ÖË SÊB.VO ‘ARBITRIO D. M. I '
ffóflfe vetas , An tu credis, quod nolens praeftiat, aut ignatus veiltï SI votenj I
praricit, xterna eft & immobilis(quianatura) voluntas, Si prxfciens vult,*. I
ternaeftSc immobilts(quiaoatura)lcientia. ,
E x quo fequitur irrcfragabüiter, omni?. q u x racimus, etfi j
nobis Videntut routabilitcr & eontingenter fieri, Sc ita etiam contingent^
nobis fiant, reuera tarnen fiunt neceffario 6c immutabjiitcr > ft Dei Volunta,
Voluntas Dai. tem (peóies, Voluntas enim Dei efficax eft.qu® bnpediri non poteft, cum tit
naturalisipfa pocentiaDei,deinde fapiens, vt falli non poffit,Nonautem
impedita voluntate, opds ipüim impediri non poteft.quin fiat,,loco tempo,
re , modo, menfura, quibus ipfe & provider éc valt. Si talis effet voiuntai
Dci,qux pcra&oopcre eodemq» manentc, ccffatct.qualisefthommum voluntas
j vbiasdificata domo, quatn volunt, cefiat veile, vt in tnortc definit,
- Tumverepoffer did,»liquideontingenter & mutabiliter fieri, At bic cow
tra fit,opus definit Sc völuntas permanet, tantum abeft, vt ipfum opus dum
Cow.ogtnter & perman<.tjtontingen!creflfeaut pcrmancre poffit.Contiogenrcrautem
fieri dicitur (ne voeabulis aburamur)jlatiha lingua,non ipfum opus eontin.
gens fieri, fed coritipgente 8e mutabili voluntate fieti»quaiis in Deo non ril,
Deinde contingent opus dici non poteft, nifi quod ribbis eontingenter 3c
velut cafu, imprudentibusq; nobis fit, Qpia noftra voluntas vei manusiliud
arripit velut cafu oblatum, vtqui nihil de eo aut cogitauimusautvolui-
mus antea.
/ '" 'vP ta r im fane aliud melius vocabulum dari in hac Difputa-
NsccfsitJi- V_ytionc quam hoe vfitatum.Ncceffitas,quod non reüedieUur,ncqide
diuina.neq; humana voluntate,Eft enim nimis ingratas & incongm* figni-
fitationispro boe loco, quandam velut coadionem, & omninoid quod
contrariü eft voluntati,ingerens intelleftui.Cum tarnen non hoe velit cauii
libera voluntas jfta qu* agitur,Voïuntasenim fiuediuina fiuc humana nulla eoa&ione.kd
Dcu inera lubentia vel cupiditatc quafi vete libetë, facit quod facit, fiuc bor.urn
Cue malum.Sed tarnen immutabilis,dc infailibiUs eft voluntas Dei, qua no-
Afart) voluntatem mutabücm gubernat,vt eanit Boetius, Stabilises maneni
dascunctamoderi, Et noftra voluntas praffertim maia,(e:pfa non poteft a-
cerebonüm. Igitur,quod non prsftat vox, ini pleat intelleftus legemisneceffitatem.
intelligensid quod dicere velles, immutabilem voluntatem Dti.
& impotentiam noftra; voluntatis mal*,vt aliqui dixcfunt,neeelFuatetn i®*
mutabilitatisjbec hoe latis Graromaticc nee Theologicc.'
Sudauerunt hie Sopblft* iam multis annis,& tandem vi&i »eoaöi funt
concedere,Omnia quidem neceffario fieri* neceffitate conlequentis ( vt dit
cunt ) fed non neccffitare conlequentis, Sic elulcmnt violentiam jihj?
qusftioniSjVerum 8c feiplos potius illuferunt.Quam fit enim hocnihilnon
Necafaitas con- grauabor oftendere. Neceflitatem confcqucntix vocant, vtcraffe dieam, Si
fscjuentit. Deus aliquid vult, neceflfe eft vt ipfum fiat,fed non eft necefte,vt id fit,quod
fir.Sotus Deus enim neceffario eft,otnnia alia poflünt non effe,fi Deus velit.
