30 C O M M E N T A R I I
Quanbitas est modus singulorum membrorum unv})erso respon-
dens operi,
elegansqne in — Franeck. eligansque. Deinde in omittunt
Sulpic. Guelf. Wrat. Franeck. Yossianus cuin Yincentio. Postea
qiiantitate dat liber Ripensis. Compositiones vocat opera composita
ex pluribus meinbris, opus vero dicit de fabrica, seu fabrica-
tione. Ceterum post qualitaie expectabain ut Y itruvius adde-
r e t , quae graece tcoiótjjs dicitur.
Species dispositionis — Ripensis liber Species compositionis,
Vincentlus excerps it: ïliiiu s species quae Gr. d. ièéat, hae: ichno-
graphia et eet. In Coinpendio e s t; Disposibio est apta rebus
conclaviurn institulio et opèris fu tu r i J-ornta, tribus Jiguris di-
visa , quae a Graecis iöéa appellatur. Hae simt ergo tres figu-
ra e Ich n o g ra p h ia et eet. Unde nascltur suspicio in verbis Y i-
truv ii esse turbatum a librariis et locum esse lacunosum. Diversa
enim a disposltione est Jorina fu tu r i operis, tribus figuris expri-
menda, quae Graece ièiai dicuntur. Ita vero facile vocabulum
ibéai tuebiinur contra Meisterum tentantem p. 174 cuin verbis
quae Graece dicuntur. In loco Isidori Orig; 19, 9. Dispositio
est areae vel soli et J-undamentorum descriptio nihil est praesidii
ad locum Y itru v ii explicandum, in quo lacuna est statuenda, aut
dicendum cum Galiano Yitruvlum gemina vocabuli dispositio signi-
flcatione falsum ab una, cui proprius bic erat locu s , ad alteram
mente, aberrasse. Scilicet Yitruvius bic pluribus vocabulls graecis
quae ipse latlne v e r tit, allter usus esse reperltur, quain in an-
tiqulorum graecorum scriptoruin libris usurpata agnoscimus. Ita
ordinationem d ix it , quae proprie erat descriptio aedificii in
membra et partes vel pa rtitio , partiumque inter se comparatio
iusta. Dispositionem primum recte et ex usu vulgari vocabuli
rerum aptam collocationern definilt. Sed dum species disposition
is , aut berrninationes dispositionum d ic it, aperte alium lo-
quendi usum diversaraque vocabuli, numero plurali po siti, signi-
ficationem secutus est. Errorem Y itru v io obieceruut loca scri-
ptorum graecorum, ubi èia^éseis plural! numero vocabantur rerum
a d LIBRT I. CAPUT II. 2. 5^
simulacra et repraesentatlones mirabill artificlo expressarum. Ho-
mo igltur in arte dlcendi et grammatica non adeo, quod ipse ini-
tio libromm coufltetur, exercitatus, putabat esse specie.s
.eneris illm s , quod vocabuli b,a»tsts slngulari numero designatum
repererat. Huic meae interpretatlonl maxima verlsimilitudinis
species et auctoritas accedere vldetur e x loco posteriore, ubi
termiuationes dispositionum plural! numero dicuntur, quas antea
speces dispositionis slngulari vocaverat. Antea v e ro , quam vo-
cabbll graeci usum exemplis demonstrein alla tis , lubet de voca-
bulo species annotaie locum Ciceronis Topicorum c. 7- In divi-
sione forrnae s imt, quai Graeci ibéas vocant; nostri,^ si qui
haec jort.e Iraciant, species appellant; nou pessime id quidem,
sed in u tille r ad wutandos casus in dicendo. Nohm eitim , ne
si latlne quidem dici p o s s it, specierum et speciebus dicere: et
saepe his canbus uienduin est: at fo r ,n is ct fonnarnm vehm.
Cum antern uLroqne verbo idem s ign ijice tur , commoditatem in
dicendo non arhitror negligendam. Turn vero addlt: Formas
qui patat idem esse quod partes, confimd.it artem, et simili-
tudine quadam conturbatus, non satis acute, quae simt secer-
uenda, distmguit. Hunc postremum locum posuit Clavis Cice-
roniana ita , 'tanquam Cicero usum vocabuli pars pro specie
plane improbaverit, cum tarnen ipse saepius partem pro specie
posuerlt. Locum de Tnvent. I , 28- Partlt. 37- Orat. I, 6. ad D i versos
Y , 34 annotavit ipse Ernesti. Sed is debebat potius p o nere
locum Topicorum c. 3- ubi es t: J fo n n a generis, quam inter
dum, quo planius accipiatur, partem Heet nominare. Ita
Cicero de Invent. I, 22 partes duas facit partltionls, subdit tarnen:
nune utroque genere partitionis quemadmodiim conveniat uti.
Postea: Nam genus est quod plures partes amplectitur, ut animal.
Pars est, quae subest genen, ut equus. D en iq u e . ne, quum
genus posueris, eins speeiem aliquarn, sieuti diversain ac dissirni
lem partem, ponas in eadem partitione. Vid es igitur Ciceronem
ibiav reddidlsse vocabulis species, fo rin ae, partes. Sic etiam
Yitruvius I c. 3. Partes architecturae simt tr e s , aedificatw.
i .