v ßE SERVO ARBlT?.IO D, M. W';
siutn acdiuetlura fibiipGs in vniseisdcmque vctbiSjidconihllexipf0D.n
barepoflUne, Qua mu is filequcla ilia admittitur, pro Pelagianis (olu f,*
ciac contra omîtes alios, Ideo contra Diatribcn fas it, quz iao lpßus giaa, *
hoc loco iagulatur. -
si voiucris ergo K 70sauccm,vt coepimus,dicimus:Quod hie locus Etclcfiafti
patens- X *|ei nullis prorfus pattoeinatur.quiliberumarbitrium afferudifedCon'
tra omnespugnet. Nonenim admittenda eft ilia fequela, Si voluttis,crW
poteris.fed 6c intelligccur,eo verbo fit fimitibus moneri hominemiu*im.
potenti*,quâ ignar us& luperbus.Gnc iftis moniuonibus diuinis,non agno.
fcerct>nec ientiret.
Loquimur autem hic non de bominc primo folùra,fcddc quolibet
quamuis patum rcferat,de primovel alijs quibusliber intelligas, Nam Æ
Primus bam» P1»“ 1“ * homo nOncratimpotcns afliftentc gratia,tame in hoc prxceptoljJ
Adam- tisoftendit ci Dcus,quant effet impotentabfenregratia. Quodfiishomo
cumadeffet fpiritus,noua voluntatenonpotuit vellebonum de nouopro!
pofitum,id eft,obcdientiam,quiafpiritus illam non addebat,Quid noslnc
fpiritu poflemus in bond amiffo ? Oftenfum eft ergo in ifto homine,terribi.
li exemplo.pro noftra fuperbia eontcrenda, quid poflirliberum arbittium
noftrnm fibi'teliautn, ac noncontinuomagisac magisaâum &auûum
fpititu Deiiillc non potuit in auâiorem fpiritum, cuius primitias habebar,
fedcecidirà primitifs fpiritus »Quomodo nos lapfi poflemus in primai«
fpiritus ablatas î præfertim iam régnante in nobis plena poteftate Satana,
qui ilium fola tentatione nondum regnans in eo, proftrauit. Nihil fortius
difleripoflet contra liberumarbitrium,quam ft locus hie Ectlefiafticitum
lapfu Ad* traâaretur, Sed nunc non eft locus, ac alibi forte iefc res dabit*
Interim fatis eft, monftratum effie, Eqclefiafticum prorlus nihil prolibero
arbitriodiccre hoc loco,quern ramen pro principe loco habent, Atqs eum
locum 5c Smiles, Si voiucris, Si audictis,Si feceris.non oftcudcrc quid pollinc1
fed quid debCant homines.
A Liuslôcusà Diatribe noftrâ adduciturex Gene. 4 . vbi adc»
/~\.Cain dicit Dominus,Sub teerit appetitus peccat j, & tudo-1
minaberisillius, Oftenditur hic(aic Diatribe) animi motus ad
turpia,vinci pofle,hec afFerrç nècefsitatem peccandi.
Illud (Animi motus ad turpia vinci poffe)qaamuisambiguediftum
fit, ta men vi lcntcnti*}confequentis 3c return hue cogitur, quod liberiatbi*
tri) ftc vincerc fuos motus ad turpia, nec naotus ilia necefsitarem afférant
peccandi. Qfrid itcrum hie omittitur,quod libero arbittio non tribuitur 1
Quid opus Ipiritu ? quid Chrifto J quid Deo ? ft liberum arbitrium vintcrc
poteft animi motus ad turpia ï Vbi iterum opinio probabtlis,qu* ditit libe-
■ rum arbitrium nec vcllç quidem poflebonum ? hie veto viâoria maliui*
buitur ei,quod nec vulcnce optât bonutn,Nimis nitnia eft incogitantiaDi*
a tribes noftr*. _ . . ..
Rem breuiter accipe, Sicut dixi, ralibusdiûi* oftenditur hotnini
Caio. (juiaicbcat, doq quid poflit. Cain igitur dicitur.,vtdcbeacpecc3to dominari,
3c eius appetitum fub fe tcnere*Verum hoc ncque fecit ncq, potuit,^
lodicjtiuus fu.u.vt iam alicnaimperio Satan* pteflus. Notum eft enim, Ebtzos frequenter
•»»pro linpenii.indicatiuofuturo vtipro imperatiuo,«in Exod.2o.NonhabebisDeosaliènes,
Non occides, Non fornicaberis, 8c talia in finira, Alipqni ft Indica-
tiue ( vt fonaat ) accipctentur , client ptomifiiones Dei, qui cum mçntiti
rut uo See
nequeat.
I I S
Eraf.
