fuiffet excelfus prævaricationis in humano ge-
non fuiflèt excefllis nere, nimîæ dileótionis in Incarnatione
: vcrunEimen pace falva tam honorati dile6ii
Doftoris, præmiflà pofitio nihil derogat pietati Fidci
vel devotioni fidelium; fed accumulât quodammodo,
accendit 6cfirmat.
Confideremus itaquc juxta modum intelligendi
humanum, de impartibili 8c fumma non unica ,
fed una divinitate , ligna quædam in hac mate-
L, non ut quidam fubtilizare volentes lignant in
quamvis dicatur Agnus fui He occiius ab initio lèculi
êsîpoc. xm. 8. fcilicet in figura Abel & præfcientia
-Dei. Si prætereà Lucifer vidilfet, Verbum incarnan-
dum, videns invidiflet, peccalfet 6c odilfet. Si pro-
inde filius incarnatus converfationein habuiflct cor-
poralem’ cum hominibus, vel facramentalem , vel
utramque. Si prætereà carnem fumpfilfet ex Virgi-
ne Maria vel per creationem humanitatis, aut alio modo;
videtur fuper his 8c limilibus tranfeundùm potiùs
quam curiosè fcrutandum; ciim fuper his nihil tradiipfa
re quæ Deus eft ligna nature. Concipiamus ^ derit Scriptura pietatis, nifi forte quantùm pia mens
igitur noftro concipiendi modo groffo, qualesfunt
cogitationes hominum diftantes in infinitum à co-
gitationibtis Dei. Cogitemus Deum in æternita-
te fua quæ nunc eadem e f t , quæ fuit ante mun-
di conrtitutionem. Propofuit fecundùm confilium
voluntatis fuæ , 8c bonitatis communicate fe crea-
turis ad extra , maxime .rationabilibus 6c intelle-
étivis. Propofuit tunc, velut in primo ligno for-
mare naturam Angelicam, quod 6c fecit in crea-
tione coeli 6c terræ. Sic fecundum lignum , laplus
Angelorum , quern vidit perpetuo deferendum,
neque raparandum per eofdem Angelos. Sit ter-
tium lignum, formatio hominum ad perfe&ionem
Univerli , 6c velut occafionaliter ad reparationem
lapfus Angelici. In quo ligno videtur rationabili-
ter aftruendum naturam humanam quæ nunc in
Chrifto eft , ut perfe&jlfimam fuilfe prævifam 6c
prædeftinatam ad gloriam hypoftaticæ uriionis cum
carne impaftibili. Sit quartum lignum, prævifio
laplus humani cum prævifione 6c propolito repa-
randi. Sit quintum lignum, modus reparations
qualem nunc credimus 6c videmus. Quibus lie i-
maginabiliter phantaliatis , potiùs quàm intellec-
tualiter in Deo politis ; videamus fi pietas 6c ni-
mia charitas Dei 6c beneejidtiflimi Filii lui falva-
tur, dum dicimus: quod filius Dei prædeftinatus
ad gloriam, fulceptacarneimpaflibili, juxtatertium
lignum; liifcepit palfibilem, juxta quintum lignum.
Nonne fuit hic excelfus nimiæ cfiaritatis quia fue-
rat nimius excefliis iniquitatis : unde canit Ecclelia :
Qua te vie it idementia, ut ferres nofir a crimina, crudelem
mortem patient i
ex traditis conjedluràrè poteft, ad devotionis augmen-
tum. Sed neque audiendi funt qui r.iyfterium Incar-
nationis per rationes neceflarias fe putant vel conan-
tur concludere. Tunc enira manifëftiùs fuilfet An-
gelis ab initio demonftratum, propter perfpicuitatem
ingenii, cum dicat Apoftolus : Cololf. 1 .16. Myfie-
rium hoe a feculis abfeonditum. Quoniam ex lolo Dei
præordinantis arbitrio , mon ex connexione caufali-
tatis necefl'ariæ, pro perfeclione mundi vel aliter, omnia
generaliter quæ extra fecit Deus, pure contingenter
effedta funt. Qua luper re parvulus effedtus eft
Dialogus pro intelledtu Sandfcorum quorundamin hac
parte loquentium, tanquam oportuerit Deum necel-
fariô carnem aflumpfiffe. Poftremô quam utilis 6c
admirabilis lit egrelfus filiarum Sion, devotas animas
g lignificantium , ad videndum per contemplatio-
nem Regem Salomonem Chriltum in diadema-
te quo corônavit eum mater fua , Maria fcilicet
, vel Synagoga , hæc diademate carneo , ifta
Ipineo ; per multos moraliter 6c fapienter uberrimè
tradlatum eft.
s y m p s a l M a V I .
