J-oamis Gerfonïï
depiirationem,qiiinqiic modis, 8c duobus per impöfitio-
nern 8c authoritatem , feu Fidem alterius feminantis.
Conceptus fimplex ends acceptus per experien-
dam eit aiiquando pure vagus 8c confulus, ut hoe ens >
quia qui dicit hoe ens, dicit ens-, imtnö 8c qui dicit non
ens dicit ens, 8c ita de limilibus entis acceptionibus cum
imperfe&ione, ut ens inpotentia, cnsanalogum,fc-
cundiim quid, 8c contingens, creatum8cdependens.
Q^U I N T A P A R T I T I O
De Conceptibus complexis.
O N c Ep T u s complexi quos orationes djeimus,
^ capiunt evidentiam 8c quafi yitam immortaiem Sc
æternam, per vivificationem entis primifimplicis, iè-
Conceptus fimplex entis acceptus per abilractio- ^ cundiim triplex genus caufle , efficientis , formalis
uem 8c relolutionem purior eit 8c determinatior quam
orecedens. Et habet quatuorgradus. Unuscfidum
accipituv ens communiter 8c analogice ad ens crea-
tum 8c increatum. Secundus ell ad ens increatum 8c
fubllantiam .creatam. Tertius ell ad ens creatum ca-
rens imperfebtione qualicunqiie. Quartus eit ad ens
fimplexumum 8c perfeftum, quo nihil majus feu me-
fius cogitari poteft: verum eit quod, prxiuppolita
Fide, poifunt haberi conceptus altiores, etiam per in-
telligentiam de beatifiima Trinitate, 8c per affedtio-
nem anagogice fublimatam de tonente voluptatis fon-
tis vitse.
Conceptus fimplex entis habitus perimpofidonem,
lit apud Pbilofophos* vel per Fidem, ut apudChri-
lificat 8c reprselentat aliquid , quidquid
apt
itianos ,
vel exemplands, 8c finalis. Recipientes ut ab efficiente
unitatem, modum 8c menturam : recipientes
ut ab exemptante feu formante ipeciem, numerum 8c
veritatem : recipientes ut à finiente ordinem , pondus
8c bonitatem. E quibus omnibus necefiariö con-
furgit pulchritudo de qua laudatur pulcherrima mu-
lierum in Canticis Canticorum.
Conceptus complexi, quos dicimus rationis , dicuntur
per fen o ti, dum' conceptus fimpliceSex quibus
componuntur apprehenfi, redduntpotinùscom-
plexionem evidentem in lumine rationis intelledtivæ
ut de quolibet elle vei non efle, cui non contingit in-
telledtis terminis, diifentire. Taies utique ilintcommunes
animi conceptiones ut hêbdomades '8c primæ
imprefiiones 8c prima principia.
i fit, quo melius cogitari non potell 5 8c hæccft g Conceptus complexi dicuntur evidentes, qui reel
cognitio quid nominis, feu quid nomen fignificat,
cum qua flat ignorantia vel dubitatio fi res fignifi-
cata fit , aut quid fit. Sed nequaqiuim dum habetur
conceptus vci perintelligentiam,nedum intuitive,fed
abilracdve modis didfis.
Conceptus fimplex entis file quo.majus cogitari
non potell, dicitur pelagus quoddam ellentiale infinitum
, fecundum Damalceiium , quod neceflario ell
elle fuum 8c folum necefiecfle per eftcntiam 8cunum
8c verum 8c pulchrum 8c bonum : Cetera autem omnia
per participationem 8c quandam iraitationis analogiam
. Et funt hæc ita certa deDeo apud illos qui conci-
piunt refolutive purum efle, quod dubitare non poifunt
; quia funt per. fe nota, intelledlis term inis ta-
lium. Nihilominiis teneatur régula Dionyfii ad Gapiuntur
ab mteliectu non lolumfuperiore, per lumen
intelligent!«, led etiam ab inferiori, per certitudi-
nem fenlualis experientiæ, ut quod*ignis ellcalidus,
8c quod abfiuthium ell amarum.
Conceptus complexiomnes medii dicuntur, qui non
recipiunt evidentiam, nifi per redudlionem, feu refolu-
tionem ad conceptus experimentales primos, vel. le-
cundos, que dicuntur conclufiones j fient habetur in
prima Philofophia 8c in prudentia 8c arte, 8c in omni
feientia. Et hoc non intelligitur de cognitione
D e i, quæ nullateniis ell difeurfiva aut compofitiva,
nec de Angelica cognitione , quæ à miiltis .fimiliter
ponitur non difeurfiva : laltem in pluribusnon oportet.
