8 2 2 foannis Gaforiit
Significatio di&ionis voluntarie fa£ta, dici poteft
forma fuaj ita quöd in di&ione fignificativa ad pla-
citum, di6tio eit velut materiale feu fubftraötum, &
fignificatio quaii formale fuum.
Significatio di£tionis ad placitum fa£ta poteft con-
fiderari vel ut eit fignificativa folum, fic in genere \
vel ut habet modum fignificandi appropriatum hunc
vel illum. Et ita modus fignificandi erit quafi formale,
refpeötu fignificationis > quoniam fe habent
fignificatio ficut genus , Sc modus fignificandi tan-
quam differentia.
824.
dos fignificandi in ordine ad verum vel falfum qux
funt in anima, fecundum Philofophum, 6c inde fu-
mitur differentia ad Grammaticam 8cRhetoricam8c
ab omni reali fcientia.
Sefmonicalis Rhetorica refpicit fignificationcs Sc
modos fignificandi in ordine ad ornatum per orationes,
ac per hoe diftinguitur a Logica Sc Grammatica, li-
cèt h x tres fcientix plurimum inter fe conveniunt
ut fermocinales funt. Et eft Grammatica generalior
ad omnes fcientias. Logica fpecialior ad fpeculativa$
fcientias ut fpeculativx funt. Rhethorica fpecialis
Significatio Sc modus fignificandi diótionispoflbnt eft ad Moralem feientiam, tanquam Logica fuafpefeipfis.
Alio modo per refpeótum ad res quas figni-
ficant, qux non funt ipfa fignificatio vel modus fi-
gniftcandi. Juxta primum modiim aecipitur fuppofi-
tio materialis vel etiam naturalis , fecundum anti-
quos. Juxta fecundum modum fumitur fuppofi-
tio perfbnalis feu formalis, fecundum aliquos po-
fteriores naturalem fiippofitionem relinquentes.
Significatio Sc modus fignificandi fi confiderentuc
fecundum fuppofitionem materialem, tune fpeófantut
fic ad Grammaticam Sc Logicam vel etiam Rhetori-
cam, qux conftituunt termmum Philofophix fermo-
cinalis. Si vero fiat acceptio pro rebus fignificatis
ab extra, fic fpeólant ad alias fcientias, ficut ad Moralem,
ficut ad Mathematicam, Phyficam, autMe-
taphyficam.
• Modus fignificandi Sc objedtalis ratio cognof-
cendi, maxime per intelleófum, reperiuntur acci- g
pi pro eodem, Sc ita curreret diftinófcio deratione,
objeótali, quemadmodüm de modo fignificandi.
Modus fignificandi feu ratio objectalis dum fpe-
éfcat ad reales fcientias, non accipiuntur pro feipfis
neque fecundum fuppofitionem materialem j fed fecundum
fuppofitionem perfonalem pro rebus ad extra
fignificatis. 1
Modus fignificandi vel ratio objeótalis quantum-
cunque fpectent ad fcientias reales, non tarnen cxclu-
dunt operationes intelleótüs j quoniam modus fignificandi
vel rationes objeótales dieuotur relative ad in-
telleótum, nee efle poflènt,fi nullus eflèt vel eflè pof-
fet intelleóhis negotians, fed nec intelle&us negotians
fufficeret, fi nullx res ad extra, vel verè vel intelligi-
biliter die poflent
Modus fignificandi, vel rationes objeótales , fi
quxrantur penitüs excludi in confideratione feientia-
Subtilitas metaphyficantium fi vera f i t , confiftit
in acuta refolutione entis, fecundum efle fuum obje-
&ale perfonaliter feu formaliter acceptum. Ruditas
autem Terminiftarum, fi confiftere velint in fignificatis
feu modis fignificandi foulm materialiter, inde
provenit vel confurgit quod a Metaphyficis rationa-
biliter contemnuntur.
Subtilitas metaphyficantium fi quxritreperire in rebus
ipfis fecundum fuum efle reale, tale d ie quale habent
in fuo efl'e objedhili, jam non eft fubtilitas, fed
ftoliditas Sc vera infania. Quid enim eftinfania,
nifi judicare res prout funt in fola phantafia , quod
ita lint ad extra , qualiter eft in furiofis, phantafti-
cis atque reverifantibus j qui fcilicet fomniant vi-
gilandoj dum fimilitudines rerum pro rebus acci-
piunt.
