3 l 9 ri cogrtitionetoJiusRhçtpricæ cordialis, dum exem-
plo doctnnam fiimavéris, fimul & chordulam noftri
Pfaltevii decachordi, quare modo tangendam accepi-
mus, comnjodiùs adaptabis.
Magifier. E t mifcricordia ejtts h progenie in progenies
timemibus eum. Luc. I . yo-a Rccc duo nufei icordiam
tcilicec Dei fubvenientis, Sc miferiam peçcatoris ti-
hieatis Deum , 8c orantis. Puto non dubitas deA
Maria , quin cum Propheta vidit omnis confumma-
tionis finem. Çredis prætereà , quod noftee Re-
.demptionis myftcrium fuit finis hujus .confiimmatio-
nis , de qua non filuit Chri.ftus in Çruce, dieens:
|oan. x ix . 39'; Confitmmatum eß. Cognofcis lubinde^
quot, Sc quantas, quale$, 8c quotien? lamentationis
materias fccum habuerit finis confummationis hujus
myilerii. . ■ '
Denique non negabis, quin Marin conférvnbat omnia
verba bac, con ferons in corde [no. Ho.c clt enir.l, Sc-
cretatii fui Lucæ teftimonium.; Lttc.n.tj.
Difapitltis. Omnibus his afientio ; progredere.. -
Magifier. Concedis iniuper quod Maria non fa-
•tiabatur duicedine mirabili, confiderare altitudinem
. confilii divini fuper admirabili piiffimo myfterioRe-
demptionis generis humani,cùmfimile legas de Aufoannis
Gerfonn 3 x 0
mitate voluntatis ad Deum , led acerbiflime contri-
ftatam fimul cum unico , propter iniquitates , pec-
cata, 8c fcelera atque delibta , qux talem difperfio-
nem , 8c exinanitionem demeruerunt j pradertim
pro illtSj quos forte redimendos efficaciter pnefume-
bat, 8c orabat verbis intus in corde formatis, etfinoh
ore prolatis.
Difcipulus. Quid orabat?
Magifter. Quatenüs iterato refurgerent ad unio-
nem, iublimationem, repletionemque bonorum. N i-
miriim cum Filius in Cruce pendens pro tranfgreflo-
ribus oraverit : L u c . xxin. 34. 'Tater , ignofee illis,
quia nefeiunt quid faciunt. Audiebat fiepe talia Maria
recordata mifericordias Filii fui, qui fufeepit Ifiacl
puerum fuum. Intuebatur ergo Maria, dum caneret
contra Tuperbos, potentes, divites, abyflum imper-
fcrutabilem miferiarum, quas invocabat abyflum mi-
fericordiarum in altera abyflb , qua: eft vox cata-
rabtarum Dei. Catarabhe quid aliud dicunt,nrfi viasoc-
cultiflimas divinorum-Judiciorum,de quibus Pfal.xxxv.
y.fudicia tua abyffus multa. Qui terribilis eß in conßliis fuperfilm
hominum. Hebr. x.ii.in cujus manus horrendum
efl: incidere, T/Lxv.y. dum arripuerint manus fuse judi-
___ ^_______ ^ I cium , dum acceperit, hoc e f l, ad fe ceperit tem-
;uftino , cujus fenfus interferes non erant perfebtio- ß p u s , ut pofl mifericordias judicet juftitias , quando
illius , 8c perfpicaciæ , comparabiliter ad Ma-
riam.
A t verb legimus pariter in Auguftino lachrymas,
& lamenta, 8c potilfimè circa mortem éx duplicire-
cogitatione, Legenda lira teile j dum profundiiis fe-
creta divinitatis, 8c fiimiliariiis miferiam humanæ fra-
CTÜitatis rimaretur : nec referas volo lachrymas fuas ad
jolam lætitiani j quia fubditur ibidem , quod lugu-
brem, Scamariflimam tuneduxerit vitam.
Difcipulus. Non adeo fum hebes , vel incredulus
Evangelto, ut n e g em in Mariafuifle lamentum 5 nec
in hoc verfatur inquifitio præfens. Sed convincas, pe-
to , lamentafle Mariam in Cantico.
’‘Difcipulus. Talia præparare non fine væ volumus,
addentes , ne dicenda forte nimis horrefeas , quod
Maria jugiter in omni meditationc fua , 6c contem-
platione, dicere potuit : Pl.xxiv. i y . Ocuhmet feeprobis
efl intonaturus: Ite in ignem aternum. Matt,
xxv. 41. Grande malum projici a fäcie Domini, 8c
talis Domini, pejus dum ejecti maledicuntur. Kursus
malum additur , quia pergunt in ignem. Quod
verb fubinfertur in ignem Aternum, nec .eftimari qui-
dem poteft quantum fit horrendum.
