B E S t R V O A R B IT R IO t>. M. L.
ärbitriücn reijeiamus, facial liberum arbitrium toto mundo toting viribii*.
qUicquid poteft, nullum tarnen exemplum edet, quo vcl vitarepoffit,^
indutetuc, nifi Spirit um dederit Deus, vcl quo milcricordlam mereatu'r.fi
luis viribus reli&um fuerit. Quid cnimrcfcrt, an indutetur Vcl mereatur jw
durari.cu m induratio ncccffario in (it, donee ineft impotentia ilia, qua non
pored vclic bonum, tefte ipfa Diatribe 1 Cum igitur abfurditas non rcllatuc
ifttstropis, aut fi tollatur, maiores afferuntur ablurditates, & libero arbitrio
omnia tribuursiur, faccflanc inutile* & fcductorcs tropic putoqi dt fimpliCj
veibo Dei hattcamus.
®ra^* A Lteracaufa, quod ea, qua?fecit Deüs.ftiHtValdebona,Nec
Luth.
Er erant vulde
bona*
l x Deus dixit,Feci te in hoc ipfum,(ed excitaui id hoc ipium. I
Primo dieimus, quod hoc di&um eft ante laplum Hominis
vbi,quæ Deus feccrat, erant valde bona. Sed moxfcquitur tertioCapite,
quomodo fit homo fact us malus, defertus à Deo ac libi reliâus, Ex quo homineficcorrupto,
iuriluntomnejitnpij,etiamPharao,(icutPaulusait,Era-s,
riôuaoahXnymaa omnes natura fihj ir*« ficut & csteri. Condidit igitur DcmPharaoncm
tur. impium.boc ed,ex impio Sc corrupto lemine, ficut in Proucrbijs Salomon« to.
dicit, Omnia propter femetipfum letit Dominas, ctiam impium ad diem
malum (non quidem crcando malictam ineo.fcdcx malo fcminc, forman.
doeumflt regendo) Non lgfturieqmtur: Deuscondidit impium, ergo non
eftimpius, Quomodo cnim non eftimpius, ex impio fcminc ï ficut dicit
Pfal, 51. Ecce tn peccatis conceptus fum.Et lob.Quis poteft (at ere mundum, rii
deimmundo coneeptum lemine ï Licet cnim Deus peccatum non fatiat,3
tamen naturam peccato, fubtra&o Spiritu, vitiatam , non ctflat formarc Jt
multiplicare.tanquam fi Faber ex Jigno corrupto Hamas faeiat. Ira qua!» eft
natura,tales fiunt homines, Deo créante Sc formanteillos ex natura tali. Secundo
dieitur, Si de oocribus Dei poft laplum intelligi voles, Erant valde
bona,Obferuabis hoc dici,nondcnobis,feddeDeo. Non cnim dicit,Vidit
homo, qu* fecerat Deus, & erant valde bona. Mu I ta videntur Deo dt lunt
bona val de, qua nobis videntur 3t lunt pefiima. Sic afflifiiones, mala, erro-
rcs.infernus, imp omnia optima opera Dei fun t coram mundopeffima&
damnabiiia Quid Cbcilto & Euangelio melius ï at quid mundoexecratnu)
Igirur quomodo finit bona coram DCa.qnx nobis mala lunt, lolusDeusno-
uit,& ij,qui omits Dei vident, id eft,qui Spiritual habent. Sed tarn acuta dif-
putatione nondum opus eft, Sufficit interim ilia prior Refponûo.
Pi’.
QVxritur fortafsis, Quo modo Deus mala in nobis dicatur
operari,vt indurare,tradere defiderijs.feducercdt fimiiiaiOportuitlane
verbis Dei contentos effe. Sc fimpliciter credere, quod dicunt,coffl
lint opera Dei ptorfusinenarrabilia , Tamen in obfequium Rationis, id eft,
ftultiti* human®,ltbetineptire Sc ftuitcftcre, & balbuticndo tcntarc,(t qua
poftimuscam mouerc.
