t>E SERVO ARBITRIO D; Mt Li
, < Tertia ilia duriflima eft , cffe liberum arbitrium inane hefifetj,
otnniaquc.quz facimus, cffc neceffario fab feruitute pcccati.Cum his du/
bus confliâatut Diatribe. Hie dico,forte no fumas fatis Latini vcl Germmj
rt rem ipfam non potuerimusedifiererc. Sed teftor Deum,aliud nihil volu)
diccre.ncc aliud intciiigi per verba duarum poftretnatutn opinions ,quam
id,quod dkiturin prima opinione.Ncc Auguftinumaliud voluiffeatbi.
tror > nec aliter esc ipSus verbis intelligo, quatn quod prima dich opinic
lta,vt tresopinionesa Diatribe récitât*, apud me non fint niii vna ilia
lentcntia. Poft quatn enimconcefliim ac ratuin eft,liberum arbitriu to,ami!,
in( fa libertate, cogi in fertiiturc peccati, nec pofle quidqua m Vcilc boni, Eg0
” ex his vtebis nihil aliud pofiiim concipcrc» quatn liberum arbitriutn tfl'e
inanem vocblam,euius resamiflafit. Amiffatn libcrtatem mca Germmati.
ca votât nullath libertärem. Tribuere aut cm libertatis titulum ei,quod null
lam bäbet libertâtem,eft tribuere inane vOcabuluan Si hie erro tcuocet qui
poteftjSi funt hæeobfcura 8c ambigua, illuftret 8c ftabiliat qui poteft, Ego
faniratero amiffamnon poflum fanitatem äppellarc, nec ft zgroto cam tci
buero.almd tribuifle vidcor,quatn inane nomen.
Sed fâceffant monftra Verborum, Quis cnim feratiflumabufumio-
quendi ,Vt hortiincm fitnul habere liberum arbitriutn dicamus, & fimul
amiffa hberrate cogi in feruitute peccati,ac nihil boni pofle velle.afferamusl
Pugnant hzc commuai fenfai, & tollunt prof fas vfum lOquendi.Diatntj
poriusaceufatida eft,qù ® dotmitanter fua verba effutit, dt aliéna non ob-
ieru it.Nön.inqüam, confident, quid fit & quantum va Ica t dit ere. Homo
imifit libcrtatem .cogitur feruire peecato, necpotdft quicquam teile bom.
Si entrn vigilaret & obfeniaict, plane videret, vnam efle tttum Opinionunt
fcntentiam.quasdiucrlas Sc pugnantesfacit, Nam quiamifit libertärem Sc
cogitur feruire peccaro, nec poteft vellc bonum, quid de silo reftius infer«*
tur,quamhon tiiflillumpeccatevel malum vcl le i Sic cnim & Sopbifti
concludcrcnt per fuos 1 jrllogifmos, Quare Diatribe infelieitef nimis con-
fliâatùr contra duas poftremas,dum primam probat,quzeademeftcumil-
lis, iter urn more fuo fefe damnando, Sc noftra probando in vno codera que
attitulo,
\ T Eniamus nunc ad locum Ecclefiaftici,& cum ipfoquoque
dKiCif- > /. y comparemus primä illam probabilem opinionem. Opinio ditit,Hierum
arbitrium non pojje vellc bonum, Locus a. Ecclcfi. adducitur ad proban-
dum. Liberum arbitrium alitjuid tjje&foße^ Aliud igitur ftamttopini, per
Ecclcfiafticum confirmanda,8t ad aliud allcgatur Eedcfiafiicus confirman-
dum.Tanquam fiquis probaturus fit» Cbriftum efle Meffiam,adducatlocum,
qui probet.Pilatum fuiffc Prsfidem Syria«, aut aliud quippiam,quoit
Sis <fi«ara<ràrconueniat. Sic Sc hie probatur liberum arbitrium,vt taceam,
quod fupraexegi,nihil clare certoq; dici,aut probati,quid fit,quid polbt liber
urn arbitrium. Sed dignumeft.toturneum locum peruidere.
Primo dicit:Dçuscon(liçuit hommem ab initio.Hic de créatif
one hominis loquitur , nec adhuc quidquam vcl dclibero arbitrio,vcl de
præcepris da'cic.
