375 — —
batur ad fimile, quoufquc paffer dato palumbis confi-
lio, contineret fe nidis fuis, vulpes ä fraude fira frau-
data eib Sed in paflerem vertit infidias, non viribus,
fed adulatione. Erat in dumo pafler , vulpes
afr'uit beatificans aviculas, qua; volatu fuo fe prote-
3 7 b
tur.laqueis irretiri, nifi.talis f i t , qui pro confuetudine
habeatfin fus exercitatos, totus ipiritualis effebtus, om-
nia dijudicans.
Angélus afiat ad recordationem D e i, fulget ad cog-
nitionem noflri. Pulfat ulteriiis tertio ad confutaerent
à beitiis, 6c laqueis terræ. Sed hoc unum A tionem adverfarii. Diximus fuper hujufmodi pulfibus
deefl, inquit, qua rationc contraventorumturbines
6c frigora, le protegant. Voluit pafler gloriari, 6c
concionari, cum garrullo. Refpondit, fe proteclio-
nem habere dum flabat Boreas à finiftris, mergebat
enim caput iub plumis ad dexteram, 6c è contra fi a
dextris. Fingens vulpes fe non iatis audire propter
diftantiam, protrahebatalloquium. Dilapfus eft paf-
fer ad ramos proximiores terræ , quæfivit vulpes,
dùm ventus flabat ab anterioriquidagebat. S ic ,a it ,
dimittens caput ad peéloris plumas. Exiliit vulpes
in non videntem , 6c deceptam blanditiis voraxra-
puit.
Inducamus de Scripturis : Oculi meifemper ad Do-
minum, dicit Pfalmifia Pf. xxiv. 1 f . Sequitur efteétus,
6c ratio , quia ipfi evellet de laqneo pedes meos. Et in
Pfaimo xxxvii.1.4. de David, qui fabius erat fient homo
non audiens, & non habeas in ore fuo redargutiones. Sub-
ditur : Quantum in te , Domine, fperavi , tu exaudies
me, Domine Deus meus. ÿ. 1 f . Et alibi : Educes me
de lacjueo, quem fiatuerunt mthi 3 quoniam tu dre. Pf.
xxx. y. lterùm: Trovidebam Dominum in confpeblu meo
fimper. P f xv. 8. Et rursùs: Ecce fient oculifervorum
&c. Pf.CXXlï.2.
Difcipulus. Ridebunt forte noftri fcholaftici fabula-
tiones tuas de avibus, 6cbeftiis,quiafubtiliaquærunt.
Dicent prætereà, fpectare potiùs ad opprobrium re-
fpondentis metam filentii, fi non audeat cumadver-
fario congredi, congïefiùs nihil refpondeat. Ubi e-
rit prætereà, quod jubet Jacobus ? Refftite diabolo,
& fugiet a vobis. Jacob.iv. 7. 6c Petrus de eodem. Cui
rejîfiiie fortes in fide. 1. Pet. v. 9. Die quæ fortitudo,
quæ laus eft, fugere ? Time credere malts, dicit apud
Poëtam. Sed contra, audentior ita vulgo dicitur ( Qui
fuit on le chajfe ) Qui fugit fugatur
6c impulfibus jam plurima, volo nunc inducere fal-
lacias quatuor ex logicalibus fumptas , ad cautelas
quatuor prædi&as, 6c totidem à locis dialeélicis deceptions
ortas. Sunt hujufmodi fallaciæ una fècun-
diim plures interrogationes, utunamj altéra fècun-
dùm quid ad fimpliciter 3 tertia fecundiim accidens
per conjugationes inutiles 3 quarta per apparentiam
contradiétionis '6c non exiftentiam.
Difcipulus. Iftæfunt cognitæLogico 3 fed quid ad
devotum ? Quid ad morale documentum ?
