ratio potior eft prima, quia ft vellet hie Deus , pof- contemplata , Virgo beata , tu fuper omnes illumi-
fet j quod Sc fecifTe creditin' Moyfi , & Pau lo,,& natrix, Sc illuminata, dum decurlu mundi labentis
dilectimrate feminarum : nonnullis etiam fortaflis ex
privilegio, Sc exercitio amoris fingulari. Hinc Ber-
nardus prazexpolito verbo illo: ]ob. xxxvi.32.; Abfcon-
dit lumen in manibus, feribit ad Carthufienfes de Monte
Dei , dicens : Nonnunqudm quafipertranfiensgratia
perftrmgit fenfum amantis, & eripit emn Jibi, & tap it in
Deum pro modulo fuo ad momentum idipfum ei oftendens
videndum ficut i eft. Interim etiam dr ipfum ejficit idip-
fum, ut fit fuo modo ftcut illud eft. Haze ille: Sonant
in hanc fententiam plurima verba Auguftini, Sc G re-
gorii. Nonnulli verb latius Sc elatius hoc aflerunt
quam fads eft, dicentes : animam in omnem pleni-
tudinem Dei tranfire , ut optat Apoftolus , in illud
fcilicec ideale efie fuum converti, quod habet ab
«terno. Poflet Sc hoc fane intelligi, Sc inde Colli-
gi fingularitas amoris fingulorum beatorum in D eb ,
ficut habet Sc attingit qiudibet linea prope centrum
fuum fingulariter, He dilcretej quod tamen omnibus
lineis commune e f t , Sc fibi. Defipiunt autem, quia
non concedunt animam in efie proprio fui generis
femanere.
Sequitur de reliquis ,qu« contradibtionem implicate
videntur. Silentium occulte docens : Eft pax
ilia mends qua; exuperat omnem lcnfum , Scquies
ab omni opere intellectuali Sc fenfuali. modo didto.
Eft quail fibilus aurae tenuis poft fpirjgpm compunc-
tionis fubvertentem monies , Sc conterentem petras
peccatorum poft commentationem fe manifeftantem
in confeftione , poft ignem zeli fatisfadfcionis. Hie
fibilus eft vocatio Mari« in filentio per Maitham.
Haze eft vox aura; lenis , cujus venas fufurri furtive
eapit auris contemplantis. Haze mors optabilis., fine
qua non videmus Deum , quia non videbit me homo
dr vivet, ait Dominus Moyfi. Exod. xxxm. 20.
Hie eft ventus rods flans in medio fornacis Babylonia
« , qua: eft cor noftrum fuoe natur« deftitutas
dereli&um. Nam cor impii quafi clibanus ignis fuc-
cenius. Quanto , putas , opus eft filentio , quanta
pace , quanta ferenitate , ut audiatur vox fponfi in
abfeondito cubiculi cumfponfa intus introrsum valde
cum fummo filentio, folus cum fola dele&atur, nec
admittit alienbs.
Similiter Sc fponfa fecretum captat nunc in for ami-
nib us petra , in edverna materia , Cant 2. 14. nunc in
monte myrrha, aut colle thuris. Ibid. iv.6. nunc fuper mon-
tes aromatum , unde cum quazfiviflct dilebfcus ; qua
habitat in-hortis amici aufcultas. Fac me audire vocem
tuam verecunda de prazfentia am icorum [I nt erl i niarisj :
Fuge ddecle m i, non quod eo vellet carere, fed habere
folitarium. Et ubi ? Certefuper montes aromatum, Ibid,
v i 1 1 .13 .14 . qui funt montes azterni, a quibus Deus
mirabiliter illuminat.
Pafcit in illis , Sc quiefeit, unae turbati funt omnes infi-
p'ientes ebrde. Pf.LXXv.b. Claret fubinde quid fit obfeu-
riflimum illud, quod eft fuper manifeftiftimum, hoc eft,
ipfe Deus. Conftat autem illud philofophicaz traditio-
nis, quod manifeftiflima naturae, ficut Deus, Sc in -.
telligentiaz , funt occultiflima nobis. Veritas e f t ,'
quod Philofophia non confideravit, aut conceflit ,
revelationes defuper a Patre luminum, quales ponit,
& in quibus quafi folis innititur fpiritus Chriftianus.
Voluit Deus efferre nos ad fupernaturalem, Sc azter-
nam vitam. Dedit propterea Legem , Sc Sacramenta
fiia fuper naturam, ita ut vita Chriftiani magis pen-
deat a miraculis , quam natura. Militat hoc contra
curiofitatem omnium naturalia ferutantium , vel ex
eis in vivendo pendentium : ficut Aftrologorum
nonnulli funt, Sc Medicorum , Sc aliorum , per
prudentiam fuam regere Rempublicam exiftiman-
tium , quales omnes deducit in ftultum finem cre-
bro Deus j ut feiant , quia Dominus ipfc eft Deus,
qui regna mutat, St tempora.
