belangrijke defecten, in de binnenlanden niet overal dadelijk
znllen kunnen hersteld worden. De beer v a n Maan e n heeft
op J a va onlangs een nieuwe, eenvondige drooginricliting tot
stand gebracht, waarvan de nitneinende werking door eene
commissie kon worden geconstateerd en die alle voordeelen
van snelle werking, tijdsbesparing en gemak in zieh schijnt
te vereenigen. Rest nog de door de ervaring op te lossen vraag,
of de door de inrichting gedroogde koffie zieh goed zal houden.
De g l o n d o n g a n kan geacht worden droog en voor ont-
bolstering vatbaar te zijn, zoodra een bandvol, in de vuist
gesloten en gescbud werdende, de boonen in baar ombulsels
doet rammelen. Door stamping of maling woi’dt de goed droge
g l o n d o n g a n ontbolsterd en ook voor deze bewerking heeft
de techniek goede machines reeds leeren gebruiken. T i e r s
e n P e n d l e t o n s k o f f i e p e 11 e r verricht alle werkzaam-
heden die na het drogen noodig zijn. Meer en meer gaat
men er echter toe over de koffie ter plaatse van voortbrenging,
alleen van baai> bolster te ontdoen en de boon in de
hoornschil, — de g a b a b , — naar E u r o p a te zenden.
Zelfs heeft men proeven genomen met de verzending der
g 10 n d 0 n g a n. Te A. m s t e r d a m , alsmede te R o 11 e r d a, m .
werken tbans reeds vele inrichtingen waar het pellen , sorteeren
en glanzen der koffie met succès plaats grijpt. Zoo verdeelt men
den arbeid of verplaatst dezen onder günstiger voorwaarden.
Van bevoegde zijde mochten wij de voîgende mededeelingen
ontvangen:
„Omtrent de in de i-oode schil gedroogde Java-koffie, —
de g l o n d o n g a n , — is te berichten, dat wij reeds enkele
malen van op die wijze bereide soorten, gelijktijdig met de
op de gewone wijze gedroogde, van dezelfde berkorast, aan
de markt brachten, maar dat noch uit de bescbrijving der
makelaars, noch nit de in veiling besteede prijzen bleek, dat
in het product eenig verschil boegenaamd werd ontdekt tns-
scben de beide bereidingswijzen”.
.,Met den verkoop van in de hoornschil aangevoerde koffie,
g a b a b , — zijn in 1880 en 1881 verscheiden proeven
o-enomen. De kleur van de op die wijze verscheepte partijen
bleek, na de pelling, over het algemeen, veel beter gecon-
serveerd te zijn gebleven dan de in gepelden staat geexpedieerde
koffies van dezelfde herkomst en ook de daarvoor besteede
prijzen waren hooger, maar, of de overvoer in de hoornschil
voor de importeiii's voordeeliger mag heeten, is nog niet met
zekerbeid uit te maken zoolang de verzending van gabal i
niet op meer uitgebreide schaal plaats vindt. Eerst dan zou
met rneei“ nauwkeurigheid kunnen worden nagegaan of de
hoogere prijzen de meerdere kosten wegens schadelijke lasten-
maat, vracbt voor de aanzienlijke hoeveelheid doppen enz. enz.
opwegen. Het is gebleken dat de bier te lande gepelde koffies
spoediger en meer verbleeken dan de in I n d i e ontbolsterde,
een ongerief dat , mocht het niet kunnen worden weggenomen ,
in het vervolg niet zonder invloed op den te bedingen prijs
zal kunnen blijven” .
Rnimer ervaring zal inderdaad vereiscbt worden ter beslissing
of vorenbedoeld nadeel onvermijdelijk aan de expeditie in
de hoornschil geweten moet worden >). De zuivere economiscbe
kwestie achten wij voor een bevredigende oplossing volkomen
rijp daarentegen; in I n d i e zal men meer en meer te wor-
stelen krijgen met de arbeids-kwestie en zij houdt biermede
iiamv verband. De g a b a b verliest door pelling 14 ä 20 ten
honderd aan gewicht, naar gelang zij meer of minder goed
gesorteerd is. Dikwerf komt er veel g l o n d o n g a n onder
voor die 20—25 pCt. gewichtsverlies lijdt. Worden de trans-
portkosten enz. door de verzending van de g a b a b verhoogd,
daartegenover staat arbeids-besparing in I n d i e , waaraan nog
eene ruimere beteekenis dan die van financieelen aard alleen
gehecht moet worden. De koffie-pellers betalen bovendien een
zekere retributie voor de schillen die zij als brandstof benutten
en op hunne beurt znllen zij de asch voor de bereiding van
kunstmest weder realiseeren kunnen.
D Zie k e t na sc li r i f t .