444 C O M M E N T A R T I A D L I B R I V I . C A P U T I I I . i. 445
'n^ '
iit
m
d 0
ï « P i ’
r-ïlÉ?
.1
iPiP-'
Si f 5-s
. ’-d
M
', vlfIffi»f • . ’,lrt*, ^l11'
i > ï ■ ■ i
U § ’
I I ! - . i^ ‘
' t -i ’ , h '
raums ( impluvü) Ureite sey weder kleiner als ein T^iertel noch
gröfser als ein D r it te l der H o jb r e ite : die Lange derselben sey
vcrhaltnifsmajsig der Hojlange (atr i i) gleich.
Miror vlros rloctos ’ Galianum, Rod ium, et qui eos sequun-
Uir, tam valido fuisse storaacho, ut ineptlas Istas concocpierent,
aut tam ineptum habuisse Vl tmv lum, cui absurditatem dictionis
tam enormem imputarent. Quid enim in architecto al)surditis
cogitari potest , quam in Tuscanico cavaedio iubere trabes in
atrii latitudine traiicere, et in Corinthiis iisdem rationibus trabes
collocare, si voluit atrii nomine ipsum cavaedium Tuscani-
cum intelligi. Quidni enim dixit in sua latitudine traiectae?
Cur idem deinde sect. 5 atriorum longitudines et latitudines tribus
generibus describit? cum, si res non est diversa, iara antea
in cavaediorum descriptione satis sit definita latitudo. E x latitudine
et longitudine atrii porro definitur magnitude alarum,
tablinique; quarum partium mentio in cavaedio non est facta;
denique compluvium in cavaedio aeque ac in atrio nominatur;
igitur utrique commune esse del)et. Breviter ut dicam, omnia
loca loquuntur clarissime cavaedium esse babendum pro toto eo
sp at ie, quod inter aedes medium est conclusmn et superne te-
ctum usque ad medium compluvium, quod sub divo recipit im-
pluentem aquam coelestem; atrium est ea pars cavaedii, quae
subiecta tecto incumbenti et ad medium usque compluvium pro-
currenti complectitur alas et tablinum. Hinc est compluvium
commune atrio et cavaedio; binc cavaedii trabium traiectarum
latitudo ex latitudine srdriecti atrii definitur.
Quod attinet ad loca Virg i l i i , iam olim in Epimetro ad Xe-
nopbontis Memorabilia p. 275 comparavi loca scrijitorum Grae-
corum , qui aram in aula lovis Hercei collocant, ad quam Piia-
mus confugiens a Pyr rbo fuit occisus. Hinc Virgilius Aeneidis
2, aedibiis in mediis nudoqne sub aebheris axe ingcns ara
J-nit g inxtaque veterrima laurus incumbens arae, atque innbra
amplcxa Penates. Ibi considens Priamus filium Politen saucia-
tum a Pyrrbo insequente ante pedes suos concidere vidit versii
q2Ó seqq. Pxce autem Pyrrhi de caede Polites per tela, per
linstes porticibus longis fu g i t eb vacua atria lustrat saucius.
Ubi porticus sunt Homeri cd'iovoa quae auA»/i' cingit. In com-
pluvio deorum Penatium propria sedes fuit apud Romanos; unde.
compluvium deorum penatium dixit Suetonius, Augusti c. 92.
Domus Graecorum privatae cum romanis mibi convenire visae
sunt ibidem p. 277 peristylio seu peristoo in mediis aedibus con-
cluso; sed düFerebant partium et cubiculorum descriptione et distn-
butione in andronitin et gynaeconitin; binc graeca domus duplex
peristylium, romana unum babebat. Deinde maxime romana dif-
ferebat tablini et atriomm in cavaedio dispositione et usu ad ima-
gines malorum collocandas, ad clientes patronum suum colentes
et ad populum magistratus et optimates salutantem aut lun s con-
sultos consulentem admittendum. Hinc esse puto factum, ut Dio-
dorus Siculus nescio quo auctore 5 cap. 40 Etruscis peristylii
usum quasi peculiarem assignaret: Iv tb rais olniuis rd jrépisroa
(eadem sunt nepiarvXa) ^pós ras t&v Sspartevóvroop b^kcov rapa-
j:ds ééBvpov evgpqSTiav irapé)covTa. ubi versio latina male b a b e t :
porticus ad avertendurn ' turbae servorum et dientum sbrepibus
eb molestias.
Cum atrio peristylium fuisse coniunctum praeter cubicula et
exedras docet locus Quinctiliani Instit. Orat. X f , 2. 20 ubi de aite
meinoriae tiadit: Primiim sensum vel locum vestibulo quasi assi-
gnant, secundum atrio, turn impluvia (atrii) circumemit, nee
cubicuUs rnodo aut exedris, sed statuis etiain similibusque pet
ordinem cornmittunt. Ita enim pro vulgato stratis ex Gotbani
status vestigiis scribeiidum esse recte monuit Clavis Ciceromana
suil vocabulo Impluvium. In peristylio inter columnas signa sta-
tuebant opulentiores et elegantiores Roraani, uti \ erres , de quo
Cicero Verrin. J, 23 ne haec quideni duo signa pulcherrnna, quae
nunc ad impluviurn tuuin stant. D e iisdem signis Samiis, a
Verre sublatis Samo, est cap. 19 lila qiiaero, quae apud te nuper
ad omnes columnas, omnibus etiain intercoliimniis, nt Stlva denique
disposita sub divo vidimus: et paulo po s te a : nitllum