C O M M E W T A R 1 1 A D L I B R I V. C A P U T X I . 4. 403
l ' i
strae ibideni. Tcrtins est locus Initlo Cliainiirlae, ubi Socrates.
/;a tr i TUV swi/Bêis' èiaTiiijSds, (L y c eum et Acaclemiam, pubPra
gymnasia) >:ai taxi sis ryv TuvpBu ru%ai3Tpav 7tjv auruvruipv
Toï> 7ÏIS ^i.iSi'Ktr.Tjs Upov tisïiX&ov, nai aüróSi «ciréAa/Sov rdvv
jroX^ovs. Pakestrae igitur Atticae pleraetpe omnes privatae fuissc
vi'knitur. Cicero ad Q. Fratrem 3, 1, 5 iam dnobvrypka nihil
alsiux, nihil muxcosinx. ubi balnei locum intcrpi etantur. Akn o
R. R. n Praof. 2 ac ne Graecoriim iirhana desiderarent "yrimasia,
(jiiae nuJic v ix satis singula s imt: nee putant sc hahere viüarn,
si non innltis vocabuüs reiineant Graecis ^ cum vocent irponoi-
rüu'a, xaXaiG7pav, droöv7t/pioix, xrspiSTv'Xov. Qui locus docere
videtur e;YmnasIuni esse publlcum, izaXaisrpav privatam. INescio
buiic au alium Varronis locum respexerit H. Mercurialis de Arte
Gymnastica T, ó p. 18 ubi alt: Roniani postrerni omnium gymna-
sia paluestras vocata ui uvhe nü Grciecovutn aerniilationem f^ai-
vone tesie (^iit lihro de cuitupiis nomuiihus'^ uedij'icuie coepeiiiiii. I
Vc llem mibi moiistrari locum, ut certior fiam , num vere Yarro
dixerit a Romanis gymnasia sub nonune palaestiarum fulsse in
iiibem iiitroducta. Frustra euni bucusque in Fragmentis Varronis
quaesivi. Contra Doininicus Aulisus primum Neronem Gymnasium
Romae aedificasse arguebat ex loco Suetonii cap. 12, Dedi-
catisque thermis atque gymnasia, Senctui quoque et Eqiiiti
oleum praehuit'. Graeca gymnasia extra urbium pomoeiia fuisse
aedificata non sólum exempk docent Academiae, Lycaeique Attici,
Granei C o iin tliii, itemque Rhodiensium gymnasium, de quo Prae-
fatio sequentis libri memorat, ante oppiduin fulsse videtur, sed.
demonstrat etiam locus Aeneae Tactici cap. 23 qui yvpvd<siov iipóv
rdvbtipov nomlnat inter lo c a , ad quae cives universi egredi ex
urbe solent. Pllnius Epist. 5, <5, 25 apodyterium halinei laxum
ct hïlare nominat, quoniain apodyterium etiam pakestrae est,
ujii vestes exercitaturi et lavaturi deponebant. Idem Varro
R. R. I , 5'5, 4 olea duminum et in balneas et gymnasium
sequitur. unde plane coiistat gymnasium esse locum. Nam
\ arionis aevo haUneue vel halneae dicebantur publicae, halneivm
privatum, ut ex locis duobus Varronis docui ad superius caput,
Sed juaeterea allam notionem gyinnaslo sirbesse arguit locus
Quiuctlliani 2, 0, 3 ut si quis palaestrae peritus, cum in aliquod
plenum pueris gymnasium venerit., expertus eoruvi nmni modo
eor/nts animumque, discernat, cui quisqiie certamini s it prae-
parandus. Alter eius locus i2 , 2, Q studio, sapientiae non iarn
in actu sno atque in hac J o r i luce versantur, sed in porticus
et gymnasia primum, rnox in conventus scholarnm recesserunt:
peitinet ad consuetudinem sophistaruin et phllosoplioruin in por-
tlclbus, pakestrarum et gyinnasiorum apodyteriis disputantium
iiiprimis Rthenis. Diversitatem pakestrae et gymnasii a Quin-
ctiliano indicatam expllcat locus Plutareb. in Quaest. Sympos. 2
Quaest. 4. rdii cum conviva aliquis posuisset irdAr/j/ antiquissi-
muin genus exercitii fulsse argumento naXuisrpas inde ap p e lk -
tae, regerit Plutarebus pakestrain ita vo ca r i, quod ndXij so k
nijXov na. novisrpas ruti ni/pdixparos egeat: neque enim cursum
neque pugilatum (miypi/p) in pakestris exerceri, sed luctam
solam Pt panciatii eain partem, quae versetur in volutatlonibus.
Pausanlas Eliacorum Poster, c. 2 i refert in gymnasio Olympico
exerceri solitos pentatblos et curso re s; contra atbletls pakestras
a sinistra introïtus ad gymnasium fulsse dlcatas: «ai al raXai-
Srpai 7o~ii dS\r}7a~n, eiStv tvrav&a. Vides igitur palaestram luctae
soli fuisse discendae et exercendae dicatam; quod et Vitruvii
descriptie docet; -gymnasii usum fuisse ad plura certaniinum genera.
Atque boe apparet omnium ckrissime ex loco Pausanlae
Eliacorum Poster, cap. 23 ubi Eliacum gymnasium describitur.
Intra parietes gymnasii p k tan i altae inter curriculorum spatia
dlspositae erant, (6id 7S0V bpójienv TttifimaSi) et omne istud se-
ptuin (d svfiras bs ov7os TTèpi^oXos) vocabatur £vS7Ós ex eo quod
He rcules olim operam suscepisse banc tradebatur, ut locum
quotidie a sentlbus, Cjuibus ei at obsltus, purgaret et raderet.
(dpa£veip) Habes slmul etymologiam vocabuli. Intra boe septum
locus curriculo, seu stadium, erat designatus, bpupos lepos dlctus ;
alter cursorum et pentatbloruni exercltiis simul serviebatj allus