Fulcher amor totus , per fingula membra videndo.
Vulnerat & miris delitiis redolet.
A mor ficut conftat nullis dimenlionibus corporis 5
^•nullis quoque membris diftinguitur, ficut nec ani-
ma rationalis, quanto minus ipfe Deus. Nihilominus
tolleres. Jpfa te cogat C dodtrina pietatis nobis infantibus quali balbutiendo
pietas, ut mala nofira fuper es, 6cc. Dicit Evangelium :
cJfyÇutth. xvn. 3. quod in Transfiguratione Chrifti
apparuerunt Moylès 6c Elias loquentes ei de ex-
ceflii quern fadturus erat in Jerufalem : talis enim
fiiit excelfus pietatis 6c mifericôrdiæ, yt juftitiam
iplam tanqnam ream damnaret ad mortem, mortem
autem Crucis, confentiente juftitia, quæ rur-
sùs nunquam in excelfu tali confentiet ; fed dum
acceperit tempus juftitias judicabit.
Salvat ifta politio, qua ratione|dixerat Apoftolus
Eph. v. 32.. matrimonium Evæ 6c Adæ non-
dum peccantium fuiflè Sacramentum magnum in Chrifto
& Ecclefia , etiam fi abfque peccato perman-
• lilfent. Fuillèt ergo Chriftus cum Ecclefia ; quamvis
in habitudine altera 6c ftatu immortalitatis, fine
paflione mortis , fine mortuomm fufeitatione,
fine damnatione iniquorum , qui fadfci Hint qua-
fi pro nihilo ultra prædeftinatos ad gloriam 6c fal-
vandos.
Adam etiam non peccante, amor nimius increatæ'
eondefeendens, utitur fimilitudinibus corporeis. Deus
prætereà quamvis fit fimplicilfimus , accipit nomina
ab omnibus rebus. Sic anima rationalis quæ quo-
dammodö eft anima, tanquam imago illius qui crea-
vit omnia; lie infuper amorejusliber,alfimilansearn
D eo , fortiuntur ab omnibus rebus nomina per lym-
bolicam tranfumptionem , non per proprietatem.
Amor idcircö cum amante deferibuntur lub multa
varietate troporum , ut vel lie habeatur manudu-
clio ad invifibilia qualicumque modo 6c abfque fà-
ftidio capienda. Ceterùm ne fortaflis hebes ali-
quis hæreret in fimilitudinibus quali propriis , pro-
vidit dodtrina pietatis dare fimilitudines ltatim afpe-
ctu primo ftulcis ad literam neque ullatènùs cre-
dibiles , ut quod capilli fponfa lint ficut greges ca-
prarum, 6c dentes ficut greges tonfarum 6cc. Cant. iv.
I . z. qualis improprietas mox inducit non hærere ,
fed intelligere, hoc eit intus legere fenfum altiorem
6c proprium.
Amor rursùs commendatur hîc à fponlb de mulcharitatis
ad homines per myfterium 6c delponfatio-Dtiplicipulchritudine6cefficacia 6c voluptate fatisconnem
Incarnationis Filii D e i, cum humana natura fuiffet
oftenfus ad grande fpedtaculum, 6c fi non in pretium
redemptions ex quo nullus peribat, tarnen va-
luilfet ad gratiflimam oblationemDeo de Filio proprio,
ad mutuam communicationem membromm fub uno
capite connexorum : rursùs ad lurftim adtionem per
contemplationem 6c ad meritum, denique ad perfe-
ctam fruitionem 6c completam ad præmium. Ütrum
vero dies defponfationis 6c coronationis Filii Dei fuiffet
ab initio feculi, Adam liante vel in termino vel
citra terminum , ficut modo fuit in novilfima hora;
venienter ad finem præcedentis fymplàlmatis. Unde
feptimum inchoat drama : Cant. 111. 11. Eqre-
dimini & videte 6cc. Eft autem in fpeciali quadruplex
hoc loco per repetitionem infinuata amoris pul-
chritudo cum quadam admiratione. Quam pulchra
es arnica meet ! Cant. 1 v. 1. hoc eft dicere , a-
mor meus repetit : Quam pulchra : triplicat oculi tui
columbarum. Concluait quartum nobis incompre-
henfibile abfque eo quod intrinfecus latet.