Subtilitas metaphyficantium debet attenderc conditionem
Sc naturam virtutis cognitivæ præfèrtim in-
telleófciux} quoniam fècumdùm diverfitates operatio-
num cognitivarum, maxime intelleótualium, acci-
pienda eft varietas rationum objeótalium, leu modo-
rum fignificandi formalium, vel ex natura rei. Unde
Deus nihil intelligit materialiter, nihil contingenter,
nihil mutabiliter, nihil dependenter , nihil complexe
nihil-false, nihil fallibiliter : quamvis res ab extra
quas intelligit diftinótiffimè', fecundum conditiones
fuas omnes, lint dependentes materiales , fint contingentes
, fint mutabiles, fint propofitiones comple-
xæ, quxdam fâllæ , fint polfibiles aliter le habere.
Sic è convcrfo intelleótüs creatus cognofcit Deum im-
mutabilem Sc unicum neceffitate efl'e Sec. nifi quantum
juvatur à gratia vel gloria. Patet ex hoc quod
abftrahentium non eft mendacium,fi reôtè abftrahant,
quamvis intelligant aliter rem quàm f i t , licèt errarum
quantumeunque realium, ficut eft Metaphyfica ç rÇnt, fi judicarent quod res fit aliter quàm fit.
vel Phyfica, confequitur implicatio Sc infana decep-
tio , cum erroribus abfurdiflimis, Sc quandoque blaf-
phemis Sc hæreticis: ut quod fcientia eflèt fine feien-
t e , 8c res ab extra taliter omnino eflènt in intelligent
e , ficut errabant negantes primum principium ex
hac radice > quoniam res intelligitur ab uno eflè 8c ab
hic eft lapfus Logicam ignorantium vel fpernentium,
qui ponunt in Deo contingentias a parte rei, 8c for-
mas lèu formalitates quales funt in creaturis,Sc prx-
cifiones 8c figna, cum fit in natura fua puriflimus a-
ótus Sc unicus. Omnis autem creatura potentialis
Sc multa, Sc vix per analogiam fimilis, Deo dialio
non efle.
Sermocinalis fce.ntia diftinguitur x reali, quoniam
fermocinalis eft de fecundis, juxta commune diétum.
Quid autem fit fecunda intentio8cquid prima, col-
ligitur ex duplici fuppofitione qux didta eft, fcilicet
materiali 8c perfonali. Materialis refpicit terminos
8c fuos fignificandi modos, Sc inde dicuntur genera,
fpecies, vel differentiae , fecundum quod varietas
ëft in fignificando generaliter vel fpecificè, aut fin-
gulariter affirmative vel negative, complexe vel in-
complexè , unde fumuntur quxftiones iftaé , q u x ,
qualis, quanta, in confimilibus multis. Realis vc-
ro fcientia ficut Metaphyfica Sc Phyfica res habent
extra, animam pro principalibus objeólis Sc fubftraÖ3LS
.S
ermocinalis Grammatica refpicit fignificationes
Sc modos fignificandi, prout fpedtant ad congruum
vel incongruum in ordinatione regiminis, 8c per hoe
differt a Logica 8c Rhetorica, 8cgeneraliter ab omni
reali fcientia.
Sermocinalis Logica refpicit fignificationcs Sc mo-
Subtilitas metaphyficantium 8c generaliter omnium
philofbphantium in inquifitione veritdtis realis in mo-
ribus, Sc aliis rebus, practice vel fpcculativèj ficut præ-
fupponit (ut diótum eft) Philofophiamfermocinalem
intrinfecam vel extrinfecam in modis fignificandi Sc
rationibus objeétalibus j fic debet diligenter ^dver-
tere quid conveniat Philofophiæ fermocinali ut fermocinalis
eft: fimiliter 8c reali, ut realis e ft, concor-
dando congruitatem Grammatical, veritatem infuper
Sc falfitatem, fecundum inquifitionem L o g icæ , ornatum
denique verborum, quantum facit aij fermo-
nem paflionativum feu moralem Sc motivum , ad
aptè perfuadendum in moribus : alioquin fit in con-
temnéntibus vel ignorantibus confufio Babylonica,
tàm in fingulis apud fe , quàm apud reliquos cum
quibus habent de veritate traétare fpeculativc vej
praéticc. Væ igitur illis qui gaudent in confufione
Jinguarum per contemptum terminorum quos pofue-
runt Patres noftri , qui in impofitione terminorum
fucrunt magni Metaphyfici. Non enim ffufta dici-
825 Dc Concordia Metaphyfica cum Logica. 826
tur> quöd Logica eft ad omnium methodorum prin- Decretalem Innocentii tertii: De fumnut Trinitate et
cipia viam habens. , Lide Catholica. §. reprobamus: in fine, prajfuppofitis glof*
Quodlibet ens creatum dici poteft habere duplex farum teftimoniis, ficut Hoftienfis fuper illum locum
efïè, in comparatione ad Deum, conformiteradprx- Et Martini in Chronica Summorum Pontificum, ubi
diéta. Unum reale, quod dicitur efle exiftentix, vel loquitur de Innocentio tertio, quiccepit Anno u p 7 .