Luthe,
Eraf,'
AD D. ERAS. ROTER. ANNO M, D. XXV.
equest,fierct.vt nullus homo peecaret, turn fine neceffitarc praccipcrentur.
interpres noftcr hoc loco reâiusfie tranftuliffet, Sed iub refit appetitus
ius,& tndoromarc films, Sicut 3c demulicre dici debuit ,Subvirotuo
is, A>Ple dom inetur tui. Quod enim non indicatiue fit ad Cain difium»
jobatid,quia turn fuiflet diuina promiflio, At ptomiflio non [fuit, quia
4>otrahum cucnit,& faftum eft per Cain.
»Ertiuseft ex Mole, Poiui ante Faciem tuafn viam vitaè Sc
_ mortis,Elige quodbonum eft&c, Quid(inquit)apertius
icipoterat ? Eligendj libertatem relinquit homini. '
: Reipondeo, Quid apertius quam te hic cæcutire^ Vbi qusToreiin*
uitlibertatem eligcndil In eo quod dicit, Elige ï Ergoftatim, Vt Mofes
JtitjeligejfitjVtcligant.4 Igitur iterum non eftneceffarius fpiritus. Et cum
m toties répétas St inculceseadem.mihi quoque licebit eadem fspius itéra.
it, Silibettaseligcndiadeft,ruc opinio probabilisdixit,liberum arbitriam
Kon pofle vellebonum faneligerepoteft non volens aut nolens?Sedaudt*
arr-as fimtiitudinem. ■
Ridicule dicereturin bruioconfiftenti , videsduplicem viim,
vtfam voles ingreditor,qiium altera tantum pateret»
Ho: eft. quod iupra dtxi deargumcntisrationiscarnalis/quodrideri
btnincm pu te t prattepto impoflibili J __ v r , • ,. 7q uo , nos i‘p lum dic,i mus m,o neri Sc. H,,omo precept«
■ titan, vt videat impOtenttam fuam, Vere tgiiurinbiulofumus,altera ve< impoirib:i> mone»
f t via tantum pater, iiçonùlJà' patet,Oftenditur veto per legem, quamt.nr>v,ri‘1^tf“i"“
fttcra (cilitet ad bonum fit impo(Êbilis,nifi De us fpiritum dorret, altera ve- "I’potentum,
fttqoam tit lata & facilis.fi Deus permittat. Non igitur ridicule, fed necef-
fttiagrauitatedicereturinbiuioconfident!, vtram viam Volesingteditor,ft
® i c vel infitmusfibi fortis vidcri vcllec,aut viam neu tra m efle claufam cb n-
Bndcicr.
Quare legis verba dieuntur, nob vt vim voluntatb affirment,fedvfVirtus legi?.
lrationemiihiminent , quo videat, quam nulla fit (ua lux,Sc null# vo- ; j
Intatisvittus.CogBitio peccati(ait Paulus) pet legem, Non ait.abolitio Cegniiio peccni
■ itvrtaiio pectati. Tora ratio 3c virtus legis eft, in tola tognitione,eaquc
■ on mfi peccari præftanda, non autem in virtutealiqua oilendenda.aut
^nfereada,Cognitio enim non eft vis,neqs eonfertvim,fcd cruditSt oftenl
■ t.qaodnulla fit ibi Vis,3t quanta fit ibt infirmitas, Namcognitio peccati, ,5Vt4*»S
ftidalmd efle poteft, quamnotitia infirmiratis 3e mali noftri > noneniiri
per legem venir tognitio vtrtutis aur boni, Ar tor um quod facit lex
HribPaulo)eft,vtpeecatum cognolci faciat. ■
f t Atque is eft locus,vnde mihi fumptaeft refponfioiftâ, Verbis legir ^*^'o"‘”.j*'1,I
ft>ncnat etudiri hominem, quid debear, non quid poflit,id eChvtcogno- at. 0,UI ■_ **
T t peccatum, non vt ctedat fibi efle aliquam vim, Proindequories, mf
Pittie,mihi vétba legis opponis, opponam tibiiliiid Pauii.Per legem co-
■ >t!Opeceati,non virtus voluntatis. Conge re igitur, vel ex Contordantijs
■ voribus,omnia verba imperatiua in vnum chaos,modo non fiierint pro.
exaäioms A k g is verba, moxditam,femper illisfignificarl,
f t “™eant,non quid poflitit aut faciant homines. Arque id etiam Gram*
suet « pueri in triuij? iciunc, verbis imperatiui modi,nihil amplius figni*
ftpt.quani. id, quod debeat fieri. Quid autem fiat vel poflit fieri, vetbis in«
lis oportet difleri.
Outfit igitur , > t vos Theologi fic ineptiatis velut bis pueri, ve
p'ïâpprçhenfosrho.yëiiq imperatiuo, inferatis indicatiunm, quafifta-
’,: i * ' 5" "‘ - y '- ' : ' * 1 ....tim,vt