D * S E R V O A R B I T R I O D. M» LC
«en valent ï Si cnim non nos, (cd folus Dens opera tut ialutcm in nobis,n;,
-hil ante opus eiusopcramurialurare, vclimus,nolimus. Ncceffarioverodj,
co,noacoaftc,led vtilhdicuor,neceffrtate innnutabiHtatis.non coaôiouj,'
hoceft.homocum vaeat fpititu Dei, non quidem violentia.vclutraptuj
obcorcocollo.nolens facit tnaium.qucmadmodumfuraut latto nolens al
poena m duçitur.lcd (ponte A libenti voluntatc facit. Verum banclibentj.
am (eu voluntatem faciendi non poteft fuis viribus omittere,cobcrcereaa(
mucarc.icdpergit volendo A lubendo,etiamûad extra cogatur aliud fj{c<
re per vitn, tarnen voluntas intus manet aueria, de indignatur cogcmiant
rcliftcntl. Non autem indtgnaretu r, ß mutarerur,ac volens vim fequeretur,
Nîcer.iuiiiaoeu» ^ oc vocamus modo neceflUatem immutabilitatis, id eft, quod voluntasfc.
taiiilitaiif. iejomtarc A vertere allô non poffit,fed potius irritetur magis ad volcndutn
dum ci refiftitur,quod probat ems indignario, Hoc non fieret,fi effet libcia
vel haberet Liberum arbitrium,Intertoga exptrientiarn,quam fint itupet.
(uafibiles.quiaffcéli aliqua re hærcnt, Aut fi cedunt,vi vel maiorealtcriuj
ici commouo eedunr; nunquam libère eedunt, Siautem affe ét i non (unt.
v.üiuotas per fpi.fiuuntirc Sc fieri quscunquc tunt ac fiunt,
tóm o« muta- Rurlus ex altera parte,fi Deus in nobis operatur,mutata&
blande aflibilata per Spiritum Dei voluntas,item m mera lufcentia k pioni. 1
täte acïponre (ua vu it dt facit, non «oacte.vt nullis contrati js mutari in aliud
poffic.uc portis quidem inferi vinei aut cogi, Sed pergit volendo *e lubendo
& annndo bonum,ficucantea voluit dt lubuit dt amauit malum. Quod
iterum probat experientia, quaminuifti & confiantes önr viri Sanäi.dum
per vim ad alia coguntur i vt magis inde irritentur ad volendum. Sicut ignis
à vento magis inftammatur quam extinguitur, Vt nec hie fit vlia libertasad
Liberum arbitrium,alio feie vertendi, aut aliud volendi, donee durât fpitl-
tus & gratia Dei in hotnine.
Summa,ft TubDeohuiasfetuli (amus,fineopere& fpitituDciveri,
captiui tenemuradipfius voluntatem, vtPaiilus.2.Timoth.a,dicit,vt nonj
Forti.«»«««, poflimus velle,nifi quod ipfe velit,ipfc enim fortis eft illc Armatus,qui atrium
(uum fie feruat, vt in pace lint quos poifidet, ne vllum motum aut (tofu
m ton tra cum concitent.Alioqui regnum Satan* in fediuifum.non force,
quod tarnen Chriftus affirmât ftarc,ldque facimus volcntcsft labentes
pro natura voluntatis,qu* fi cogerctur, voluntas n oneffet, Na m coaftio po-
% tiuseft(vtiicdicam)No!untas. Siautem Fortiorfnperueniat.deillovido,
nos rapiatin fpolinm fuum, rutfus per fpiritum eiusferui A captiui funui
fqu* tarnen regia libertas eft)vt velimusSc faciamus lubentes qu* ipfe velit.
Human« v»iun* Sic humana voluntas in medio pofita eft, ceu lumen turn, fi infederit Deus.
lum*” vult A vadit qud vuit Deus,vt Pfalmus dicit t Fa élus (um ficut iumentuai
dt ego Temper tecum. Si infederir Satan, valt & vadit quo vult Satanineccft ’
in cius arbitrio ad vtrum Seffotem currere.aur eum quarere,fed ipfi Scftores
ccrtantobipfumobtinendum dt poflidendum.
