P R O O E M IV M IN X E C T IO . E S A IA E P r o
PROOEMIVM IN
LECTIONEM ESAIÆ
PR Q P H ETÆ.
Qmbusrebui
oput fit at! nielli-
gendutn g£iiam.
AiiguSinu»,
Hieronymusî
D c xp lk a tio n cm huius Prophctæ,duplicitopnirù
) one opus eftGrammatics, & ea qmdem certaac petfefl i
? quaoi me non habere ingenue fateor, & defideratureri **’
! m alijs magnis Ecelefi* UoÛoribus, vt Auguftino &
^ Magis tamen neccflàriâ eft altera cognitio,nempe Hiftotr
atii (acrarum.Hane enim.fi akerutracatendUm fit, toarjn'
habere, quam Grammatical!»,Sieui etiam in Auguftino vidcmus.Is ‘
qaam Grammatka? ignaruv>pe à genuino Ten lu aberret, tamen M l Hi
ftoriam diligenter (cquitur,* rogmtam habet, manet in AnaJogia fide’
Diuprlum in Hieronymoappater, is laris magnam lingua:Ebra* cognitio
nem habmc, quia tamen Hiftoriatn frigidms traftaMaspe nimium nrourhi*
tur extra Régula m fidei. r
HiAoria cognitio Ideo omnibus modis neçeflfaria eft cognitio Hiftoriat, ad quam non
aeeeïuii. modo hoc tequiritur, vt verba St ly 11 abas, H fonant.lnrelligas.led vt
c'tiam Rhctorica & DialeQicà reneas, vt diligenterconfideresomnesrir
eumftantias rerum geftarum. Sieut etiam Grammatic* cognitipnem non
cam tantum yoco, nolle quid qu*q$ vox lîgnificet,Sed maxime figuras Sc
piuafin,quam Ebraa lingua praiteliquis petuiiarem, &inoiftra confuetu-
dine alienam habet.. Atquehacin parte meritoquerimur nimium nosde-
ltitui.neq; enitn adhueexeukam Grammaticam Ebrzam habemus. Porro
à Gram manta ftatim ad Hiftorix tognitionem tranfeundumcft.&viden-
dam, quid Acbas & alijRcges, TubquibusPropheta vixit,cgerint,ficutfu<
pra in Prafationeinhune Prophetam oftenfum eft.
Summum autem & prmcipaleArgumentum omnium Pro-
tura omnium phetaru tn .hoc eft,quod praelentem fuum Populum fufpcnduntinjfututum
Proyhetsrum. Chriftum> Sicut etiam in Mole videmus, qui turn maxime videatutlegis
conftitutoi ôc do&orcffCjtamen Chriftum fete fubindicat, Sicut date pater'
cxilloDcur. 18.Sicut nos quoq; hodie lolem us.qaicqmddo.cemus,ordina-Put1
tnus, eonftituimus, in cum finem fir.vt pij expeflent aduentutri Sctuacoris
lui innourflimo die, Atq; boceft.cur Apoftoli itavrgeant cum locum de
expeüattone fecandi aduentus, Tit. 2- Ebne. u . & >paffim alibi. Quiigitut M
prophet* hanc R«»ohem lequitur, non confunditur in leftione auxpfa!<iieatione.EbrW
moto leficnJ/ & Quarc Prophets fie legendi funt A traâandi, quod parent populum in fa»
turum Chriftum , Qua n quam enim maior patsin Prophetis de regno cor*
pbrah loquatur, tamen alicubibreuem St lubitam tranfmonem ad Chnfti
regnum faerunt, auctaciteadid alludunt. Imprimis autem Elaiascrcbcrin
hoc locoeft .licet milita de praefenti luo populo & corporal! Regnodicat,
Hoc eft quod iPetrus dixit 1. Petri i.De qua lalutc perquifiucrunt & ferula-
triant Prqphetz,qui de fatura in nobis gratia prophetauetunr.