Amor ut in prima pavtitione latiùs expofitum eft ; u-
nus eft naturæ rationalis, alius induftriæ, tertius gratiæ,
quarquartus
gloriæ. Quàm-pulcher primus qui tàdlus
èft ad imaginem Dei 6c nmilitudinem. C^iàm pulcher
fecuhdus tanquam adfcus ex primo prôgrediens:
dùm.vêrô luperinlùnditur gratia, fit fimplificatio
longe püléhrior inftar columbarum. Qiiantæ vero
fit pulchritudinis formofitas amoris per gloriam ex-
politâ 6c perfedta intrinfecus, latet omnes præter
Deum, quoniam ipfe pulchritudo eft amorisobjedtalis
lex clementiæ in lingua ejus. Genas quoque rubicun-
das ex intimo vigore. Collum foite, redtum 6c Habile
, übera grata neque tumentia, quafi mons myrrhæ
6c.çollis thuris; Denique concluditCant. iv. 7. Tot a
pulchra es arnica me a &. macula non eft in te. Invitatur
fimul venire de coelefti converlàtione , quæ fimilis
ell montiLibani,. cujus interpretationotât candida-
tionem, ut coronetur æterna plenæ felicitatis jocunqui
lucem habitat tnacceffibilem, quam nullus hominum A ditate, devidtis ex omni parte contradidlionibus hoftilibusqua;
notantur in eyJmana , Sanir & Herman
fecundum interpretationes fuas. In leonibus infuper
6c pardis.
Amor proinde tant* virtutis elfe prxdicatur, ut
in uno oculorum fuorum, 6c in uno crine colli fui,
vulneravit cor Omnipotentis , quod utique cor vel
nullum, vel non vulnerabile conftat elfe. Sed hzec
omnia per fimilitudinem didta funt; non proprietatem
, prout 6c cetera qua; repetuntur 6c adducuntur
in deliciis fponfa;, qualia funt pulchritudo mamma-
rum 6c uberum, cum odore unguentorum fuper omnia
aromata. Labia infuper quali favus diftillans. Sub
lingua quoque mel 6c lac, 6c odor in veftimentis fi.-
cut odor thuris, quia vellimenta converfationis hovidit^
fed nec videre poteft 1. Tim. <5. 16. , modo quo
fe videt adtu infinito.
Amor fponfie continet f?iotum, lenliim 8c deledta-
tionem , latietatem circa Deum fponfum totumde-
fiderabilem. Qiiotquot igitur fimilitudinibus lym-
bolicis fiat in his Canticis 8c aliis circumlocutio de
fuis conditionibus intrinlecis, omnia relolvuntur ad
iftas Ipiritales 6c paucas: alioquin littera occide-
ret, fi non vivificaret fpiritus. Collaudatio fiquidem
fenfuum carnalium fponfae refertur ad cognitionem
intelledlualem, qux non multiplicatur per organa vi-
lu s , auditus , olfaclus, guftus 6c tadtus. Collaudatio
prasterea motionum 6c difeurfuum fponfie, refertur
ad adtionem liberam voluntatis, quae nec pedes
habet, neque linguam,neque nanus. Collaudatio de- »nefta;, redolent facrificium coelefte. Er quoniam
nique pulchritudinis 6c placibilitatis oculorum vario- plurimum confert ad delicias , fpeciofitas1 amcerum,
quibuS incitatur ad fenfum 6c motum deledta- "
biliter ipfii voluntas cum intelledtu fuo, refertur ad
bonitatem finis ultimi D e i , circa quem movetur,
fentit 6c deledtatiir: ficut vice verfa, quidquid pulchritudinis
6c placibilitatis feu diligibilitatis miratur
in fponfa, totum refertur ad unicam 6c radicalem
pulchritudinem charitatis, cum fuis virtutibus tanquam
ramis, quæ requiritür 6c fufficit ut placeat fpon-
fo 6c dicat Cant. 1 1 . 16. T)ilettus meus mihi, fupple
fufficit: & ego illi fufficio, prout infra dicetur : Cant.
VI. 8. Una eft columba mea 6cc.
Amor fponfæ probatur deledtabilis. ex multisquæ
fponfus operator 6c laudat in ipfa. In quibus dicit fe
deledtari, juxta illud Prov. vm. 31. Delicia mea e(je
cum filiis homintim, non formaliter, fed caufaliter; quia
fecit effedtualiter deledtari, ut eft illud Pfal. cm.
31.: Latabitur Dominus in operibus fuis. Quæ confinitafque
locorum; laudatur, foror 6c fponfa ficut hortus
conclufus, f . 11. feciirus ab incurfibus vaftantium
beftiarum.Et ficut fbns fignatus, non perturbatus ; cujus
horti cum fonte, funtemiffiones fanquamparadi-
fusmalorum punicórum cum pomorum frudtibus,6c
univerfaliter cum omnibus aroftiaticis arboribus 6c li-
gnis Libani ; ex quibus fertilitas virtutum, donorum ,
beatitudinumeumfrudtibus fpiritüs infinuatur, con-
cludendo continuam, indefedtibilemque gratiarum
mundiflimam 6c infuperabilem copiam ex alto cum
impetu, cui nihil palultre poteft obftare venientem.
