398 C ü ]VI M E ]N T A R 1 i A D L I B R I V . C A P U T X I . 3- 4- 399
ii;
■ m
r
(■ :i
■|' i j t l 1
iterum verba : diiae dextra atqiie sinistra stadiatae porticus, quae.
stadiorum tectorum locum mihi obtinere videntur, quae graece
xy stos (éusrous èpó/iovs) vocari ipse Vitruvius annotavit, Itaque
etiam hinc argui» posse vid etur, xystos duos voluisse Vitruvium
dicere, et alterae sinipUces ita Jactae scribendtun fuisse. Voca-
buluni stadiatae Philander ita interpretatur; Porticus stadiatae
dictae simt, quod in iis ceu tectis stadiis per hiemem coelo non
sereno athletae exercerentur aut spectantihus horninum copiis
eert ar ent: nou a passuum numero, sicuti milliariae a Suetonio
in Nerone, qiias T'opiscus in Aureliano milliarenses vocat. Bal-
dus nihil attulit novi. Philandrum sequuntur Perrault, Galiani et
Rode. Quod vero ultimo loco nomlnavit Vitruvius stadium,
omnes praeeunte Mercuriali de Re Gymnast. I cap. xo interpre-
tantur locum, ubi populus athletas certantes spectahat, heini-
sphaeriiirn qiioddam multis gradibus constructum, unde commode
poterant spectatores certatores intueri. Mihi res nondum
ad liquidum perducta videtur in loco isto , ubi porticus stadiatae
dicuntur. Possunt enim stadiatae etiam d ic i, quae post se stadium
habent tale, quale figurari voluit Vitruvius in extremo capite.
Contra erunt fortasse qui margines et semitas xystorum comparent
cum stadiis Graecoruih, de quibus Pausanias 2, 27, 6 nat srdöiov,
owv "EA,Xr)3i rd itoXKd, yijs yiSapa. Idem 6, 2o, 5 ro piv èij 3rd-
èiov yifs ySapd i s r i ' xETCoitjTai ö’ iv avria naSéöpa rolts riSélsi róv
dyaiva. Denique 9, 23, 1 x ai srdöiov Kard ravrd rSa iv 'OXvpnicc
nai 'Enibavpiciov, ytjs pwpa. Stadium igitur graecum fere ubi-
que aggere ve l aggesta terra constructum fuit. Inscriptio Whele-
riana repetita a Muratorio p. 137 « ai ri/v Srodv rijv npós rw sra.-
bidp SVV Tois ritnapapooptvois oinois aai npoSnoSpijpaSiv dyopavo-
pias dviBïjüev, nescio quis Corinthi dedicaverat.
et quae erunt — Voss. Guelf. Wratisl. erit. De inde medium
quam Wra t. Sequens bini omittunt Sulp. Guelf. Wra t. Vatic.
Voss. Postea sunt in decessu Vatic. 2.
amarginibus sesquipedemad— Ita hunc locum exhibent Sulp.
Vatic. Voss. Fran. Gxrelf. W ra t. nisi quod resquipedern Guelf.
sesquipede Fran. Contra vulgo e x correctione Tocundi le g itu r:
sesquiptdali a rnarginibus ad planitiem. Praepositionem tarnen,
quam omittunt libri laudati, addendam censui.
non minus pedum duodecim — Vulgatum ne minus lata pe-
dum debetur locundo. Sulp. A^^atic. Fran. Voss. Guelf. AVrat. non
viinus omisso lata dant; deinde pedes X I I Sulp. Vatic. Voss.
Wratisl.
mediurnque excavatiim — Scamma intelligl recte monuit D o -
minicus A u lisu s , de quo vide dicenda in fine annotationum ad
hoe Caput.
ab unctis — Salmasll emendatlonem vulgato ab cunctis (Sulp.
a cunctis habet) recte praetulerunt Galiani et Rode.
4 -
£v3TÓs — Sulp. xitos. W ra t. xistos aput — achelatae. D e inde
tectis stndiis Voss.
Proxime autem xystuni — Haec vu lgo alieno loco posita et
reiecta legebantur post illa verba: Faciunda autem xysta signi-
no stationes. Sed recte Philander locum luxatum esse animad-
v e r t it ; neque enim, in q u it, xystorum id est subdialium ambula-
tionum ante rationern redderet quam memoraret. Cuius tarnen
admonitloni nemo paruit.
hypaethrae — Guelf. Jiypetrocae. Wra t. hypetroee. Franech.
hypetrohae. Cotton. hypetrohe. De inde peradromidas Sulplc.
paradromidas Y&tic. Fran. Cotton. parthromidas Guelf. pathomi-
das W ra t. Pessime nepibpopibas cum locundo Editiones omnes
dederunt. Vide dicta ad V I cap. 10. ubi es t: ë .vSTÓs enim graeca
appellatione est porticus ampla latitudine, in qua athletae per
hiberna tempora exercentur: nostri autem hypaethras ambula-
tiones xysta appellant, quas Graeci napabpopibas dicunt. quem
locum slmlliter vitlarunt Editiones recentiores scribendo xystos
jrepibpopibas. D e vitio utriusque loei lam olim admonuit Salma-
sius ad Tertullianum de Pallio p. 272 cuius annotationem si per-
legis set, non ausus esset statim xystos pro xysta scribere Rode.