520 C o M M E N T A R I I
rariae navis scaphae. Hinc Romanos liodieque trihiinam vocaic
nicliium maximum ad caput aedis intlmum. D e forma tnbunalls
ex numis vlri docti constare putant, eam qiiadratam fuisse^ cum
rotunclam fuisse bic V itruv ii locus et alter libri 4 iibi est de acdi-
bus rotundis monopteris, a rgu at., Qua de re babet quaedani Cla-
vis Ciceroniana sub hoe vocabulo.
Hemicyclinm paulo post nominant Codices Vaticanl. In Sue-
tonii Grammaticis c. 17 de Verrio Flacco e s t: StaLuam liabet
Praeneste in inferiore f o r i parie contra hemicyclurn, in qno
Jastos a se ordinatos et marmoreo parieti incisos pnhlicarat.
ubi libri 3 Vaticani cum Vossiano et Paris, dant in snperiore f . p.
c. liernicyclium — marmori perite incisos. Quod ait Baldus in
L e x lc o Vitruviano hemicyclurn fuisse etiain cathedrarn semliotun-
dam, praeterea soiium in balneo et locum coenatlonis , in eo fal-
sus ipse lectorem fallit. L ocum Strabonls apposuit latine h u n c ;
Lus itani sedentes c o e n a n ta e d i f i c a to s in pariete heniicy-
clios hahentes. Sed graecus Strabo libro 3 p. 414 Sieb. habet
jrepi Tovs Toiyovs KaBéèpas oinoèopijras ejcovrts. E s t tarnen locuS
Clceronis L a e lii c. 1 de Scaevola au g u re : memini, dami in hemicy-
clio sedentern., ut solebaU cum et ego essemuna et pand adrnod.um
Jamiliares, in eum servionem ilkun incidere. Comparaveiat olim
H. Stephanus Ciceronis locum de Finlbus Bon. 5, 20 ciimque non
Jiabeant ingenuas e x doctrina oblectationes, circulos ahquos et
sernicircidos consectari. ubi hodie praeeunte Davis io sessiunculas
ex Codd. dederunt E d ito re s ; ut in altero Ciceronis loco libri alii
liemicyclo habent. Verum etiain de loco aliquo publico d ic i, ubi
homines congregari otiosi solebant, apparet ex loco Plutarchi
, D e Garrulitate p. 99 ed. Hutt, ubi ait fu g i garrulum ab omnibus:
KO.V iv rjpinvrducq rivi jiaBEëópevot nav nepi^arovvrts èv ravrw
SeüSciovtixi 7rpoS^oi7&>vTcCt Accedit locus eiusdem in Alcibiade c. 17
(SsTÊ froA-Xovf iv Toiis xaXaiSTpdis 3sai 70~is ypirtvrAiois riaSéSEaSai.
ubi pariter est de otiosls hominibus. T a le publicum hemicyclium
intelligere Suetonlus videtur. Idem Niciae x2 iv xaXaiG7pais, iv ip-
yaS7pp'iois nai SvynaSiSssSai iungit de iisdem loquens.
A D L I B R I V . C A P U T I. 8- 9- 321
pedum — Sulp. Fran. Wra t. pedis, Guelf. pedes. De inde
tres pro sex Wra t. Postea pedes Sulp. Guelf. Wra t.
iiti qui apud — Ita Sulpic. Guelf. W ra t. uti eos qui a]>ud
vulgatur. aput Wra t.
eaeqne ab ■— Sulp. hae quae. Wra t. eaque. De inde a tertiis
Sidp. Postea interiore Sulp. Guelf. Ceterum Perraltus de latitu-
diue iusta solicitus malebat h. 1. scriptum ex I I I I tignis. Contra
q u e m monet Galiani latitudlnem omissam esse a V itru v io , utpote
definiendam ex latitudine summae columnae. Deinde ideni Per-
raltus corrigebat procurrunt e regione parietum qui deoctra ac
sinistra: quia columnae pronai minus sint altae quam columnae
basihcae, et tertla quidem parte ex Barbari iudicio. Galiani silen-
tio hanc dubitationem praetermisit.
ac sinistra — Ita Sulp. pro et sinistra. De inde hcmyck
clium Vatic.
9 -
ex fulmentis — Sulpic. et 'Rarh. fulcimen tis , deinde pedis
IJI. Vatic. 1. Guelf. Wrat. pedes I I I . Fulmenta in versione
Perraltus p ia e te rlit, Galiani vertit per sostegno, eumque secu-
tvn'KoAe gleich Stützen. Sed hoe esset pro fulmentis. Contra
Vitmvius materlam structarum pllarum significare voluisse videtur
, certe debuit, cum praepositionem ex poneret. Videamus
igitur de vo cab u lo , ex cuius prima notione liceatne eruere sen-
tentiam Vitruviani loei. Igitur a fulciendo derivatum esse voca-
buluin, in manifesto est; genere vero utroque fulfneiitum €t f i i k
menlam dici annotavit Grammaticus Nonius. Usuhi apud paucos
sciiptores superstites hodie reperimus. Primus igitur Cato de
R. R. 14, 1. inter partes et materiam vlllae aedificandae nomi-
nat: parietes omnes calce et cementis, pilas ex lapide angulari,
{iyywviw) tigna omnia, quae opus simt, limina, postes , iu-
gamenta, asseres, fu lm en ta s , praesepis bubus hibernas et eet.
ubi ante Victoririm emt fd c irn en ta , in Codice Paris, est fu lc i-
mentas. Gallicus interpres ibi ve rtit les pieds - droits. Gesner
Comment. ad Vitruv. I. 21