Q u id â o tn n i a in Alleg o rias vercuntjiicuc H ie ro n ym u s q u e n i
dam Apollinaremrider,cum tamen ipfe idem loleat faccrc. Sed poftunt pro
. orna mentisse amplificationibus adhiberiinterdu,ad doccndutn imperitû
uifiotu! tra««.o,vuigusjCBi eadem alfcutque alia forma faculcanda funt. - Hiftori* autem
uaftatio
traâaodi fib».
Allegorie
IN CAP. I-ESA. ‘ANNO XXX l l |V > U S I notilïimaSe primaeffe dcbetdnqua videmus,qi^omododiuiniftJS
impijautemdeferti & puBkifint.H^ad^osYbntac-
i £tcnü j anda,wdifcainus, candcnoftramfortunamfrire, nifi vitâ emeu-*
Dcbetigttut Hiftoriaexemplamofttucffc .quodotcamut
te jB fide & chatitate. Deinde manifcftæ Prophet i* deChrifto
T " . confirmate fidem noftram & religiohcniVCttm videaoebshæetot
idlsantediuinituspromiffa & ptBdiâacflc. ^ . ‘
ptsfatos nos in ptsrfentia efle ,fatis fityvtebiwaiörHiftori*fit
L ’ ati0> inGrammatica autem fatisbommopctam hauatoitOecolam-
p u s quanduam aliëi*t àaaobis diferepet.
j NARRATION ES IN E SA1A MVifo
Bfaia filij Amost<\mm vidit Ç&c*
\ lc,ficut in Prarfacione admouuimus,Libri Ticulus
i eft, qui ideo diligenter cognofci debet,quod tempusiquo
i Elaias vixk .ubbis oftendit/Q^aenitn ex Hiftorijspotjffi-’
[ mumPtophctatum expoûtioncs lumendæ hint. Ideo hie
* Titulus quafi Commcntarius eft> qui nobis hunc P-rophc-
tamaperit. * ; ^
Porto hie qnoqac admonendus eft l-eftot.Efaiatn tantum pettinere
L Rcgnuro luda.ldeo quoque Reges ludatantum>Titulo nominat. Nam
Bblotham rege ludaTiglcth Pilfeler bonate partem Ktael abdu*it,nem-«gfelh PiIléft>,
Be 2000oQ.viroturn,Cum in acie cecidiflent. 120 ö o o-Et deinde fubquar- '
ImfereEzéchixannümSalmanafferAlyrius.quicquiddelftaelreliquumî^attr,
lujt;nempc omnes deccm Tribus abduxit* propter foedus cum Aegyptio
laum,Sicut eft 4. Reg. ty.Mimm aotemefttantain ludarorum fuiflfe per-
Bnwiain.vt bac tanta luorum calaitiitate hoh motiitamcn itt idolatria per*
lirerint. Sed fic dcbcnc im pij maturarc flagellum,& ptouocate itam Dei .
Iqucmadmodum hodie etiam videmus*
: CAP. I.
Rincipio cooqueritur depcccatis fui popuïi Sômm.Cjp.f.
Jneque benefieijs , neque poents poffint emendan. Remde
: idamnat ipfotum ftudia, qutbus medeti affliâisrebus Vólc-
®s||bant. Tertio indicat rationein,quà poftint mederitantls ma-
____ _J f ii« nffmpi«. vt Dcum hiçtu'ant.elquê crcdant.Ô: benefarfafit^
liOïimo, Additpromiffionem 8t çomminatiOnein, 'Ml L ic- '■ 1 nu.’
i Vitiaio.cum ilia omniaeôntémni & ncgls^i vîàcitt.rc^jstltc^o'ônftiS*-«narrat.Ca^s.».
iWonern,* ptædicit maiotem v^|itatem»promitn tamen fore,vt,p«dih^
fc'tsntum impibteliqui* fetuentur.
I Vifioidem eft quod Prophictia, & videntes pàlfiinïnTe^ipttt'raa<èr# ’
funtur pro Prophetis, u Reg. y, Eft autWkumilïtatis vótabulum
i«c ego prsdtco,quod video* 1
. ... tdftdite toelu . . •
MOM
Im B H
14'4
iü
1
illltüm
[ | h |
Èiisl
I P I J I
.4
B b b 4 Efl