Nonne, quarfo, h x c omnia conferebat fiequenti
cordis Contemplatione Beata noftra , prudentiflima
feminarum ? Nunquid non, obfecro, totus tremor,
horror, 8c dolor5 occupabat piosaitus fiios, lachry-
mseque decora; manabant ex oculis, quämvis in Domini
voluntate mens immota maneret ?
Difcipulus. Non frufträ dubitavi qui redeo ne-
dum certior de Maria; lamento , fed dobtior ex iflis
fimiliacolligere, qualiavides feriatimex primo ver-
bo magnifications, per reliquum Cantici pulcherri-
mum ordinem reperiri. Nullus demum mihi fuperper
ad Dominum , quoad vim cognitivam , öc illud ; ^ efl fcrupulus de conclufione collationis alterius, quod
Matt. v i. 10. Fiat voluntas tua , quoad indeviabilem in omnes aflebtionum voces Marice fe mens in hoc
amorisaflenfum, quo fiebat, ut nullo turbaretur fle-
tu vel lamento contra judicium rationis quod divin
e voluntati per omnia concors erat, nihil volens,
nifi quod earn velle, volebat fponfus. Nunc accipe
finem cur Maria cecinerit in exultatione fpiritus :
Cantico cum omni facilitate vertebat : 8c maxime y
dùm attendo , quanta puritate , quàm integra per-
fpicacitate fenfus intimi cordis præditi erant ad au-
diendum, videndum, odorandum, guftandum, con-
trebtandum, interpretandum , feu loquendum fpiri-
Magnificat anima mea Dominum ? Luc. 1.46. Utique . tualia cum corporalibus , ä fummo ccelorum ufque
quia magnificata erat vehementius. Curmagnifica- deorsum in operibus, quiE Dominus volens fecit
quia refpexit humilitatem anctlU fua , 8c quia fece-
rat ei magna qui potens eß , ut omnino. liberaliflimus
diftributor. Proindè fubditur fecundum in quo
fumus : Et mifericordia ejus a progrenie in progenies
timentibus eum. Luc. i . f o . Progredere , tune terri-
bile refonabit divinæ potentiæ, feveritatis 8c juftitiæ
man, & m omnibus abyjfs. Pf.cxxxiv. Eft
enim contemplatiö liber mentis intuitus ad res per-
fpiciendas cirCunquaque diffuflis , tanquam fi inflar
benedibti fub uno folis radio totus mundus cöllectus
cerneretur. Cftnjebturo de ampliatione cordis Mariae,
dum dePatre fuo Salomone legitur, quod detonitruum,
adversùm miferos, & miferabiles , tam D dit ei Dominus fapientiam & prudentiam multam nimi.
homines, quàm Angelos fuperbos difperfos , potentes
depofitos, divites exinanitos. Nunquàm pertrac-
tare potuit fecum Maria totam vim tantæ feveritati
in Deo, calamitatis pondus in hominibus non dam-
natis, quin compaflione moverentur, quin concute-
rentur beata vifeera fuæ pietatis pro omnibus hominibus
, prætei itis, & futuris atque præfentibus, qiian-
tum inie erat, conformiter ad Filium, redimendis,
gc falvandis. .
Difcipulus. Adverto quod intendis. Sed videa-
mus, fi recognitio divinæ feveritatis difpergentis fuperbos
, potentes deponentis , 8c divites exinanien-
tis fuerit ipfi non lamenti , fed gaudii magna materia
juxtà illud : Pf. lv i i . i i . L atabitur jufius ,
(qualis plané juftitia fueratin Maria) cum viderit vin-
dittam. v M B
Magißee. Lætam verb non negaverim in confor-
& latitudinem cordis quafi arenam, qua eß in littore marts.
3 .Reg.i v.2.9. Nemo fidelis dubitaverit, quin amplitudo
cordis incomparabiliter major emicuerit in Maria.
Magifier. Si concefia modo volueris cum traditio-
ne cantichordi conferre, concludes- faciliter quod
nedum in toto Cantico, fed in fingulo verbo, 8c ad
quamlibet notulam , potuit Maria fifut peritiflima,
8c exercitatiflima cantatrix cum organo gutturis in-
terioris verbula multiplicare non «ftimabilis har-
monias.
Difcipulus. Conferam alias. Nuncinveftigemus, fi
Lamentationes Jeremia; coaptaverit aliquando Maria
Cantico fuo pleno lamentis cum gaudio. Et fi fic,
utrum plus ad litteram de deftrubtione materiali Je-
rufalem, quam ad tropologicam, de domorum fub-
verfione in anima peccatrice intellexit, 8c fenferit,
compatiendo fponfie repudio.
Ma-
2 i i TraBatus fextus fuper Magnificat.
