M a g i f t e r . Materia hæc-. (crede mihi ) 8c jam ve* D i f c ip u lu s . Tuum eft hoc aperire.
tus elt 8c tamen temper nova. Conor judicansobe* M a g i f i e r . Dubioruminvolucra quid eVolvit,8c dif-
dire Hieronymo monenti : D i f c a m t s in . t e r r i s , q u o tum criminàt, fi non diftinétiô ?• Diftinguamus crgo de
m k if c n m fc ie n t ia p e r fe v e r c t iu coelis. Oro cum Alitfüfti- triplici ifactëi, de' triplici \folamine, de tri'plici ipëÊu-
no id Dominum.: N o v e rm * t e ., n o v e r im m e . Etfeertè latione, de triplicï claritate , de tripliciftrànsfoiimafi
non noverim- Deum 3 ncc me- nofeam; Quæ'iiebut;:
in Canticis anima devbta : Indiaami^iquem dili£it'Jf-
nima rnea, ubi pafcàs, ubi ctrb.es in merrdie , ne vagari ,•r
id e it j vanè 8c inutiliter agi, tnçipium., Cant. 1. m
iùpplendum eft de ignore. Quiglbriatur ( ait Prophe->
ta, vice Dei ) in hocgloriétnr, feire y& nàjfè me- Jéi;em.
xx. 2.4 . Denique : H ac eft vita aterha , m cognojc'ant te•
Deum verum y ait Ch ri il us ad Patrei tï* jours ■ xvii. 5.
Noli proptereà te in admirationem cordisducere, li
piidiè, Il quotidiè c-ircà vitioiiera Dei verlor , fata-
gens unus elle générâtionis illius, de qua Pial. xxm. 6. H & c efi gêneratio c/mrenuurr, Dominum, quarentium
faciem Dei facob. Et iterùm : Pf.xx'Vi .S.Tibi dixit cor
me um , cxcjuißvit te facies me a , fâcicm tuam, Dominé,
requiram. 'Ex.Latetm cor quxrenttumDominum ad olculiim
oris. Quarite Dominum, & conjirmamini per eomplexum •
amoris^quarùe faciem cjus femper,P f civ.3. quid nifiper
affeëfcum concernpiationis àut apertæ vifionis.
D i f c ip u lu s . Collaudo defiderium tuum , fimul 8c
lludium , quale me decet maxime dum occupât me
lèneètus, 8c fenium. Et quid ampliùs inileculo ni fi
D b o r , & dohr? Undè coniblatio, nili quïà mileratio- I
nem Domini cum fuæ ver i tat is agnkione recordabor?
Depereant omnes iftæ quæftiones infinit« , qufbus
pridem fi n lira laboravi, dicam déinceps: Unampe-
t-ii à Domino 5 à qua una quiiquis avertitur milcet le
neceüïirio quxftiombus infinitis, 8c interminabilibus.Si
avertitur voluntas ab una prima bonitate , côntinub
mifeet fe quæilionibus infinitis per cupiditatem infa-
tiabiiem ; intellebtus, per feiendi curiofitatem 3 poten
tia , vel memoria, per inquietam mutabilitatem. Sit
igitur nobis temper dulce quærere faciem Domini 5
aut E non datur, conçupifcat anima noftra defidera-'
ne f i c u t c e r v u s a d fo n te s a q u a r um ad te Deus. S u i v i t a-
n im a m ea ad te fo n t em v i v u m . Dicebat ad hanc fimi-
litudinem Propheta. ; Sed quotifque fities , à Pro-
pheta ? Sanè donee v e n iam , & apparebo a n te fa c i em
D e i . Pfi x l i. z . z . Domine , a v e r t i f l i fa c i em tu am
a m e , cr fa b iu s fu m con tu rb a tu s , Pi. XXIX. 8. fimihs
d e fe en d en tib u s in la c um j Pf. xxvu. 1. fufeipe me
Domine puerum tuum Ifi ael y aut fi nondum turn ta- ,
li dignus nomine pueri tui Ifraël, tuteipe m e, ut di-
gnum elficias * quia tali honore dignus erit, quem tu
volucris honorée , qui' clcmens eris m quem tibi
placnerit,y///£-//J(f f e r v u m tu um tn bonum.Pf. cxv 1 1 1.12.2,.
