T R A C T A T U S
Q _ U A R T U S
P E R D I D R A M A
S E V D I A E. O G U M
DE MARIÆ BE AT IF IC ATIO NE
Ter Notulas oftogintaduas.
P R I M A N O T U L A .
ECCE enim ex hoc beat am me dicent omnes genera*
tiones. Lue. 1.48»
Difcipulus. Nonne cor noftrum ardens erat in
nobis hefterno colloquio., dura deCanticis Canticodilebti,
qua; dulcis fit in laude , conferens in ju.bilo,
Denique fis vinea florens defideriis odoriferis, de qua
vulpecula; parvulae intentionum dolofarum diffugiant
capta;. Surrepunt enim quandoque fuffodiente^ ad
elationis prascipitia , 6c vineas radicitus demoJiun-
tur, 8c corrodunt. O fi poftmodüm fas hab.eat.ani-
ma talis , jam facie decora, jam voce fua.vis,, fufeira-
. bunda dicere : D ileElus metis mihi, Gr ego Hit, quipaß*
^ citur inter Mia, donee afpiret dies, & inchnentur umbra.
Gant. 11.16 . 17.
Difcipulus, Quid, oro, vult ha;c interrupta,. 8c inex-
plicita penitiis. locutio ?
Magifier. Audifti jam voces amoris ideb nonper-
fic i, quoniam tot occurrunt anima; defideria valida
qjjot nequeunt. fimul. erumpere. Confimdunt fe po-
tius, 8c opprimunt., Sentit amans quicqujd expri-
mere poteft 3 nihil ad.hpc quod optat, fati$.£ft: qua-
re dat fe magis intelligi per ipterruptiones, rriorq inter-
jedtionum,, ab imb pedtoris enyäatas, veler,utas. So-
let inde peti ä. talker arihelantibus, quorsüpi mittitur
illud fufpirium,.
jDifcipulus. Da fupplementuip verborum. iftorum :
DileElus. meus mihi, & ego illi., Capt. 11.16.
Magifier. Quis arenulas, rparis , aut pluvice guttas
dinumeret ? Quis inferutabilia ferutetur corda ?*~Non
facilius eft id quod requiris. Nihilominüs aliquid acrum
Mariæ , fimuî. & Salomonis conquirereoeus, g dpi to. : DileStus meus mihi intendit, & ego^ ifi. Di.
ief tHS mesis gjjjg omnium, defideriorum rpepi-um,
ôc. omnium, cogitationum 8c intentionum cdrdi§, &
operationiscujuslibet, feu mptippis cardo, centrum,
eu & axis, j & ego HH. totum quod, dat reddp. Dir
lètlus.meus mihi. deliciofus.eft, amorofus e ft, concoi:-
dans eft , fuayis. eft , benignuseft , jpcupdps eft,
deleclabilis eft , mihi omnia : quippe cum quo.
firm unum cor, una anima, unùs fpiritus. Xdeô di-
le.üus meus mihi unitur , Gr ego illi. Cant. 11. 16. DU
leftus meus fe mihi dédit in pretium , i,n. mortem,
qmmodo non omnia mihi fecum donavip ? Rom. viii
Difcipulus. Quo, paéto. dicitur fe donare Deps, quf
nufquàm abeft ? Qualiter eft anima’fibi finis dçfide-
riorum fuorum,, veloperationum, qui propter feipfum
omnia operatus eft, fecundùm Sapientem ? ‘Erov^vi.A,
Magifier. Docet Angelica làlutatio môdum donaquafi
fabulantes peregrini, neenon dil'atato corde v
deremur anhelando fpiritum attrahere ?
Magifier. Memini, 6c viiâ eft renovari ut aquilse
juventus noft’ra (enilis quodammodo, & cana in ex-
teriori hominej fed interior renovatur de die in diem,
fiadïït verbum Dei reficiens ipfum ; fi'Jefus inftar peregrini
,, nec pr-oindè cognitus fe çomitem conjun-
xeritj fi aperuit ferifum nobis,,ut intelligamus Scriptu-
ras hÿmnorum, & maxime Pfalmorum, 6c Cantico-
rum. O fi fe talem exhibere dignabitur, qui loquitur
animæ noftræ : Surge , propera arnica mea , columba
me a, formoJat & vejni. Cant. il. 10..