Amor infuper miras habet delicias ex intimitatc
objedti, continuitatefubjedti,fecuritatefpei. Itaque
fecura mens ficut juge convivium; quali fecuritate gau-
debat Apoftolus. Certus,m(\mt^fum qui a neque mor s neque
vita 6cc. Rom. v in . 3 8. Continuitas prætereà vel in-
variabilitas fubjedti intelligibilis pluiuinùm confert ad
deratio cum præcedente lummè notandaeft 6c jugi- C ftabilitatem deledtationis, quo contra fubjedtum deleter
retinenda, ne littera noS decipiat; ne prseterea
necefle fit fingillatim expoiiere fignificationes fym-
bolicas terminorum qua; per expofitores alios dif-
cuflie funt, 6c in fcintillas fpirituales evolutcE.
Sunt autem plura qua; delicias amoris fpiritualis
reddunt commendabiles prse voluptate carnis. Dig-
nitas, puritas, connaturalitas leu conformitas, inti-
mitas prjeterea, Continuitas, fecuritas: iterum me-
diocritas, vel sequabilitas, ftabilitas 6c lanitas-, pofb'edtationis
libidinofæ vel carnalis in continua mutatio-
ne joçunditatem eandemcontinuarenon poteft, quo
fit ut variata difpofitione fenfusorganici, varietur ef-
fedtuSj ut cadat in feltidium vel abominationem, quod
modo caufabat deledtationem , ficut in ci bis 6c po-
tibus 6c venereis, in odoribus 6c cantilenis. Qiiod
fi deledtationes fpirituales recipiant tranfmutationem
circa divina 6c perpétua, hoc non eft de perle fub-
jedlo animæ, fed de per accidens ex connexione ad
mo fatietas. Amor fponfe diliciofus e ft, quia dignus corpus pro tempore vita;. Sed ponamus qualiter erit
6c nobilis, purus 6c generalis, feu conformis amori in gloria corpus plene obfequens efle rationi neepafprimo
fontali, cujus imago eft 6c gloria. Unde pro
régula : laus amoris creati gratuiti maxime, eft laus in-
creati gratiam hanc infundentis , ita quod unus 6c
idem amor eft Dei 6c animæ ; fed Dei ut agentis,a-
nimæ vero ut recipientis 6c cooperantis ad aófcum.
Quemadmodùm verecundus eodem rubore cóloratur
a verecundia caufaliter, 6c ab ipfa rubedine formaliter.
Nullus enim eft qui nefeiat deledtationem in amore
carnali non habere dignitatem neque nobilitatem,
fionabiliter diferafiabile, gaudium animæ de Deo e
tiaminænigmate vifo 6c amato effet perpetuum. A-
mor poftremô ferenitatem conciliât, fanitatem confert,
affert fatietatem : contra funt in amore carnali,
turbiditas, infirmitas, infatiabilitas. Ratio diver-
fitatis, ell conformitas boni amoris ad primam regu-
lam charitatis ad Deum i» bono amore, difformitas
autem in malo. Quis autem reftitit Deo & paeem habuit?
Job-ix.4-Sed neque paximpiis, ait Dominuslfaï. xlvü
qiieconnaturalitatem conformem menti,qua; eft altior ^ hominibus bona voluntatis Luc. z. 14. Eft aufedta,
quam ut in folis infimis deledtetur. Nihilominus ^ tern bona voluntas tua dicens ex fententia D eo fiat voper
fimilitudinem ad notam mulieris pulchritudinem
allicientem 6c deledtantcm objedtaliter, accipitur formofitas
mentis invifibrlis cum circumllantiis delicias
augentibus, ficut laudatur. hlc amor fponfie , cujus»
efle caritat fponfus oculos colombinos 6c fimplifices
capillos mundos, prolixos, fubtiles, ex alto defluen-
tes, dentes candidos 6c mundos, nec infertiles labia
infuper comprefla, non tumida nec pallida, fed ficut
vitta coccinea aptacrines comprimere 6c ornare.
Eloquium prxterea elegans, eloquium dulce, quia
Toms IT. Tars I. 1
luntas tua ficut in carlo dr in terra. Super qua conformita-
te , maxime ad voluntatem permiflionis qute magis in-
dignatio eft 6c privatio quam volitio vel pofitio, qua:-
dam alibi notata funt in vulgarh
S YM-»