ornatum, fecundum cxpofitores accipitur inclinâtio vis iralcibilis , contra concupifcibilcm ponit nume-
naturaliter indita cutlibet natura . ut obediat fuavitcr rum.
Creatori. J u x tà illu d S ap ien tis à P h ilo fo p h ia ded u éb um
ap u d B o e tium .Q u o d Sapient ia at t ingitafine ufque adfinem
fort iter, Ô1 difponii omniafuaviter. Sap. v 1 1 1 . 1 .
Tempus eil:, 8c locus, ex pitemiifis folvere difficulta-
tes prætaébas circa cognitionem nominis Dei intuiti-
vam, experimentalem, 8c effeébualem ; ficut orat Ec-
clefia inOratione præientis Dominica;: Deus virtutum,
cujus e ß totum quod eß optimum, infere pecloribus noßris
amorem tui nominis &c.
Præfupponendo quid fit notitia intuitiva communi-
ter dicta, quid propriè, quid propriiffimè. Rursùs
quid fit amor, vel affe£tus, 8c undè oriatur, 8c quem-
admodiim affedbus omnis experimentaliter cognolcatur,
colligat le mens humilis , 8c videat quot con-
currunt ad vifionem glorias confummatam, ut de his
qua; certa Fide credimus, 8c ex aliis quæ quotidiana
nos docet experientia, citiùs attingamus ea quæ mediant
inter cognitionem naturalem viæ 8c iupernatu-
ralem glorias. Ilia verb Tunt, quæ proyeniunt hîc nobis
per gratias fpeciales fupernaturaliter inmiG'äs,prout
unieuique dividit Deus menfuram F«f<?/,Rom. XU. 3. do-
norumque fuorum. Ifta funt fpecula , iftæ fpecies ,
iltæ formas, iftæ theophaniæ, ifta: caligines lucidil-
fimæ , ifta filentia fub quibus , 8c in quibus ipe-
culatur à nobis h îc , 8c nunc, Deus.
Concurrit ad vifionem gloriæ lumen quadruplex,
feilicet lumen potentiale , habituale , objedbale , 8c
adbuale.
Lumen potentiale eft ipfiimet anima rationalis : re-
manet enim lemper naturale lumen ejus,8c fubfternitur
tam gratiæ, quàm gloriæ, quicquiçl fit de aliis lumi-
nibus naturaliter acquifitis in adbu , vel habitu.
Porto lumen habituale præcipuum 8c principale,
vocatur lumen gloriæ , corfefpondens lumini gratiæ
in via, differens ab ea per elle confummatum, quem-
admodùm dodbrina communis docet de habitu chari-
tatis , quod manet idem in patria , quod non excidit
fecundùm Apoftolum. 1. Cor. x 1 1 1.8.
Geteriim lumen objedtale eft ipfe Deus fe præ-
fentans in objeétali ratione , nulla fpecie mediante;
proptereà dicitur videri fade ad faciem, 8c ficut eft, 8c
ocul/) ad oculum.
Denique lumen acbuale ponitur in adbibus intellectus,
8c voluntatis, qui funt vifio, 8c fruitio, juxtà de-
terminationem Extravagantis Benedicti.
Correfpondent autem vifioni , 8c fruitioni aébua-
hbus très habitus, fuccedentes habitibusFidei, Spei
8c Charitatis in via, quos très dotes appellamus animas
Chrifto dcfponfatæ matrimonio per gloriam con-
fummato.
Quamvis ab aliquibus ponantur dotes ipfi adbus vi-
fionis, 8c fruitionis, fub quibus includitur aébus qui
dicitur tentio fuccedens fpci viæ , 8c per appropria-
tionem fruitio nominatur ; fi diftinguamus dilec-
tionem à tentione, vel etiam fraitione ftridbè fump-
ta , quæ deledbationi propria eft. Sicut in via ponitur
in actions , 8c habitibus-’gratuitis quædam tri-
nitas virtutum Theologicarum ; fimiliter ponitur
fuo modo in beatitudine trinitas in unitate luminis
gloriæ. Hæc autem imitas in. trinitate , 8c trinitas
in unitate, vocatur beatitudo formalis. Si in habitibus,
habitualis ; adbualis, fi inaebibus; fed objedba- j
lis Dei repræfentatio facialis, appellatur objedbalis beatitudo.
Habeatur,quæfo,præ manibus (ut ità loquar)præfens
diftindbio de duplici beatitudine, objedbali, fciiicet 8c
formai! ; quia facit ad intelledbum, 8c concordantiam
Dodborum præcedentium tempus DecretaÜs.