Difcipulus. O fi jam. hyems congélations fpiritualis
tranfeat j fi gelicidium torporis 3 fi imbris ftillici-
dium affiduæ tentationis abeat., 6c recedat 3 fi flores
pulchriorum afpeéfuum appareant in terra co. dis no-
ftri, dante Domino beniguitatem. O fi tempus putatip-
nis, 6c refecationis curæ omnis fuperfluæ adveniat ;, tionisDei. -Salutatur enim Maria per Angelum, v
f i vox turturis cafte gementis,, & confolantis, luctu C anima per Spiritus.fan<5lialiqueminfl;inaum, quiloqui
bono audiatur in terra fenfualitatis noftræ confor- tur pacemadçonverfum cor. Mandat quoque fiilutes,
mantis fe rationi, ut concordet philomelæ, 6càlau-
de contemplationis alacris turturis fiifpirium. O fi
ficus jam non- maledi-dta, nec folis onufta verborum
foliis proférât groflbs fuos, in fignum fructus poft fiia-
vis. Demîim fi vineæ bonarum operationumident oda-
rem fuum bonæ famæ , in vitam, 6c lætificationem
D e i, 6c hominum, quid fecuturum fit , p Màgifter,
agnofeis.
zJMagifier. Qiiænam anima, Frater, eft càm hebes,
6c gelida, quæ non ad vo.cem blandientis amici, vel
dilecti quem fequitur, expergifeatur ? Qiiæ non to-
. . . qiioquef:
dicensanimx fecreto. cordis filentio.^/w tua.egofum.Vt
xxxiv. 3 • Et illud: RcmUiuntur tibi peccata *«<«.Matth.
ix . 1. ^ade in.pace, Marc. v. 34. Non enim datur
falutatio inimicis, , nec excommunicatis , nec eis
quorum pnefentiam horrefeimus. Sic invenjt ap.ud
Deum gratiam anima qua; per cum fit difpofita , 6c
organizata fuomodo, calore vital! gratis,adfufeep-
tionem Domini, de quo, ’6c a quo yivit anima uon
minus quam difponitur corpus organicum per har-
moniam qualitativamm difpofitionum ad anirnie rationales
introdudtionem faciendam in cor pore. Tunc
ta liquéfiât, ie jam in l e , non contînens propriister- audit anima:_____ Dominus tecum,? Luc.i.zfl. quia fe dat 4a«d
minis defideriorum, fed effluat in dileclum, currat poft' nutum animæ ut fruatur fe,6c alio.quolibet waturin fe
vocantem fe gratis nominibus : Surge, inquit, prope- 6c propter fe. Unde fit amoris ilia reciproea pro;
donatio
I arnica mea. Cant. 11. iq . Surge quæ male jacueras
cum adolefcente perdito, proptereà paternam adiré
mirabilis, qua. mmet in charitate, in Deo, 6c Deus in eo.
Joan.IV.id. Dileclus meus mihirfupple,feipfum dat,&
miiericordiam,ut accumbatluper collum tuum, detque D ego illi feipfum reddo , 6c meiplam cum eo cum
i;>n-i accubitu rtaallii nnnarrdduuss hhiuimmiilliiftaaftiics rtiurcæp roirdinoirve>mm Cfuimurmv, , mm inm «ffk.cv, r.— r f . • -n ? .
ut jure vocerisarnica, fufcipienspacisofculum , 6cfpe-
ciofa, rccipiens primam innocentiæ ftolam cum annulo
Fidei.Proindè fadla columba nidifices in foraminibus pe-
tra in cavern is materia.Gunt.n. 14.. Petra autem erat Chri-
flus. I . Cor. x. 4. T u in fixura clavorum, in caverna
lateris uiquead patefaâionem cordis, Fidcidevotio-
ne fubintrans, illic repona^ fandtarum meditationum
pullos tuos. Oftende diledto potenti faciem tuam,
jam colore vofeo decoram , 6c vernantem inafperfione
fanguinis agni immaculati. Sonet vox tua iu auribus
quo jam una effeóta fum. Et fiept in ilja Trinkate
ineffabili Pater dat Filio Spirkum, 6c Filius Patri red-
dit eundem Spiritum 3 fic anima datum fibi diledlum
d a t , 6c reddit feipfum f ib i, qui tribuit 11t fit ipl’e
principiufn , 6c finis omnium defideriorum. utriuf-
q'ue. , Hane dignationem amoris inteftimabilem ,
quia Philofophi fuperbi non potuerunt nee vo-
luerunt attendere , proptereä nullas tales ad Deum
voces, depromere conati funt : Dileüus meus mihi
& ego illt. Cant. 11. 16. Fuerunt ideireb abhu-
jufmodi Epithalamio M ari* , 6c Salomonis penitiis
alieni,
Tracfatus quartus fiuper Magnificat.
ftirdi. Quod attendens Chri- gnus à creatura fua prædicatur* 6c
z 7 .
alieni , 6c ad illud
ftus exultavit in fpiritu in illa hora : Confiteor tibi
) 6ccoliturj fed etiam,
quia magnificam reddit animam, cui magna facit qui
inquit, Pater, Dominecceli& terra , quia abfcondifiihac potens eft. Nunquid pariim tibi magnificata videtur
Maris anima, qus operatiohi fuprè modum magnifie
s fuit aula prsbere confemum, dicens ad Angelum :
Fiat mihi fecundum verbum tuum. Luc. 1. 38. Quid ell
h o c , nifi, fiam Mater fiiii, cujus Pater eft Deus ? Quid
i fipientibus , & prudentibus , & revelafti ea parvulis.