Magifier. Multùm per omnem modum. Scis quia
extra dibtionem nominantur iltæ fallaciæ, quia non
ex diltinétionibus, fed ex rebus ortum habent in ap-
parentia , fimul & defeétu. Neque prætereà quif-
piam eft idiota fineliteris, quin iftis poflit falli.
Difcipulus. Induc exempla.
» Mag fier.SubàoXus impulfor inftar fophiftæ proponit
animæ timoratæplurimasinterrogationes, urget qua-
tenùs una detur abfoluta refponfio. Adtbrmam, in-
quit : Quærit ab uno ( exempli gratia ) qui ex adul-
terio gratiflimum e i, optimis moribus, 6c artibus in-
ftitutum habet filium. Velle stu , devote Petre, non
habuiflè l'ilium talem ? Si refpondeat, placet hune
habere 3 perftat inquirens : Quid fiiper adulterio di-
cis, ex quo non aliter habitus eft ? Refponde quid ele-
geris ex duobus, carere filio, vel adulterio ? Si dixerit,
carere filio, confcientia ei contradicit. Si placet adulte-
rium, plane peccat, non poenitet.
Dtfeipulus. Sentio, qubd danda fit d u plex refponfio :
placet filius, difplicet illicitus concubitus.
Magifier. Confultè fentis, unde fi millies impule-
r it , ut fàéta compai atione fi lii ad adulterium, refpondeat
Petrus, quid ë duobus malletffcnon oportet, ut
fimpliciter refpondeat, u un K vunjjc j lugil. -------- — j--------- ? --f-e-d- d-if-t-i-n--b-t—è. T aé—lu—s“ —eft
Maoifter. Quid fi fugerint fcholaftici tui quar- priùs alter cafus fuper interrogationib'us curiofis. Si
tam cautelam à nobis hîc notatam, qualiter accipiatur
craflîus ridebunt. Docemus , 6c quicquid fophifta
nequam diabolus argumentans concluferit contra bonos
mores , aut Fidem dicat pius , 6c fidelis animus
ab Angelo monitus , nego confêquens, nec aliter,
nec aliâ forma , refpondeat : ftet in fua pofitione
fecurus. ÜndèilluddeComico agunt homines , bir-
reus femper homo.
Difcipulus. Stultus hic modus jefponfionis habetur.
Magifier. A t verb nullus fapientior , nullus cau-
tior apud Çhriftianos refpondendi modus contra dia-
bolum. Quicquid aggârriat, quicquid neétat, hæc
refponfio una fit fidelis animæ : Chriftiana fum. Sic
olim Blandina Martyr 3 fie re , 6c nomme quidam
Sanctus apud tortores perftiterat ut nihil extorque-
re poflet fuamalignitas. abeis , quàm Chriftiana-fum,
Chriftianus fum. Hoc meum nomen, meumgenus,
doleat homo de pecqito fic , quod mailet fuifle
damnatus, vel anriihilatus. Si fugiat ita peccatum
quod mailet cruciari per incendium multis diebus,
quam frangere debitum jejunium , aut committere
mendacium. Vitanda eft fraus interrogationum hu-,
jufmodi plurium , qua; impellunt refpondentem aut
ad temerariam, falfäm, 6c arrogantem de fuis viribus
priefumptionem, aut culpabilem ele&ionem 3 dicat
igitur,' neutrum eligo, difplicet peccatum, horreo
incendium 3 nunc incendium non incumbit eligendum.
Quid fi vehementius urgeatur aliquis eligere, quid age-
ret adveniente cafu ta li, prout erat martyrium tempore
tyrannorum ? refpondet fe humilians fub Deo
6c fancto Angelo ejus , dicat: Dominus non patia-
tur me tentarifupraid quod poflum. Et fi cafus eveni-
re t , qualem proponis, fpero in Domini bonitate, quod
faceret cum tent atione proventum , ut poflem fufiinere 3
1 .Cor.x.i 3.vel aliter, quam per peccatum evadere. Camea
fors , 6c Patria. Mentior , fi non ita juflerit Dveat igitur arroganter prædicere cum Petro. Etiam f i
Apoftolus devitare contentiones , verborumque profanas
novitates, Tim. 1.6.20. & non intendere genealogis
truer min ans, 1 .Tim. 1.4. cum fimilibus.