2 Vid fi et tuis ipfius verbis quibus liberum arbitrium aliens,
ptobaucro, nullum effe liberum arbitrium 1 vt conuincam.reimpru-
denter negarc.quOd tanta prudentia conatis affirmate,Plane,nifi hoc fecc-
ro .iu ro, vt reuocata fint omnia, qu* contra tehoctoto Ltbello (cribo.K
confirmata,qu* contra metua Diatribe turn afTcrit, turn qustit,
Eraf. Tu Iiberi arbitrij vim modiculam & talcm Facis, qux cicrt
graciam Dei produs fit inefficax*
Jîonne
Nonne agnotcis ? lamqusro dc peto , Si gratia Dei defir,aut feparctut Luthe»
. „ . " i modicula,quidipfa faciet 1 Incff.cax(mquis)eft» dt rnbil facit bom.
s o non faciet.quod Deus aut gtatiaeius volet.Siquidem gtauam Dei fo-
I «am « » pofuirous, Qubdvcro gratia Dei non facit,bonum non
a ft1 Quire icquitur, Liberum arbitrium fine gratia Dei prorius nonlibc- LibrnftB«kltr1»
tum,ied itnnmtabilitetcaptiuum dt ictuuin eile mali.cum non poffit verte- &
i »fc olo adbonum. Hoc ftante.donotibi, vt vim Ltben arbKtij non modo
f i iciasmodiculam,fac earn angelicam, fac, fi pores,plane diuinam^Si adie-
I-Lristamen hanc illmbilemappendicem.ytcitra gratiim Dei inefficaccm
|dicas,mox ademeris alii omnem vim,Quideft visinefficax, nifi plane nulla
P Itaquedicere,Liberum arbitrium effe, & habere vim quidem,fed inef-
Mcacem.eft id,quod Sophiftx vocant.oppofitum in adiefto. Ac fidicas: Li-
feerum arbitrium eft,quod liberum non eft. Sicut,fi ignetn fngidum,& terrain
calidam dixeris. Habeat lane ignis vim caiods,vcl infctnalis, 6 non arider
neque vrit.friget veto & frigefacit.ne ignis quidetn multo minus calldus
rmihidicetutinifi piéium aut fiftum ignem volucris habere. At fi vim Liberi Libft- arbitrij cam dicetemus,quo homo aptus eft rapi fpiritu& imbui gratia Dei,
[vtqui fitcreatus ad vitam vel motrem«ternam,reifte dreeiretur,Hancenim
Lvim,hoceft,aptitudinem,feu vt.Sophift* loquuntur,difpofitiuam qualira-
Lem.dt pafi&uam aptitudinem, & nos confitemur,Quam non arboribus ne-
[que beft ijs inditam effe, quis eft qui nelciat ï Neque enim pro anietibus(vt
idititurjccelumcreauit.
Fixum ergo ftat,ctiamtuo ipfiusteftimonio . Nos öihnia déceuitatc,
fenihil libero arbitrio facere»dum vis lib<riarb«rijnihileft,nequeïacit,neque
Ipoteft bonumiabfente grätia.Nifi efficaciatrtvelis noüa fignification&dkc-
fïe pcrfeftionem.quafi Liberum arbitrium indpere quidem ac vellc poffrt,
lied non pérficere, quod noncredo, Acpöfteadebacrelatius. , tiberaiaitMtri-
Sequiturnunc, Liberum arbitrium effe planediumum nomen» nec uro diuinum ttó*
[vin poffe competerc,quam foil diuin* maicftati,Ea enim poteft & facit(0-men,
[ cut Pul m, canit) omnia, qu* vult in ecelo fit in terra, Quod fi hoönïnibui
tribuitut,nihiloreftiustribuitur,quam fidiuinitasquoquc ipla’eisttibuere-
j tur,quo factilegio nullum effe maius poffif . Ptöinde Theologetdm erat,ab
f lilo vocabulo abftinete,cum de humana vitture loqul vellent.de loliDeo
I tclinquere.Deinde ex hommum ote & ictmoncidipfum tollere.tanquam
^(actum ac venerabile nomen Deo fuo affercre. Atquc.fiomninoaliquam
vim ttibuerent homimbuj,alio vocabulo, quam Liberum arbitrium done*-
tentnominandam,prsiertim cum nobis cognitum peripeftumque fit,mL
i Ictefälligefeducico vocabulo populum.vt quilongeaHUd audit & conei^
[piteo vocabulo,quamTheologi fentiunt & difputant. Eft enim magnifica
I nitnis&li(fima,plenaquc vox Libert arbitrij, qua populus putat eä vim
figflificari(ficut& visSc natura vocabuliexigtt) qua llbcre pbffit in vtrunqj
! (e vertere,neque ea vis vlliccdat vel (ubiefta fit. Quod fi leitet, hoc lecus
habere,dt modiculam (cintillulam vix ea fignifieati.eamque prorius ineffr*
catemfe fola, captiuam Si (cruamdiaboli, mirum, fi non lapidarent no'»
I tanquam illuiores 8e deceptores, vt qui aliud fohemus, aliudque longe fignificemus.
imonecdumconftctaut conueniat,quid fignificemus. Qui SepUAirel»;
cnim Sophiftite loquatur(ait Sapiens)odibllis cft. maxime fi id in rebus pie- 0 >
tatis facit,vbide(alutecterna perwülüïn eft, . . .
Cum ergofignificationem& rem vocabull rata glóribn arniferimus,
intonqnquam habucrimus (quod Pclagiani volucrunt,dc ipfi hoc voca-
P f + bulo