Sechs in nobis hie in via.
Conceptus complexi, ficut 8c incomplexi, repeïum
, quod Si quts videns Deunt inteliexit quod vi- riuntur in hominibus,- pro llatu naturæ dellitutæ fre-
1 ab ^ quenter abortivi v dil , non ipfitm conter/iplatus efi , fed quid eo\ el turpes 8c fpuri'i ,
ipfo exifientium & cognitorum : Hoc verum ell de
lege communi , quia non videtur intuitive :hic 8c
nunc. '
Conceptus fimplex- entis nullo modo poteft efle ve-
rus, bonus. Sepulcher, nificharaclerizatus, feu fi-
gillatus Sc formatus, 8c quqjjamrnodb vivificatus fit
ab ente primo fimpliciter, quo majus excogitari non
potell, cujus nomen eft unicum , fanbtum 8c bene-
dibtum in iecula.
Concurrunt autem in Jcfli duo nomina, prima 8c
fuprema. Unbm increatum, quod eft ipfum elfe purum
D e i, fibi foli compreheniibile : aliud creatum,
quod eft humana natura , que ficut eft perfeótiflima
creaturarum, fie ell nomen exaltatum 8c magnifica-
cum fuper omne aliud nomen.
• Sortitur autem Deus plura nomina per negationem
intelleólüs, prout in opufculo De modis fignificandi
habet did. Deus fecundum Bonaventuram in Bre-
viloquio dicitur lux, ut eft ratio cognolcendi omnia.
Dicitur fpeculum j ut ell ratio cognofcendi vifa 8c
approbata. Dicitur exemplar 5 ut eft ratio cognofcendi
prtedifpofinu Dicitur Liber vita^, ut e ll ratio'
. . . . . . propter indifpofitionem
matricis animæ rationalis, ex mala dif-
pofitione corporis vel prava confuetudine, vel aliunde,
multis modis. Profunt autem ad fecunditatem
8c decorem ingenium darum, exercitium eleétum
8c otium fan£lum, feu devotum 8c fobrium;
Conceptus complexi tanto funt deformiores, igno-
biliores 8c vituperabiliores , quanto propinquiores
lunt primis conceptibus evidentibus, qui per expe-
rientiam fuperiorem vel inferiorem accipiunuir ,dùm
dégénérant ab iis, nec imitantur eos ,, aflimilatione
perledla : Qiiemadmodiim culpabilior eft errans in
januis 8c meridie, quàm de nodej 8c turpior judica-
tur fimia quæ deficit ab hominis figura quam vicle-
tur imitari.
Conceptus complexi in utero mentis geniti pérlè-
mina primorum principiorum complexorum vel in-
complcxorum, funt nobiliores 8c gcnerofiorcs, ceteris
paribus, quàm geniti per fernen experientiæ fen-
fualis. Proptereà Icientiæ morales quæ refpiciunt
particulariorcs a£lus hominum fupCl- omnes , minus
habent certitudinis : fimiliter 8c Icientiæ.non abllra-»
hentes à motù 8c à materia j fed Mathematical, procognolcendi
prædeftinata 8c approbata. Eft: igitur pter abftraélionem hujufmodi, funt in primo certitu
Liber vitæ, refpedu rerum redeuntium. Exemplar, ü dinis gradu quoad nos 8c pro ifto llatu.
ut exiftentium. Speculum, ut euntium. Lux,refpe-
£lu omnium. Et ad exemplar fpeélat idea, verbum,
ars 8c ratio. Idea^ fecundum a£tum prtevidendi: verbum
, fecundum aótum proponendi : ars, fecundiim
a6lum profequendi: ratio, fecundum actum perficien-
di j quia fuperaddit rationem finis vel intentionem.
Cognofcit infupér contingentia infallibiliter , muta-
bilia immutabiliter, futura prsefentialiter , tempora-
lia xternaliter, quia per feipfwm efientiahter.