Magifier- Nunquid oblituses quze de lamento cul- ~
p x fecundum Deüm monftravimqs , cujus refpebtu
lamentum poenae vix efl alicujus rhomenti-, quemad-
modum in Canticis Canticorum, - licet verba iunt car-
nalia , fenfus omnino fpiritualis requir^idus eft. Non
feciis incelligere poflemus de Lamentationibus Jere-
m[x . immb generaliter de ómnibus hymnis : non
quod litera neganda f it , vel/abigenda ■, fed quod fen-
lusluavior 8c falubrior latet in medulla,- quae prxei-
puè inquirere decet iponfam, qua: fe dedit ftatui lugen-
3 2 2
D e i, fufpirantesad allium, velpepones, velcarnium
ollas Æ g yp ti, carnales lcilicet deleblationes in fabu-
lationibus, in rumoribus, in defideriis mundi conti-
nuis. Poflunt aliquando tales plorare, fatemur -, fed
fletu fieculi, non fecundum Deum, quern iterùm de-
flere necefle erit, quia mortem operatur tàm culpæ,
quàm poenæ æternæ. Videbis alios qui præfentis
mifèriæ curas, rumorefque undique aliénas , inutiles
, immo noxias, veroque lamento contrarias fem-
per accumulant.
tium in tempore novitiatus, & probationis fuæ in hoc ^ Difcipulus. Vetas ergo flere damna fæculi, mortes
mundo, fub fponfo, 8c Abbate Chrifto.
Difcipulus. Heu mihi , meifque fimilibus, quito.tis,
nondicam, horis, nondiebus, non hebdomadis, fed
Menfibus 6c Annis, aridi manemus,nonfufpirantes,
non gementes, 8c flentes, in hac lachrymarum valle.
Nunquid certse reprobationis «eftimabitur fignum? Cor
enim durum male habebit in extremis, five in novijfimo.
Eccli. 3 • 2.7. Et quid aliud cor durum, quam Cor lapi-
deum , cor adamantinum prorsüs infenfibile manens
ad omnes divinorum Canticorum literas, notulas, 8c
voces. Lasditur vetus homo nofter, fpoliatur bonis
fortune , tollitur fubftantia. O quam mox defietur
lachrymis amijfa pecunia veris ! cum tarnen oportuerat
lamentis amarionbus animam deflere perditam, flere
repudiatam, quam Cola mors gehennalis expebtat. V«e,
v « , qualiterexpebtat?- Certe demergendam inftag-
num fulphuris ardentis, ubi fumus tormentorum afeen-
dit in fecula fkeulorum. Apoc.xiv. 11
parentum, fubverfiones Regnorura,ftrages corpomm.
Ubi erit illud Apoftoli ? Rom.xn. i f . Flere cumflen-
tibus. Ubi pietas naturalis? Ubi Chriftiana charitas ?
Ubi paflio proximorum ?
Wiagifier. Fortiter impellis, fi non reftitero, autfi
pon cautus aliorsüm declinavero. Utrumque difficile,
fed armabit nos gladius biceps verbi D e i, viamque fa-
ciet evadendi. Paratus eft hie gladius aperire ex priori-
bus fepem obicis tu i, dividendo lamentumjuxta divi-
fionem circumftantiarum, potiflimè finium, quod fiet
Theologicè, fi fodiamus originem lamenti fecundum
duplicem moralis fcaturiginis fux venam. Hascvena
certiffime amor eft. Quis enim flet, nifi quia laeditur
amorfuus, fcilicet, quod amatinfe, vel inaltero? Por-
ro Philofophi fecundum divifionem boni triplicis, tri-
plicem amorem pofuerunt. Theologizans fiquidem
Auguftinus coarctat amorem duplici fine fimul cum
origine proportionali, dicens, quod eft amor fui, fup-
Magifier. Jure flemus, dùm nos flere non poflùmus. " pie, vel fuorum, ufque ad contemptum Dei per inobe-
Quid miferius mifero non miferante fe? plorat Auguftinus.
Cujus miferiæ dum caufas infpicimus, illæ multos
à defperatione revocant, alios in fpem majorem at-
tollunt, alios formant ad humilitatem, alios in amplio-
ri. fecuritate conftituunt, nonnullos vero damnabilis
ingratitudinis, vel inertiæ reos monftrant.
Difcipulus. Caufas ediflere.
yiagifier. Divifiones itaquegratiarum funt. 1 .Cor.xn.4.
Eft autem gratia compunbtionis lachrymofæ donum
Spiritus fanbti, faciens poftulare gemitibus inenarrabi-
libus. Rom. vin. z 6 .
Datur aliquando gratia in corde molli, 8cpio, qua-
lem femineus ( nifi degeneret ) habet fexus, hic fkcilis
ad lamentum, compalfionem, 8c fletum.
