znllen zij blootstaan aan
den moedwil of de willekeur van belanghebbende koopers,
die partij mochten willen trekken van eene veroordeelde klas-
seeiing en taxatie en verliezen zij hovendien alle reden tot
grieve tegen koopers en arbiters, die, op kleur en qualiteit
snijdende, de overeengekomen refacties voor stroopsuiker e. a. m.
kwalijk in acht mochten nemen.
Prodncti e en Handel.
In 1830 schatte men op Java de opbrengst van een bouw
suikerriet op 10 à 20 pikols suiker. Volgens een rapport van
den directeur der cultures de Vogel, in 1838, werd het
maximum zelden hereikt, hleef men daarentegen dikwijls
beneden het minimum. In de jaren 1840/48 bedroegen de
gemiddelde productie-cijfers 22 à 32 pikols.
Door de geleidelijk ingevoerde verbeteringen, zoowel wat
de cultuur als de industrie hetreft, zijn de gemiddelde uitkomsten
aanzienlijk gestegen. De hierna volgende overzichten
van de laatste jaren kunnen dat feit in het licht stellen.
Wel is waar zijn er ook heden nog fabrieken die dooreen
niet meer winnen dan 30 à 40 pikols per houw, maar daartegenover
staan anderen die meer dan 100 maken en, hebben
wij hiervan de toevallige of natuurlijke oorzaken niet te onderzoeken,
het kan toch zijn nut hehhen aan te teekenen, dat
meer dan eene onderneming de droevige ervaring moest op-
doen, dat haar tijdelijk beheer door een minder bekwaam of
ervaren administrateur, al aanstonds tot geweldige teleurstellingen
soms leidde. Daaruit spreekt duidelijk dat, onder
overigens gelijke omstandigheden, de uitkomsten ook van een
suikeronderneming, bovenal afhankelijk zijn en blijven van
de personeele krachten die haar ten dienste staan.
Ziekten en plagen zoowel als ongunstige weersgesteldheid
kunnen een aanplant natuurlijk doen tegenvallen, maar ook
onder normale omstandigheden zijn de verschillen aanzienlijk,
die men, wat de riet-productie aangaat, van verschillende
ondernemingen ziet opgeteekend.- Niet alle gronden zijn even
vruchtbaar, maar niet alle riettuinen worden ook met gelijke
zorgen aangelegd, heplant, bemest en onderhonden. Voor een
groot deel althans zullen de resultaten wel altijd verband
houden met de zorgen die men aan grondbewerking, keuze
en behandeling van stekken, wijze van aanplant, onderhoud
en oogsten e. z. v. wijdde. Maakt men soms slechts enkele
honderden pikols riet per houw, vele ondernemers winnen er
1000 terwijl 1400 à 1700 meermalen verkregen zijn.
E n , wat nu de cnltnnr hetreft, is almede van toepassing op
de fabricage. Zeer zeker zijn niet alle rietsoorten even rijk
aan sap en suikergehalte en dat de aard der gronden, de
bemesting en de weersgesteldheid ook op de qualiteit van de
grondstof invloed oefenen, mag men gerust aannemen; doch
alweder is een feit d a t, ceteris paribus, de eene fahriek uit
de grondstof meer trekt dan de andere en ook dezelfde fahriek
onder verschillend heheer, verschillende resultaten afwerpt. De
voorbeelden zijn daar dat men 12 % suiker uit de grondstof
bereidt, terwijl anderen slechts 8% of minder produceeren.
De densiteit van het sap loopt op dezelfde onderneming, van
verschillende gronden en in onderscheiden periodos, sterk
uiteen soms en even tálleos zijn de verschillende uitkomsten,
als de factoren die daartoe aanleiding geven kunnen.
Over het algemeen mag men intusschen dankbaar erkennen
dat de uitkomsten sinds eenige jaren opmerkelijk verheterden
•en dat men blijkbaar nog altijd vooruitgaande is. De verwach