S>tia PrinHp»
,*Ma&
DE SERVO ARBtTRlO D. M, l-
folum poffe > fed etiam debere pro medico accipi, oftiil effcccrlstantatept,
verborum & excmplorum, nifi quod aridisftipulisaducrius flatnmajn
gnaucris.Quid cobit tum tuo polled quo exigitur, vt probes debere iQijoj
nifi cffeccris,manemus in naturali St grammatica lignificatione im L
lidenres ram excrcitus, quam triumpbos tuos, *
Vbi nuncxnane: opinio probabilis.qu* ftanjit Liberum arby
triii nihil boni velle poffe Ï Sed forte venir tand é hie interpreiatio tômodj
vc nihil boni,figmficct aliquid boni, inaudita plane & Grammatica k
Diale&ica,vt nihil fit id, illiq u id , quod apud Dialefticos rnipoffibilefac.
rit.cum fintcontradiftoria- Vbimanet 8c illud,QuodSatanamcrediamj
principcm effe mundi.regnamem, «lie Chrifto & Paulo,in voluntatibus ÿ
mentibus hominum fibi eaptiuis & leruicntibus ? illc,fciiicct Leo tugiCM l,:
ho'di* ira placabilis 8c irrequietu» gratis Dei & ialntis humans finet fieri,«
homo feruus de patsregni fui conetur adbonum vllo raotu aut momento
quo faamtÿrannidcmeuadat,ac non potius incitée A vrgcar.vttofisviribiu
conttariura gratis & velit A facial? cuiiuftiA Spiritu Dei agentes vutefi.
ftunt.A bonum volunt acfaciunt,itaineos fsuit.
Tu qui iîngis,roluatatem bumanam elfe rem in medio libero poStam,
aefibi reliftam, facile fimulfingis.effetonatum voiuntatisin vtrampat!
tcm,quia tarnDcura, quam diabolum fingi* longcabcffe.velutifolum fp«
ûatorcs mutabilisillius A libers voluntatis, impuliores verb $£ agitator« il«
lius ic tu s voluntatis.mutuobellaeilGmos,non cvedis.Quofoloctedito, fa«
tis forriter flat noftra fcntentia,& proftratum iacet Liberum arbirtium,vt Jc
fupradoeuimus. A w enim regnum Satans in hominibus nihilerit,«tic
Uh.irb Satanc Chriftus mcntietur. Aut fi regnum eius talc eft}quale Chrilius deferibit,
MpuuiiiB Hunt«,Liberum arbitrium nihil nifi iuraentum captiuum Sauna Ctit,nonlibc-
rand urn,ntli prias digito Dei eijcia tur Diabolus.
Hine credo, rails intelligis, m«a Diatribe,quid fit & quantum valeat,
quod Autoc tuusperuicaciam Lutherans affcttionisdcteftatus, lolctdite-
».Scilicet, Lutherum valde vrgereeaufamScripturis.fed q u s vno verbula
diffolui poffunt. Q uit enim hoc nefcit.vnoverbnlo poffe ontnes fenptunt
folui Î Pulehre boc feiebamus,etiam antequam Erafmi nomen audircmui,
Sed ho cq u sritu r.an hocfatis fir,vcrbulo folui Seripturam? Ad rc<3e folua«
tur,A an iic debeat folui/hoe difputatur. Hue fpeâèt,8c videbit,quam facile
fit Seripcurasfoluere, & quam deteftanda fir pcruicaeiaLutherl. Vidcbit
sutem non folum verbula nihil efficece>fed necomnes portasinfétofum» NQs i g i tu r , quod Diatribe p r o fua a ffirm ac iu a non poteft,
quamuis non debeamtu negattuam probare, faciamus tamed,Stix-
torqueamu* vi argumentorum. Nihil,hoc loco nod folunt poffe,led
debere accipi,non pro modito, fed proeo,quod vocabulum nature figoifi*
eau Faeicmus autem hoc vltta illud inuiâumargumentum,qudiam rid-
mus.fcilicer.effc vocabula naturali fignificarionis vfu fcrttanda,nifi contrail*
nm fuerit demonftratum, quod Diatribe ueq> fecit, ncqs poteft facerc. Ex*
•«mb 1 Princep, tor<ï“ cnmj auten* id primum ipfa rci n ature, videlicet quod Scripturisneqi
w d iitlm ,, j . ambiguis ncq; obfeuris cuiâum fit,Satanam effe principcm longe potcniif*
fimum fit callidiflimum mundi(vcidiximus)quo régnante, voluntasba-
mana iam non libera, nee iui juris, fed ferua pcccati Sc Satans, non poteft ■
velle,nifi quod printcpsillefuBs votaerit.Nibil veroboni file finet cam vel-
le.quam ui s, etiam fi Sa ta nas ei non imperarer.ipfum pcccatum,cuius ferua»
