gens Deo. Secundo diceret. Si accepifii , quid gloriaris
quafi non acceperis ? Et fi putabat oblèrvare, mcn-
tiebatur iniquitas fibi. Quare ? quia proximos con-
temnebat non habentes. Judicabat alienum fervurn
publicanum, qui Domino fuo jam juftificatus aftabat.
Dedit Dominus Apoftolis formam quid agerent in ar-
355 illutus eft , 8c elifus ab humilitate Manæ , validiuf-
que repulfus. Sed repulfus ad alteram fe convertit
aftutiam fubinferens : O quanta fada es beata per
omnes generationes, quæ talis exiftis, & tanta ! T u .
fuperbiam humilitate vieilli, rara prorsùs honorata.
Euge euge, quia digne beata, quia digne laudanda
per omnes generationes es inventa. Cujus inlidias
utadverlantem. Convert ant nr, inquit,
befcant,qui dicurt mihi, enge enge. P 1.XXX1X. 15”- lb.
Difcipulus. vEquifiime Deus , quid hie nobis erit
tutum ? Dicitur in prola:
, « ticulo tali : 'K(on, inquit, vos me elegifhs, Joan. xv.
iubdolaS intelligcns Maria blafldientem mox repulit A i <5. ne gloriemini quafi ex vobis; fed egoelegi vos,ne
Cum nec ipfa vel virtutum
Tut aßt vtttoria.
O menftrum horrendum,ingens,fuperbia,quas nunc
ä fuo contrario, nunc ä vento folo , nunc ä propria
mone nefariam trahit originem. Sed 6 quale pra>
llabitur effugium, fi täm ä dextris impugnat, quam
a liniilris. S iv iv it , li moritur, Temper fievit, iemper
impellit, lemper evertit ut cadamus.
Magifter. Accipeconfilium. Tmpulfus cad-e, Sc vide
ne ltereris in te. Jachi te cum novilfimo virorum in
novilfimo loco. Securus er is, quia fufeipiet te. Hoc erit
WSm
litis ingrati qualiL non acceperitis 3 & pofui vo$, .
eat is, & fruttum afferat is , ne torpeatis otio gratiam
Dei in vacuum recipientes , & fruttus vefter mane at \
quateniis perfeverantia coronetur.
Difcipulus. Facile talia dicimus , facile nos in verbis
dejicimus. Sed o.pravum cor hominis, & infer/stabile
! Jerem.xvn.p. Quis cognofcet illos occultilfimos
in cordis finibus fatanx laqueos , 6c vehementes im-
pulfus quis evader ?
Magifier. Paulo ante refpondebas ex oraculo An-
tonii; Hu mi lit as. !
Difcipulus. Quid? quod humiles et^j|minarrogan-
gantia merli, volumus judicari ?
Magifier. H x c eft palma liiperbix, videri vult hu-
( milis, ne vilelcat. Confitetur fe aliquando peccalle,
.Non acccdet ad te malum, f\ habi-^ immb plus peccalle quàm fecerit, aut ftbi conicius
lit. Quare hoc? quia quærit inpeccatolaudem jufti-
#tiæ, dum audit à Sapiente fufius in principio accufator efi
y«/.Prov .XVIII. 17.
Difcipulus. Vah,qualis hæc pernicies! Quàmftul-
ta gloriatio ! Filii hominum ufquequo gravi corde , ut
quid diligitis mendacium ? Pf. iv.3. Qualè dabitui' inter
ilia conlilium ?