Perlpicuum denique f i t , ‘ quam alta fis mente
peregnnationis hominum fub ftabili Dei providentia
profpiciens cecinifti : Lu c. 1. 51. ‘Difperftt fuperbos
mente cordis fui , confirmans per id quod fequitur ;
Depofuit potentes de Jede , & exaltavit humiles. Luc.
i. fa .
T R A C T A T U S
O C T A V U S
P E R D I D R A M A
S E U D I A L O G U M
Partitiones habens quatuor.
‘Prima: de depoßione polentim, per impulßis doemo-
niorum : per nolulas quadragmta quatuor.
Epofuit potentes de fede. Luc. I . f 2.
Difcipulus. Gloriatur Pfaltes noftra , cujus
Dominus humilitatem refpexit. Gloriatur in hu-
milium collaudatione, fimul Sc exaltatione. E x abun-
dantia enim cordis humiliati loquitur 5 legerat, quöd
magna potentia Dei folitis, Sc ab humilibus honoratur.
Proptereà magnificat Dominum cum exultatione
fpiritus , quia fibi humili fecit magna qui potent eft |
qüia mifericordia ejus a progenie in progenies timen-
tibus eum. E t qui funt timentes Deum , fi non
humiles ?
Q uq contra, fi ab humilibus honoratur, Sc timetur
Deus, confequens eft ut defpiciaturàfuperbis. Quid
præteréà fupereft, nifi utdefpicientesfuperbi difper-
gantur , Sc à fede deponantur , qui fibiipfis , non
Domino, potentes efie volunt ? Sed habet quæftio-
nem : Qui funt hi potentes?"
«-Magifter. Volo priùs agnofeas , quanta fubtili-
tate notatur in hac pfalterii chordula duplex im-
1 pulfus. Unus in deorsum. Depofuit , id eft , deor-
sum pofuit , & depulit. Alter fursiim evéhit Sc
trahit , * Sc impellit, & exaltavit humiles. Confo-
nantia multiplex fuper hoc impulfu duplici fuppetit,
uno deorsum , Sc màlo 5 fursum altero , Sc bono.
Audi de malo. Pf. cxvii. 13. Impulfus ever fus fum
ut caderem ; Sc itemm Pf. xxxv. 13. Expulfi funt,
nec potuerunt ftare. De Elia vero dicebant filii Pro-
phetarum : 4R eg .1 1 .16. Ne forte tulertt eum fpiritus
Domini , & projecerit eum in un um montium , vel in
ttnam vallium , Sc de Chrifto feribit Marcus , Cap.
1.12. quod expulit eum Spiritus in deftrtum. - Unus tarnen
impulfus viguit antè peccatum , quo fpiritus
intelleétualis ferretUr in Deum , non violenter, fed
ultroneo voluntatis amore. Sic trahi petebat quæ
dicebat : Cant.i. 3. Traherne poft te. E t Chriftus:
Joan. vi. 44. TSJemo poteft ad me venire , nifi Pater,
qui me mißt, traxerit eum. Peccavit Lucifer , ortus
eft alter impulfus ufque ad abyffum. Undè di£tus eft
diabolus quafi deorsum fluens. . SeduSH fun t, Sc
feduStorem imitati funt primi parentes in peccan-
do , fiiStus éft par impulfus in cadendo , nec
pqterant ftare propria virtute. Sed Dominus fecit
poteniiam fuam in brachio fuo. Ipfe mifertus
e ft, Sc fecit humiles * ut exaltarentur, fierentque
fublimes.
Difcipulus. V æ væ peccatoribus ab impulfu malo.
Sed qui funt hi potentes, quos Maria præintellexit 5
an dæmones ifti?
Magifter. Loquitur ad Job Dominus de diabolo fiiper
metaphora Behemoth quod non eft poteft as fuper terr am,
JobxLI.24. qua ei poffit comparatif qui nedum fuperbu$;
2 c Traäatus ottavus fuper Magnificat. 3 54
bus led %SXeß fuPer omnes jftüs fuperbia. Job. x l i. 2 f .
