1
•rí:
294. VOORBERICHT TOT DE BESCHRYVING DER
Tab. V. genoemd worden; op dat de Rinderen Israels des te zekerer mogten
vveeten , wat ze te vermyden hadden. Vraagt men verder,
waarom dan Mozes in 't geheel van die Vogelen geen gewag
maakt, welken aan ieder poot geen vier, maar alleen drie klaauwen
of toonen hebben , gelyk te zien is aan alle foorten van
Snippen en Braak - V o g e l s , waarvan 'er eene groote menigte is?
z o antwoorde ik, dat Mozes het daarom overbodig geächt heeft,
van deze Vogelen eenig gewag te maaken; voor eerft, cm dat ze
zonder uitzondering en zonder onderfcheid zeer goed tot fpyze
zyn ; en ten anderen , is 'er het opgemelde Kenteken , naamlyk
het gaan op de aarde zonder huppelen, insgelyks aan te vinden,
en kan 'er ligtlyk in erkend worden. Men zou niy nog können
tegenwerpen , dat de foorten van Gieren, Ravens, en anderen,
00k vier klaauwen aan de voeten hebben, en evenwel toch onder
de verbooden Vogels ftaan: dan hier op antwoorde ik , dat Mozes
het even daarom, dewyl de Roof- en ook nog andere Vogels
meer, dit met de vier genoemde reine foorten gemeen hebben,
dat ze aan alle de voeten met klaauwen of toonen voorzien zyn,
noodig geöordeeld heeft, het onderfcheid en 't Kenteken dezer
Vogelen, door het huppelen en gaan op de aarde, aan te duiden.
Vraagt men na dit alles eindelyk, welke Vogels worden hier dan,
door de vier Hebreeuwfche woorden , waarvan wy geene vertaaling
hebben , verftaan; en wat zal 'er , met behulp der gemeide
Kentekenen, uit op te maaken zyn? zo denke ik, dat men'er hier
Biet anders door te verftaan heeft, dan allerleie foorten van tárame
en wilde Hoenders, mitsgaders allerleie foorten van tamme en
wilde Ganzen, Eenden, Braak-Vogels en Duiven. Aan dezen
zyn toch de meergenoemde Kentekens en Eigenfehappen te vin.
den; en men houdt ze niet alleen nog hedendaags voor eene gezonde
fpyze, maar ze worden 00k zo wel van de Jooden, als van
de Chriftenen , veel liever gegeeten, dan de waigelyke en van
Hatuure affchuwelyke Springkhaanen; welken onder de InfeiSen of
het Gewormte behooren , en geengins onder de Vogelen geteld
ioiinen worden.
S P R I N G K H A A N E N EN K R E K E L S . üpS
S. 3<5.
Wat de Springkhaanen betreft; zo geloove ik voor zeker , dat
'er zelfs onder die genen, welken vastftellen , dat Mozes dezel.
ven heeft toegelaaten te eeten , veelen zouden gevonden worden,
die, wanneer men hun, in plaats van Vogelen, Springkhaanen tot
füvze wilde voorzetten, liever, hoe fmaakelyk zy ook toegemaakt
vraren, honger zouden willen lyden , dan zieh door de nuttigmg
dexer Irfeften verzadigen. Dat 'er evenwel menfchen m de waereld
zyn , welken zieh van de Springkhaanen ter fpyze bedienen;
ja dat zommigen 'er de proef van genomen , dezelven genutngd,
en tainelyk goed van fmaak bevonden hebben , wil ik gaerne toeftaan;
inzonderheid dewyl het bekend is , dat 'er menfchen gevonden
worden, die zelfs Spinnen, gelyk ik met eigen oogen gezien
hebbe, ook Slangen, Vorfchen en Padden, verteerd hebben.
Ja de Honger heeft menig een wel gedwongen, om Menfchen-
Paarden- Honden- en Katten• vleefch te eeten. Edoch fchoon dit
alles waarheid zy , kan zulks echter nog tot geen bewys dienen,
da: deze Dieren onder 't Oude Teftament eene geöorloofde fpyze
geweeft zouden zyn ; en boven dit alles is 'er ook een groot onderfcheid
te maaken tulfchen befchaafde en onbefchaafde Volkeren,
en tuíTchen die genen, welken door den nood gedwongen zyn, en
de zulken, die geen nood of gebrek hebben. Men eet ook hedendaags
zo wel de Kreeften, die zieh in de Rivieren of zoete
Wateren onthouden, als die, welken in de Zee huisveften, en ze
worden , nevens verfcheiden foorten van Moflelen en Slakken,
welken immers mede onder de Infeften behooren, van veelen voor
eene lekkere fpyze gehouden ; nochtans volgt daaruit niet, dat
men ze ten tyde van Mozes gegeeten hebbe ; ten minfte bedienen
de jooden zieh heden van dezelven niet ter fpyze. Schoon
ik nu ook gaerne toeftaa, dat de Menfch veele en zelfs anders
ongewoone dingen tot voedzel könne gebruiken zal men my
evenwel niet tegenfpreeken , wanneer ik beweere, dat ieder zaak
denzelven ter onderhoudinge der gezondheid, vooral by een langduurend
TiB. V.
gebruik, niet even dienftig zy. Dus is, by voorbeeld,
P p 2 het