171 joanms Gerfonii z jz
Ecciehaftcs i. 8. Cunüa^ inquit, res difficilesfitnt, & non
potejl eus homo exp heure fermone. Et iteriim : intellexi,
quod omnium oper/sm Dei nullum poffit homo invenire ra-
tionem , vui. 17. lupple, fufficientem, & fidixeric fa-
piens, Je noffie, non pot erit reperire.
'1'ota poftremo Job interrogatio fa&a llbi à Domino
de divinis operibus, quarum pulchritudo com-
prehendi non poteft, ad hoc tendit : Quid dé pulchri-
tudine rerum naturalium j quid porrb de pulchritu-
dinibus rerum tot artificialium -, quid de objeétis lend -
bilibus per accidentia fua, vcl fpecies, fe.reprefen-
tantibus ad fenfum ? Ecce quod in grano frumenti
fuit infinitæ partes proportionales, fecundùm deduc-
tionem Ariitotelis demonllrantis continuum non ef-
fe compofitum ex indiviiibilibus. Oportet ex hoc
concludere, quod infiniti numeri fint illic, 6c figura:
-y im ô to t, quot in toto mundo. Omnium infu-
per Scripturarum, literarum, 6c nominum continet
nedum potentialiter, fed a&ualiter in afpebtu Dei
videntis numéros hujufmodi, literas* 6c figuras. Cujus
lignum accipito de-una imagine, qualcm inferre
liccbit de ceteris. Poteft itaque ftatuæ fàbtor per lb-
lam partium ablationem formate pulcherrimam imaginera
ex uno trùnco lig n i, qualis utique prius ibi
non erat, cum nihil addiderit > öc adhuc tarnen nihil de
ccelorum fecretis tot pulchritudinibus attingimus.
Difcipulus. Si taliter res fe habent de pulchritu-
dine rerum omnium, quod incomprehenfibiles habean-
tur ) cur hacteniis fruitra iUas deludavimus inquirere.
tJtyCagijler. Fruftra nequaquam, necinaniter fine fin
e, qui trjplex elt : Unus ducens admirationera opi-
ficis primi D ei: Specie'sex\\m generatorhæcomniacon-
ftituit , qui utique fpeciolior elfe eoncluditur per
fpeciem creaturæ. Alter finis elt ad humiliationem
noltri, per . contemptum viæ , 6c defiderium patriæ,
ubi relucet pulchra perfebtaque cognitio fecundùm
vifionem quam devötus Bérnardus cujus dies agi-
tur, fertur infinualfe per afeenfum fuumpoftobitum
in montem Libani. ,
Reliquus finis elt noltræ conquifitioni proprius,
6caccommodus, de pulcherrima mulierum quamre-
fpexit Deus, Exultavit fpiritus ejus in Deo fiilutari fuo.
Qua hiper re quatuor accipito confideratiohes. Prima
eft j fpecipfitas pulcherrimæ mulieris , quæ fibi
datur in Canticis, 6c alibi, plenè nequit intelligi, pulchritudinibus
aliorum entium non mtellebtis : expo-;
nitur enim per limilitudines omnis tarn naturalis,
quàm .artificialis fprmofitas , quibus ignoratis , ut
ignoretur trariffumptio necelfe eft. Secunda 5 fpe-
ciofitas quælibet reperta in creaturis fparfim , tota
colligitur in beata , 6c pulcherrima mulierum , vei
formaliter, vel eminenter. Hæc eft régula divini
Diony lii Hierarchias ordinantis, quæ fuperiùs tange-
batur. Tertia j .fpeciofitas pulcherrimæ muliefisi fu-.
mitur ab omni pulchritudine ceterarum, donis 6c or-:
namentis j 6c, quo mireris ampliiis, omnis deformi-
tas aliéna dæmonum, 6c peccatorum, fibi cedib ad
ornamentum. Quarta; Ipeciofitas, 6c pulchritudo j
creaturarum pièrecognita, Fidemilluftrat, Spemro-
borat, Charitatem.infiammatcum opitularione in
omni tribulatione, 6c anguftia. .
