22i foannis Gerfonii 33z
inicipue fi conditio primi cenaculi , quo roens veil- *B l Sed & Autor Libri D'fpirit* & W M , qui
Se?vel“ unau rco Salomonis reclinatorio, fuerirple- '(fe judicejfmt tancummodocompilatorexalns,multa
aec veiut m 0« „ ................ „ r , r j :_: . notavit digna. Omnes poftremo, qui de amma rationali,
6c viribus ejus Philofophice aut Theologi-
ce tra&averunt , illuftrant triclinii noftri notitiam ,
ita tarnen quod Theologica traditio prasferatur. Di-
citur hoc propter Avicennam, 6c Averroem, 6c Plal
nota. Caveatque fibi maledi&um illud fibi d id :
Differ fit fuperbos mente cordis fu i. Luc. I. f I. Quibus
ita pra:ordinatis, fubjungamus triclinium cordis. Ar-
chitriclinus dicitur corculus, id eft , cordis cultor, 8c
cordatus dici potcft {piritus , fcilicet rationalis, quamdinium
fuk Maria, quam Ecdefia fic falutat: Pontes in mult* a Fide! pietate- ScrutetUr illuc
cimiuiii i , i poftoli : Omnia tentate quod bonum eft tenete. 1 T. Salve JfyCater pieu
E t totius Trinitatis
;TSfobile triclinium,
Verbi tarnen incarnats
Speciale majeftati,
Préparas hojpitium.
Primum fpe&at ad mentem, alterum ad carnem,ex qua
Verbum caro fa It um <?/?, Joan.i. I 4. triplex in natui a,urius
in perfona. Triclinium triplicatum reperitur in cce-
lefti Hierarchia. Triplex infiiper adus hierarchicus,
Purçare, Illuminare & Perficere. Materiam hanc fuppo-
nimus latiflïmè per Doótores profecutam. Hoc pri-
miim notetur, quod in omni creatura rationali, 6c
jufta, præfertim in homine, triplex hæctriplicata Hierarch
ia reperitur, fecundum triplicem vim , memora-
tivam fcilicet 6c perceptivam, 6c affedhvam ; primo
in mente, fecund0 in ratione, tertio in anima, tri-
pliciter in qualibet figiliatim. Hæc eft amplilfima fpe-
culatio ex hierarchico Dionyfii T radtatu Decimo Capite.
Triclinium multipliciter triplex conformiter ad ccele-
ftem reperitur in Ecclefiaftica Hierarchia ; fic fimiliter
6c in fingulari juxtà triplicem in quolibet ftatu coor-
dinationem confideret (peculator. Triclinium habet
magnus.mundus fub Deo > quia quædam funt entia pure
fpiritualia, quædam pure corporalia, quædam ex corpore
6c fpiritu condita. Declaratio fupponitur.
Triclinium habet minor mundus in habitaculo cordis,
fcilicetproutfuperiùsfiguratur. Hæc pars magis pro-
pofito congruit j ad cujus elucidationem, 6c dilatatio-
nem , non eft necefle fimplices inducere fubtiliter 5 fuf-
ficiat eis pro devotione capefcenda, quoniam fiant crea-
turæ rationales ad beatitudinis impaflibilitatem ordi-
natæ, quas necefle eft intendere. quandoque regimi-
ni corporis morali, quandoque erudiendæ rationi, iæcitur
propter./ .
tonicos, 6c alios, quorum recitator fuit Albertus in
■ difcrelliid
Apoftoli
eft- 1 T h e ff
v. 1 1 . Triclinium cordis convenienter aflignatum eft
fecundum triplex habitaculum, feu cenaculum , fub
appropriatione nominum iftorum, Mens, %atio, Anima
, quibus præponitur velut Architriclinus ipfe fpi-
ritus rationalis. Sponfus autem poteft nominari A n imus.
Uxor vero dicetur Ajfeftus vel Affettio , 6c
hæc multiplex, fignanter triplex. Unde nominari
poteft nofter animus nunc animalis, fi ex utero ani-
malis affe£tus gignit prolem 5 nunc rationalis, fi ex
utero rationalis atte&ionis gignit foboleny nunc fpiri-
tualis, fi foetus ex multis afteèfcionibus procedat, Spi-
ritufan&o fnperveniente , atque fiai roris intima
afperfione mentem fecundante. Triclinium cordis
quandoque reducitur ad binarium , 6c fenarium ;
quandoque ad feptenarium protenditur. Famolà Apof-
ß to li diftindtio de homine veteri, 6c novo, interiori fcilicet
6c exteriori : dat interiori quicquid fpeétat ad di-
vinaj dat exteriori quicquid ad vitia, 6c ad brutales
fpeârat affebtus. Primum vocat fpiritualem hominem,.
alterum animalem : ubi nominibus aliter utitur quàm
habeat diftinbtfö noftri triclinii, fed fententia faciliter
conlbnat; ficut ifta quæ feptenario dilatatur.Tridinium
cordis habuit Deus, 6c proximus nofter Jefus Chri-
ftus , fecundum humanitatem, quod fuit in eo mens
beata, ratio prompta, anima moefta cum carne infirma.
