347 „ Quid proeterea diccmus de ifto quarto abftrabfcio-
nis modo, fi fieri potqßabfque devotione ? Confiât
ita pofi'e, quia communis eft adomnem cogfotionem
de rebus habendam per rationem, maximè per intelligentiam.
, . .
n g j Ecce quod fpjritus hominis fidelis, fimplicis etiam,
Habet autem intelligentia multjpliciter inveniri,
ficut ex tribus modis confequenter additis colligiturj
quamvis conceperint aliqui Boetium voluifle, intelli-
gentiam elfe folius Dei 3 led moderatiiis eft ufos, quod
eft iblius divini generis, ficut ratio humani. Genus
autem lu mus Dei 3 licet non ilia perfebfcione in qua
erimus diim fimiles erimus D eo , Sc Angelis,velini
Sc fine literis poteft, Sc debet confiderare, 6c credere
cum anima, foilicet in infimo cenaculo pofita, quo-
niam hie eft corpus Chrifti verum, 6c vivum, cum
articulorum Fide, quie humanitatem refpiciunt. Poteft
ex hac Fide totam fe recolligere ad meditatio-
nem iftorum quas corporaliter aeta funt per Chrif-
tum, 6c ex ilia meditatione poteft concipere fpiritum
devotionis per pium , 6c humilem affcftum Poteft
etiam virtus Spiritus ianbti talem affeSfcum devotionis
ita purificare, ut ad nihil aliud diligendum pro tune
(altem, quod fit adversus (e , convertat affebtus fie
tellieentiis ejus. Intelligentia non erit inabtum fuum - credentis. Convertat fe modo fimiliter ad piamcon-
abfque mulus abftraftionibus propter connexionemA ru..:<v—
fuam cum materia. Corpus autem quod conumpitur,
aggravat ammam , Sap. IX. i f . quoniam pro ftatu vise
tafis eft ordo potentiarum , quod fuperior non exit
i | abtus fuos , nifi prascefferint abtus inferiores. Hoc
autem (ecundum Auguftinum non efi natura, nifidefti-
Porro fequens modus hujus refpiciebat datum naturae
fu« primitüs inftitutae 3 fimiliter 6c excellentius
fpebtabat ad Angelos ante glorificationem creatos.
Remanfithfec perfpicuitas naturalis etiam in ipfis d«-
monibus quoad fpeculabilia 3 in prabticis enim exc«-
cät eos malitia vehementer. Sextus demum modus
fpe&at adomnes glorificatos fpiritus. Septimus verb
proprius foli Deo. Reftringetur autem fermo no-
fter ad duos modos , quibus poteft per abnegatio-
nem , Sc oblationem cognofci Deus. Unus eft fidelis
(implex devotio 3 alius eft Philofophica , vel
fiderationem , Sc fidelem corporis Chrifti myftici $
ideft, animarum jam falvatarum in Paradifo, vel (al-
vandarum de hoc mundo , ac etiam de Purgatorio.
H « c afeenfio tenet locum fuum, ubi luftrat fpiritus
univerla in circuitu, cceleftium, terreftium , Sc in-
fernorum. Convertat, Sc elevet poftremo fidelem
fu« meditationis devotionem ad folum Deum , fe-
cludendo non per rationem feu intelligentiam 3 fed
per (inceram dilebtionem, omtie aliud diligibile crea-
tum (lib «nigmate Iblius pi«Fidei, qua credit abtua-
liter, quod hie eft Deus fuus , quo majus , Sc no-
bilius cogitari non poteft, nec amari , qui totus eft
defiderabilis. S«pe compertus eft in devotis fimpli-
cibus totus cafus, quern ponimus.