Conceptus complexi pofliint in utero mentis vel
rationis gigni pulchri, nobiles 8c certi , per feinen
experientiæ fenlualis ; fed non abfque femine conciliante
, feu fovente primi luminis intelledtualis , in
quo videntur prima principia pra&ica moni^ium j ut
quod nemini eft injuria facienda : undè potell elici
Icientia purë fpeqjlativa de virtutibus, per deduftio-
nem rationis, Logica mediante, quæ ad hoc inventa
eft ne paralogizando falleremur.
Conceptus complexi yarianmi- in nobi,itate.&ig- contra diftum fanäi Petri , quod tol*«,«, hum«™
nobihtate moraliter per vanos gradus, quales (blent non eft dl.ua PmphetU. i.Pet. L ; »um«™
albgnan lij cerutudme v.eritatum iub, numéro quin- Conceptiones intelligentiae humanæ non fiunt per-
tuplici,, fecundum. acceflum vel rccelTum à primis' impreffionemidemmlqHuutaram^^fmtD^f
pnncipus moral,bus per Xe not,s. In pnmo gradu ut Plato dicitur pofuiflb; nec per folam infeeftioncm
îunt ,pnmarprincipia. ■ In lecundo,. conclufioncsevi- phantafmawm, ut-Ariftorcles dixit - « c S
dentcr coplequences,In tertio , pcopofidones & at- xum folum intelfigentite vel Ifcparatarum in t e lW
riculi qx .luflroi irate, divma fufeeptnj In quarto- con- tiarum, ut Avicenna poftiit ; nec per aflualcmSn-
in.qumtofunt clufioncm return intell.gibilium in anima, ut alii fa-
conclufiones probabiles, & de Iudei pietate v A bulati funt ; fed. conflatur ex omnibus verus Catholi-
Conceptus complexi de divmis & fpintualibus funt eorum modus, quod anima in fui prima creatione e f t
ex fe & via naturæ generobores & robuftiorcs quàm ' ficut tabula, rafa, & quod capit Icientiam fuam à fen-
de cieatuus , fi capacitiis uteri^rationalis & mtelle- fibus & à phantafmatibus per abftractionem ab hie
ctualis ad eorum fulcepnonem & jiutntiqnem habe- & nunc , Se i materia , & proinde feientia eft de
ret -harmomcam ßc expeditam difpolicioncm ; quia neceffariis, &■ reternis, & impoffibilibusaliter ibhabe
quæ funt pnmain iiarura, lunt m feeertiffima. re; quia non accipit intelleclus resut in •iâru-'ied
Conceptus complexi formantur in utero rationalis ut m aptitudine quæ.aptitudo nfeceUàiia eft non
ammæ nobilius & .generohus per fernen Fidei fim- quidem in fe, ut.fonat pofitio Arillotclis fed in DeoplicisSc
incorrupt*:, quam per fernen.folum Philo- quia nihil eft æternummifi Deus, vel in Deo Ft
lophiæ tnplios , naturahs , rationalis &: moralis ; in hdcjqbncederptur pofitio Platonis, fecundum inquamvis
hoc lernen adjuvetur vehementer,-fi recep- terpretationem Auguftini, qubdDem eft __«■ .
Conceptus complexi fplent gigni fatis conformiter
in fecundo ventriculo vel finu matricis animæ rationalis
, quorum unus dicitur Cognofcitivus, recioiens
omnium in cjjendo , fupple-aptitudinalilcr , &
ratio «tenia cognofcendi, fiipplc exemplaris vel idea*
aternus ordo vivendi ; ttmquam caujpt fina-
fernen entis; alius dicitur afjfcctivus, recipiens fernen „ Conceptiones humanæ intelligentiæ poterant pro
bomtatis. De quorum quoi,bet enefequens fermo. B ftatu nan,ræ lhftitutæ fieri de infenfibihbus per abftra£
lionem à motu, 8c à materia , 8c à fuis àppen-
ditns : 8c in illis conceptionibus potuiflèt homo fin-
center perftitifiè. Hihc Augulb’nus : On& cewffa
cur primant lucem acte fixa videre non poffu , mfi utique
mfirmitas> Etquis earn tbi fixit, nifi nuque 'iniquitasi
Conceptiones intelligentiæ pro ftatu naturæ inlli-
tutæ videntur potuifle fieri nedum per afpectionem
phantafmatum , ut Me in via 3 fed per in adiationem
a luperionbus mtelligentiis , 8c fortaffis fenfibilibus
creatuns, aliter quàm per fenfum, ut per intelligen-
tiam quæ virtualiter 8c eminenter continet vires lèn-
fitivas. -,
. .. Conceptiones animæ feparatæ videntur aliter fieri
pofle frequenter quàm per miraculum, per fufceptiorerum
S E X T A P A R T I T I O
De Conceptibus intettigentia in utero non utentis
organo corporali.
