PRÆFATIO DOCTO, » T) 1 C TU A D T l X T l I A 7 T U r n . . ^
Qua rations turn ij
aiij turn Efaias s ).
Propheta,fiilt le#
gendi,habes in
duabus Præfatio
nibus germanicii, >
altera in • Prophe»
tas,altera in Efai*
ara»
R I S M A R T I N I L V T U E R l i m
ESAIÆ L E C T IO N EM .
Vi hune Prophecam Elaiamcum fru£hialiqu0t !
gere,& lane intelligere voluiit, illi, fi nihil aliud l
quod fequunrur,habent,hoc meum Confilifi Q1/ |
Scompendiaraviam Ledtoripro raeoiudicioaperi I
^anijlequi poterunt. Pnncipioneobiterpræcereantl
Titulü leu exordiu huius Prophetias,Sed lubfiftaritaliquandiu I
donee Titulum perfeéte habeant cognitum, ne cum fibi benej
intelligere Elaiam videntur,aba!ijsaudianc,quod non folum
Elaiam non intelligant,led ne Titulum quidem & prima exori
dijiineàmreétenorint. Nam Tituhis huius Prophetiæeftquafi
Commentarius, quilucempræbetad totbm Prophetâ reélius
intelligendu m* Et Elaias ideo eum in conlpeâu pofîtum quali
digico Leétorioftendere voluit,vt effet ceu index quidam, que j
ad Prophetiam luam reétius intclligendam lequeixtur.quibtei
uiter fum ma totius Operis Leétori exponeret. Quare fi qui vel I
contemnuntTituIum,veInon reéte intclligunt j'illi aut oimit-
tant Efaiæle<5tionem,aut faltem fateantur,ie éum non reâe intelligere.
lmpolsibileenimeft,orationem & mentem Prophe-
tas eosaffequi,qui non perfedlè Titulum habent cognitum.
Titulum auté voco,non folum,Vt nomina ilia,Vfias.lothanJ j
AhaSjEzechias rexludæ &c*Iegas & ihteIligas,Sed vt lecundu
Jibruro Regum,item fecundum Paralipomenon bene habeas
cognitos,pnrcipue vt omnia turn fada,turn dida, turn euentus
om nes,qui lub ijs Regibus,quorum nomina Titulus habet,con-
tigere,teneas, Nam hoe ad Prophecas intelligendos maxime
neceflàriûeft, nolle quæ turn negotia apud ludasos agitata lint, i
quis Reipublicaetum flatus,qualishominum turn animi,qux j
confiliafuerintjcum finitimispopulis, cfi amieis,&contraint- j
micos. Imprimis autem quk turn Religionisfuerit forrm,quo-
modolcpopuluseTga D.eum & Prophecas,vel in verbo& cub
ui Dei,vel idolatria gefferit,
Adhaec prodeftëtiam noffe fitum finitirnarum Regionum, |
alioqui enim fiec, vt Ledor oftendatur pcregririis & ignotis !
vocabulis,& læpius hasreat impeditus, Vtautem Sc ea in re Le*
dorigracificer.paucis lubijciam dclcripjionéearum Regionu,
qux Hierololymae leu Iudasae,in qua vixit & docuit Elaias,view
nae funt.vc eo facilius fit videre,qüos fignificet Propheta, cum
vaticinatur illis,quiad Auftrum velSeptentrionem funt&c,_
Hierulalé feuluda habet jpxime adOnëmé mare mortuü,vbi
quóda Sodoa & Góórrhaf uernt fit«. Deinceps vitra mare mot*
tuü funt pofiti Moab Sc Amraon,vitra quos paulo lögiiis cftBavitraBabylonemeft*
» , - , ♦
A d S e p t e n t r io n em a u t em e f t m o n S L i b a n u s , V it r a que h in t
1 n am alcu s & S y r i a . A l s y r i a a u t em p a u lo lo n g iu s v i t r a h a s
Orientem verlus eft pofita,cuius l*pe meminit Propheta.
‘ A d O c c id e n c em fu n c P h i l i f t i n i .m a r i t im i p o p u I i ,in f c f t i f s i-
Iudjeorum ho ftes*Tyrus & Sidon quoq; maricimas lunt,led
verauntad Occidentem,& attingunt Galilæâm*
I Ad Meridiem funt pofit*Ægyptus,Æthiopia,mate rubrum,
I fidotn Sc Midian. Sed Ægyptus quanquam ad Meridiem fit
ludsispofita,camé maximead Occiderttem déclinât* Hase fetè
[j^egionum & vicinorum populorum rtomina lunt,de qui-
busGlaias vaticinatur,qui yel amici vel holies Iudaeortim eranc,>:
inter quos Iuda,ceu o u i l e in medioluporum,fitaerat. Cum
quibusnonnunquam foederaiungebant,jed fruftra.
1 ^ Porro Prophetic huiustres lune Partes. In Prima parte duo
gffit,id quod cum omnibusalijs Prophetis comune habec, Pri- T,
\ rooenim docet luum praslentem Populum, Sc reprehendit varia
eorum peccata, Imprimisautem variam idolatriam,quæin
i populo paulatimcreuerat*Vtàutemeosreuocet in viam, & re-
tineatindilcipiina & officio,varijsturn Promiisionibus futuri
i bonijtum comminationibus futur« poenasvtitur, Alcerum qft, —
quodinftruit& parat luos,vt expeiftent futurumregiiuChrifti,
I q u o d longe clarioribus & magis varijs Prophetijsdelcribit, qua
quifquamalioruffl Prophetaruip. Adeovtetiam ttiatré Chri-
; fti,lcil* Mariam virgine Cap.7. figni fleet,quod Chriftum con- c*f-7-
; ceptura& paritura fit, fine virgiftitatis incommodo, Palsionem
!quoqueChrifti, Item relurrc6l:ionemeiusàmorte,& fcgnutn ,
Chriftiadeograuiter & aperce praedicit, vttum cum ifta faëfâ
lunt,vixiffe videri queat. Ex quibuslatis apparet, Efaiam ma*
ximèinfignem Sc lummeilluminatu Prophetarti Puiffe.Quafl*
quarn enim hie communis omnium Prophetarum mosfit,vC
praeterquam quod prsfentem luum populum docent Sc argu-
unt,etiam Chriftum & Regnumeiuspromittant,& pdpulurn
ad Chriftum,tanquam ad omnifi,qui funt, fuerurtt, vel fütuti
luntjSaluatorem ducant. Sunttamen dilsimilesinhuius Argument!
tra&atione, & alius aliocopiofior Sc vberioreft. ElaiaS
autem Sc plurimus in hoc Argumente eft,ôe longe omnium
vbemmus,Atq;hæc quidem prima huius Prophetias pars efti
Secundaautë huius Prophétisé pars ^pprie ad Monarch iâ Affy-
riorû,& ad MonarchâSenaherib pertinet,contra que plus vati-
c*natur,qua quilq aïiorü Prophctarû.Puturü ent dicit, vt firtiti-
T .j. Bbb i mas