• li' if---.
: h k T '
t '■
J iT
:. 1»
t - r ' "1
ïMiav'EBi> '' |'WI i
rrt^^.-vT, ’
(j-fiKRi; :;
:i;i4»--l£.^ *4'«
lp
SI
i! , Jï r. i, i x
'fW-
,j' 'iKi.
.-IH--
'■ i
• ~,FO: •
^3^ C O M M E JN T A R 1 1
fiimo. JU i dicunt ^tria Etruriae civitatem fu is s e , qiiae domos
amplic vestthuUs hahelat, qnae ciim Rornani imitarentur, atna
appdlaverunt. JUi atria magnas sedes et capacis.unias tra-
dinit: unde atria Licinia et Atriiun Lihertatis. Vides atrium
a Catoiie in interiove aedium paite poni, ubl aritiqul coenarent.
Etymologlam vocabull alteram a Vavroue sumslt Se rv iu s , alteiam
Ineptissimam nescio mide attulit. Teitlam interpretationem^ ex
usu recentlore traxisse vld e tur , ad quem pertlnet etiam atrium
auctionarium in Inscrlptione Muratoriana p. 482 no. 2. Ibidem
p. 314 no. 2 es t: atrium refeccrmit et verrnicidum straveruui-,
item pavimentuin spicani straverunt et scdilia circunutum re-
Jecenint.
D e atrio et servo atriensi idem Servius repetit ad 9, 648. verba
fidusque ad limina custos h^ec: aedituus f u i t , quod, ut supra
d ix im u s , in ingenti honore apud rnaiores fa it. llUc enim et
epidahantnr et deos colebant. Census etiam omnis illic serva-
halur; qvod et Plautus docet in Js in a r ia , in qua inducit Saii-
riam servum atriensem in tota farnilia plurirnum posse. Servius
aedituum pro atriensi posuit; aut potius quaedam de atrio
inte posita a Servio exciderunt, sine quibus locus non poterat
in te llig i, nisi redieris ad illum superiorem, positum ad Aen. 1
vers. 730. Atriensis servi munus Plautus Asinanae I I , 1 , lö
atriensem Sauream nominans in reliqua fabula sign ifica v it; in
Pseudoli II, 2, 14 es t: condus provius sum, proeurator peni.
Quasi te dicas atriensem. Imo atriensi ego irnpero.
Plinius libri 17 cap. 24 sect. 2 i compluviata m t is , inquit,
dicta a eavis aediurn compluviis. JJividitur in quaternas par-
tes totidem iugis. quam Harduinus TreiUe d quatre pentes mter-
pretatur. V an o R. R. i , 8, 2. iiigationis species duae, una di-
recta, altera compluviata, in loiigitudinem et latitudinem iu-
gata vite. ubi iugationi compluviatae opponitur directa ve l erecta,
uti Vitruvius cavaedio displuviato assignat compluvia erecta. Co-
lumclla 4, 26, 3 et 4, 28, 14 eadem lugorum compluvia 111 vite
accuiate descripsit.
A D L I B R I VI . C A P U T I I I . 1. 455
Alte r Plinii locus de cavaedils cornpluviatis est libri 19 c. 1
rnhent vela in eavis aediurn et museum a sole dejendunt. T e itiu s
est libro 17 sect. 1. ubi refert columnas quatuor marmoris Jly^
rnettii in atrio domus (Jrassi statutas. Vides bic atrium esse et
dici, quod Vitruvius cavum aediurn tetrastylon vocavit. Idem P li nius
36 s. 2. Luculle i marmoris statuas duodequadragenum pedum
in atrio Scauri positas memorat; et sect. 3. quis enim, inquit,
tantarum Jtodie columnarnm atrium liahet? Antea lib io 35 2^
J li t e r , in q u it, apud rnaiores in atriis liaec erant, quae specta^
rentur, non signa externoriirn artif'icum nee aera aut marmora }
expressi cera vultus singulis disponebantur armariis. — Tahlina
codicibus imjdebanlur et monumentis rerum in magistratu gesta-
rum. Idem de frequentia statuarum Piomanis positarum 34 sect. 9
mox J'orum et in domihus privatis j'actum atque atriis. Jdonos
clientum instituit sic colere patronos. Idem denique 34 s. 1.3
statuam equestrein in vestibulo Superbi domus memoiatj ubi ve-
stibulum notione antiqua dictum videtur.
Verum de atrio L . Crassi oratoris tetrastylo illo addere opor-
tet locum alterum Plinii 36 sect. 3. lam L . Crassum oratorent
illum, qui primus percgriiit marmoi is columnas habuit in eo-
dem Palatio, Hymettias tarnen nee plures sex aut longiores duO‘
denum jrednm, IPL. iPrutus in lurgiis ob id P'enerem Palatinam
appellaverat. Eundem numeruni posuit sect. 24 no. 7. in ea
civitate , quae sex Hymettias non tulerat sine probro civis afn-
plissimi. et in hoe seno cum Plinio consentit Valerius Maxiinus
IX, 1, 4. P os t haec scripta reperi locum Asconii Pediani ad Ci-
ceronis Orat. pro Scauro p. 176 ed. L ugd . 1675. Demonstrassé
vobis niemini me, hanc domuin Scauri) in ca parte Palatii
esse, quae cum a saera via descendens, et per proximum vi-
ciim, qui est ab sinistra parte, prodieris, posita est. Possi^
det eam nunc 'Longus Caecina, qui Consul J'uit cum Claudio.
In huius domus atrio fu e ru n t quatuor columliae marrnoreae
insigni magnitudine, quae nunc esse in regia theatri dlarcelli
dicuntur: usus erat iis J edU is , ut ipse quOque s ig n ifica t, in
I;: f
( :