Difcipulus. Cur ergo fan£ti Do6tores tôt quæftio-
nes induxerunt, agitaverunt, determinaverunt. -
Mavifter. Habes altero Opufculo rationem.
Port o principalis nofter fermo eft hîc de impulfibus
fecretis diaboli cum blafphemiis fuis, quæ non
meliùs quàm contemnendo vincuntur : fugiens, in-
dignans, aut diridens anima; Chriftiana dicat fimpliciter,
quod alia dixit procaciter. Quære qui tibi refpondeat.
Dicat : Jflafphemia tua fuper te Lucifer,
& damnate 3 alioquin fi velit fibi facere Iaudem, quia
bene diflolverit fophiftrias omnes nequiffimas, ipfèfe
féducit, quià jam fuperbieps meretur illu^i, mere-.
oportuerit me mort tecum, non te negabo, Matth. Xxvj.
2 y. dicat potiiis. Imperfectum meum viderit oculi tui,
Pf. CXXXVHI. 26. fis ssldjutor in oportunitatibus, in tn-
bulatione, Pf. ix . io . aut in talem tentationem me
non inducas.
Difcipulus. Cautè fbbrieque confulis. Confundis ex
hoc curiofas inquifitiones quorumdam Confeflorum
fuper voluntate certa non peccandi, feu recidivandi
in futurum , ut düm interrogate posnitens a fe,
vel ab altero: Credis tu, quöd poftmodüm nunquam
cades in tale peccatum ? Refpondeat: Ego firagilis
fortnido lapfum 3 non tarnen volo nunc, vel eligo
cafum , de futuro mifericordiae Dei mecommen-
d o , deprecans ut me cuftodiat a peccato 3 quod fi
cecideritfragilitas mea, deprecor, adjiciat ut refurgat.
H x c
H&c fallacia fecundum plures interrogationes lit u- didit Antichriftum efle futurum, deceptus eft. An-
nam , quantum video , non melius evitatur quam tecedens eft poflibile, 6c compoflibile .* quia prima
per filentium modeftum fe divertens ad alia cogi- neceflaria, 6c fecunda poffibilis 3 omne autem pofli-
tanda, aut per diftinitionem acutam interrogationum, bile flat cum neceflario 3 igitur confequens poflibile,
aut perftet juxta quod notafti, negetque confequens. quod impium eft de Deo concedere..
Magifier. Ita eft etiam circa fpeculabilia Fidem rec-
tam tangentia.
Difcipulus. Exemplifica. ;
Magifier. Omnis pene deceptio provenit in fpecu-
kbilibus ex defe6tudiftin6tionis,6c refolutionis ad fim-
Difcipulus. Die refponfionem.