naturale, vel in proprio genere. Aliud verb vocatur Dicit igitur fic Decretalis InnoCentii. Reprobamusc-
efle objeftale ä Metaphylicis nolentibus uti fblis ter- tiam e t condemnamus perverfijfimum dogma impii Alma-
minis Grammatica:, Logica: vel Rhetorica:. Licèt . riet, cujus mentem fic pater mendacii exeacavit, ut ejus
Grammatica vocet hoe eflè objeèlale, modum fignifi- A doSlrina non tam haretica fit cenfenda tjuam infitna. Sed
candij Logica modum concipiendij Rhetorica modum
ornandi: 8c ita poterit ä fubtilibus nec proter-
vis faciliter concordia fieri. Grammatici quippè di-
ftinótionem admittunt de terminis vel diftinctionibus
prima: impofitionis Sc fecunda: impofitionis , vel e-
tiam tertix aut quarts:, Sc deinceps per rcflcèbiones:
aut fub aliis verbis admittunt Logici diftin&ionem de
terminis fèu conceptibus primse intentionis Sc fecundx
Sc te r tix : Sc in idem redit.
Quodlibet ens in efle objeftali fuit ab xterno in
Deo fèu divino verbo quod eft creatrix eflentia. Hoe
ell exprefl'um beati Augufti'ni verbum, cujus au&oritas
major afliimitur ex diótojoannis : Quod fatluni efiin
ipfo vita erat, et vita erat lux hominum. Joan. 1. 3.4.
Conftat quod ha:c vita non eft nifi Deus feu creatrix
eflentia, non quidem abfolutè confiderata , fed per
refpeètus objeètales quos videt divinus intelleétus ficut
8c feipfum, Sc omnes res creabiles complexas vel
incömplcxas, tanquam objeèta prima vel fecunda. Ad
hunc fenfum dicitur ab aliquibus Deus componere
Sc dividere, non quidem fimpliciter , fed objective.
Quodlibet ens creatum quamvis habuerit ab xter-
no efle objeCtale in mente divina , non idco tarnen
fequitur abfolutè Sc generaliter loquendo , quod res
fuerunt ab aeterno. Et hic eft lapfus Grammatico-
rum vel Logicorum, qui non accipiunt diftinétionem
iftam de efle dupliei creatura: j fed defendunt fè per
ampliationes Sc connotationes, 8c modos fignificandi
quafi materialiter. Unde negant iftas: Hcec res intelligitur
: ergo eft* Iftud ens fuit intelleétum ab x -
terno: ergo iftud ens habuit efle vel eflentiam ab aeterno.
Sed cum nomina fint ad placitum, debebunt
faciliter induci ad acceptandum quid nominis hujus
quod eft efle objeètale, cum efle intelligibili vel modo
fignificandi.
Quodlibet ens creatum comparatum ad Deum,
dici poteft habuifle ab aeterno efle ideale, quantumeunque
fit paucx entitatis vel individuationis. Et
Alter error, quod Trimordiales caufie qua vocatitur
idae. , idefi forma five exemplar, creant ( t ere ant ur $~cum
tamen fecundum Santtos in quantum funt in Deo , idem
funt quod Deus. Ait Hoftienfis, addens quod Odo
Epifcopus Tufculanus, expofuit errores fingulos, 8c
damnavit, fubdens caufam quare non fuerunt expli-
cite nominati. Martinus vero ita dicit de eodem Al*
marico damnato per Innocentium tertium, quod Af-
feruit idaasqutt funt in mente divina, f t creart et creari:
® cum, fecundum Beatum o/fugufiinum, nihil nifi aternum
atque incommutabile fit in mente divina. Dixit etiam ,
quod Deus ide'o dicitur finis omnium, quia omnia rever-
fura funt in ipfum, ut in Deo immutubiliter conquiefcant,
e t unum individuum atque incommutabile in coper mane-
bunt. Et ficut alterius natura non efi Abraham 5 alterius
Ifaac, fed unius atque ejufdem, f it dixit omnia effe unum
& omnia effe Deum. Dixit enim Deum efj'c effen-
tiam omnium creaturarum & effe omnium. H x cM a r-
. tinus.