M agij h r . Ex quo votum efi unicum cordis no fin
quærere hteiem ejus temper j nec imitub quærimus, fi
non invicem de Deo loquimur, çoiloquamur atfiduè,
quateniis fit in medio de fe loquentium. Ofiendet fe
fortafiis faltem fub peregrina fpecie, aperiét intelle-
ctum ,. inflammabit affectum. Pofiremb coaftus ad
Eucharifiiæ menfam fe’ cognofci faciet 3 vel faltem
raptim m fr a t t io n c partis , quem quotidiè frangimus
celebrando.
Difcipulus. Die ideireb, quid fibi vult anagogicus
Ifraël. D t d i , inqnit, Dominum fa e t e a d faciem. Gen.
xxx 11.30. Concink PauluS: nos autem- révélât a facie.
%. Cor. 1 i i . 18. Quid efi aliud révelata faciès, quàm,
vifîo nuda facialis? Cur dick fpeculantes, 8c non jun-
g it , facie adiaciem videntes.
Magtfier. Doces de fefponfione , dîim prudenter
interrogas. ',lV' .
Difcipulus. Qualiterita, quæfo, nunqiiid fapienter
infeius fum?
Atagifler. Animadverte quomodo fi faciès effet pë-
nitùs revelata , prout in patria fulgebit, noii#efie-
mus fpeculantes, fed comprehenfores. Rursus, fi nihil
gratiæ fpecialis ultra comrr.unem fiatum viæ eon-
fenetur, non fieret hæcnddttio, d c c la r i t a i e i n c la -
n ia t em , ta n a u am a D om in i fp ir i tu . Ibidi
none. 1
Dtfcipultu. ‘A tifculto/
Magijhr. Efabes ex prioribiis triplicem intriclinio
cordis hominis faciem elfe, feciiildum triplex habita-
culumy’ five tenaculum.'Eaeies'WentisTuperibr.efi 3
facies ratibnis media 3 fitcies-antma; , non illius: bru-
talis, fed obedi'entis rationi, qute dicitur poreib ra-
tionis, 'inferior. -
Difcipulus. Mtniini traditum priiiS fuperifio. Dif-
ptrfit ftiperbos mente cordis fui-. Euc. 1. f 1. StuJui poll
hoc mecum Philofophianl concordarc, juxta cqprdi-
nationem habituum quinque, nobispartiihlnfitoium,
partim acquifitorum : itaque ars- 4 8c pmdentia pri-
mum vendicant cenaculum. Scientia , Scinteliecfus
fecundum tenent. Sapientia velut in arce fedet, in
fiipremo cum:mente5 .vel fpiritu, •velanimb’retihens
principatum.
Magifier, Solerter egifii colligens ex auditis alia
non accepta. Triplex confequeriter accipe velamen.
Certe Fidei velamen pritno ,'qua; fola foli Deo nata eft
connebfi 8c nebulas patitur aliquando, non iri fe intrin-
> fece, 8c efientialiter 3 fed fecundum quid,-8caccident’aji-
ter, propter molenr, 8c nebulas CQfporis, Unde fol-
licitudines velant memoriam, phantalmata intelligen-
tiam, conCupifcentiae voluntatem. Velatdf alittrfe-'
cundo facies mentis eminentior 3:0011 utpriuS'ex cor-
ruptione corporis, fed ex ftatu viatorum: fic facies
hominis pro ttatu naturte inftituta: recipiebat velamen,
faltem in fomno 3 faltem in qiaotidiano corporis
obfequio, ut non tbta claritate faciei fua: ferretur
femper in Deum. Velatur aliter terfio facies mentis
velamine quodam, non tarn pofitive , quam negativ
e , 8c nullo modb privative. Tale velamen (‘ut ac-
cipias facilius quae died) habuerunt Angeli incorpo-
rei pfima morula viae fuae, priufquam rapefeiitUrad
gloriam felicitatis aetern^.