‘Difcipulns. Papæ! verè magna propofuifti, quorum
ceitificationem expetto,, præfertim fuper illo quod,
me miraturum jure dixifti,
. tJfyCagijler. Refpondet Apoftôlus,fi fuæ'locutionis vix-
tus cognofcitur, ubi dicit, quod diligentihusDeum omnia
cooperantur in bonum.Rom.y 111. i8». Siin bonum,igi-,
tur in pulchrum.Et fi omnibus diligentibus,quanto am--
plius Mariæ fuper omnes Deum diligenti tale quid
evenietPPutasne fummus artifexDeus quicquam in uni- ;
verfo mundo, quempulchrum pulchferrimus ipfe mente
gerensformaverit, aut efièpermiferit fine caulà?
JDjfoipulus. Nequaquam pu ta ve rimfed omnia fub:
ordine pulchro pulchra fecit v a l d è ■
Magifter. Nonne primum in quolibet genere præ-
cipuum eft, 6c menfura aliorum, quemadmodùm
Dux in exercitu.. Maria verb dibta eft pulcherrima
6c perfeda fuper ceteras creaturas non unitas di-
vinitati, qualis eft humanitas Ghrifti. Confequens
eft igitur, quod omnia fibi lubferviant, tarn bonanatu-
ræ, quàm gratiæ, quàm artis, 6c fortunæ.
Difcipulns. Sit ita de bonis. Mala autem quid af-
^ ferre habent nifi malitiam, 6c tuipitudinem ?
Magifier. Scis ad honorem Regis elle, fi perver-
fos proditores fuos alligatos coërceat in compedibus.
Scis, quod in piduris nigredo ritèjunda dat deco-
rem imagini. Hoc in fuperciliisformofilîimæmulie-
ris afpice, quibus nigredo decens, rubedo indecens
effet, vel viredo.
Difcipulus. Sic invenio. Sed de turpitudine fla»i.
tiorum, 6c fcelerum, 6c blafphemiarum, nunquid non
fecùs erit.
tJMagifter. Secùs effet, fi dedecus culpæ maneret
inordinatum fine décoré juftitiæ : nunc autem pul-
chrius non collocatur Angelus in coelo , quàm dæ-
mon in inferno, qui pofitus eft illictanquàmIcabel-
lum pulcherrimæ mulieris conterentis, fecundùm L e gem
Domini caput luum. Quamvis enim omnispuL
chritudofilia Regis fit ab intus, ideöque conftituitur 6c
aftitit Regina k dextns Dei, hoc e ft, in veftitu coiporis
deaurato, eft quoque circundata vanetate cujullibet creaturæ
, Pf.XL.iv.14. cui aftat uhieuique fua pulchritudo
faltemnaturalis, cujus prima lineamenta deleri non
poflunt 3 polfunt tarnen fuperindui tenebrofitates, 6c
turpitudines vitioforum tarn habituum , quàm ac-
tuum. Quæ turpitudines in fua ratione formali nihil
diciint pofitivum ; funt enim privationespulchritudi-
nis in elfe debito per modum, fpeciem , 6c ordi-
nem.
Difcipulus. Magis certè conturbarcr ambagibus,
præfertim de odio D e i, qualiter polfit elfe pulchrum,
fi non alibi dilfolutionem docuilfes. Perge nunc oC-
tendere , quo pado fit in maria pulchritudo quæli-
, bet reperibilis in creatura , maxime quia minorata
' eft, ficut 6c Filius, fcilicet paulo minus ab Angelis,
adeo quod naturalis fpeciofitas damnati Luciferi in-
fignior fit ex didis , quia perfedior. Quot funtpræ-
tereà yirtutesfpecificæ, totam ( ut dicitur.) naturara
fpeciei cônfequentes in gemmis, herbis, verbis, H
duftriis quoque animalium. Rui-siim in donis hominura
giatums, ut eft charader Sacerdotalis repugnans fe-
xui femineo. Nunquid, ut intereà filentiüm fit de
ceteris , ex his omnibus Mariæ formofiratem orna-
bis, vel earn coronabis?. '
Magi ft er • Ornabo plane, 6c coronabo. Quod quo-
modo l i t , jam deduxi. Circumdarur quippè omnibus,
6c fingulis, quali veftimento decoro multimo-
da varierate depido, quorum omnium virtutes infig-
nes continet, non quidem formaliter fed eminenter.