Magifier. Diltingue minorem, qua dicitur, Anti-
chriftus non erit tanquàm poffibilis fit. Aut intelli-
g is , quod eft poffibilis, quäcunque lege pofita , 6c
tunc iftam nego. Aut intelligis , quód poffibilitas
plicia, qua deficiënte, Do6bor quo plus inquiret per AcomparaturadDeipotentiam abfolutam, feclufaom-
-argumenta fcilicet diflolvere , tanto plus involvet, ^ r---------- J: St
& eo plus fi non veritatem, fed adverfarii confufio-
ncm pro fua laude ferutatur. Exemplum : volens
unus Doctor concordare fimul, quomodo a£tus pec-
cati fit a D e o , 6c a libero arbitrio, concludebat ar-
gumentorum fubtilitate , non pia religiofitate quod
Deus erat caufa peccati, quod Deus tacit hominem
peccare , quod Deus vult hominem pèccare , dum
peccat. Addidit ipfe idem , quod libertas arbitrii
comparata ad Deum, faciat ifta neceflario qua; fac-
tura eft. In operatione ad divinam pra;fcientiam omnia
de neceffitatefuntfutura 3 alioquin, inquit, Deus
poflet falli. Addidit quoque, qubd ideö 6c non aliunde
, res dicuntur impoffibiles fieri, quia pofitivè Deus
vult ita effe poflibile 3 cum tarnen, fi Deus per im-
poffibile non eflët, impoffibilia nunc, non effent tune
m in n e imt-w-vUiKilio A AA'ulit / -A n rm o T - * n f i n T 'ïp rjin -
ni lege, feu comparatione, 6c fic conceditur 3 fed
negatur confèquentia, quod ergo credens Antichriftum
futurum ex Fide, fit deceptus de facto, vel de
poffibili. Ratio eft clariffima , quia in majori non
credidit, aut fcivit aliquis Antichriftum fore, nifi de
lege ordinata, feiens quöd de abfoluta potentia Deus
non poflet fàcere quin potentiam haberet, ut An-
tichriftus nunquàm foret. Non eft igitur aliquatie-
ceptio, fed fumma conformitas. Porro'-deceptionis
rationem quæ ponit intrinfecam in Deo contingen-
tiam, modo notavimus. Alibi latiùs aperta eft in Cen-
tilogio De modis fignificandi.
Difcipulus. Perfpicua fit ampliùs mihi fapientis nar-
ratio, quia qui fophiflice loquitur , odibilis erit. Eccli.
xxxvii. 23. Et iterum: Illufires ipfi deludet. Prov. 111.
3 <\-Sic qui quærit mendacium fubvertetur ab eotProv.XiX. 9.
minîis impoflibilia. Addidit contingentiam in Deo in-B cadens in laqueos, quos teteudit. Porto qui ambulat.
trinfecam elle, quia diftinguere connotationes termi- fimpliciter, ambulat confidenter. Ibid. x. 9.
norum, vel nefciebat j v e lafpernabatur.
Magifier. Non aliter eft. Narrat Rufinus in illo
Difcipulus. Tange breviter formas argumentorum.
quem addidit Hiftoriæ Ecclefiafticæ Eufebii Libro, de
Magifier. Arguit fic in forma Logicali 5 demonftra-
quodam invincibili Sophilla contra pietatem Fidei,
to Sorte qui facit homicidium vocetur aótus file A.
quem fimplicitas pii fênis nudam proponendo veritatem
Sortes facit A . E t Sortes habet prasceptum dc non fa-
Fidei vicit. Docemur in hoc apud Sophiftas
ciendo A. ergo Sortes peccat. Tunc ultra. Deus fac
( etiam dæmones ) perftare in fimplici confelfione Fidei.
it, 6c vult totum antecedens, 6cquamlibet partem
Nofti illiyn, qui mox ut aliquem fentiebatfb-
antecedentis 3 ergo facit 6c vult confequens quod eft
phifticè contendere, quiefeebat, nifi forfan ex filen-
illud, Sortes peccat. •
tio fuo circumftantium lcandalizatio timeretur. Mos
Difcipulus. Videtur indifiolubilis hzec ratio.
fophiftarum eft, ut tandem femetipfos fallant, 6c appréhendant
Magifier. Videtur fi non diftinxeris aliquid in ea.
in aftutia fua, dum ad agibilia venerint3
Si prxterea non refpexeris ad blafphemiam infanam
docet hæc protervia dæmonum , quorum argutias
ultima; illationis quod Deus facit 6c vult quod^or-
retorquet Angélus Domini contra femetipfos in fines
tes peccat, quanto magis oportuerit fapere ad fobrietatem,
contrarios.
Rom.xn. 3. ubi etiam folutio rationis latuiflet,6c dicere:
Difcipulus. Exempla da.
folvat earn Angelus Domini, 6c folutionem aperiat.