Magifier. Confulit Beda contrarium ad Pharilæi
verba modum : ,, Deus ignolce mihi peccatori, quia
3,non fum ficut ceteri hominum. Innocentes., caftitate
„pollentes, orationi inftantes, fobriè, juftè, 6cpie,
,, viventes in hoc fteculo, fruélus dignos peenitentix'
,, fàci entes,ficut etiam hie public anus, Luc. xviu. 11. ficut
,, hæc meretrix, de qualibusjurat Veritas, quodprace-
,, dent in regno Dei Pharifæos. Matt.xxi.31. Non jejutavens
inadjutorio Altiffimi, Pf.xc. 10.9.1. non in te,non
in meritis tuis, non in induftriis, non in timoré malo-
rum tuorum-, dicens Domino : Sufieptor meus es tu,
exultabis te liberatum a laqueo venantium. Ibid. z.
3. Ceterum pulliculus efto Cub alls fuæ milèratîo-
liis, non timebis ab hoc rapace milvo. Tepupillum,
6c viduam animàm tuam , te manfqetum conftitue.
Crede pliilmis, fufeipiette. Statuette in fublimipro-
teétionis fuæ throno,fâciensetiam hie, 6c nunccon-
fidere te in codeftibus , quia converfatio in coslis eff,
Philip. 1 1 1 .2.0.dum fperasin eo, impulliis impulfu vin-
cetur. Cantabis , 6c dices : Depofuit potentes de fide.
Luc. I . yz. In me ponere6c fuper me, 6c affeèfiones
meas, exaltavit humiles, quia gloriam pracedit humilttas.
Prov. xv. 33.
Difcipulus. Speciofafunt quæ loqueris, 6c devota; C „ no, non décimas do : fialiquid bonifacio, illud qua
Ldquapoterit ratione homo juftus libi benè confcius
de virtutibus judicare,levirtutes non habere.
Magifier. Virtutes veræ nonfunt, nifi quasgratiæ
gratificantis radix profert, vivificat, fovet, 6c robo-
- rat •, quia non habet aliquid viriditatis ramus boni operis
nifi maneat in radice charitatis. Nelcit autem homo,
an amore dignus fit gratificante 5 quarè nelcit fe ve-
ras virtutes habere.
Difcipulus. Seit nihilominùs gratias fe plurimas à
Domino recepifle in bonis , vel lortunæ, vel naturæ,
vel animæ. Qiiid fuper iftis dicet Deo ?
Magifier. U tique Confitebitur Domino, gratias a-
get beneladtori fuo.
Difcipulus. Lego Pharifæum in Evangelio gratias
agentem, quia noneratinjuftus, adulter,raptor5 je-
junabat bis in Sabbato, Décimas dabat, recelfit tarnen
injuftificatus in domum liiam, potenfque in regratia-
tione fua dejedtus eft, dum publicanus humilis exal-
tatus.
Magifter. Intende diligenter , 6c invenies laqueos
,, diftridbione judicetur ignoro, aut quo fine termine-
tur.,,
Difcipulus. Totus intremifejt in me fpiritus meus,
dùm hoc ultimum maxime recognofco •, quia nefiit
homo finem fuum. Quia va etiam laudabili vita hominum
(dicit Auguftinus pro Matre Hens ) f i remota mifiricor-
dia judicetur.Novi autem ex meritis datur gratia; alto-
quin jam non effet gratuita,nec gratia. Rom .xi.<5.Profedto
li aliqua debet humilitatem parère confideratio, hæc
ultima debet, quia qua diftridtione judicetur vita no-
ftra, 6c quo fine terminetur, ignoramus.
Magifier. Redid fends. Sed tamen hie infidiari,
hie impellere non delink inimicus. Teftes accipe
multas hærefes ex his divinæ gratiæ laudibus ortas,
& velut adverfas. Dixerunt aliqui : Si totum divinæ
gratiæ tribuimus, noftra quid agunt opera ? Benè ,
malè fecerimus, foli quos lufeeperit gratia ,*• lâlva-
buntur. V o x aliorumeft : Boni non elt nifi bona tri-
buere j non fecit Deus homines , præcipuè fideles
fuos, ut damnentur. Benignus eft, non crudelis, ut
inimici Itiperfeminatos in viis Pharifæi. Ambuîabat _ qui in perditione hominum deledtetur. Tollit fatan
iter redlum gratiarumadiionis : quid enimgratitudine ^ perinde femen bonum à terra cordis noftri perturba-
n.: ^ j - ^
t i , aut fuftbcat in ortu , v.el i ® frudtus habendus
eflèt, exterminât.