Rursùm ad vertat unufquil’que , quod memoriæ
non abllrahitur beatitudo formalis in prædidba Decre-
tali , quoniam memoria non facit Ipecialem poten-
tiam diftindbam contra intelledbum in afiignatione
habituuin viituoforum, vel adtuurn j ficut nec
S
Applicemus fermonem de hoc quadruplici lum'ine
beatincato ad quadruplex lumen quod copcurrit
ad contemplationem via ;, dicentes quod ex £>arte
luminis naturalis in fe non eft variatio hic , 8c ib i;
ficut nec ipfa anima? natura eflentiäliter diverfi eft,
pra?fertim in eadem anima, quiequid fit de periedbio -
ne eflentiarum diverfirum animarum , prout fonare
videtur Articulus. Quia anima Chrifti non fit perfec-
^tior anima Judas: error.
Dicamus de habitu gratis ad habitum gloria?, quod
differunt penes imperfeebum, 8c confiimmatum, fi-
militer 8c adbus ejus. Et itadeadbu, 8c habitu Charitatis
pollet dici. Sed de habitibus, 8c adbibus Fidei,
8c Spei, longè aliter quam in vifione, 8c frui-
tione Patria; ; 8c hoc propter tertium lumen, quod
nominamus objedbale, quod eft ipfemet Deus in le vi-
fus. Sicut ergo deficit hic in via tertium illud lumen
objedbale, non quidem in fe , quoniam ubique eft}
fed in ratione objedbi clarè, 8c nude, 8c immediate
in le vifi ; fic deficit , 8c differt vifio , 8c tentio
vias ä vifione , 8c tentione Patria? : nomen infuper
D e i, quo fe nominat, 8c manifeftat in coelo, a no-
minibus , quibus in terra nominatur. Quo fuper Sanc-
to nomine recipe qua? fequuntur.
3 Sandbum dicitur Dei nomen ä fandbitate , quam
Diony fius deferibens ait: San Bit as, eß ab omni inqui.
natione libera, & perfeSUJßma, & incontaminatißimaparitas.
Grascë enim nominatur agios^fanBum, ab a quod
ti\ßne, & ge, terra. Poteft autem hasc particula con-
ftitui per fe, iubintelledbo verbo, quod nomen Dei eft
vel dicitur , vel eminet Sandbum.
Poteft nihilominus hasc fententia pendere,feu corref-
pondere ad prscedentem, ut dicat Maria quódfanc-
tum nomen Dei fecit fibi magna. Si quidem omnis'cog-
nitio Dei, ficut eft Fides,vel intelligentia, redbè vocatur
nomen Dei. Conllat autem qubd per Fidem, 8c aflen-
fum datum verbis Angeli, Virgo concepit Filium Dei.
Fecit te ergo beatam, quae credidifti, fecit magnam
^nomen Sandbum Dei. Docent Sacramenta quam magna
fit in nomine Domini virtusejus. Autcertè nomen
hoc in fimilibus accipitur pro nominato, quod elb Deus. 2 Sandbum nomen Dei,id eft confirmatum per omnem
creaturam, maxime intelledbualem, quarum nulla lub-
fifteret, nili caula qua; dedit d i e , influeret, Hinc
canit Ambrolius. .
T^erum Deus ten ax vigor
Jmmotus inte permanens.
Et facit hoc ad praxedëntem intelledbum, de magna
virtute nominis Dei.
Sandbum eft nomen D e i, quiafandbficatum, id eft
conlecratum, 8c dedicatum eft in eledtis Dei ad ejus
gloriam, laudem , 8c obfequium. Sanäi eritis, HgS
ego Sanctus fu m , dicit Dominus. Levit. 11. 4p.
Sandbum eft nomen D e i, quia fimdbificatum Leg ibus
jcternis, quod nefas eft violari: Clamant Sem-
phin, SanElus, Sanctus, SanSius. Ad infinuationem T r initatis
perfonarum jungebant ad ter SanEtus, nomen
hoc , Dominus Deus Sabaoth, quia Trinitas eft in performs
, unitäs eft in eftèntia, cujus opera participant
tripliciter, imitatione interna; fandbitatis, 8c:eterna:.
Nomen Dei unicum eft, fibi foli cognitum j prop-
) tereä non potuit ab aliquo alio a fe imponi, vel effa-
ri plenè 8c propriè, quianaturam fuamcumfuispro-
prietatibus folus comprehendit dicitur hinc inhabi-
tarelucem inacceßibilem, 1 .Tim.vi. 1 <5.nec non inefiäbilis
8c innominabilis, efle laudatur. Nomen Dei datum eft
Chrifto, quod eß fuper omne nomen: Philip, u.p. fic ad
proprietatem reducendo , fadbum eft per Incarnatio-
nem, ut homo eilet Deus,-8cDcushomo percommu-
nicationem idibmatum, 8c nominum.
Nomen Dei fingulariter inter puras creaturas eminet
in Maria, qua? tlluminans, vel illuminata. per in-
terpretationem nominatur, 8c Domina.
* No-
Nomen Dei fumptum à cr.eaturis fic eftomnimo-
dum, quod ab .omni creatura ufque ad infimam poteft
lumi notitia quædam rei , 8c inde nomen quo
cognofeatur imponi, Scfornuri. R atio', quia quæ-
libet eft veftigium , vel imago trinitatis,, lecundiim
exemplaris tria appropriata, 8c lecundiim triplexge-
caufæ, efticientis , formalis , 8c finalis. Deus
T R A C T A T U S
S E X T U S
ficut poteft nominari lecundiim fuas creaturas , , fic
poteft ab homine (qui creatura antonomafticè mun-
di dicitur., participans cum omni creatura.) videri, 8c
intelligi, nunc perfpeculum, & in migmate, verba lunt. *
Apoftolh. I -Qr-xiii. 12 . Deus in fuis , 8c ex fuis crea-
turis poteft dici intuitive videri, fi vifio intuitiva lar-
gilfime liimatur j primo prout generaliter omnis per-
ceptio..Qbjedbifimplex, etiam immediata, dicitur intuitiva,
five objeebum fit realiter pra?fens in f e , five,
per fuam fpeciem, feu: fimilitudinem tantummodo.
Conftat enim, qubd omnis res, five extra animam,.
five intra gerit fimilitudinem Dei : poteft enim
homo intelligens, id eft intus legens, 8c credens, fer-
ri in notkiam objedbi cujus eft ha?c fimilitudo, veftigium
, fpecies,,vel imago. Secus.de brutis , &
hebetibus, qui Deum, 8c ejus figna, 8c verba, voces
, 8c fpecies , 8c fpecula non afiumunt, , nifi ut
funt res qua?dam ad aliud non revelatas. Deus experimentaliter
cognofci poteft, aut percipi a , creatura
mundi viatrice, etfi noninfe, tamenin fuaobjedba- . •
li ratione, vel imagine , feu fimilitudine, tam extra
quam intra.
D R A M A T I C U S
S U P E R H O C V E R S U .
Et mifericordia ejus a progenie in
progenies &c.
UBI DE LAMENTO MARINE,
‘Per Notulas centum.
f l
P R I M A N O T U L A .
T mifericordia ejus a prdgenie in progenies timentibus
eum. Luc. gj fo .
Difcipulus. Sentio qilemadmqdiim conlonat in
Cantico fuo Maria cum Patre fuo, cujus in uno David
pfalmo eft initium: eJMiifericordiam, & judicium cantabo
tibiDomine.P f c . i . Timor itaquevenit ex confideratio-
ne Judicii. Quid eft igitur in hoc cantico, jüngere
mifericordiam cum timore, nifi mifericordiam 8c Ju-
Sequitur ex prscedenti jundbocorollario uno, quo B dicium pariter cantare ? Quid pra?tereamifericordiam
difbum eft, omnem notkiam proprie intuitivam eile 8c timorem Deo pfillere,^niliexultarecumtremore*
experimentalem, See contra. Dedudbiopatebit infra
' Trattatu’.De mente cordis.Similiter definitio lapientize,
qiue fupremum locum tenet in nominibus Dei pro
liatu via? : quam ita delcripfit Dionyfius. Sapientia
eft divinijfima Dei cognilio, qua eft per ignorantiam cogni-
ta , fecundum unitionem fupereminentem, quando mens ab
altis recedens, poftea etiam fe ipfam dimittens , unita efi
fuperjplendentibus radiis, infer utab ili, & prof undo fapien-
tia lumine luminata. Deus fi negecur hic cognofci ex-
perimentaliter , vel intuitive, vel etiam quidditati-
v e , vel quia nefcimus h ic de D eo , quid eft, led quid
non eft quia cognofcitur per ignorantiam 9 ut dicit
definitio nunc indudba :oportet ad concordiam Dodbo-
rum fandborum noftris uti diftindbionibus, qua? ratio-
nabiliter ab utrilque poflunt admitti.
Una diftindbio jam pofita eft de notitia mediata,
8c immediata.
Sunt in hoc cantico tenor juftitia?, 8c mollis cantus mi-
fericordiæ. Sed quæftio eft : fi Maria junxerit can-
tads , 8c conferens in corde fuo, cum Ipiritus exuitatio-
nelamentum miferiæ, præfertim quia aidtum eft, qubd
in omnes affedbionum voces fe cantantis Mariæ varia-
bat affedbus. Sic enim levius induci potuerimus nos
peccatores, lemper cum lætis milcere triftia, defide-
rare ledbulum fponfi, fed timere fpeluncam inferni>
gyrare per Meridiem , fed fledbi ad Aquilonem -,
lperare de mifericordia , led timere Judicium -, feire
tempus ridendi, 8c tempus flendi. Si lpes elevat ad
prælumptionem, déprimât timor, led non ad delpera*
tionem. Refiliat timor ab horrore feveritatis ad pla-
corem benignitatis. Dicat omnis Chriftianus. Impul-
fus everfus fum, ut caderem, propter miferiam iniqui-
tîLtummezmm,&DominusfufcepitmCiPCcxvii. 13. lecundiim
multitudinem miferationum luarum.
A Itéra fimiliterindudba elide notitia.intuitiva, quæ C tJHagißer. Lamentata eft abfque dubitatione
rationabiliter apparebit, fi confideremus confequen-
tias iftas ', 8c fimiles non valere. Ha?c res eft in-
telledba 5 ergo hcec res eft. Ha?c res eft imaginata 3
ergo eft. Ha:c res eftintuitivè vifa per fuam fpeciem
ergo eft. Sicut nec ifta. Ha?c eft res cognita ä Deo
intuitive.per luam eflentiamj ergo ifta res eft; de-
monftrata re qua? eft folum polfibilis, nec fuit, nec erit.
Tertia diftindbio eft de quidditativa cognitione rei.
Cognolcitur itaque res uno modo lècundum quid nominis
, ficut chimera cognofcitur, quia feimus quid
hoc nomen fignificat fciiicet, chimera.
Secundo dicitur res cognofci quidditativè quando
feitur quia talis res eft adbu , aut fub quadam gene-
ralitate cognofcuntur aliqua? fua? proprietates , 8c
caufa?. Si non admittitur hoc membrum diftindbio-
vix relinquetur aUqua cognitio quidditativa de
cum multis tunc apud Dei aurcs mentis fua? plo-
ratibus Virgo Beata. A b f it , ut imitaretur iner-
tiam Juda?orum, quam, fub indudba parabola pue-
rorum in foro ludentium, damnavit Chriftus ; Ceci-
nimus vobis, necftltaflis, lamentavimus, necplorafiis. Luc.
vii.32.Jud£ei fi quidem ( fi per allegoriam loquimur)
neque Chriftum manducantem cum eis, nec Joan-
nem abftinentem in eremo fufeeperunt, fed utique
detraxerunt. Sic mente corrupti homines omnia ad
fuum trahurit interitum, quemadmodum a?gris auri* .
bus nec carmen placet, nec lamentum; ut in cor-
poralibus non minus fpiritualibus cantibus , 8c auri-
bus.
Difcipulus. Offert ergo quxftio , diim lederimus
fuper flumina Babylonis hujus exilii, quid eligibilius
f it , vel cantare, 8c faltare; vel lamentari, 8c plorare.
rebus etiam creatis, 8c viîibilibus. Tertio modo pro-D Aiagijler. Nonne folutionem aperit nobis, qui de
priilfime quid eft de re feitur, dum ipfa cognofcitur per
fuam caulam proximam, 8c totalem. Sic enim intelligi-
tur illud Philofophi: Scire, efi rem percaufam cognofcere,
quoniam illius efi caufa &c.
Cognofcimus hic quid eft Deus duobus primismo-
dis. TertiusveleftpropriusDeo foli, vel communica-
tus beatifica? vifioni, ubi facie ad faciem videbitur
fandbum nomen ejus, cantabitur inidipfum: Magni-
ficatantmameacDominum. Luc. 1. 46.
T m i I V Pars I.
ledentibus fuper flumina Babylonis, 8c flentibus, fub-
jungit: In falicibus , in medio ejus, fufpendimus organa
noßra. Pf. cxxxvi. 2. Deinde: Quomodo cantabimus
canticum Domini in terra alienafß.^. Legimus,Chriftum
crebrö plorafle, 8c doluifle; exultafie fpiritu femel.
Maria ferne] exultavit in Cantico. Joannes , cujus
hodiè (dumha?c Icribimus) Decollationis Dies agitur,
exultavit femel in utero. O quotiens Maria? animam
doloris gladius pertranfiit. " Joannes exemplar , 8c
V 2 pr«-