f 'O s c E p i u s in utero rationalis'-.lanimæ in ven-
, . triculo intelligentiæ non utentis iprgano corpor
is , proximi luut.qpnjeptionibus Angelicis, ficut fuprema
inferiorum junguntur infimis fuperiorum;non
quin intelleclus immediate formetur à Deo , non ab
alia intclligentia , fecundiim errorem aliquorum
& hoc quoad tria quæ fünf natura , gratia & glo- F'iin'fibi-
. Conceptiones-aliquæ dicuntur immediate fieri in eft im p e K Im u l r b ou^ T a irlf iatione” > Üutero
intelligentiæ humanæ, non quinrequiraturob- innocentiæ ^ m in Angelis aut in ftatu
je6ti præfentatio 8c luminis fpiritualis irradiatio , 8c C __ ■ . , A .
obje£tum j ficut in vifione corporali mediat fpecies
coloris inter colorem 8c vifum : nec minus dicitur
color immediate videri, quia nihil mediat inter por
tentiam yifivam 8c a6lum fu« vifionisj quod fi con-
tingeret, vifio mediata diceretur aut reflexa. Sic- in
propofito.
Conceptiones intelligentise qualifeunque prater
primam qux Deus eft, funt accidentia, vel aclusab
intelligentia dirtindii quia fecundum ArticulumPa-
rifieniem , nulla intelligentia creata, eft Ilia intelle-
ftio. Unde patet quod intelleclus pofiibilis ponendus
eft in Angelis, qui idem eft eflentialiter cum agen-
t e , fed diver fi funt refpe£cus. Itaque fic Angelusma-
lusfua eflet beatitudo, quod efle non poteft.
Conceptiones intellectus humani non fiunt ab in-
telledu agente in intelleflum poflibilem, tanquam in-
telle£lus agens fiat cognitio pofiibilis intelledusj qua- -
tenus fint idem intelleclus realiter , qiise fecundum
Ecclefias determinationem eft propria hominis for- ^
ma, agens conceptiones fuas in feipfo , eflentialiter
ab eo diftinClus.
Conceptiones intelligentia human« non fiunt hie
naturaliter in via, nifi conjunClo vel pr«vio phan-
tafmate. Secus de miraculp vel privata lege, ut in
Paulo 8c in Moyfe, 8c in Virgine benediCta : Alio-,
quin raptus 8c Prophetix, tam in vigilia quam in fom-
no poflent accidere naturaliter , ut Avicenna men-
ritus ell, in favorem.feCl« Machometi epileptici 8c
TomilV. Purs. II.
intuitiv«, ficut in Paulo, Moyle 8c Maria, licet in r
ptu quodam. Qu«dam fpeculares 8c fincer« , fine
phantafmatum involucro , licet tranlitorie 8c raröv
Qu«dam conjunCl« phantafmati 8c continub.
Conceptiones human« intelligentia; fpeculares 8c
fincer« videntur potuifle fieri per reflexionem intel-
ligenti« fuper aClus. vilionis intuitiv«, qualis fuit in
Paulo, immo qualis ell in Beads. E ll autem vifio feu.
cognitio unitiva in experientia objeClipr«fentisinfe,
yel in fua fpecie propria, vel in fupereminenti repr«-
fentatione, qualem Deus habet.
Conceptiones human« intelligenti« fimt omnes vel
intuitiv« vel abftraCliv« • videantqui tale aliquid poliere
volueruht, forte qubd funt ali« 8c ali« conceptiones
objebto pr«fente vel ablente.
S E P T I M A P A R T I T I O
De Conceptionibus voluntatis in fpeciali.
p O i iC E P T i o s E S in uterp vel matrice rationa-
lis anima: cot modis poilunt multiplicari quoad
potentiam appetitivam , quot modis variantur quoad
apprehenfivam feu cognitivam.
Conceptiones appetitive nobiliores Sc liberiores
funt in fuo genere , ceteris paribus, quam cognitive
nifi degenerent in vitium , ficut dicitur de peccsJ
E e e tore,