Q d[\ teftante Apoftolo i.Thèfl'11.4. extollitur fuper om-
ne quod dicitur Deus, de quo Propheta fuperbiæ fuæ
vocèm exprimens Confeendam , fuper aftra cali exalta-
bo folium meum, fedebo in monte Teftamenti. Sequitur :
Et ero fimilis Altißimo. Ifa. xiv.i 3.14. Fuerunt qui opi-
narentur Luciferum invidifle Ältiffimo Filio, Sc æqua-
litatem ejus affeStafie. E t quia propter Filium tem -J
peftas advenerat mortis ex invidia diaboli in Orbem
terrarum , dixit in fecréto Trinitatis confilio : Si
propter me orta eft , mitte me in mare.: Jon, 1 .12 .13 .
fiam homo paflibilis omnibus fluStibus tentationum
expofitus, & ceffabit tempeftas. Videtur huic pofitio-
ni textus alludere Cantici. Cum enim dixiffet Maria
de Deo : Luc. 1. 49. fecit mihi magna qui potens eft ^
Sc quia videlicet humilitatem ancillæfuæ refpexerat,
rursùm fubjunxit de difperfione locutura. f . q 1. Fecit
potentiam , nec in hoc ftetit j fed addidit, in brachio
fuo. Novimus autem , quöd ab Ifaia Filius incarna-
tus, Sc paftus ,^p>pellatus eft brachium Domini, Quis, in-
quit, credidit audit ui noftro , aut brachium Domini cui
revelatum eft? Ifa. lui. I . De quo fequitur : Tere lan-
gore noftros ipfe tulit. ty. 4.
Difcipulus. Concordare videtur hæc pofitio cum tra-
ditione DoStorum per omnia. Ponunt enim, quöd per
fummamhumiliationem Filii Dei fuperbia diaboli de-
jeöla e ft, qui quafifortis armatus cuftodiebat artium ^
fuum.Luc.x1.28. Sed habet oppofitionem, quia Lucifer
nunquàm vidit intuitiveTrinitatem nec per revelatio-
nem videtur ejus cognitionem habuifle, ficut nec F i-
dem, Sc miniis vitam æternam, quæ eft (dicente Chri-
fto) Joan. xvn. 3. ut cognofcant Deum verum, & quem
mißt Je fum Chriftum. Sed nec cafum'præfcivit fuum :
doluiflet enim poenaliter fine culpa. Nolo tarnen
contentionibus defervire, abundet quilibet in fenfu
fuo. Satis eft ad rem noftram, quöd diabolus voluit
elfe fimilis Altifiimo, quia fibi fuam beatitudinem à
propriis viribus expetebat, nulli quærens aut ferens,
effe fubjeötus. Hinc evenit illud Chrifti: Luc .x. 18. Vi-
debamfatanam tanquamfulgur de calocadentem. Sic Finis
ad alta levatis, eft ruere , dum humiles exaltantur.
Sunt quæftiones aliæ plurimorum 5 u t , cur Deus
creavit quem cafurum noverat ? Cur non appo-
fuit ut redimeret eum , ficut hominem poft lap-
fum e re xit, Sc alia quæ abundé traötata funt per
Do&ores. # 1
Hæc tamen omnibus curiofis, Sc potentibus apud
femetipfös nulla poterunt fatis effe , ut inveftigare
fufficiant fenfiim Domini , nifi per Fidei humilitatem
fe captivent j obtundetur, Sc reverberabitur potiùs
ex lumine rationum fuus vifus. Credant de Domino
optimo Sc fapientiflimo, quöd bene omnia fecit j alio-
quin de operibus nullam poterunt invenire rationem.
Magifter. Sobriè confulis. Salubrius eft nobis inten-
dere, ne deponat nos Dominus de fede, led exaltet
humiles contra potentis infidias, Sc impulfus j adver-
f ùs quem eft nobis colluStatio , quia aftidue circuit
qmrens quem devoret. i.Pet.v.8. Sit deincepsigitur,
fi placet, collocutio noftra contra tentationes inimi-
ci, cui nomina mille j mille nocendi artes.
Difcipulus. Laudo propofitum.
Magifter. Plus laudabilis, fi recogitaveris, præci-
puam hanc efie fibi artem, celare fuas artes.
Difcipulus. Quo paöfco.
»JMagifter. Tollere fatagit*ante omnia, noftros o.eu-
lo s , ne credamus ullos elfe dæmones , aut ullos à
dæmonibus tentationum impulfus violentos jmmitti.
Seit, quöd perniciofior eft occultus nofter inimicus.
Nihil infuper periculo proximius, quam fuum nefei-
r e , nec credere periculum. Aut fi forte habituahter
creditum eft , a&ualker id nec attenditur , nec timetur,
male dormitur inter latrones. Cæcatis öculis quid nifi
pateat in fov earn lap fus ? A t contra. Fjruftr a jacitur rete
ante oculos pennat or um. Prov. 1 . 17.
Difcipulus. Immo jacitur aliquando, ut terreantur
Tomi IT. Pars /.
fonorum impulfibus, oc territi capiantur. Hæc aica üæ-
monum fratis e ft , fividcrint fevideri per oculos Fidci,
aggravant periculum , fpem evafionis intercludunt.