«ftbooeo/acisonerarct.acbonum velle poffet,
. Pcindf
#
i ■:Vf
8
Delude ipfa fermonis eonfequentia' idem extorquet, quam Diatribe
fortitet contcmnit, liceteam fatis copiofc in Affertionibus meis annota/-
lcm,Sic enim profequitinChriftus loh.i me non mnnftrit, mittetu* Quif» ■ » Du
forasficutpalmcs,8carcfcit,&colHgunccum,&in ignemmlttupt.di atdeb» **»<«*^
^^„qaaro,Diatribe rhctoriciffimc tranfiuit,fperauitquc tranfitum hunt
cfletam rudibus Lutberanis incomprehenfibilcm. Vtdcs autem hicChri*
ftum jpfum interptetem fimilitudinis fus de palm itc & vite,fatisapcrte de-
elarare.quid vclnintclligi pet vocabulum Nihil, fcilicct.quod homo extra
Chrillum forasmittitur <Sc a«fcit. Quid verofotas muti A atefccre poteft
alrndfignificare, quam fub Diabolumcradi,& contincnter peiorctn fieri? Fora,
Pciorem autem fieri non eft aliquid poffe velcpmri. Arelcens palmesma-are “ tc,ul **
sis ac magis inignem paratut,quo magisateiert. NifiipfcChriftushane
fimilimdinem fic dilataflet & applicaflet, nemofuiffct aulusita dilatarc &
I applitare. Stat igitur. Nihil .hoc loco propxic dcbcrcaceipi, vt natura fett
vocabuii« ;' ■ vv , ^ .
II Am & exempla videamus, quibus probat, Nihil,alicubi pro
, | modico accipi, vt & in hac parte demonftrem us, Dia tnben effe St efficerc
[ nihil,in qua fi etiam aliquid faccrec/tamdn nihil efficcret, adco Diatribe
per omnia & omnibus modi* nihil eft,
Vulgo ( inquit fnihil agere dicitur, qui nofl aflequitur id ^ p„fT
i expet it, & tarnen frequenter aliquo vfq; ^>mouet,qui conatur*
Re' pondeo: N unquam audiui vulgo fic did s Tu tea fingis pro liberca- Lutht>
teraa. Verba fpeftanda (unt(vtvocant)fecundum roatcriam fubie«am,ac
ad intentionem loquentis lam nemo illud vocat nihil,quod tonatut
ageas, nec de conatuloquitur, qui de nihiloloquitur, feddedfeftu.hunt
! enim fpeftat,qui dicit: Ule nihil agit.vel nihil effidt, id eft,non attigit, non
eft sffeeutus. Deinde vtexemplum valeat,quod tamcn non valet,magis pro
i nobis fadc.Hocenim eft,quod contcndimus & cuiftum volumus,quod liberum
arbitrium multa agat,qusramea funcuihilcotam Deo. Quid pro«-
fuerit illi eonari, fi non affequitur,quod ex petit? vt quoquo If vertat Diatribe,
impingat Sc feipfam cofurct.vr folet accidere mala agcntibuscaufam,
Sic$: illud exemplum e Paulo infelicireradducit, Neq; qui Etafi
fplantat.neq; qui rigac eft aliquid,fed qui intrementu dat Deus,
|Quod minimi(inqc)momedeft,& p le inutile,nihil appellate
Qujs ? f u Diatribe minifterium vetbi per felt Inutile 8e minimi mo Miniftcriam ;tr,
tmenti effe diftitas, quod tantis laudibus Faulus, cum vbiqi rum maxime bl
2, C o r ,v eh it , vbi minifirationcm vits & gloris appellat ? Itcrum neque
materiam fubiedam, neque intentionem loquentis confideras. Ad mere-
mentumdandum,plantator&rigator nihil eft,fed ad plantandum&rigin-
dum non tuhil eft,eum fit opus fummum Spiritus in Ecdefia Dei, docerc Sc
cxbottari.Hoc vulc Paulus.hoc Sc verba fatis apertc tradunt. Sed efto,&hos
exemplum inbptum valeat,itcrum pro nobis idem ftabit,Nam hocagimus,
quod Liberum arbitrium fit nibil,id cft,inutilc,pcr iefc,vt tu expohis,toram
Dco.nam de hocgenerc effendi ioquimut,non ignari,quod voluntas irapia
f*taliquid,& non metum nihil. ITem illud uCor, 1 Si charitqtepfl non habea,nihil fum^Cur ^
hocadducat exemplum,non video, nifi numcrum & copiam quafierit.^fi,^, * ’
sutarma nobis deeffe putarir, quibus a nobis iplaeonfodiatur. Vere
tnimSt proprie nihil eft coram Deo.qui fine charitate eft* S ic& d eL i-
beto vbitriodoccmus. QuareSc hoc exemplum pronobiscontra ipfatn
Diatribea