■ i ,■
■!éS '
' " f l
lüii
' ’ l'i
»l H‘
4 ia C O M M E N T A R I I
3 1 , 16. in ore jwrtiis insula adsiirgit, qnae illaturn vento mare
ohiacens f rangaü, tutmnque ab iiLroqiie latere decursinn navi-
i i i s ' praestet, ' Adsurgit avtcm arte visenda. liigentia saxa
latissirna navis provehit; hacc alia suj'er alia deiecta ipso
ponderc manent, ac sensim qnodam velut aggere consLrunntur.
ILminet iarn et apparet saxeum dorsnin, impactosqiie fliictus
in immcnsum elidit et tolllt. Saxis deinde pllae adiicinntnr,
quae proccdenti Lempore enatani insulam irnitentur. Inscriptlo
Muratoiiana p. 1107 no. 4 de T ia lano : qiicd super cetera benef
i c ia ad huiiis — etiam tntelam portns — pilarnm viginti
noveni enm siimptu jornicum reliqno x x aerario sno largilns
est (Puteolanis.) alia p. 453 no. 5 de iisdein Puteolanls et eodem
iniperatore: opus pilarnm V I maris coida})Sum a divo pat re
sno promissnm restituit. Rationem liane pluribus illustravit do-
ctissiinus Gallus Blongez in Vol. II. 3 'Iémoires de V ln s litiit
national. Nos ad Vitruvium illustranduni quae, pe r tin ent, pauca
nunc subiungemus. Primum igitur arcas Perraltus interpretatur
des poleanx rainés, sccutus Pbilandiuni et Barbarum. INam
Pbilander: ld genus, in q u it, aquarii septi vulgus vocat catarra-
ctas. Figuntur excavata et sulcata a suinmo ad imum tign a, pari
interspatio. Ubi obfirmata sunt tam longe quam magnum est
intervallum et aliquanto p lu s , sed pro ratione c a v i, crassae com-
paratae tabulae induntur in summis canalibus , ut ad infunas us-
que partes descendant, induntur allae super alias, uti bene co^
haereant , dum ad eam altitudinem septum erectum s it, quae erit
ne cessaria: post baustoriis maebinis inclusa septo aqua exinani-
tur. I. Martinum civem suum improbat Perraltus, qui arcas in-
terpretatus est cojfres , easque caementis et mortario impletas
deiuittebat in mare. Praeterea Perraltus in boe diversus abit a
ceteris In te rpre tibu s, quod arcas in mari firmatas exbauriendas
esse neget; aquam enim inde ipsam extrusam mole caementorum
et mortarii ingesti redundare, nee opus esse opera humana. ü e -
nique catenas, quae Martinum videntur in errorem induxisse,
Perraltus interpretatur i t a ; des pieces de hois mises en travers
A D L I B R I V. C A P U T X IT . 4- 413
sur Ie bout cTen h a u i des poteavx rainés pour les her ensemble.
Addo Martinum ducem in erroie babuisse locundum et
pictuiam ab eo positam. Sequentia veiba deinde inter eas ex
transtUlis ita vertit Perraltus: remplir les entredeux avec
des ais aprés avoir égalé Ie fo n d et dté ce qui pourroit nuir.
Verum baec non sunt in Vitruvio , nee ve l fidiculis possunt ex
verbis extorqueri. Galianl locuin sic vertit: si formeranno neW
acqua recinti di pali dl querce bene incateiiati, che si ficche-
ranno nel sodo. Si spianera poi, e si netterd la parte inj e-
riore, che e soit’ acqua da sopra delle zatte, e vi si gel te ra il
materiale ct eet. In annotatlone subiecta contra Perraltum pu-
guat catenas esse proprle intelligendas, argumento eo maxime
n lx u s , quod arcae dicuntur inclusae. Quod autem putabat offen-
surum quosdam, quod arcae dicuntur , banc difficultatem
ita censet tolli posse, ut credamus ita Vitruvium locutum esse,
c u m proprie dicendum fu is s e t , demittere s tip ite s, quibus f innt
arcae. Non Immerito deinde queiitur dé obscuro sensu verborum
ex translillis, quibus inte: pretandis Pbilander addidit: tigülis, as-
seribus. Perraltus transtilla stipitibus robu s tis, utrinque canalicu-
la tis , ind lt, atque alia super alia indendo parletem perpetuum
struit inter arcas, id est stipites. Sed verba latina eum sensum
plane non babent. Galianl monet Barbarum ex transtUlis ahter
in te lle x ls se : ]>are che l'ex transtUlis l iiiLcnda che stando gli uo-
mini sopra travicelli o palate o fo d e r i o zatte cavino l’acqna
dalla chiiisa, e qnesto parnii il senso rneno obscuro. Lepidum
est commentum, bomines supra transtilla conslstentes , partem In-
feriorein arcarum sub aqua exaequare et purgare. S e d , nisl fallor,
Ba.barus cum Cesariano et Caporali in tam rldiculum errorem in-
ciderunt, quod aqua exaequanda in suo llbro legerunt aut legisse
sibi vlsi sunt. M ib i, ut breviter dlcam, quod s en tlo , verba ex
transtUlis non solurn sensu omni hac quidem in parte orationis
plane carere videntur; quod demonstiant etiam verslones Inter-
pretum omnium aut plane a verbis allenae auto b scura e : sed sunt
etiam illa ab boe loco plane aliena, et in suum restituenda ita:
^ i