Difcipulus. Sed quid, vel quale velamen erat iliud ?
Magifier. Plane voluntas D e i,“nolens fefacialiter,
8c objective per eflentiam fuam nude aperire. Efi i-
gitur iftud velamen tertium femper apud viatores, de
; communi lege. Eft primum apud omnes pro ftatu
naturae deftitutae, quandoque; totaliter , quandoque
plus, aut minus3 -nifi fuerit ablatumpergratiamfpe-
cialem, qualiter fuit.in t e , 6 Maria beata, 8c bene-
ditliflima feminarum. Alterum videlicet fecundum
velamen mentis, quale fuiffet non in Angelis, fed in
Parentibus primis , dum flabant innocentes j poteft
auferri minus, de communi leg e , quam primum, im-
mo nec arbitror quod a t e , dignilfima 8c pulchei'-
rima, fuerat totaliter, dum viafrix efles, evolutum,
vel ablatum 3 fed crebro, fed faepe , fed frequentiffi-
me tollebatur pro loco., 8c tempore , quantum flatus
viae -mortalis tolerabat.
Difcipulus. Non obvio , fi non aferibas praeconia
ifta 'dignifiimae feminarum , quae nec Ecclefia fibi
tribuit, per quae poneretur extra viae ftatum, neque e-
nim fimul, 8c affidue poter.it non elfe viatrix, Sc ene.
tSWagifler. Triplex amplius nota fpeculum , quia
dicitur fpeculantes, cui conjunge triplicem claritatem.
Unum fpeculum eft cum claritate fua , quod indidit
natura, 8c induftria polivit, quale fuit apud Philofo-
phos quoad intclligibilia per inveftigationem natura-
lem , quamvis nnxtae fuerint multae. nebulae , im-
mo •tenebrx errorum. Non tamen opoitet diccrc
cum aliquibus , quod nihil fpeculati fuerint verita-
tis, etiam de D eo , 8c intelligentiis., Sciebant faltem,
quod D6us non eratlapis, autbrutum. Rursus
alterum nota fecundo fpeculum per fupernaturalem
irradiationem fuper intellebtum humanum cum lim-
pidiore 8c fii^ceriore claritate, • quam poffit natura fola,
4 5 7 —
vel induftria j propinare. Denique tertium accipe
fpeculum cum fua claritate, quod intime latet, quod
ib exterioribus nequit afllimi totaliter3 fed Olnnishæc
claritas Filiæ Regis ab intus , eft introrsus valde, ad
quam non admitt-kur alienus. Bibede aquis tuisprior,,
iubet Sapiens. - Gorefuod novit amntitudinem anima fua,
in qaudio ejus non mifeebitur alienus. Provi XI V. IO ;
Non enim-gäudium habet intrinfecùs ortum ab ama-
r-irudine cordis in contritione , qui non fimiliter äffi-
citur in dolore , qui vertitur in gaudium.
Difcipulus. Frequenter audivi ralia qualiadieis, fed
nondum dicere vales ( nifi meiitiqr ) quod plénè conci-
piam. Fac manifeftum fi potesA •
Magifier. Si ihanifeftationem expe&as doëfcrinalem
8c dilciplinalem 3 polliceor hoc faciliter effeârurum*
fi dilcipulum quafi puerum te præbueris. Crede
primo more difeipuli ; fcivëris ità pöftmodiim quæ
diçentur, faltem ex mediis, feulocisintriftfècis, videlicet
éx autovitàte dicentis 3 quod 8c ex ifta ma*
xi ma: Guvlibei experto in fua arte , vel fcientia Creden-
dum efi. Tali löcö 8c maxima l^id'ésinnixa D eo ,' 8c
Ecclefiæ, quæ regitur Spiritufanèto-, ftabilitur. Si
verb non conterttus iftâ notitiâ 3 tibi quæfîveris de*
monftratiônem evidentem, aut îiotitiam' intèlle&ua-
lem exterfninis, aut experimentalem perceptionefh,
fruftrà ( ne dicam ftultè ) conabimur. MauifeftilTima
■ ... _ 4 58 leëtauonem in animalibus propter operationem uti- .