Ex quo colligimus quemadmodiim devotus fim-
plicium fpiritus exercet fe tripliciter uniendo men-
tem fuam in Deo per pium, Sc humilem affebtum ad
hoc Sacramentum. Spiritus autem magis eruditus per
Theoloo-ica in te llig en t depuratio. Sic enim fern- ® rationem, Sc intelligentiam, poteft ex induftriis (bienper
à dSperfione fit refolutio ad unitatem ; ficut à --------- :n' :" :A" -------
pluritatc'fingularium vagorum , ut hoc eus , hoc
bonum , cum involucris accidentium lo c i, & tem-
poris, hie 8c nunc, fit refolutio ad unitatem fpeciei,
& confequenter ad quidditates fimpliciflimas quas
fignatit termini tranfcëndentes : reorrefpondent autem
vocibus ad extra concept us nacuialiter figni-
ficantes , feeundmn quos (umebatur fuppofitio natu-
ralis.
Colligimus ex his duas pro fundamento veritates.
Prima, quàd experimentalis Dei perceptio eognitio-
nem intelligentia; pura: præeedentem non requirit,
nec fequentem. Appâter per indircctum , quoniam
hæc intelligentia paucilfimis eonvenit. Theologiam
vero myfticam dicit Dionyfius communem elfeChri-
fiianorum.
Altera veritas. Experimentalis Dei perceptio' poteft
in fitnplieibus per devotionem obtineri quandoque
faciliùs , quàm per litteratos. Patet ex deferiptio-
nibus devotionis & experimentalis notitiæ , & ab-
flrafl:ionis voluntariæ per lolidam Fidem.
Revolet tandem O . ad A . finis adprincipiumTra-
ftatus ipfius, ô beata confolatrix peccatorum , qui
cceptus eft fub hac nota Cantici tui : Difperjit frper-
bos mente cordis fui. Luc. I. f i . Refumatur imagi-
natio de triclinio cordis. Fiat fecundùm illud de-
duStio clarificans quæ fuperfunt. Conftituat fibi
nofter fpiritus tria cenacula , infimum , medium,
Sc fummum j fit in infimo ficut incipiensj fit in medio
, fcilicet fecundo profiçiens ; fit in tertio perfe-
£tus.
Concordantiam fuper qua ftabiliatur accipiat ex
confideratione Sacramenti Euchariftiæ , de qua fiet
pofteriùs fermo fuper ifto : Efurientes implevit bo- D ceftu veftigavimus.^
nis. Luc. i. p2. Sunt in hoc benedi&o Euchari- ;'’™r
ftiæ Sacramento primo Res Sacramenti, quæ eft ve-
rum Corpus Chrifti, fignatum per accidentia partis
, fimiil Sc v in i, Sc contentum. Eft infuper
hoc Corpus verum Sacramentum totius corporis
myftici quod eft hie fignatum , non fignans , aut
contentum. Eft tertio per concomitantiam perfo-
nalem Sc eflentialem , ipfe verus Deus , quia caput
Chrifti Deus. i . Cor.Xi. | •
tialibus äcquifitis clarius ifta cognolcere , quam per
folam Fidem j fed non veriiis^ neque fublimiüs. Unde
vifitävi pridem in infirmitate fua quamdain femi-
nam «täte grandaevam 3 qu«(ivi quoraodo fibi eflet :
mox fufpirando clamavit quomodo potuit. Remo-
vi cor meum ab omni creatura, 8c repofui in Creatore.
Ego verb refponfionem tant« Fidei ftupens, 8c
laudans ablcefli, hoc unum inferens : Saris eft : Sc
vere fi ex animo, nihil (uprä. Spiritus fubinde fas
habet per lapientias diffufionem, Sc illapfum, magis
fiirsümagi, Sc rednei qualis erat Pauli mens. Sive,
inquit, mente excedimusDeo, 1. Cor. v. 13. Etite-
rum: Sapienttam locjuintur inter perfeSios. 1. Cor. 11. 6.
Et rursüs: Nos autem reve lata facie transformamur de cla-
ritate in claritatem, tanejuam a Domini fpiritu. 1. Cor. in.