ïta aflionem Dei neccflariam dicunt,fi volcr.iedfaótum ipfum non effen«"
ceffarium. Quid autem iftis ludibrijs verborum cffiriunï ? ld fcilicet, fa«*
res, non eft neceffaria,id eft, non habet effentiaro neceffariam, Hoe eft aliud
nihil dicere,quam,rcs fa &a non eft Deus ipfë, Nihiiotninus manet illud, vt
omnisres heeeflariofiat, fiaöiö Deincceffaria vel confcquentianeceita1
eft ,quantumlibet iam fafta non fit neceffario, id eft, non fit Deus, vel nou
habcat effentiam neeeffariam, Si enim ego fio neceffario,parum me mouen
quod effe mëum vel fieri üc niutabilc, nihilominusegoillc contingens «
mutabiiiS)
wv« uui non fum Deus neceffatius,fio, Quateilioram ludibriutn, ne*
utabilistq“ »" . l d n0h neceffitate conlequentis omnia fieri, nihil
n V a n ^ fi*
Siu* Quid vcto opus cratboc nobis dicere ? quafi roetuen.
u« f C® C' f laas resaffercremus Dcum effe, vcldminam & neceffariam
m huhere Adeo ftat * permanetinuia» fententia, Omnia voluntate
|atuiam " quod ills neccfliitatem confcquentia voeant.fieri. Nee eft
I 5‘ 'H b L u asaut ambiguitas. In Elaia dicit.Confidtnm meum ftab.t,ÖC
tiC| tasmea fier. Quisenim puernon lo l un tasmea uv. ^ v».-. ........ intclligit, quid velint b*c vocabula,
E e d cur nobis Chriftianis ilia (une abftrufa, vt krdig.ofi. m &
Fatuwt
Parca,
,' nLiaevanum fit,lilatraAsrc & noffe,cum taltagentiles Poeta«
I T ^ u Ï ù s ! vlu eommuniffimo tetat in ore? Qj.ptics vnus Virg.l.usfa-
f f S c ? Certa ftant omnia lege. item,Stat la a eu.qs dies. Item, S. te
1 m ltemSiquafauatpera rumpas. Nihil iVie Poeta aliud facit,qua
P V-rroia vaftata,8i Romano tmperiofulcitando.fatum plus valere quam
ffmnïum'hominurn ftudia.fignificet. Deniq) Deos fuosimmottalesfato
I d J cuj neceffario cedant & ip'e Inppiter & luno,Iodebnxerunt ParcaJ
l ia s treLimmutabiles, implacabiles, itreuocabiles,
i inférant illi fapientes viri.id quodres ipfa cum expenentta probat,
L - l i bom num vnquam fua conülta proceffiffe, fed omnibus aHo quam
lo r i amnt, rem cecidifle. Si Pergama potuiffent dextra derend, .etiam
I f S fuiffent. ait HcAot Virgili). Inde vuiganifimum verbum in
imnluffl ore Quod Deus vuïtJat, item, Si volet Deus,faciemus. ItenijSic
ÊolubDeusjSicpiacitum fu peris, Sie volutftis, ait Virgilius.Vt videamus.m
| u gonon minus rèliôam effe feientiam prædeftinationis & prróienti*
Ë f .q u am ipfam notkiam dminitatis.quanquam B. Auguft.nus fatum
:ïo n fitteeauhdamnat, nam de Stoicorum fato loquitur. Et ij qui fapien- fes volueruntvideti, luis D.iputationibus eoabierunt,donee o b k u ta^ cw
le,ftuU>fierent,B,oma.i.& negarenc vel diffimuhrenrea.qu* Poet* &vuU
Euv> atque ipförummec conltientia pro vfitanüioiis, «müinus 8c venfifimis
•Ihabent. . * . I \ rL tra d ic o , non modo quam ifta fia tv e ra .d e q u o in t ra ia #
I V tius ex Scripturis dicetu t , vecum etiam quam religiolum, pmm & ne-
I ceflarium fiteanoffe, Hisenimignoratis, neque ftdes,neque vliusDct
1 'iltus con fittere poteft. Nam boe effet vete Deum ignorare, euro qua_n.no-
L a t i a falus ftare nequit, vt norum eft- Si en.ro dubjtas.aut conteronis nol
I e , quod Deus omnia,nón contingenter, led necciiar,« óc irornutab.h.ct
Iptslciat & velit,quomodo poteris cius promiffionibusxtedere ,ccrto fider«
facniti ? Cum enim promittit, certum oportet te effe, quod fciat, poffit ,&
■ velit priftare, quod promittit, Alioquicum non vetatem, ne« e
■ «ftimabis, qus eft inttcdulitas & fumma impietas & negatio Dei alnl-
Ifitni.
At quo modo certus Sc lecuruscris ? nifi fcietis illunii, certo Sc inftl-
IlibiUtcr Sc immutabilitet, ac neceffario fcire & veile, & faöutum e e, K quod promittit, Neque ioiumcertos oportet nos effe, Dcum necellario ar
S immutabiliter veile & faäurum, led etiam gloria» in hoe ïplo, vt Paulus
1 Roma. j.Eftoautem Deus vcrax,omnis homo mends*. Et iteruro : Mon
v quodcxcideru verbum Dei. EtalibiiFundamcqmm Dei fitmum ftat.ba^