M
het eerst in 1874. Suriname gaf slechts van tijd tot tijd
teekenen van leven ; de daar zeer ongeregeld genomen proeven
hebben nog geen groote resultaten opgeleverd. Borneo schijnt
een goede toekomst te beloven ; in Amoenthay, de Dajak- en
Doesson-landen waren de uitkomsten voor eigen consumptie
bevredigend en maatscliappijen heeten reeds gevormd ter
voortbrenging voor de groote markt *). Een groote onderneming
op Celebes had met dure en meestal gebrekkige werkkrachten
te worstelen ; de kleine partijen, uit de Molukken op de Nederlandsche
markt gebracht, waren overigens van zeer gewaardeerde
hoedanigheid.
De aan het slot dezer gevoegde tabellen A, B, C en D
geven een overzicht van de beteekenis van den tabaks-handel
in Nederland, ook in betrekking tot de vreemde soorten,
d. w. z. de van buiten Nederlandsch-Indië aangevoerde partijen.
De cultuur en de bereiding iii ]V. 0. I.
De oudste Javanen weten omtrent den oorsprong of den
aanvang der tabakscultuur niets te zeggen. Deze was reeds
inheemsch toen de Europeanen er zich mede begonnen te
bemoeien.
In het jaar 1834 zond de regeering den heer N. G. de V oogt
naar Cuba ten einde daar de cultuur en de bereiding van de
tabak grondig te bestudeeren. In 1838 op Java teruggekeerd,
werd DE V oogt hier, als assistent bij de tahakscultuur, met
de toepassing van zijne op Cuba vergaarde kennis en ervaring
belast. In 1842 werd hem in de residentie Rembang een
contract toegewezen. Krachtens het cultuurstelsel nam de
tabak een plaats onder de aan de bevolking opgelegde dwang-
’) Ook (Ireigt .sterke mededinging -van de mächtige engelsche
compagnieën, die zich op Noord Borneo gevestigd bebben.
cultures. Het hestuur liet planten, den aanplant onderhouden,
oogsten en in de schuren brengen en hier nam de taak dei
contractanten een aanvang met de bereiding van het product
voor de Europeesche markt. Vele contracten werden achtereenvolgens
in verschillende gewesten van Java uitgegeven;
maar wij hebben hier geen geschiedenis van het cultuurstelsel
te leveren en kunnen dus over den aard van de tabaks-
contracten métal hunne afwisselingen, zwijgen. Meergenoemde
DE V oogt was gehouden waar mogelijk en gewenscht, zijne
medecontractanten voor te lichten en de regeering zijne goede
■diensten h; bewijzen. Ruim 20 jaren na hem werden nogmaals
ambtenaren. achtereenvolgens de heeren 0. S avaving
en H. J. VAN S avieten , naar Cuba gezonden ter verzameling
van voor Java nuttige kennis en ook in andere richting liet
de regeering niets onbeproefd om de cultuur en de bereiding
op allerlei Avijzen te bevorderen, Zaden van algemeen gewaardeerde
tahaksoorten onthood zij nit onderscheiden landen, als
van Cuba en Manilla en proeven Averden daarmede genomen
tot invoering dier supérieure qualiteiten *). Mocht het intusschen
al gelukken vreemde soorten met succès te kAveeken,
het is ook zeker, dat de oorspronkelijke vormen en vooral
■de innerlijke hoedanigheid, met name de geurigheid, zich in
Indië door verscheidenheid a-an hodem en klimaat gewijzigd
hehhen en hierdoor zoovele variëteiten zijn geboren, dat zij
•den kruidkundige een ruim veld van studie aanbieden. Men
moge in Indië havanna-tahak voortbrengen kunnen, deze zal
alleen den naam met het product van Cuba gemeen hehhen;
de Avare havanna-geur is niet te reproduceei’e n , Avat echter
niet belet dat vooT bepaalde doeleinden, sommige indische
soorten zelfs nog de voorkeur verdienen kunnen.
’) In ’s lands jilanteii- en cultuurtuin te Buitenzorg blijven die
proeven aan de orde; de jaarlijksche verslagen geven daarvan
rekenschap, zoomede van de uitkomsten door verschillende planters
gewonnen van zaden, die voornoemde inrichtingen beschik-
haar stellen.