Fallor, fi non conabatur fàtan fie illudere, fie tenere
Antonium, ciim ei totum mundum laqueis plenum of-
tendit. Qtii territus Sc fufpirans, ait ad Dominum : quis
hos evadet? Scis quale refponfum acccpit?
i Magifter. Humilité.
Difcipulus. Confonat Pfalmifta : Pfal. cxiv. 6. Cufto-
diens parvulos Dominus, humiliât us fum, dr liber avit me.
Evadunt pifciculi perrimulas retis , dummagni reti-
nenturinclufi. Sed in quo potiflimè confiftit humili-
tas? Vidimus enim plurimos per nimiam perditos hu-
miliationem, quales pufillanimes, quales defperanteis,
quales tædio vitæ fe necantes.
Magifter ’ Certum tene, Sc nullatenùs dubites nul-
, lumper ire,, diabolo impellente, nifi priùs pofuerit in
eopedem fuperbiæ. Vidit hoc qui orabat j Pfxxxv.12.
1 3 • Non veniat mihi pes fuperbia , dr manus pec cat or is
non moveat me. ibi ceciderunt omnes qui operantur ini-
quit atem. Sunt ergo duorum Principum vexilla
duo diftinStiya , humilitas , Sc fuperbia -, humili-
tas D e i , Sc fuperbia diaboli. Sunt impulfus duo,
deorsùm, Sc fursùm. Quid humiiius Cruce Chrifti ?
Quid arrogantius fiiperbia diaboli ? qui extollitur fuper
omne quod dicitur Deus , Sc Ut Deus , Sc plus
» quàm Deus j fatagit adorari. Hinc omnia reperit
machinamenta per idololatras, per magos , fortile-
gos, Sc maleficos.
Difcipulus. Fuerit hæcarrogantia per diabolum fem-
per intenta j multos tamen decipit non fuperbos, qua-
les aliquos notavimus.
Magifter. Irivertietur in omnibus perditis fuperbiam
dominatam. N onne initium fuperbia eft apoftatare a Deo ?
Eccli x. 14. Apoftatat omnis, qui non credit, qui defpe-
rat,qui fuum præ omnibus judicium anteponit, qui pro-
priam, non Domini voluntatem implere fatagit, qui
juftitia Dei non vult effe fubjeiïus, fed propriam ftatue-
re. Sic Cain defperans : Major eft, inquit, iniquitas
me a , quam ut vcniam merear. Gen.iv. 13. Certè major
eft , ô Cain, iniquitas tua , quàm meritum tuum
ex te j fed non major quàm Dei mifericordia, fi ei-
dem lubjeceris te. Judas priùs in tenebris fatanæ nimis
audax, poftmodùm tenebris à corde remotis per aftu-
tiam diaboli faSfcus eft pufillanimis fuprà modum ad
nudum profpe&um horrendiffimi fcelerisfui. Cecidit
^ indè à fe per defperationém, Sc fub feperdamnatio-
nem, fed non adjecit ut ad veniaz petitionem affurge-
ret de peccato quod ore confitebatur, quod detelta-
batur opere, pecunia reftitutâ.
Difcipulus. Horreo totus diim verfutiasdiabolireco-
g ito , dum ter rib ills Deus afpiciturin confeliis fuperfilios hominum,
Pf.LXv.y.dum judiciafuaabyffusmulta, Pfxxxv.
7. d^m omnia refpicio fieri peccatoribus ad mufeipu-
larn -, laqueum Sc ruinam. Cadit juftus Sc refurgit,
caaitalter, nec Dominusfupponit manum fuam.
Magifter. Sed non minùs mirabilis eft mifericordia
Dei fuper humiles. Illudit draconi ifti Behemoth, ficut
avi. Puer autem Emanuel tenet ipfum laqueis. Si-
nitur aliquando procedere ad impulfionem ele&orum ,
gaudet erumpere. Porrö dum excedit, protinùs revo-
catui. Facit ità Deus cum tentatione proventum, nec finit
tentari fuprà id quod poffumns.i. Cor.x. 13. Poffumus,
^ intellige, noninnoftra, fed fui fiduciâ.
Difcipulus. ^utasne fàtan ifte pofuerit inimicitia-
rumfuarum Iaqufios contra mulierem noftram Virgi-
nem purifiimam, quæàlèxumulier , nonàcorruptio-
ne,.dicitur, fimiliteràfecunditate, Scvenuftatéj
Magifter. Puto , namque cantantem ut audivit :
Luc. 1.46. Magnificat anima mea Dominum , miratus
caufam gaudii, pariter Sc exultationis , credidit ar-
rpgantem -, ciim fubintulit : ^. 42. Ecce enim ex hoc
beat am me dicent omnes generationes. Junxit applau-
,fum fuum , deinùm impulit ab extra quafi blandiens,
ut elevatam Mariam vehementiùs alliceret. Sed
Z illii