It a Pater, quia fic p lac it urn eft ante te. Matt. 11. z f . 26.
non meritum cujulcumque 3 ne quis glorietur in fe.
Undè fi talé aliquid cecinit Maria, dicens Depofu
potentes defecle, & exaltavit humiles. . excelfius, quid lublimius , vel (ut alius vult) arro-
Difcipulus Quantum intelligo, Deus lèdat in dono ^ gantius poterit cogitari ?
quod infol'mat animam 6cyiyificat, earn reddens dei- Difcipulus. Hoc movetmultos, quomodo fimul 6c
formera, ôcpulchram, amabilem, 6cdefiderabilem
qui lætatur in operibus lifts, maxime in filiis.hominum ?
Sed cur anima dicit aliquàndo : D tie El us meus mihi,
ut hæc transférât, aliquando fe proponens 6c dicens :
Ego dileElo rheo ?
tJWagfter. Dileéta ferturin dileclum fecundum vim
duplicem, apprehenfivam l.Cilicet, & motivam. Vis-
apprehenfiva, feu cognitiva , quodammodo trahit ad
f e , 6c in fe fuum objedlum, quod eft verum. Sed
converfus eft ordo virtutis . motivæ , vel affedtivæ,
præfeitim diledlivæ, cujus objeôlum eft bonum, quia
tendit, 6c extendit le ad ipfum. Caufam dat Philolo-
phus. ■ Verum, inquit, eft in anima, fed bonum in rebus.
Zinde bonum quod eft appetibileprimo movet appetitum, im~
primendo fe per cognitionem j non enim veile poffumus incognita.
Appétit u s vero quafi circulo quodam redire cona-
' e t & fe fb i dare , communicare , vel imm
unum conveniunt tanta humilitas : Ecce Ancilla
Domini, cum tanta magnificentia, Fiat mihi fccundum
verbum tuum 3 talis abjeéfio cum tali gloria ?
Magifier. Docet nos Philofophià, il Theologiaparu
m eft, conditionësmagnifici, feuvim virtutisma-
gnificentiæ. Magnificus utique non de honore , vel
gloriâ ciiram habetj fed de operibus præclaris, quæ gloria
digna funt, 6c honorejcolit lucem, fpernit umbram.
Gloria fua ell(ficut dicit Apoftolus Rom. ix. 1.) teftimo-
nium confcientiæ fuæ. Non de alieno pendet judicio,
cui modicum e ft , fi judicetur ab hominibus, vel ab homilie,
aut abhumano die. Nam qui le judicat Dominus
eft,. i .Cor. i v.3.4. Fit humilis proindé in fuga gloriæ, fit
magnànimus in operatione magnorum cum dignitate
meritorum. Denique cùm gloriatur, in Domno gloria-
tur. Obfervat hoc magnifica noftra, 6c magnilicanda,
quæ totainDei gloriam refudit beatitudinis fuæ famam
primere. Propterea dicitur anima, dum dileótum co- 13 Quia fecit, inquit, mihi magna, qui potens eft. Luc. 1.49,
g ita t, 6c imaginem, fui format, velfpeciem, quod Non ergo mihi gloria, gloria fola fibi. Fuifti propte-
l, ibui, dileftus imprimitur. Dum vero diligit, ipfa lre- rea, V irgo beata, f e u t Angelus D e i, utnec benedicdilebto
d a t , Öc explicat, 6c ad ipfum quafi fofis
egreditur.
Difcipulus. Qiiid ad rem noftram ?
CMfagifter. Multiim per omnem modum. Hoc eft illud
mylticum verbum Chrifti de dileblofuo quod ingre-
dietur,& egredietur,&pafeua inveniet.] oan.X.p.Hocitem
aliud deMoyfi,qui mmavit gregem ad interiora deferti,
ubi vidit Dominum in flamma rubi. Gregem intellige,
totam Cogitationum turbam, q u s ad interiora mentis
col ligitur. Eft alter ordo, düm Moyles vocatus ä Domino
de nube caliginis. exit ad ipliim, ficut Qiriftus,
relifta turbä, afeendit in montem. Sic anima fubintrans
fe, 6c trahens ad fe fponfum per cognitionem, dici
poteft pafeere fponfum. Sic ipfum habere in le6to
pacifics.mentis, 6c coanguftats, ne fit locus adultio
te moveret, nec maledi6tio per elationis, aut de-
jeftionis vitium. Quæ quö magis gloriam fugiebas, eo
magis te fequebatur, ficut umbra corpus. Elle bona
non videri volebas.