Difcipulus. Hæreticos innumerabiles non inficiorà
fatana circumventos. Porro fermonem habeto de
Chriftianis fidelibus.
cJfyCagifter. O fi cordis fecreta lynceis , ut dicunt
oculis penetrare fas haberes, quot pejores heu.,., in-
trorsùs hæreticos, fub velamineChriftianitatis inve-
nires. Attamen nolo tecuriofum ferutatorem elfevir
tæ aliénas ; femper memineris præconii charitatis,
quia non cogitât malum. 1 Cor. xm. f . Vox eft Chrifti :
V tquidcogitatismala incorAibusveftrts?Matth. ix .4 . •
Difcipulus. Quo padto pofiiim ifta non cogitare,
quæ experientia palàm facit. Ma-
-redtius eftè poteft ?Quid perverfius ingratitudine ?Pofuit juxta hoc iter, quo Pharifeus ambulabat, la-
queum arrogantix, quo comprehenfus corruit in fo-
veam contemptus ceterorum: in"contemptum no-
minatim aftands , 6c pcenitentis publicani. Nequitia
h x c eft dxmonum , omnia ftatim pariterdepravare.
Sufficit eis vel unüs aditus adperniciem. Sciunt,bonum
conftitui ex circumftantiis omnibus bonis; malum
verofibi fufficit ad reatum, f i vel in uno peccaverit.
Difcipulus. Pharifteus ifte benè dotatus in gratiis
D e i , confideiare quid habuit?
Magifter. Primo illud : Quid, habes quod non acce-
pifti, i . Cor. iv. 7. 6c hoc vidëtur feciftè gratias afludtuantis
plus adverlüm, quàm fe in talibus obiec-
tare, qui nunquàm animi fuavitate, ficut nec fandfcitate
gaudebunt. Et quid operatur hæc omnia nififuperbia
mentis, quæ, fpreto vero bono, quærit in infimis de-
lectari, vult quietem per inquietudinem polfidere?*
Quod fi fenferit potens calumniator Chriftianum, qua-
lem loquimur, rumores fugere , curare feipfum fol-
357 I Magifier. Fuge quantum potes expenentiam; tecum
habita j te cogita; te circumfpice 3 claulbs in alie-
nis fceleribus, apertiflimos in tuis oculos habe. Quid
necelfe eft, ut alienis fordibus cor tuum inquines; aut
impleas fufpicionibus malevolis, 6c impuris ?
Difcipulus. Homo fum. Fratres, 6cproximos, qua
ratione- poftiim non curare., quo padto non lugere
cum lugentibus, cum infirmandbus non infirmari ? A licite, putas requiefeet? In pulvere fufflabitaliorsùm,
Maçifter. Crede jam hîc latet laqueus fatanæ mul- fed tamen ad deorsùm.
tiplex vix extricabilis tanquàm Dedali labyrinthus ;
quafi negotium perambulans in tenebris, 6c undè ve-
niat aut quo tendat, vix deprehenlîbile. Ponatur interim
filentium de Beneficiatis, 6c Officiatis in Re-
publica , de Præfidibus aliorum quorum cura vel
in^efta, velarrepta, vel fufeepta eft. Loquamurde
homme fie libero, qui foli Deo, 6c fibi vivere quærit
3 qui non habet homines impofitos fuper caput
fuum, quem punitio peccatorum non u rg e t, ut in-
tendat eis : cui convenit illud attendere : Q u id zd te de
his qui foris funt judicare ? I .Cor.f. I z. Tortabit onus fuum
unufquifque, Gal.vi.y. vaca tibi tuæque làluti. E cce taies
multos continet Ecclelia , præcipuè inReligionibus,
qui depofuilîè le creduntcuram omnium, ita ut nec fui
ipforum retinuerint. Attendat, oro, quilibet talium : Fi-
li, accédons ad firvitutem Del ; fia tn timoré , & prépara
cor tuum ad tentationem. Eccl. 11. 1.- Tempus
quippe non deerit 3 nam impulfus etiam in ifta re frequenter
quam potilîimùm vitare debueras.