lem, 'quàm propter deleëtationem fuavem 3 undè fi
habere* animal nutriinentum fufficienter fibi conjun-
ëtum, fi prætereà generaret fibi fimilc ad conicrva-
tionemriuæ fpeciei , natura non curafîct adjungere
deleélationcm in fenfibus guftus , 8c ta ftus, plus
t]uam in igné, qui fertur.ad locum fiium, 8c générât
fibi fimile fine deleéiatione. Si autem animalia, di-
A miftq fibi utili, vel fuæ fpeciei, quærunt foiiun dele-
ëtari, fit hoc præter intentionem naturæ principalem.
Si verb conjungunt utiumque, non errant, utdelc-
ëlatio teneat operStionem, & foveat.
D i f c ip u lu s . Dicis ea quæ Philofophiæ confonant
8c experientia? 3 conclude proindè : quia deleëhitio
non fit fine operatione aliqua cognitiva, fimul 8c motiva,
quia nec motiva Vis fola fufficeret plus quant
in rebus fine anima. N ec rursùs fola diferetiva line
motu virtutis appetitivæ fatis elîët ad deleélationis
originem.
M a g i f i e r . Cenfe^acutCi. porro cernas acutiùs void
, -qualis fit hæc combinatio feniiispercipientis, 8c
appetitus moventis. Necideo quæfivcrim li fint duæ
potentiæ realiter, 8c efientialitcr diftinëtæ, vel fola
ratione. Sufficiat quod ad caufandam deledationem
mutuo fe præfupponunt.
Difcipulus. Præfupponunt fcio , .non aliter quàm
fumitur ratfcrieX aliis in nobis ëxpertis , quæ nemo ß forma literarum præiupponit oculum dirigentem, 8c
poteft extra fe tràdëre experiri 3 nec tamen abfque nlanum moventem, ubi neutrum per fe lufficeict
experientia polfunt' Iciri. l'a le fpêculum, talis fua cia* Magifier. Exemplum placet, etfi non penitùs ad*
ritas ( ne te fufpendam diutius) ett unio per gultum, 8c
tactum fpiritualem, qiue unio dicitur hie per anago-
giam fufeeptio Ifrael pueri Domini Dei. Per Apoftoium
dicitur transform dt io. Dicitur in Canticis ofculum 8c
amplexus. Dicitur per Plalmiftam adhafio 8c inhafio. ’
jungit adhaßoni fufeeptionem. Adhafit, inquit, antma
mea pofi te, me fufeepit dextera tun. P f.L X I l.p .- Hute efi
mutario dextra Excelfi. Pf. l x x v i . f r . Htec a6rio, Vef
dedubtio fpiritus.
Difcipulus. Multiplices licet talia centies nomina 3
non ad intelligentiam fatis erunt.
Magifier. Verbum latens in mente non aliter poteft
extra prödi, quam per voces, maxime quando eit ver-
bum tale, quale deforibit Auguftinus: Verbum, in-
quit, efi notitia cum amore. Dixerit aliquis fidus tibi,
nofeo Joannem, 8c amo eum 3 confentis e i , 8c forlequatum.
Exemplum aliud eft de‘ libertate arbitrii
quie non unam, led duas pnefifpponit potentias, aut
potëntire unius eflëntialis du as rationes. Q u x t o tamen
, qua: pötentia priüs occurrat ad caulationem de-
leéfettionis 3 appra:henfiva, vel motiva? Aut fi fit pe-
nit us res eadem 3 quasriturfub qua ratione priüs ipfa
concurrit, vel appvehendendo, vel movendo?
Difcipulus. Cur hoc in quasftionem vocas, cum vis
appetitiva animalis, non movetur, nifi priüs objeëtum
• fitapprehenlum, 8c fibi pncfciitatum 3 propterea, 8c
non ob aliud, vocatur animalis.
Magifier. Quid fi tjbi Tnonltravero converfum or-
dinem inveniri. Exeiinpli gratia in homine, qui po-
tentiam habet ^eflexivatn luper fe , delëótatur ipfe in
objeóto per appvehfenfionem , 8c vim motivam voluntatis.