ita , ficut funt plures res creatae, fic dici pofliintplu-
res id ex , 8c quöd alia ratione conditus eft homo, a-
lia equus, prout dicit B. Auguftinus. Sic falvaretur
quöd ab eodem ^ inquantèm idem, non proceditnifi
idem: quia concurrit objeèlalis ratio varia, refpe&u
diverforum effeètuum, Et h x c objeétalis ratio vocatur
ab aliis diftinétio re i, feu formalis , vel qux-
ualis fuit hx c doStrina, recitat prxdidtus Hoftienfis
(uper iftum locum, Sc Martinus ubididtum eft. Primus,
inquit Hoftienfis, & fummus error fuit quod omnia
funt Deus. Unde dicit Amalricus : Mot urn Deo
dare non pojjum. Et fcquitur: Cum in ipfo fint omnia,
. immo cum ipfe fit omnia. E t fequitur, ‘fifon facilepof-
fe negari Creatorem e t creaturam idem ejfe.
Conftat quod ad pofitionem univerfalium realiuna
prout exponunt, fequitur h x c do&rina, vel forfan
infanior , ut quod fit ens unum trafeendens in re,
quod nec eft Deus, nec‘creatura, nec xternum, nec
temporale.
Univerfalium hujufmodi pofitio reprobata eft plu-
ries Parifiis, tarn ab Epifcopis Parifienfibus fub ana-
themate, quam a Cancellariis Parifienfibus cum facra
Theologix Facultate do&rinaliter 8c determinative.
C Patet primo per damnationem Guillielmi Parifienfis
de confilio omnium Magiftrorum : inter quos fuit
Frater Alexander de A les, prout recitat Dominus Bo-
naventura in fuo fecundo: D fi. 13. circa finem, circa
annum Domini 1140. quod multa funt veritates ab
aterno, qua non funt Deus: error, fupple eft dicere.
Alius : quod prtmum nunc creationis pdffive , nec efi
creator nec creatura : error. Unde dicit Auguftinus
quod omne ens eft creatura vel creatrix ef-
fentia.
Ponitur alius Articulus de Theophano, Sc hic eft
contra Joannem Scotum, in Libro qui dicitur Peri*
phyfon. ideft De natura. Contra quern feripfit Hugo
fuper ccelefti hierarchia j qui Liber , ut dicit Hoftienfis
dam non ideniitas : fed aliqui non intelligentes vel
cxcedere volentes, pofuerunt ex hoe diftinótiones in
D e o , quas noluemnt appellate diftinótiones rationis:
etiam fignificant intelligere dominium, Sc addiderunt
quöd plus diftinguntur inter fe quam homo Sc afinus.
Vocatum eft a nonnullis hoe eflè objeótale apud in-
telleótum creatum, eflè quoddam perfpicuum , vel
quöd eft res in eflè perfpieuo. Dixerunt alii, quöd
dum aliqux rationes objeótales confiderantur Ut in D ^-us ^n^IPer Tufculanus
Deo funt infinitx, non propter hanc infinitatem tran- rius Parifienfis notaverat Sc da
feunt in alias rationes , ficut ejufdem funt rationis al- r ;u": ‘ - L u'''' ^
bedo finita 8c infinita. Cöntradicunt alii, cum majori
pietate divinx majeftatis , quöd infinitas trahens
extra terminos creaturx, facit alietatem rationis. Et
ita rationes creaturarum non fünf formaliter in Deo,
fed fupereminenter j ficut nec ratio fanitatis eft in
urina vel cibo, nifi per analogiam, ad fanitatem animalis.
Univerfalia realia extra animam ponere alibi vel
aliter quam in D e o , eft hxrefisexprefledamnata per
damnatus fuit per Magiftros Parifienfes, propter
alios errores quos ab illo fumpfit dibbus AmalrL-
cus. Eft autem ifte Joannes Scotus non file de Ordi-
ne Minorum, fed alter qui tranflutit Libros Diooy-
fii de G rx co inLatinum, longe ante ipfum. Prxdi-
qui fuerat Cancella-
amnaverat errores di£ti
Libri: Sc ab hoc ©done dicit Hoftienfis fe prxdi&os
errores accepifle.
Univerfalium hujufmodi pofitio , damnata fuit
per Stephanum Parifienfem de confilio omnium Magiftrorum,
circa anum Domini 12.76. Articuloya. ubi
fic dicitur, quod Illud quod de fe determinate ut Deus,
velfemper qgit, vel nunquam, & quod multa funt aterna.
Sequitur quinquagefimus tertius contra alium
DoStorem. Quod Deum neteffe efi factre quit quid
immediate fit ab eo. Ecce quod error eft dicere
F f f 5 quod