D»us omnia in Primum, ctiam Ratio & Diatribe conccdit, Deum omnia
ommbu, opera, jn omnibus operari, ae Gne iplo nihil fieri nee efficax effe, Eft enim omm-
Satan & homo potens., perrinetque id ad otnnipoccntiam fuatn, vt Paulus ait ad Ephe-
bpffst deicnii fios. lam Satan & homo lapfi de deferti i Deo, non poffunt velle b*
num, hoc eft, ea que Deo placent, aut que Deus vuit, Sed futu in fua de-
udetia tonuerfi perpetuo, vt non pollint non quatrere a u lua loot«
i ... . titC
Eft As, n o * Eft. A N » o $
ttxtigitureornm voluntas & natura fie i Deo auerfa,non eft nihil,Neqf
" Satan & tmpius homo nihil eft, aut nullam naturam aut voluntatem
E u n t licet corruptam Sc auerfam naturam habcant, lllud igjiur reft*
K m quod dieimus nature in impio & Satana.vc ereatura & opus Dei,
^on eft minus lubieöam omnipatenti® Sc adioni diuin®, quamomne*
LjjecreatuW deopera Dei. '
* Qmndo ergo Deus omnia In omnibus mpucc Bt agit.neccüariomö-
MetetiatnStagitin Satana & impio. A git autem infills raliter, quales itli SimilUtfoj
« V dt qualcs inuenit)hoc eft,cum iili fine auetfi Sc mali.Sc rapiantur mbm
B o diuin* omnipotenti®, non nifi auerla dt mala faciunt, Tanquam fi
Eaues agat equum tripedem vcl bipedem, agit quidem talker, qualis equal
u hoc eft, equus male incedit. Sed quid factat Equcs? equum talem fimnl
f grttutn equis fanis , ilio male, iQ is bene,aliter non poteft,ni fi equus lane*
B r , Hie vides, Deum, cum in malls & per malos operatur,maia quidem fie*
%, Deum tame non pofte mile faccre, licet mala per malos facial,quia ipfc
K nus mate faterc non poteft.malis tamen inftrumentis vtitur.qu* raptum
| c motum potentiae lux non pqftunt cuadere- Vitiurocrgo eftinmftm-
Eentia,quzocioia Deusefle non finit, quod mala fiunr,mouente tpfo Deoi
Won aliter, quam fi Faber fécuri (errata dt den tata male lecatet. Hinc fit,quod
jmpius non poflitnon femper errate & pcccare, quod rflptu diuin* poten-
■ x motus.ociati non finitur,lcd vclititupiat,facial talitcf, qualis iple eft.
/£c rata & eerta fu n t , fi credimusomnipotentem effe Dec
um. Deinde impium eflhcrelturam Dei, auetfamvero teliQamq; fibi .
■he ipititu Dei non pofle vclie aut faccre bonum. Omnipotcntia Dei facit,
♦ titnpiusnon poftit motum & a&ioncm Dei euadefe,fed ncceftario iili
fubieüus pa ret, Corruptie vero feu aiterfio fui a Deo, facit, vt bene moueri
& rapi non poftit, Deus fua omnipotentia nonpóteft omittere propter iili*
a- us auerfionem, irtipius verb (uam auerfionem non poteft mutate, ltafit.vt
|erpetuoSc neceftario peceet Sc erret,donee fpiritu Deicörrigajtur. In hii
ktoomhibus Satan adhue in pace regnat, & atrium fuum quietum poftidet ,
fabmocu iiiodiuin* omnipotenti®. Poft base verolequitur indurationil
|egotiunj,quod fic habetv Itupius(vt diximus) ficut dt Princcps fuus Satan, irapm, nonrrtjuii
tens eft verfus ad fe & ad fua', non requirit Deum, nee curat ea, qua: Deim DeuaSt«-
lant, fuss opes, fuas glorias, fua opéra,füum fapere, fuum pofte,& omninb
Warn regaum qusrit iliisq; vult in pace frui. Quod fi quis ei refiftat,aut ali-
■ ufi hotum volucrit imminuere, eadeth auetfione qua illl quXrit, etiatrt
Voiietur dc indignatur,Sc futit in aduerlarium. Et tam non poteft non fu-
Kre,quam non poteft boacupere Sc quxrerc,Ec tam non poteft non cuperc
■ uam non poteft non efte, cam fit crcattira Dei , licet vitiata.
B HictftlllefutofmftndiaduerfusÈttangeliumDekNampwEiiahgë-p ^ ,
Bum venitille fortior,viaUtusatrij quiètüm poflèflbrém ,& damnat
»upidiutcsgiotiJE, opum , fapichti® & iuftiti* propri®, & omnia in qUibusu« t>d*
Koufidit. Hsj ipfa irritatioimpiorum,cum Deus iltis contrarium dicit aut
B c>tiquam vellent.eft ipforum induratio & ingrauatio Nam cum per fefe
B nt auetfi ipfa natur* cotruptionc.tum multo magis auetninttlr & peiotes
■ #unt,dum iprorum auerfionirefifiitarautdettahifur. Sic Pharaohi impio tniurnio Phirfc
j .«tepturus tyrannidem, irritauic cum Si magis indurauit St aggrauauit cor oni».
*ius.du m iiium per verbum Mofi > yelut regnum ablaturi, 8t populum fits
'tytannidi lubtraauriftnuafitjSt intus fpiritum non dcdu,fcd ipfius impiatu
Ï» J* I i i feOfi