C 18. Sapientiam hanc fuprä diximus deferipfifle Dio-
nyfium trabtantes illud: Et fanttum nomen ejus, circa
finem. Aflignat idem Dionyfius, quod Hac fapienua
eft amens, & irrationalis, & ftulta 3 & tarnen eft omnis
rationis, & mentis, & feientia caufa.
Videamus de verbo h o c t e docente , Sc illumi-
nante , 6 Virgo b ea ta, (apientiflima feminarum.
Quid fibi vult hoc verbum, ut fapientia quam qu«-
rimus, in nullo videatur noftri triclinii cenaculo re-
periri, nunquid in fupremo, ybi mens habitat ? At
fapientia eft amens, id eft, fine mente 3 Nunquid
in medio, ubi ratio crillocatur? At ipfadicitur irrationalis
, fine ratione. Nunquid in imo, ubi cognof-
cit anima? Sed h«c fapientia ftulta vocatur , quad
(cientiam nullam habens. Die obfecro t e , Virgo pru-
dentiflima, die per fapientiam tuam, quo pabfco ta-
lis repugnantia verborum , 8c nominum , immo Sc
rerum fecum ftabit ? Hoc eft quod longo jam pro-
Hoc altero jamTrabfatu priori De fanbto nomine
Filii tu i, quaedam dicere Ipopondimus (ub te fill.
Hoc nunc exolvere tentavimus , expofitionem re-
cenfentes definitionis fapienti« a devoto tdo Dio-
nyfio pofitae. Sapientia, inquit, eft diviniffima Dei
cognitio , cjna eft per ignorantiam cognita , fecun-
dum unionem fuper mentem , cjuando mens ab omnibus
aliis recedens , pofted etiam feipfam dimittens
unit a eft fplendentibus radiis 3 inferutabili , & profun
24Q Traci at us feptimus fuper Magnificat.
^ < •V’-:entia lumine illuminant. Fiat per particulas Collieitur jnndo fapi fecunuo .aubd har.
nofter. curfus. : ^
Sapientia eft diviniffma Dei cognitio. Luili Dei
cognitio . Inc in via ‘ quia fic loquimur in feqtienti-
bu?) fit triplex in genere : quaedam fymbplica béne
utens fenfibilibus 3 quaedam propria bene utens
inrellio-ibilibus 3 tertia myftica , qu« ducif ad fuper-
_ .. 35°
Colligitur fecunao , quod.haec illuminatio ncquit
haberi per humanum ferutinium, quia dicitur inferu-
tabili lumine , & profundo , quoniam ad illud nequit
per i'e ratio, vel anima d ed u ce^ ficut nec altitudi-
riem divinae fapientia; penetrare. Sunt enim apud
Deum idem, altitudo, ieu fublimitas & profundum,
ficut ipfe eft initium, & finis. Solus igitur Spiritus
“iitaîes exceflus : hæc tertia hîc nominatur- divi- A fan&us caufat hanc illuminationem fapientiæ , cujus
nifima, quia perfebtiflima, quia experimentaliter ha-
bita. Q u id enim perfeblius feitur , quam quod in
experientia cognofcitur ? Supra verb dedii&um eft,
quod Theologia myftica eft experimentalis Dei perceptio,
& inmitiva j fuo modo.
r Sapientia eft per ignorantiam cognita. Si ad idem, & fe-
cundum idem omnirio fiat locutio 3 conftat, quod hoc
conftare non poteft,ficut nec contradibrio poteft.Refe-
runtur ergo ad diverfa h«c duo per ignorantiam, Sc cognita.
Tollitur unitio intellebtualis dilcretiva cujufcun-
que rei creat«, vel creabilis, 8c hoc non in habitu, fed in
abtu j faltem intentio, quas po(Tet movere , vel trahere,
intellebtum diferetivum ad impediendum affebtum
mentis circa Deum , ab abtu qui dicitur hie cognitio.
