..;:.:!;;:;
ilÜ
« a r
I f l v
fiiilFk
I S 2 EE S C H R Y V I N G »EU S P R I N G K H A A N E N EN
^ T toebr engen lot de fchade
fchien zTl . n '' ' f ko n i n l o o c h e n a n T S
I n M ^ f r h l n-i^'f;; "" ' s e n , waarom dan zulk een fchadZ
I n f e a gefchapen IS? Doch de zujken zai ik antwoorden met eene plaats u i t Z
boven aangehaalde Werk van den Heer D e r h am, die desweeens b adz ^
„ kn ^ En M ' hyzonder, w.mr ,oe dienen zo veek bkedeloozs Dieven ilnfeaenli
„ Ä» 'oeele Planten en een groote menigte vm andere dingen? MaaZo Z f n M
„ waarom zjn 'er zmnmigen, onder die Schepzelcn, vei re van
„ Op d,: alles zouik können antwoorden, dat in een grooter verfcheidem-
„ he,dt zieh ook meer konft opdoet; dat de fchadelyke SchepzeTen of doo,
„ om ons te kaftyden. 'ür zyn nog klaare blyken van ferwoeft iS'
" f , i on d e rmy n t geweeft; en een anderei n Zi™
" ( f in ßtvorßien is%en Städ in franlryi verwoel
" Z I - ^ r , r n hy z e g t , dat de Inwooners van Gw,
„ een der CyM/eie Eiknden, door de Muize« verdreeven wierden; enTa
" S^LÜ™ T / 1 g'^o^'^Landtfchap, welker Bewoonersd^r
" V ^"'Sifnge Meren zyn omgebragc. En, naar't zeggen van
" i n fr/ T' ^^'-^""Idoor groote /l.pzen verjaagd ®®]Midde"
„ len altemaal om onze voorz.gtigheidt , onze zori, naaraigheidt en zo
" : Z L r " v Z ' genoe f z a a™ doofanderen aa„
„ getoont. Voor t tegenwoord.g zai 'tgenoeg weezen te zeggen, dat deze
" S r f "f ^eer wyle Voorzienighddt dus is ge!
: ; z t ^ ' i e Z t n t r o r g e L ™ ^ alfe tyden en pia^
" de z e r Schepzelen ftrekken voor Voedzel, andere voorGe-
" r . K . '" ' h a ^ g t , dat Hu'pmidde.
" i V J ' IA {r g ^ - f n.bereidt en gemakkelyk uitgevonden können worden,
„ fin die zelf tot Voedzel dienen, en zonder Onkoilen zyn. Naderhand heeft
„ het
K R E K E L S DEZER L A N D E N . Tai. XV.
, het bedrog der Menfchen en de fchranderheidt der vernuften Winke l s uitge- Tab. XV.
, vonden.in welke 'c leven soor ieder Menfch te koop belooft wort. Aan-
, ilonds worden onverklaarbaare t'zamenmengzelen en mixtuuren geveilt.
, Men heeft geene achting, dan voor Hulpmiddelen, die mtjraiie en uit de
, Indien kernen,en voor de minfle zweer zoekt men geneezing uit de Roode-
, Zee, daar ondertiiffchen de beile Geneesmiddelen daaglyks op de Tafel
, der Armen gevonden worden. Zommigen dezer Schepzelen zyn be-
, kwaam omgebouwen, om werktuigen en alle foorten van gereedtfchappen
, temaaken, anderen eindelyk ilrekken niet alleen tot vermaaak en ver-
, kwikking voor den Menfch , maar ook voor de allergeringfte Diertjes.
, De goedheidt van den Schepper is zo verre Over deze Beesjes uitgebreidt,
, dat hy haar , zo wel als den Menfch, met al wat noodzaaklyk is, en, op-
, eenigerwyze, tot de welvaart en zoetigheden ,van 't Leven dienen kan,
, begiftigt heeft.
„ 't Is gewis dat alle Schepzelen , 't Vee, de Vogelen, de bloedelooze
, Dieren (Infeäen), de Gewaflen, en andere diergelyken, verfcheiden nut-
I tigheden , in 't byzonder den Menfch , toebrengen, of ten minften in ftaat
, zyn om zulks te doen. Want fchoon veele dingen verwaarlooll; en buiten
, 'tgebruikjop zekere piaatzen, fchynen, zyn zy echter in andere Görden
, van groote nutte. Dat voor onnuttig in de eene Eeuw gehouden wiert,
, is met opene armen in eene andere ontfangen; en dit bewyzen en getuigen
, genoegzaam de nieuwe ontdekkingen in de Geneeskunde, en de verande-
, ringen, die in de maat van eeten en drinken gekomen zyn. Veele dingen^
, worden 'er ook gevonden , die onder deze gedaanten ten uiterften fchade-
, lyk en verdervelyk voor de Menfchen, maar weder onder genen zeer nut-
, tig en heilzaam zyn. ' E e n groot getal Planten, Dieren en BergftofFen zyn
I naar de wyze,waaropzy gebruikt worden, gezondt of ongezondt. De Plant,
waar van de Cajjave (Weflindifch ißroodt) gemaakt wordt, geheel raauw
, gegeeten, is vergift ig, maar als zy bereid is, ftrekt zy in de Weilindien
, tot brood: de Slangen^ de Scorpioenen, en veele Mynftoffen, fchoon zeer
, heilloos voor 't Menfchdom , verfchaffen echter eenige der belle Heel-
, middelen.
„ Indien 'er dan veele dingen onmiddelyk voor den Menfch, het zy in de-
, ze, of in eene andere Eeuw, van weinig gebruik fchynen ; können zy ech-
, ter niet te min aan andere Schepzelen tot Voedzel, Geneesmiddelen , of
, eenig ander noodzaaklyk gebruik, verilrekken. Hoe veele Boomen en Ge-
, wallen, tot de rompen der Dieren zelfs, ja wat zeg ik , tot het ftof der
, Aarde.en tot het geringile en verachtfle toe,zult gy bevinden,dat dietoc
, voedzel en waarfchynelyktothulpmiddelen voor veele levendige Schepzelen
, dienen , die hunne verblyfplaatzen, en wooningen verzorgen, en als zo-
, veele baarmoeders tot voortteeling van haare zoorten zyn. Die wonder-
) Ijke menigte van bloedelooze Dieren (I n f e k t e n ) in 't Water en op het
„ Land
I
1
I i
if^-
• I f / '