Difcipulus. Quæ eft res ifta ?
■Magifter. Nimirùm quam diximus de aliorum ju-
dicio. Cogitant malum, gaudent fuper iniquitate, 6c
fi non facienda, tamenaudienda. Videntcuriofitates
afpeètu contradicentes, nedum civitatis fed Regno-
rum. Indè tune ’ de bellis, de titulis regnantium primos
omnium rerum motus accipiunt : chariflimam 6c
in familiaritatem recipiunt fibi famam :
Monftrum horrendum, ingens, quod per mendacia crefiit.9
quod magnas territat urbes,
Semper & auditis aliquid novi adjicit auiïor.
Denique fie cupiunt omnia cogitare, quafi de omnibus
fuerintrationemreddituri. JubenturàPetro i.v.9.
follïcitudinem omnem & curam fuam in Deum projiccre.
lpfi vero curam omnium fufcipiunt.
Difcipulus. Nunquid non audire talia poflunt, quafi
non audientes? Audiunt, ut fibi confulant, utvi-
lefcat mundus cum perturbationibus fuis, utpatriam
ccsleftem defiderent, ut pro affliclis devotiùs intercédant
apud Deum.
Magifter. Inducis perizomata prurientis ficulneæ,
quibus nuditatis fuæ pudenda tegere putant; quafi non
meliiis in pace colatur, 6c oretur Deus in animi colle-
ètione, non in difperfione,quam neceflario rumores, 6c
fabulationes, non ut lex tu a , Domine, Pf. cxvm. 8 y. eau-'
fant, nutriunt, 6c augent. Hinc incertæ fluètuatio-
nes impulfivæ cordis. Hinc modo gaudia vana , timorés
folliciti, ' fàlfæ fpes, odia, luètus, partialita-
tes, exterminium poftremo totius unitatis ad Deum,
Conabitur ut fiat folitarius, agreftis, incivilis,au-
fterus luis, fibi triftis, omnibus odiofus, aut inutilis,
loquenda tacebit indiferetus, tacenda loquetur, ava-
rus, utilis prius ad Confeftiones audiendas, idoneus
ad commotiones fecretas, aut publicas , fugiet omnia
velut a facie colubri.
Secum rabiofa filentia rodit.
Unde fub regula pofuit quidam:
Dum fugiunt ftulti vitia in contraria currunt.
N e c jam currunt; led impulfi rapiuntur, fed rapti
prxeipitantur. Abforbet eos profundum, 6c vere,
quod non habet remedium, fi urgent fuper eos puteus
osfuum Pf.Lxvm. 16. defeendens in infernum,quiafuper-
bia.eorum,qui te oderunt, afiendit fimper. Pf.LXXlll.2,3.
Difcipulus. Concludis in unum contraria, afeenfum
6c defeenfum.
° Magifter.' Afcenfus fuperbix defcenlus eft ficut
gratix defeenfio exaltatio fublimiflima • reputatur.
Quod enim altum eft apud homines, abominatio eft ante
Deum.L u c .x v i .iy . Di£tafuntmulta fupermultis im-
pulfibus, qua ratione, quovepofient indicio feceyni
bonus impulliis 6c malus.