Sed qualis cognitio, ftatim aperitur fecmd'um unionem
fuper mentem. Erit fuper hac unione fermo po-
fterior fuper illud : Luc* 1. ƒ 3. Efurientes implevit bonis
, non enim poteft base materia grandis |ota fi-
(piritus eft acutus, Sc omnibus mobilibus mobilior,
attingéns ubique propter fuam munditiam. Spiritus
autem fanctus, quern mittit Pater in nomine Filii, non
eft acceptor (liblimium perlonarum in docendo ve-
ritatem, parvulis , 6c fimplicibus derelibtis qui cre-
dunt in Filium. Quin etiam fi quæ dici poftit ac-
ceptio , cadit ilia fuper parvulos , 8chumiles in ocu-
lis fuis. lia Tater, inquit Filius , Matt. xi. 16. Sc fic
placitum eft apud te. Piacitum dicit, non cujufcunque
meritum.
Confundit hæc fententia generaliter omnes feru-
tatores majeftatis humanâ quavis induftriâ, nifi hac
unafola, humiliari fubpotenti manu D e i, ut nosex-
altet fabtos humiles. Porro recumbe in noviftimo
loco cum noviftimo viro Chrifto in Cruce pofito, ut
dicat ipfe qui nos invitavit : Amice, afeende fuperiùs,
veni ufque adThronum Patris, Sein ejus finu quief-
c e , ut tibi fit gloria in idipfum.
mui evolvi. Vocant unionem hanc expofitores Dio- g Promptum erit deinceps concordare , retentis
nyfii quos le g i, unionem extaticam unientem affec- prius dibtis , auid fit divina caligo, quid divinas te-
turn mentis cum Deo. Videtur aliis , quod hasc uni- nebr«.S iq u le
tio non ftt formaliter amor , vel dilebtio, fed radi-
caliter fundatur in gratia gratum faciente , dum eft
in abtu ficut principali, Sc fupremo , qui eft unire
cum Deo. Juxta illud Apoftoli: 1. Cor. vi. 17. Qu i
adharet Deo unus fpiritus eft. Hasc unitio per gra-
tiam prsefupponit tres virtutes Theologicas, Dona,
fimulSc Beatitudines , Sc ceteros habitus, |>rasfer-
tim infufos , quorum gratia gratificans eft radix,
forma Sc finis 3 quod dicitur propter gratias folum
gratis datas , quas non reddunt ex fe gratum D eo ,
ut font gratias omnes , fi ftribte loquamiir , pr«ter
Charitatem. Cujus ratio e ft, quia folacharitateexce-
pta quas non compatitur quodcunque mortale con-
tia Legem D e i , ceteri habitus ftare pofliint cum
peccato mortali, Sc gratias privatione 3 fed e contra
gratia flat fine illis. •
Rursus base unitio dicitur fuper mentem, quemadnebræ.
SiquBem eft una caligo refpebtu creatura-
rum , fimiliter Sc tenebræ 3 quoniam ceftat abtualis
illuminatio, feu vifio,intellebtualis, vel fenfoaliscujufcunque
creaturas3 immo 6c ipfiuftnet mentis ceftat
confideratio de fe. Eft altera caligo , feu tenebra
quæ dicitur divina , quia nullo modo comprehend!
poteft à mente illud quod per illuminantem radium,
vel radios oftenditur, Sc hoc minus quàm abyflus
corporalis immenfe per oculum, quocunque folis lumine
foperfufom , perietrare. Fas tarnen ad illud
immenfom divinum , quantumcunqùe (it abfoondi-
tum , Sc in caligine pofitum , vifui fpirituali, fas,
inquam , affebtui , quod afpiret, quod defideret,
quod ad illud qualecunque f i t , unitivis protenfioni-
bus fe extendat. Siquidem Sc inviia , nec pienè
cognita diligimus, defideramus , fo(piramus, &
fperamus.