SequiturfEtréliquiteum in martU confilijfui» Quidhic?»o
flic liberum arbitrium aftruitur ? At ne hie quids fit mentio dc pmeptis, pro
qui bus liberum arbitrium exigirur,nec quidquam de hacrc legiturinctea-
tione hominis. Si igitur aliquid ( per minum confili))intclligitut, R
potiua
. itól0teHigitur,quod Gcn.i.Sc x.Homb conftitutus eft Dominùs rertimi
PT illis fibere dominaretur,vt fticit filofes : Faciamus hominem, qui pr*-
c qfeihusWri» Necaliud fcx iftis verbis euinci poteft. Ibi cnim homopo-
>tPnrcbù* fiscs arbitrio agere, vtfibï fubïeâis.Dcniqîhbc vocatKominrt
tU t Simm>velat aliad à Dei tortfilio. Poft b*c vtro, vbi fie cônftitutum Sc
r,?aaro hominem in roanuconfilij iuiduerar.profequitur.
^ Adeiecicmindaca Sc praccèptà lüà Ad quid adiccit >Nemp?
■, ,öllfiimm Sc arbitrturh homims, 8c vitra illangconftitatióherft dp^ipij
h mani fuper res alias ,Quibus przeeptis ademit bomini dominium, vna
cteaturarum(puta arboris lcicnti« boni 8c mali)ac pottusnonlibeipiin
finit, Adz^is autem prxceptis.tum venit ad arbitrium bominis erga
°eum’&«>cla* Deifunt’ , r , . , . f . ; Si volueris mandata conieruaire j cbnferüaburtt te & c; Igttur Du» Mgh«ï,s&,
L h&c loco,Si volueris, ineipic quzftio dé libero arbitrio, Vt per Eeelefiafri-nu.
,um jnteliigamus,Hominem in duo régna dlftnbui, Vno,quo fertur (uo ar»
itrtó Sc eonfilioabfqj præceptis 8c mandatis Dei,puta ift tebtts fêle inferior
l’bus. Hie Kgnat 8c eft DominEs,vc in manu eönfilij (uirelidus, Nonquod
1 eus ilium lie deftrac, vc bob in omnibus coopererun led quod vfum re.
'am illi liberum proarbitrio coneeflcric, nec vli.it legibuj auc praferiptis
t hibiierit, Ac fi dixeris per fimilitudinem : Eùangelium reliquit nos in ma-
'uconûlij noftti.vt irt rebus dbminemde Sc vtamur.fieut volumus. Ac Moi
L pjpa non reliquerunt bos in eo eonfilio, féd légibus nos coerciieruni
lh (uo points arbitrio fubiecenint. Alter© verb Rëgnó hon relinquitiir id
Eisiiu m m M atbitHd8t eonfilio bei fertur8t ducitur. Vt ficut iti fuo
■ egno fsttut iia fUô'atbitrlô'abfqiie ptzeeptis alterius, ita in regno Dei ferrut
plterius prjecfcptiSj’abfq; iuö arbitrio. Atq; hoc eft,quod Ecciefiafticus dieit :
iiecitfricccpta & m a n d a t a , S i v o lu c ru &C-.
i igitur hare clara fatis lunc,euicimus,huhe locum Ecclefiailiîs
I J c i non pro libero arbitrio,fed contra liberum arbitrium valere, vt quo
Hubijcitut homo prateeptis & atbittio Dei,^c cximitut iuo atbitriO. Sic- clarà;
patis non funt,id tarnen effetimus, vt pro libero arbitrio valere non poflit hie
iriîuj ,vt qui aiio quatn tplotum fen(u,puta nofttoiam diâo,çoqjné abiur»
So fed f»n’ffimo,8c qui toti Scripture eonfonct, intelligi poflit, Cum illorft
perdus toti Stripturæ pugnet,& hoc vno folo loco petitur,contratotam
ctipturam, Stamus igitur fetuti in bono fen.u ,8c negariuo liberiarfiiinj»
ionecillifuum affirmatiuum, difFiCllcm & coaûum,confitmauerinr. i
[ Vbi iaitur Ecclefiaftictis dxcittSi volueris mandata cohfefùa». ... _
ire, cqnferuabunt te-, 8c fidem planta m fcruarc, Non video,quomodo ift» caa[etuatt
pretbis liberum arbitrium probetur, Eftemm vetbiim coniunâiui mbdi(Si &«•
holueris)quod nihil affcrit.ficut Dialc^ici dicunt, Conditibnaleih ihdïcati»
fae nihil afferère,vt:Si Diabolus eft Dcus.mçrito àdôrâtur.Siafihus vb!at,afi-»
[nus habet alas. Si liberum arbitridm eft, gratia nihil eft; Opoirtuit autem
lEcclefiafticum fie diecre, fi voluiflef Iiberüm arbittium afferere : Homo
poteft ieruate mandata Dei. vcl homô habet vitn feruandorum mandatorum.
SEd hic Diatribe argutabituf, Éccifefiafticùs dicendo : Si volueris
iertiare , fignificàt inefle voluntatem homini ad fer-,
handum, & ad non icruandum, alioqui quid fonac dicere, ad.
Hh 4 'cwms
EraC