Difcipulus. Magnificus, magnorum dignus honorum,
nunquid iniquos judicat eos , qui le fpernunt ?
•JMagifter. Plané fic judicat ., cenfetque puniendos,
non propter fe, fed propter juftitiam, 6c alienam uti-
litatem. At vero longé diviniùs dat Fides cum gratia,
magnificentiam cum humilitate conjungi, quam ina-
nis Philofophià. Dicit ex fententia : P f 113.9. Non
nobis, Domine, non nobis, fed nomini tuo da gloriam. T i bi
gloria, nobis autem confufio,qui fervi inutiles fumus,
qui nihil habemus quod à te nonaccepimus, tua tibi
dona confitemur, cc reddimus. Volumusj ut ad lotero.
Exiens verb per dilectionem ad fponfum, cum, undè exeunt flumina gratiarum revertantur, ut
trahitur ad fponfi palatium , tlialamum , vel cubi-Citerumfluant,te donante: lis magnificus in fanélitate,
c^u’l1u—mj.ja B B y * 1''- ” 6c gloria.
Difcipulus. Quid poftremb?
Magfier. Siquidem in hac conjunélione fponli, 6c
fponfie, per dileclionem confurgit deleélatio, dum
rursiis imprimit fe dileélus in dileétam fugentem
ubera conlblationis fiue, dicitur hinc deleélatio qua-
li quadam laElatio. Hinc eft fruitio compleélens univer-
fas beatitudinis partes, u tdotes, tentionem, vel ap-
prehenfionem inheelivam pro cognitione, 6c dilec-
tione pariter 6c deleélatione. Sic fruitionem delcrip-
fit Auguftinus, quod eft Amore inhar ere ah cm rei propter
fe, in quo mens deleEtata quiefcit.
Difcipulus. Dum rapit nos azftus amoris obliti fumus.
penè inquifitionem primitiis occurrentem liiper verbo
tuo, ó Beata Beatarum. Ecce enim ex hoe beatam me dicent
omnes generationes. Luc. 1.48.
Magifter. Regredi licct quando volueris-
Difcipulus. Pulfiit ha;c animum qu^ftio , qua ratione
Difcipulus. Non eft quod contradicam : Dicdelè-
cunda quæftione.
Magifter. Enuncialfevideturpropheticofpiritu plena
Verbigena noftra, quod hoe nomen adjeebivum appropriate
fibi 6c antonomafticè daretur per omnes ge-
nerationes , velut nomen epitheton defuper fibi datum
, fibi debitum , fibi placentiffimum , neenon
convenientiflimum , jocundiflimum , 6c appropria-
tum. Dignare nos laudare te, virgo fanéla, o ter , qua-
terque beata. Beata primo qua credidifii, clamat Elizabeth.
Beata fecundb , quia gratia plena, fecundùm
Gabrielis filutationem. Beata tertio , 6c benediEla
quia benediElus ffuElus ventris tui. Beata quarto, quia
fecit tibi magna qui potens eft. Beata quinto, quia Mater
Domini. Beatalexto, quia fcecundata virginitatis
honore. Beata leptimo, quia nec primamfimilem vifa es
habere fequentem,
potuit abfque fpiritu jaclantiæ humilis ancilla j-v Difcipulus. ]
Numerafti numéros beatitudinis fub
s prorerre pra
Domini tam excelfum de fe profèrre præconium ? Sub- quadam genera
it inde quæftio , quo nomine digniori Maria nomi-
netur ? An Beata , quæ cecinit : Ecce enim ex hoe
Beatam me dicent omnes gener ationes. Luc. I. 48. Sub-
fequitur alia quæftio. Quoi modis diéta fit Maria
Beata?
Magifter. Conabor fatisfacere quæfitis his, 6c qui-
dem de primo fcietis , anigiam Mariæ magnificalfe
Dominum, non foliim quia magnus in fe e ft, 6c ma-
Tom. IV. Bars. I.
generali laude 3 quid cenfes , fi ad fpecialia
defcendamus ?
Magifter. Defcendamus placet 3 lic enim plenior
dabitur in telleÓLiis prceconii, quo Beata dicitur pér omnes
gener ationes. Offertur animo triplex beatitudo. Una
via; per fpem 3 altera propiïè per rem 3 tertia quafi
mediat inter Ipem 6c rem 3 inter viam 6c patriam
qualem habuit manifeftè Chri ftus, quem fuilfe viato-
rem fecundum animam, 6c comprehenlörem fecun-
S 2, düm