Àgricolis & Impcratoribus Sc Principibusiudicabisï Adam illud Euangçi j.
cum,Si quis t urrim xdifieaturus,non prius fedcns computet fumptus an hi.
bcatadperficiendum.QuiddcilloiudicatChriftus?
Sic tu quoquc nobis fafta dcccrnis fola,veta* veroprimum exploratcü
metiri aut noffe vires, quid polïimus fie non polfimus, tanquam hoe Sc
tiofutn St luperuacaneum & iircligiolum. Ita dum nimia prudentia, tem«,
ritatem deteftaris,fic lobrietatem pratendis,co peruenis, vt fummam teen»;,
fatemetiam doceas, Nam vt Sophiftx remerarij & infini fint faâo, dunam-
tiofatraâant,trmiustamcnpeccant,quam tu,quictiam dotes & tubes ini»-
hire & temete ferri. Atque quo maior fit in lama, babe tetneritatem nobis
"pukhetrimfi Chriftianamq, pietatem, fobrietarem, tcligiofam grauitatem
& falutem effc perluades.m ita facia mus, irreligiofos, curiofos & vanos nos
afferis,affertionum tantus hoftis, fit pulchre euafifti Sty Ham, dum vitafli
•Charybdim.Scd hue te perpellit fiducia ingenij tui,qui ctedis fit tc poffe petoj
«loquenciam omnibus ingcnijsimponere,vt nullus queat perfcntiicete.qmd
«alasin animo, & quidmoliarislubricisillisfcriptis tuis, Deus veto non itrj.
•dcrurftn quem non eft bonum impingetc,
Potto fihanc temetitatem nos docuiffes, in poematibus faciendis, in
fruftibus pa tand is, in bellis & offieijs obeundis, aut domibus mdificandis,
quanquam eft intolerabilis,prxfertim in tanto viro,Tamcn aiiqua veniadu
gnus tandem eras, laltem apud Chriftianos, qui temporalis tontemnunt,
At cum Chtiftianosipfosiubeas temerariosoperarios fieri, & in falute sterna
paranda incuriofos effc mandas, quid pofifint & non potfint, hoc plane
pcccatum eft vereirremiffibilc. Nefeientenim quid faciant,dum ignorant,
quid & quantum poffunt, Ignorantes autem quid faciant, poenitere ( fier-
tent) non poffunt. impoenitentiaautem pectatum irremifiibilceft, Atque
tue durit nos tua ilia moderata fccptica Theoiogia.
I Gitur non eft irreligiofum, euriofum aut fupeniacaneum, fed
imprimisfalutare fit neceffariü Chriftiano, noffe, An voluntas aliquid vel
nihil’agat in ijs, qua pertinent ad la lut ë . Imo vt Idas, hie eft cardo noftrx
Drlputationis, hit verlamt flatus Cauls hums* Namhocagimus, vt dilqui-
rareins, quid nam polfit liberum arbitrmm, quid patiatur, quomodo (e ha-
'Certiffimom m# «beat ad graham Dei. Hase fi ignorauerimus, prorfus nihil Chriftia natum re-
mVn^nur up!» '* rum nofccmus, crimusq; om ntbus gentibus pciores. Qui hoc non fentit,
Dei6tnoftrû &c. "fateatur iele noneffe Cbrillianum. Qui vero repreheudit vel contemnit,
fciatleleeffelummumChtiftianorum hoftem, Nam fi ignoraueto, quid,
quatenus & quantum ego poffum & faciaro erga Dcum, pantet incertum
& ignotum mihi crit, quid, quatenus fit quantum Deus in me poteft & fa-
ciat, cum Deus operetur omnia in omnibus, Ignotatis veto operibus Sc po-
tenria Dei, Deum ipfum ignoro, lgnotato Deo, colere, laudare, gratias
agete,(entire Deo non poflum.dum nelcio, quantum mihi tribuete, quantum
Deo debeo. O portee igitur eettiffimam diftinöionem habete, inter
virtutem Del & noftram, inter opus Dei Sc noftrum, fi yolumus pi«
ViuerC. - '-'MU V (WW ..M,- i
ira vides, hoc Problem» effc partem alteram totius fummx Chriftia-
narum rerum, in quo pendet Sc peticluatur cognitio luijpfius, cognitio
& gloria Dei ,quare non eft ferendum in.te, mi Eratme, vt hoc noffe irre*
ligiofum, euriofum & vanum appelles. Multa tibi debemus, fed pietati
«amnia debemus, Quin tu ipfe totum bonum noftrum Deo adferiben-
. m :- . , 3 .■ »*!»to»’ x dqmeffc.