Hasc brevis eft ’diftindtio fursiim, deorsum 3 de-
pofito de fede quietis, exaltatio ad ledem pads didh,
eft; altera unitio 6c difperfio nominetur; tertia de-
jedfeio, 6c fufeeptio nominetur 3 quarta re&itudo 6c
curvitas addatur; quinta fatietas , 6c inanitas vocari
poteft 3 8c fexta exultatio mentis, 6c* delolatio.
Difcipulus. Quomodo pollunt htec fieri, cum repro-
borum multigaudeant,julli lugubrem trahunt vitam ?
Magifter. Intra in fan&uariiim D e i, ut intelligas in
noviflimis eorum. Si videris ftultum fixa radice , vide
fimul 6c exitum, maledices pulchritudiniejus ftatim,
C quia ducunt in boms dies fuos , Qr in puntto ad inferna
defeendunt. Job. xxi. 13. A t verb quia non attendunt
ifta filii hominum, ipfi ablque timore perpetrant mala,
quamvis timida femper fit malitia 3 fecura verb mens,
quafijuge convivium.Prov. xv. iy .N on eft autem unitas
nifi in uno , 6c lolido setemoque bono. Pellitur, 6c im-
pellitur unita mens, fed immota manet: dilperla ve-
lut arundo ventis agitata non fubilftit, corruit tandem
, 6c fit illius ruina magna. Impellitur viciftitudine
miferabili, nunc contia Deum per praTumptionem,
per impietatem , per defperationem , per infidelita-
tem : nunc contra le per diflolutionem cordis , per
debilitatem corporis, per enarrationem virtutis, per
confumptionem temporis. Denique contra proximum
per errorum indublionem, per pudoris exterminatioquam
pro parte optima fibi elegilfe blandiuntur. Ita-j^nem, per rançons contentionem , per favoris dene-
que duas civitates conftituunt duo àmores. Civita- gationem.
tem Dei amor uniens; civitatemBabylonis amordif-
pergens. Sehtîet hæc quifquis attendere profun-
dïùs cognoverit, quod converfio ad creaturas difper-
git de fe cor in varia 3 colligit autem, 6c unit 1b-
la in Deum converfio : relinquit ilia poft fe trifti-
tiam, ifta confolationem. Denique fatis erit impulfo-
ri,etiamfi cetera feelerum damna non afferat, temporis
confumptio. Hæc vi£toria,hic triumphus finis ingens.
Difcipulus. Quid ? quod in talibus contra tædium
.animi confolationes quærunt?
Magifter. Quærunt , fed invêniunt pro refeèbione
defeètionem. Itaque dulcedo fallax, 6c fcalpens aü-
rium pruriginem abit celeriter 3 fixus aculeus pun-
git ardtiùs 3 mifeent fe ultro rixis aliènis. Pares funt
tenentibus canem, vel lupum auribus, quorum morlus
vix, vel nunqqàm effugiunt. N ihil ad fanationem animi
Tomi IV.Tars.I.
Difcipulus.- Latifiîmos im'pulluum malignorum notas
impetus generales 3 particularis enarratio, vel e-
numeratio plus doceret.
Magifter. Infinitum, tradit Ariftoteles, incognitum efi
f i , nec numerarîpoteft. Circumftantiæ veroparticulares
impulfuum funt infinitæ, quorum prætereà, quod non
fe lemper continuo manifeftant, latet exitus 3 deji-
ciunt aliquando plus quàm lèntiatur. Notavit pfal-
musfpecies feptem impulfuum. Pf. xc . y. <5.7: Unus eft
timor noèturnus, 6c hic obfcurus 3 alius fubitus, fagit-
tavolansin die; tertius perplexus 6cinvolutus, nego-
tium perambulans in tenebris 3 quartus importunus ;
quintus violentus, qui pariter exeunt ab incurfu 3 fex-
tus eft à dæmonio meridiano, qui fe in Angelum transfigurât
3 feptimus eft à divinorum curiofo ferutinio
fuper filios hominum, qui pereunt omnes à finiftrisy
Z 1 ' Cadent