Datur alii par gratia devotioois, quamvis fit in eo
cor virile propter ficcitatem, vel complexionis ratio-
nem. Quis habuit excellentius ftrenuitatem cordis naturalem
, quàm David ipfe, qui puer leonem i-nter-
dientiam Pr^ceptorum. E t eftconverfus ad priorem
everfum, qui eft amor Dei ufque ad contemptum fui,
fupple, 8c fuorum.
Difcipulus. Nonrefugiodividentemhunc gladium,
fi viam patefeceris per eum.
Magifier. Dum quis flet damna bonorum tempora-
lium, fecundum aliquod genus boni, vel honorabilis ,
vel utilis, vel dilebtabilis, ex primo amoris fui in finem
contemptus Dei j nemo Chriftianus dubitavfrit, quin
peflimus f it, 8c deflendusfletusifte.
Difcipulus. N e c dubito j fed medium invenio, qui
nec ad Deumdirigitur, nec contemnit ipfum, qualis
eft pius amor naturalis bonus de genere.
eJMagifter. Pellis iterum ad aliud devium, fi fit ali-
quis abtus indifferens inter bonum morale, 8c malum,
8c inter bonum meritorium, 8c malum demeritorium.
Declinemus ad prsefens talem introitum, 8c dicamus
fub coinpendiode fletu deliberato, bonovelmalo, ex
fecit, 8c urfum? Qui inermis Goliath multis, ter ribi- C ulrim° fine D eo, cum circumftantiis ad finem ilium po-
«/'•/»Kircoi-rml-ic imrcj/lf . ilim ila v ir ? Oiiotv* IlflÄ - VPI nPCylf/ri« . TXTr.t-1 orr.-«-
lemaciebusarmatisinvafit, dejecit,jugula vit?Quàm
magnanimus, quàm bellicofus, quàm vibtoriofùs extite-
rit legimus. Nulla tamenmuliercula, nullus puera-
lus delicatus ità faciles ftillat lachrymas , quàm faciles
ad Deum , 8c fub Deo vir talis , 8c tantus R e x
Dâvid orando fundebat. Teftes funt omnes Pfàlmi fui,
Poenitentiales præcipuè, quos lachrymis, rugitibuf-
que lamentis, gemitibus afliduis plenos liquit.
Sunt alii fe magnanimes per arrogantiam reputan-
tes, judicio quorum flere indecorum in orationibus,
aut canticis.
Sunt qui lachrymarum laudant lavacrum, fed eas
haurire de puteo cordis per chordam meditationis, 8c
in pelvim oculorum immittere fùnt inertes. Eft in
aliis fons cordis lkno repletus terrenæ cogitationis,
ut featurire non valeat. Vult alios Deus in humilita*
fitis,vel negleblis,feu rejebtis: N cn enim agit homo
lamentum in genere, fed agit lamentum in numero, te-
fte Ariftotele} quia abtiones fùnt fingularium. Fit igi-
turlamentum cum circumftantiis, 8c fine. Quifquis ergo
flet deliberate temporalia, vel feipfum, autaddit
conditionem Deo quam apponere Chriftus docuit
tàm verbo, quàmj exemplo fuo. Matt. xxvi. 3p. Ve-
runtamennonficut ego volo, fed ficuttu. Fiat voluntas tua.
8c ità plorat meritoriè, fi dibto fuo non diflèntit affec-
tus, vel effebtus fuus. Si vero conditionem hujufmo-
di nec affebtus , nec effebtus plorantis addiderint
abtu, vel habitu ,* lamentum jam eft fæculi, non fe-
cundùm D eum, 8c mortem, operatur. Loquimur tarnen
(ut expreflmius) deflefu humano, fcilicet libero.
Non enim eft in poteftate noftra, quandoque mul-
tis vifis , aut fenfâtis, non plorare , contranitente
teficcicordiscuftodirej ne ex effufione lachrymarum D etiam voluntatis affebtupro tempore.
fuperbiant.
Supplet in aliis cafentiam intrinfeci doloris cordia-
lis per labores exercitationis corporalis, multis modis,
ut qui non habent irriguum fuperius in corde , quo
delebtentur balneati 5 nec inferius , quo purgentur
abluti j ipfi tanquàm ferrum, velæs , vel argentum,
ponantur in camino tribulationis animas clarificare^
vel emolire valentis.
Sunt qui naufeant fuper manna delicatiffimo verbi
Tomi IF . Pars I.
Dijcipulus. Sunt aliqui qui nec uno modo, necalio
modo flere poflùnt, etiam dum affebtant, qualiter
implebunt illud Apoftoli præmiflùm ; Rom. xu. 1 y.
Flere cumflentibus ? Sunt 8c qui lamentationibus ita funt
abforpti, fed depreflî, quod Gaudere cum gaudentibus
vim non habent.
Magifier. Una eft per omnes pafliones communis
difficultas i etfi quidem défit facultas , fùfficit 8c
fupplet vojuntas.
X Ecee