Unde fi non habet naturalia qualia gerit Angelus*
etiam damnatus} jam ideo tarnen eft admirabftior
6c eminentior Mariæ pulchritudo per gratiam quæ
naturam inleriorem quàm fublimiorem copiofiüs ornât,
6c perficit. Non habet charaderem Sacerdo-
talem, formaliter fàteor ; habet autem. eminentius ad
reconciliationem peccatorum, ad-apertioneffiPara-
difi, quia verè poniturfehx coeliporta, ad aUxiliandum
contra poteftates aëfeas, contra calamitates 6c mife-
rias omnes, tarn animarum, quàm corporum, quo-
tiens placuerit, fcilicet illös mifericorde-s oculos ad
nos convertere , quotiens nos voluerit tanquain pia
Marer filios, quamquàm debiles, 6c feedos, curan-
dos, purgandofque fufeipere.
Difcipulus. Relpiro totnsin fpem bonam, dùm te audio
talia differentem. T oms exultât fpiritus meus 6c af-
pirat meditarifrequentiùs iftam beatam, 6c pulchram
mulierem , quam tali potentia -pie differis eminentem.
O. felices , qui te talem , ô Maria , genùere
parentes. O . verè felix Jofeph fponfus tuus virginalis,
qui
Dra Bat us tertïus fuper Magnificat. 274
2-73 qui tin cuftos cum puero Jefu fidelis, fedulus, pru-
meo & dextera Uhus amplexabitur me. if. 6.
dens atque charilhmus, audire, videreque te cum
Filio tanto tempore dignus fuit.
Magift'er. Credidi propter quod locutus fum. P f cxv. r .
Propterea, jam iftos non beatificare nequeo, neque fuf-
ficio j quos,o beata, tibi feceris effe devotos, quos traxe-
ris poll t e , poftque Jefum benedidum frudum ventris
tui in odorem unguentorum tuorum.C«i»/.i.3. Quomo-
do non bead, quibus ubera charitatis ladanda, quibus
os pietatis ofculandum non dedignata fueris oftendere? xigunf certum expofitionis ordinem, qua: nullo funt
Ergo jam oleum effiufum nomen tuum. c. 1.1. Ergo tu fons £ ordine contexta, vel cohierentia ; qua; preterea non
hortorum ad emundationem fimul, 6c recreationem,
cum deledatione mirabili mundo datus. Tuputeus c. ïv.
1 r. latietatis aqua vivre falientis in vit am aternam. Jöan.
iv. 14. Puteus aquatum quae fluunt impetu deLibano
candido paradifi. T u hortus confitus omni genc-
re täm arborum , quam areolis aromatuni : T u
jam coronata triumphas de capite sAmana , id eft:
turbulenti , de vertice Sanir & Hermon foetoris ,
6c anathematizationis, de cubilibus leonum, de montibus
pardorum, Cant.iv.8. fcilicet tyrannide luperborum
damnatorum , qure luna mutabilitatis fünt fub pe-
dibus tuis ad calcandum. Apoc.xn. 1. Porro fexagimd
funt ‘jRegina, dr oBoginta concubine , & adolefcentularum
non eft numerus, Cant. vi.7. fecundüm varios animarum
graduS.
Difcipulus. Ceffemus jam , cellèmus fpedare talia
qualia amantes fibi fomnia fingunt, 6cadinccep-
ta'revertamur.
Magifter. Qua: ccepta ?
Difcipulus. O qua:fo non meminifti ? Curinquiris?
Intremus clucidationem Cantici beatiflimae, 6c pulcherrima:
mulieris cum epithalamio Salomonis.
Magifter. Nimirum iftic liimus. Neque enim e-
uni tantum affedui funt accommoda , fed innume-
ros verbum quodlibet affedus erudat pro audien-
tium qualitate. Expone, fi potes dum ægrotus alfi-
duis fufpiriis plàngens , 6c fingultans ex imo pedo-
re anheloque fpiritu repetit, ha, ha, h a , quid tibi
fignificet ilia vox plangorofa.
Difcipulus. Donatus refpondet dicens., interjedio-
nem die partem orationis fignificantem mentis affectum
voce incognita. Quid autem poftulas vocem mihri
incognitam exponere cognofcendam.
Magifter. Non perdidit operam , 6c impenfam
qui te puerum docuit orationis partes. 'Fu nunC
grandior effedus ita cognofcito quemlibet amöris in-
timi 6c non fid i vocem prorsùs incognitam non a*
manti, immo nec alieno compertam amanti, fi non
tarnen columba perfdla , quam viderunt fi- ß qualibet conjedura. Exempluln de dolöris interjec-
lia per adoptionem , & beatiffimam pradicaverunt: tione, dum länus «grotum au dit, 6c folari qua:rit.
