\ ■
9Ü C O M M E N T A R 1 i AD LIBRÏ IL CAPUT V. i.
'I, !
99
l l i
',|i'
liiii
'I
"’f i
mentissirnae duabns construi convenit, Jragmentis silicis non
cxcedentihns libvas. Compendium Arcliitecturae c. 9 C a lx de
albo saxo vel Tihurtino aut columhino jLuviatiUque coqiiatur
ant riihro aut fungia, Palladius I, 10 calcern ex albo saxo duro
vel Tihurtino ant colurnèiun flttvialive coquenius aut rubro et
spongia aut wannorepostrema. Quorum pars allunde accessit, ncc
est in Vltruvio. D e silicis natura ut lectores certiores faciam, ad
Graecos redeundum est. Dioscorides igitur 5, x33 cakem primum
e conchis parare iu L c t , deinde èr% r.oy.A.a.n(av nujouévisap,
tertium ex marmore usto. Idem 2, 75 lac parans ventri adstrin-
gendo, iruTupoff üójcAaSiv éét/ipasSèv probat. ubi Plinius 23
sect. 33 calculos marinos vertit. Idem 3, 151 asplenium ait nasci
év Toixoif nui rrérpais ruis a;rd riO}:Xdnüsv rtuXivsxiois. ubi Sarace*
nus ordine inverso maluit scriptum jtérpms xai roiyiois rois
&71Ó n. jr. Poterat coniecturam tue ii versione Plinii 27 sect. 17
nascitur in petris parietibusque opacis, humidis. Theophrastus
li. pl. 9, 19 amare ait plantam jcMpia opeivd xai nerpdièij. Idem
9, 10 ferulae genus allquod refert amare óptivd jcaypia xo)cXaxó){<T/.
ubi tainen Heinslus «at ycXochèij dedit. Plinius 2Ó s. q6 no. 22
v e r tit; nascitur in montuosis asperis aliquando et herbosis. Sed
ex bis locis de. natura HÓyXarios nihil conficitur. Tliucydides 4? 2Ó
jidxXiiKa TÓv fjti ri) SaXarry btapdapevoi ubi dic it, calculos mari-
nae arenae immistos intelligit. Idem enim est ndjtX7)ë. qui xóy.XaS.
et xó-)cXr]ë. dicitur. Qui duriorem pronunciationem vitabant, >;d-
XijS. et y.dXiS. dicebant. H e sy ch iu s : yuxXixes, oi els ras oiAoöopds
pixpoi A.i3ot. L e. parvi lapides ad usum aedificiorum. Thucydi-
des I, 93 ubi muros crassos Piraeeum portuin cingentes describit,
extus in utroque latere muri collocatos fuisse ait magnos lapides
ad angulum ex c iso s , ferro et pluinbo vinctos; intus v e ro , inquit,
non inerat ovre yidXië. ovre nt/Xós' cjuae vertunt Interpretes neque
caementurn neque Intmn. E t sane in Glossario Stephani -/uxXtxw-
para hinc derivata vertuntur caemcnta. Quae convenit notio loco
Geoponicorum X , 37, 5 ubi radicibus divisis indere iubent Ai'7ou
is/iXripov pdXma: fragmentum duri lapidis vertit Gornarius. E.x
■ 'w
rocabulo graeco ydXqS. latina ca le x , calecare, et contractnm
calx cum diminutivo calculus facta sunt. Festus: Calicata aedi.
f i c ia , calce polita. C a li c a t is c a lc e politis. ad quem locum ap-
posuit Scaliger inscriptionem, in qua est antiquo more scriptum:
horologium, rnacellum, hasilicam calecandam coiravit. Cale-
cflre igitur dixerunt antiqui, non eflZktzre.' XdXië. graecus igitur
calecem et calcern latinuni p ep e rit, et non solum calcern sed etiam
calcis fragmentum scu caementum significavit. Graecis idem est
nd-gXrië., x.óy:Xaë. et yidXijë, v e l jcdXië.-, Dioscorides autem aperte
5, x33 r.ó-jdXariu de lapide calcareae naturae adhibuitj in reliquis
locis xdy.Xarias et fiógXanas vertere solent Interpretes silices.
Siliceni autem aperte de lapide caTcareo dicunt Vitruvius et Plinius.
Calcis naturam in silice arguit etiam illud, quod narrat Vitruv ius 3. c. 3
Item margarita non minus saxa silicea , quae neque ferrum neque
ignis potest per se dissolvere, cum ah igni sunt percalejacta,
accto sparso dissilinnt et dissolvuntur. De inde locus est Colu-
mellae 3, 1 1 , 3. est vineis amicus etiani silex., cui superpositum
est modicum terrenurn, quia fr ig id u s et tenax humoris per
ortum canicidae mm patitur sitire radices. Quae repetiit Palladius
2, x3. Sed sunt etiam aliae silicis significationes; unde multa
errandi occasio oblata fu it Tnterpretibus. Saepiuscule enim s ilex
addito aliquo vocabulo nominatur. Ita V itru v iu s 3, 1. Sub radicibus
montium et in saxis silicibus liberiores et affluentiores
aqiiae, eaeqiie frigidiores simt et salubriores. L iv iu s I, 24 por-
cum saxo silice percussit. Quod eadem ratione dictum ut in Plauti
Poenulo I , 2, 77 et 73 lapidem silicem siibigere, lapide silice
stultior. Item Cato 18, 3 lapides silices iunxit. Sed haec nunc
sulficiant ad demonstrandam naturam calcaream, quae silici latino
inest, D e rellqua significatione iterum dicetur ad capitis 3 sect. 5.
utilis — Ita Sulp, Fran. Guelf. W ra t. pro vulgato utilior.
Deinde in Jistidoso Wrat. Postea erunt extincta Wrat. Plinius
36 s. 53 Calcern e vario lapide Cato censorius irnprobat. £ x
albo melior. ^uae ex duro, structurae utilior, quae ex Jistu