Habemus igitur duas caligines 3 unam inferiorem,
modùm Trabtatu fecundo fuper illud: Exult avit Spi- ^quas eft abtualis ignorantia creaturarum 3 alteram à
; meus , ded' uc"t um ef"t , Mariam fru'if/lre- fro.;p fà fpi- ^foperiori , quæ abtualis ignorantia Dei 3
ritum 3 immo Sc fine fpiritu quandoque , dum ceci-
nit hoc Canticum : L u c .i .4<5. Magnificat anima mea
Dominum. 1 ■
Proptereà dicitur hæc fapientia amens, non quod
mens perdita f i t , vel deftrubta 3 (ed quia pro« tunc
de fe nil cogitat intelligendo feipfam abtualiter, vel
amando. Et hoc explicatur , cum fobditur in de-
finitione, cjuando mens ab omnibus aliis recedens, poft-
ea etiam feipfam dimittens. Hoc quomodo fieri poftit,
pluries oftenfom eft , etiam naturalibus induftriis,
maxime præfoppofita Fide fommi Dei. Sed quod
fequitur prorsiis gratuitum, ad quod nec natura (iif-
ficit, nec attingit induftriâ , proptereà jure dicitur
hæc (apientia fingulari privilegio data a Spiritu (anc-
to quibus vult, Sc quomodo vult (pirante , Sc non-
. . . „ ^ quoad vifionem
objebtalem habemus medium lucem , immb
lumina multa , multos radios , quæ tarnen font una
virtus unitiva , unus radius lursiirri educens ad Pa-
trem luminum, undè oriuntur ut à fonte. Sicut infuper
virtus magnetis attrahit Sc reducit, Sc convertit
ad fe ferrum. Et generalius ficut omne objec-
tum appetibile fuum trahit appetitum , quod vidit
qui dixit Trahit fu a cjuemsjue voluptas. Quomodo
loquitur fponfa ad fponfum : Cant. 1. 3. Trahe me
poftte. Sciebat, quia nemo venit ad eum, nifi trabhis.
Sed ô felix trabtus ! ,
Oritur hîc non parva dubitatio , quæ fundatur ia
notificatione , quid fit divina caligo , vel tenebræ.
Eft enim caligo talis, defebtus comprehenfionis divi-
næ Majeftatis. Conftat autem , quod beati fimilinifi
fidelibus Chriftianis , quantumeunque alii fue-j-j ter ab ilia comprehenfione deficiunt, Sc non ab ap
l int per intelligentiam elevati, Sc illuminati. Hæc U prehenfione. Solvit hoc nomen mox additum , etfapientia
non datur per l«titiam internam affebtus
circa Deum, fine (apientia incarnata , 8c impanata,
fic loquendo : (ed quia Chriftus odium eft ad hanc
fapientiam, dux 8c fcala3 idcirco fequitur., unita eft
fcilicet mens fuperior , Sc principalior portio fpiri-
tualis, fuperfplendentibus radiis , inferutabili & profundo
lumine ftpientia illuminata. Confeftim clicitur ,
quod hujuimodi fapientia non fit pura caligo , nec
pur« tenebr«, nec pura ignorantia 3 alioquin mens
ipfa qualiter eflet inferutabili, & profundo lumine illuminata
?
fi non apprehenfione. Apprehendunt itaque Deum
objeblaliter, Sc nude, 8c clare, Sc immediate 3 pro-
pterea dicuntur extenfo nomine, comprehenfores
nec relinquuntur eis tenebr« u ll«, vel caligines vel
theophani«, prout hie in via. Sunt idcirco (emper
in luce, 8c lumine fuper fe, quantumeunque exalte-
tur Deus apud mentem beatam in cognitione.
Secus in via, quia nec mens habet oculos difpofi-
tos per lumen g lori« , ut videat objebtaliter Deum ,
nec Deus vult objicere hie nude femetipfom. E th « c
ratio