Regina , quas luis dominantur affedibus , & con- Cui refpondet apud comicum talis aliquis : Facile
cubina qutetentes concupifccntia: remunerationem cum valemus aliis conßlia damus. T u fi hic fis , aliper
filiorum boni operis generationem laudavermt te , ter lentias.
f . 8. quia beatam te dicent omnes generationes. Quam Difcipulus. Delperare doces fiiper intelledu Cantjpulcbra
es, & quam decora, chariffima in deliciis Cant.vi 1.6.
Sed cui chariffima in deliciis : llli nempe, cujus delicia
funt eße cum filiis hominum. Prov. vni. 31. Statur a tua
affimilata eft palma triumphali, Cant.v 11.7. 6c ubera
botrus vinca germinantis virgines, id eft, vir
corum.
Magißer. Nequaquam > fed intelligendi modum
denuntio : ftiffecerit elicere nunc hac , nune iftac
exultationes per agitationem concuflionemque
ftudii vehementis , pauculas emicantes fcintillulas ,
ginales affediones , 6c fobria ebrietate debriantis prout iftas excelfivi amoris h oc, vel illud verbum inufque
ad fanam infaniam apud ftultos feculi , ferit, ad faciem mentis perftringens illam 6c igniens*
ufque ad denudationem per voluntariam pauper* A t verb fub alia fimilitudine ftude familiaris effe
tatem. Tu deliciis affluent c.8. f . tota diledo fuperi nni- .vöcibus amoris in loco peregrinationis tuie 5 non fe
teris dicens vocem plenam fenfibus inexplicabili- adeo poterunt occultare , quin familiarius in te mabus.
Ego dilefto meo. & dileclus meus mihi. Cant, gis 6c magis prodient 6c intelligibilem , nunc hoc
vi. 2. (7 mqdo, nunc altero manifeftent , vel nutibus etiam
Difcipulus. E ia , Magifter, euge, eu ge, quid nos fe , 6c geftibus infinuent. Peregrinantes pariterin
agimus, obfecro, Cantica Canticorum exponendo,
cum Canticum Mariæ fufeeperamus. Et ecce
nunc in laudes erumpimius , nunc obfecrationes in-
terferimus , ad quas titubât animus, ad quas hac,
illacque defluit oratio mentis , incerto p ea e, lingua
balba, vagis oculis, geftuVario, quafi fabulan-
do , feu phrenefiando nos habemus 5 immb venus
nos habemur , rapimur , diftrahimur , nefcio
exemplum habe, quamvisbarbari fint. Puerosquoque
colludentes , necdum perfebris refonantes verbis,
qui quomodo fe intelligere confuefcunt, imita-
ri coneris.
Deinde beatam, 6c pulcherrimam miilierum po-
ftulemus, ut nos illo refpiciat pietatis 6c amoris
oculo, quali refpe&a fuit à Deo falutari fiio. A quo
nos impetret reipici, faltem ut amarèflearnusexem-
plo Petri. Refpiciat terram cordis noftri, 6c faciat
eamtremere. Et ab illo tremore fiio concipiamus fpi*
ritum falutis, qui in amoris fpiritum aliquando trans-
formetur, 6c hymnum tunc canamus cum alacritate
cordium : Magnificat anima mea Dominum. Luc. 1.
4Ö- . .
Magifter. Irritas meum quærendi ftudium de plu-
rimis j fed aliorsùm me vocat ( ut audis ) occupatio
domeftica regularis. Dies craftinus follicitus erit in
idipfum.
quo fpiritu , quem nefeimus unde veniat aut quo
vadat. Joan. nr. 8.
Magifter. Vah Frater. Quid fi nos introduxerit
ifta de qua loquimur beata in cellaria Regis in cel-
lam vinariam, cujus eft modb clavigera ? Quid ftu-
pes? quid miraris fi fobriam biberimus ebrietatem
fpiritus? Quid fi datum fuerit accedere proximiùs,6c
iereniflimas voces amoris audire profundius. Totus
ipfe geftio me quern jam non capio confiderare,
quod utique continget, quando dicere fas eft uni-
cuique noftrum : Anima mea liquefaäa eft, ut dilettus
locutus eft. Cant. v. 6. Fulcite me floribus (lipate me nobis Deus.
dis, quia amore ejus langueo. c.11. f . Lava ejus fub capite
Difcipulus. Expeditum me reperies j propitius fit
S T R A C T A -