dum effe fentis, idq> affetis in forma tui Chrifhanilmi, Hot autem afferto,
«erte fimul afferis, Dei mifeticordiam iolam omniaagerc.Sc voluntatem
| noftram nihil agerc, led potius agi, aliOqm non totum Deotribuetur. At
jbauio poft, negas id affeterc vel noffe icffcreligiofum, pium fic iahuare,
i Ld Vic loqui cogitur mens fibijpii non conftahs, in rebus piëta tuinterra fie
Ijmperita-
I a Lccrapars lummæ Chriftiatix eft, no fic, An Deuscontin-
I Zegenter aliquid prxlciat, & anomnia f»ciamuscoaäi,Ethancetiam ir- prslciau
I rcligiofam .curiofam, fit vanâ fads, ficut Sc omnes impijfaciunt, Quin
|Dxmones& damnati exoiam fir execrSbilem faciunt. Nequcftultuses, fi
Jiftis qusftionibus te eximis, modo id fieri liceat, Sed interim parum bonus
■ Rhetor St Theoîoguses, qui de Libero arbitrio fine iliis partibusdiccte fit
■ fiotereptxlumyi.Fungarcotis vice fit ipfe non Rhetor.egregium Rhetorem
■ oificij fui monebo. Si de Oratoria (cripturus, fie dicetet Quintilianus, Mco
■ iudicio.illaftuita fie iuperuacanea, de inuenrione,dilpofitiohe, clocut one,
■ memoria, pronunciatiotie,omittenda lunt,tails fit noffe,oratoriam effe be-
Bnedicendiperitiam, Nonne rideresattificem ? Non alitertu quoquc fads,
Bfcripturus de Libero arbitrio,abigis fit abijeis primum totum totpus&o-
! snnes partes artifieijeius, de quo fcripturUs es- Nam fieri non poteft > vt Icias
■ quid fit Liberum arbitrium, Uifi Liens, quid pofific Voluntas hutnana, quid
■ Deus faciat, an prxkiat i
Nonné fit R hetotes tui docent, de raufa aiiqua difiutum, öpottere dî- I ccre, primum, An fit,deinde,quid fit,quseius partes,qu*contraria,affinia,
limftia&c.Tu vero mifetnm iilu-l per lefe Liberum arbitrium hisc-mnibus
|poiias,fic nullamquxftionem deco definis, nifi vnam illam primam, fcilf-
|ec,Aa fit, idq; Argumentisra!ibus,qUalibus videbimus, vt inCptiorem L i- .
Êmm de Libero arbitrio non vrderim,excepta orationis elegantia, Sopbift s
—lans melius hielaltem dialeâfcantur, qoando rbetorkari nefdunt, qui L i flio»« ittaol S-
■ berumatbirtiumaggrcfsi.defihiunt omnes quxftioncs;cius, An lit, quid ■fit, quid faciat, quomodo habeat See, Licet Sc ipfi non effidunt quod
■ tentant.Vtgeboigitur hoc Libello te fit Sophiftas omnes,donec Libertarbi-
■ m j vires & opera mihi definiatis, Sc fic vrgebo ( Chnfto propitio ) vt ipetem
■ meadaâutüm te âd poenitentiam edit* Diatribes tux.
■ r ~ ,Stitaq; Sc hoc imprimis necdïânum Sc lalutare C h riftian o ,
■ 1 jnoffe. Quod Deus nihil prxfcit contingenter, led quod omnia in-
eommutabili Sc xtcrna.infailibiiiq; voluntatc,fit ptxuidct & proponit,
■ A facit. Hoc fulmine fternitur fit conteritut penitus Liberum arbitt û. Ideo
■ q u i Liberum aebitriû voluut affertum,debent hoc fulmë vel negare vel dilfi-
■ mulate, aut alia ratione à fe abigere. Antequä vero id mea Dilputationc Sc
■ S riptur® autontate firmem, prius tuis verbis ipfum rraftabo. Nonne tu es,
■ nu£rafme,quiafferuifti paulo ante,Dcum natura iuftum,nattlra<lementif-
■ fimum i Si hoc verum eft.nonnc iequttur.quod iucommutabiliter fit tuftuS
■ & ciemensl vt quemadmoduin natura eins non mutatur in sternum,ita nec
; cius iuftieia Sc dementia. Quod autem deiufticia fit dementia dicitur, ecu
I am de Gticnna, (apieutia, bonitate, voluntate, fit alijs diuinis rebus ditto-
■ portet. Si igitur h*c religiole, pie & falubnter de Deo afferuntur, vt tu teri-
■ bis, quidaccidittibi, vrtibi ipfi dififidens, iueligiolum, euriofum a ; vanum
■ nune afleras.dkerc, Dcum necefiario przlcirc 1 Scilicet voluntatem immu>
■ tabiicm Dei prxditas effe difeendam, immutabiicm cius Vero prxkientia m
T- )t Be i noffe