Magifier. Impulit fratres Jofeph, ut ex vifionibus
Omnis abfque dubitatione ratio qux militat contra
fomniorum inviderent e i, quærentes media quæ ferippietatem,
fbphiftica e ft, peccans in materia, vel in C ta funt, ne regnaret fuper eos. Quis eventus fuit fei-
Forma. Quod fi non videat difcipulus homo , videt
Doëtor Chriftus homo, 6c Angélus ejus in ipfb.
Itaque dum fubfumit Dobtor ifte Anglicanus, quem
profundum cognominant, quod Sortes habet præcep-
tum de non tâciendo A. a aum , vel intelligit abfolu-
tè de elle actûs folummodb, 6c tune eft fàlfa minor
ifta , quia Sortes poteft in cafibus multis facere A .
aëfcum fine peccato, ficut in furia, vel in invincibili
ignorantia. Si verb intellig^lur, quod Sortes habet
præceptum de non faciendo A. deformiter, 6c pec-
cabiliter 3 hoc urique verum eft. fed jam Deus neque
facit, neque vult quod Sortes taliter agat, 6c ità non
facit neque vult antecedens prædibbæ fophiftriæ fuæ,
quia palam concludit deformitatem, aut confequen-
tia nihil tenet : confiât enim, qubd nec Deus, im-
mb nec homo,poteft velle deformitatem fub ratione de-
formitatis, diçente Dionyfio, 6c Philofbpho, qubd Nemo
ad malum afpiciens operatur 3 velle autem eft
quoddam operari.
Difcipulus. Cui fimplicitas placet, placeat 6c tua
refponfio, confequens eft, judicio meo. Sed neque fi
calumnia&ilis efletifta, vel altera refponfio, deoeret
inconveniens tantum concedi quod offendit omnium
pias aures tam Philofophorum, quàm Moralium, 6c
fimplicium, inquacunqueLegeviventium. Die alteram
fophiftriam de futuris contingentibus.
Magifier. Accipitfic : Antichriftus fuit heri, futurus
eft Antichriftûs, non erit, ergo Deus vel homo qui cremus.
Regnavit. Ita quoridiè fideles impetit quof-
dam, ut dejiciatj 6c exaltantur, quia per tribulatio-
nem humiliantur. Fiunt dobfciores , quos infatuare
quærit. Fiunt purgatiores, 6c fiunt fanbtiores, quos
fatagit inficere, quia difeiplinam convertunt in poe-
riitentiæ, patientiæque virtutem. Permittit Angélus
futura quidem dæmones ab eis cognita fimiliter in-
veftigare, 6c audire. Quare : quia lc it , qubd dum
quærent obniti, complebunt voluntatem Dei. Sic
in Jofeph, fic in omnibus fiet elebfcis.
Difcipulus. Saris enim de fallacia fecundùm plures
interrogationes dixifti, quemadmodùm nunquam abfque
diftinétione danda fit unica refponfio. Video
perindè confilium faluberrimum j qubd eft, quod fe
fideliter refolvere confuefcat.
. Magifier. Animadverte quemadmodùm in morali-
bus etiam illud prodeft,6c expedit.Si dolet caput,6c aliquis
ex ebrietate, vel alia culpa fiat æge^acceptet dolo-
P rem, 6c ægritudinem patienter, ut eft affliéfciva, orans
Deum, quatenùs fit pars purgationis fuæ, poeriiteat de
caufà, pro quanto eft eu lpabilis. Si moritur Pater, 6c
fiatheres filius locupletatus, doleat pie mortem Patris,
gaudeat gratus de opibus reliétis. Si puniuntur judicia-
liter peccatores, lætentur de juftitia , triftentur de
demeritis. Potes altiùs fpecùlari de præfcientia Dei
circa damnatos , etiam fi proponis tibi talem fore,
non quidem aflèrendo, vel cum delperatione. Die
confiderando juftitiam Dei : Juftus es , Domine,
A a 3 û c