• Convertat, & reflebfcat apprehenfivam admas
in te credulitatem de notiria cum amore, quam C cognofeendum, quid, 8c qualis lit hæc deleétatio cau-
intueri, id eft intus tueri 3 vel afpicere fas non habes. fata ex perçeptiorie prima conjuoétionis objeéti con-
Nihilominiis enitere tecum in corde tuo Joannem il- “
lum diligere , uniet dileëtio te Joannr>, non prior
aliéna dileëtio, fed tu a .S en tie s intrà cor fufeeptionem
ipfius Joannis , non jam aliéna , fed intus propria
experientia. Converte fitnilitudinem hanc ad unio-
îleni cum D eo , per proprium fiium , non alienum
amorem , fenties in te quid habeat fuavitàtis, quid'
virtutis verbum hoc anagogicè de te , ad te,, 8cin te
pl'olatum: S u fc e p t t I fra ë l p u e r um f u u m .L ,u c . I. £4.
Difcipulus. Cur- fi non amavero, lèntiam taie nihil
fuave, vel jëcündunî.
M a g i f i e r . Repetam altiùs ex intimis Philofophiæ
principiis quafi non jam credas autoritati, fod rationi
convincenti. Triplex elfe genus boni definierunt
Philofophi per naturæ voces edoèli : E o n um u t i l e ,
bonum d e leE la b ile , b o n um h o h e fium . Cognoverunt ulvementis
cum appetitu , qui elt vis motiva folum ,
ut fit non cognitiva , nec perceptiva. Attende fo-
lerter hoc diétum , cujus ignorantia , vel inconfi-
deratio multos fiillit, 8c involvit. Nelciunt enim
fecernere id quod attribuatur virtuti motivæ , uc
fic , à virtute diforetiva, 8c hoc propter continuita-
tem mutuam, 8c circumincellioriçm, lëucoëxiften-
tiam.
Difcipulus. Unus ex illis ufque nunc fui 3 unde frequenter
turbatuni, 8c circundatum me tenebris in-
veni, ne cognôlcerem illuddilucide, ad quod (quantum
jam conjeéburo) ducere me fatagis.
Magifier. N il admirandum, fi difereta con junftim,
Scconjunétadilcrctim concipiantur aliter quàm opor-
te t, confufio fubfequatur. Concedis -, quod in prima
caufatione deleftationis, neceflè eft vim appreteriùs,
quod res inanimatæ tendunt per appetitum Uhenfivam in aëtu fuo præcedere , fi non tempore,
naturalem inditum, ad bonum düntaxat eis utile, ficut
ad loca fui confervatfva, 8c ad alia, fine qüibus
cfiè vel beriè non poflunt. Porro de deleëtabile bo-
no nihil habere dicuntur , ficut nec de triftabili ,nifi
per tranlfumptiones voluerimus ample nimis lôqui.
Res autem animatæ per formarn fenfitivam in aëtu
fundatam tendunt quidem in bonum utile, quod dum
fequuntuf , 8c illud eis conjungitur , feiitiunt dele- *
ctarionem, ita ut jam feranturin proprium bonum,
quia deleârabilë eis, etiam fi non eflet utilej immo
nocivum fæpô. Natura .tamen plus ingeniaviu de-'
tarnen ördine natimx. Nunc animadverte poftquam
dclebtatio caulata eft 3 fi vis cognitiva eognofcir hanc
delebcatiokem, conftat quod inde confequatur nova
deleöfatio i 8c reflexa, qua; f i t , ut homo feiat, 8c
velitle dele£tari. ’
Difcipulus. Conftat, 8c experiri protinüs licetuni-
cuique non protervo. m
Magifier. Qyiero nunc fimiliter ä non protervo, nec
dyfeolo, quie caufa pnecedat, ordine naturali, percep-
tionem dcle&ationis iftius fecund« reflex«, utrum ap-
petitus, vel vis perceptiva fenfüs, aut intelle&üs: