8 G O M M E N T A R I I
suis libris overa et ante fa c ta et fu tu ra omnia, qnaecunqne
Romae usg[uam a quoquam fueiant facta, qualia s in t, iudicare.
Ceterum per scrip tiones terminatae videntur dictae esse pro
terminationibus. L ib r i 2 cap. x fin ir e terminationihus species
architecturae. Librx 6 cap. x horizontem ita describit: terminatio
orientis atque occidentis circa terrae librationem, qua dividitur
pars superior et inferior mundi, habere videtur libratam na-
turali modo circuitionem. L ib r i 8 cap. 4 es t: cuius agrorum
regiones incredibih Jinitae sunt terminatione. Terminationem
rerum expetendarum dixit Cicero Fin. Bon. 5, xo quam hodie
defmitionem dicimus. Perscriptiones igitur terminatae videntur
esse descrrptiones artrs corporls in partes et generum in species,
partlumque definitiones. Ipse enim libri 3 Praefatione, ubi re-
p e tit hbrorum anteriorum arguraenta: rabionesque, inqu it, summae
architecturae partibione distribui, finitionibusque berrninam.
e x quo loco possit alic^uis G&Vmni praescripbiones defendere, ita
tarnen, ut potius fin ition e s quam praecepta interpretari necesse
sit. Iteruin libri 2 cap. x e s t; Jinireque terminationibus eius
(architecturae) species. Sed perscriptiones defendit locus in
Praefatione lib n 3 ; nunc in tertio de deorum immortalium aedi-
bus sacris dicam, et uti oporteat perscripbas esse exponam.
Denique xn librx xo cap. 15 (v u lg o 22) sect. x est: Itaqiie his
praescriptionibiis si quis at tender e voluerit, ex var iet at e eorum
ehgendo et in unam comparationern conferendo, non indigebit
a u x ilu s , sed quascimque res aut rationibus aut locis opus fu e r it ,
siiie aubitatione potcrit explicare. Sed ibi praescriptiones videntur
potius esse ea, quae antea scripta sunt a Vitruvio.
per te nota posses habere — Guelf. Wrat. Franeclt. Cotton.
per te posses nota habere. Sequens lüs oniisit AVratisl. Ponam
nunc arguraenta libri I ex Codice Wratisl. descripta; E xplicit
Frologus: Incipiunt capitula: I. de architectis instituendis.
I I . E x quïbus rebus architectura constet. I I I . de edibus sacris.
U I L de hostiis operum et balnearum et fenestris. V . de quali-
tatibus locorum eb copiis operum. V I . de partibis architectua
d l i b r i I. C A P U T I. 1. 9
rae V II- corporatura animaliurn et locorum salubritate.
V I I I . de iocineribus animaliurn inspiciendis ad explorandam
aeris qualibatem. IX . de municipio de loco in locum translat o.
X . de fundamentis murorum et turrium constitutionibus. X I . de
divisionc operum, quae int er müros sunt, et dispositione, ut
ventorum noxii f la tu s vitentur. Explieiunb capitula. Incipib primus
lïber Vitru vii de Architectura. Architeebi est scienbia et seqq.
A D C A P U T I ,
Architeebi — Hoe ex Sulpic. Guelf. Wrat, Cotton. restitui
in locum vulgati architectura, cum qua iudicium minus bene
congruit. Verba sequentia cuius iudicio probantur omnia omisit
Fran. et Voss. postea a ceteris Sulpic.
Fabrica est — Fran. E t fahrica est. Sequens usu ex Vin-
centio restitui, sine quo briLa non habet, quo re fe ra tu r : \ulga-
tum usus. Infra sect. x5 opus dixit pro fabrica. Fabrica sci-
lic e t est ars et opus fabri. Infra in Praefatione libri I-H. non
modo architecturae sed omnino ne fabricae quidem notibiam
habent. Quinctilianus 8, 3, 34 Pirabicam quoque ut musicam eb
fabricam dici adhuc dubitabant mei praeceptores. Idem 2, x j, 10
nee fabrica s it a r s ; casas enim primi illi sine arte fecerunb: nee
musica; cantatur ac saltatur per omnes gentes aliquo modo.
qua manïbus — Hoe pro vulgato quae debetur coniecturae
Buttmanni plane necessariae.
e materia — Sulpic. et maberia, Cotton. ea maberia. V o lu
i t , cred o, ex dare. In Wratisl, evidenter per compendium
scriptum legl,
iiniuscuiusque generis — Ita plane est in Sulpic. pro vu lgato
cuiuscunque, idemque voluerunt dare Guelf. W rat. ubi est
uniuscuiuscunque.
opus eb ad propositum deformationis — Vulgatur opus est,
ad prop. d. Sed Wratisl. babet plane scriptum opus et ad pr. d.