Significavit hoc triclinium Hugo fub meta-
phora triplicis oculi fcilicet carnis, rationis, 6c mentis
, feu contemplationis. Significavit hoc ipfum
Richard us fub typo triplicis conjugii ipfius Jacob.
Unum cum ancillis. fuit Bala , 6c Zelpha , alterum
cum liberis Ra che l, 6c Lia. Tertium (quod-
fatis dat intelligi) cum divina fapientia, de qua Salomon
cecinit : Mulierem fortem quis inveniet,? Prov.
xxxi. 10. Hæc utique eft fapientia pè 6c primo divinæ dile&ioni pro impletione fuorum . M j . Mr a,t evr .p ulchraI di-
Præceptorum. Intentio prima concernit naturam, fe- C W U B k Hæc n0n CX Vmh kmme L k d my ftlco
cunda induftriam, tertia puram gratiam. Triclinium ramme V îrgo concipit 6c parit Dei b ilium, quoniam
.minoris mundi perfefta diltinclione cognofcere, fpec-
tat ad Philofophiæ, 6c Theologize Profeflores, fi vo-
luennt naturam, proprietatemque contemplationis ag-
nofcere, 6c illud implere Græcuni oraculum : Tvwôi
xse avTos), id eft. No fee te ipfum. Si prætereà voluerit
fapiente-r difeernere, quemadmodùm Theologia arriva
fpeàat ad infimum, fpeculativa ad medium, myfti-
caad fupremum cordis noftri. Ininfimo funt adolef-
centulæ,in medio concubinæ,8c Reginæ, in tertio uni-
- ca eft perfebta cum diledo. Triclinium cordis includi-
tur in Præcepto*dile£fcionis. Deut.vi .DiligesDominum
Deum tuum; ex tota mente tua^ccce fupremum. toto intellecbu,
ut ponitur in Luca c.x.2.7,6c hæc eft ratiojecce
fecundum. E x tota anima tua \ ecce tertium. E x toto
corde , ecce fimul totum. Hîc tamen attende, quod
omnia vocabula rationali creaturæ, ut, rationalis eft,
fpiritus rationalis per Jacob figuratus, non fufficit ad
hune partum in utero mentis, ficut nec Maria Virgo
fecundabatur à Jofeph fporrfofuo, qui non domi-
natur, fed obfequi debet Dominæ fponfæ fuæ, quàm
fecundat Spiritus Jèfu Ch r ifti, qui Dominus fimul,
6c Pater eft, 6c fponfus, 6c filius, in hoc partu.
Porro de mente, quæ fùperiora cordis tenet, prin-
cipaliter eft propter verba literæ, fimul cum myfterio,
pertra&andum. Hæc eft velut in arce, ad quam invitât
apud SalomonëmSapientia6capud Boëtium Philofo-
phia, quibus obedientes fan& i, 6c elevati viri, con-
feendebant in excelfa. Elias, Elifæus, Daniel, Petrus,
Sara, Judith : Efther quoque rogatura Afluerum, venit
per ordinem ad tertium oftium. Chriftus demùmin
monte tranffiguratus eft. Jefiis in cenaculo grandi ftra-
to montisSion cibavit Apoftolos corpore fuo, quibus
atrributa, fæpè permixtim accipiuntur ünum pro al- D 6c præbuit fevidendum poft Refurre£îionem, 6c Spiri-
tero, 6c fingulum ipforum pro fingulis: quæ multi- fns fljn/à-rrpltriismifli virtuteroboravit.dr»rmr.<Vrn^.
plicitas utendi caufat frequenter confufionem in do-
drinali difeiplina, vel in ftudiofa meditatione , nifî
proprietas nominum (quo fumitur apud Do&ores)
annotetur. . Triclinium eleganter expofuit, 6c dif-
tinxit, venerabilis Richardus, 6c antè eum Hugo,
fundantes fe in Auguftino piæcipuê. Boëtius quoque
in fuo? Libro De confolatione : quarto & quinto. Et poft
iftos Dominus Bonaventura, tam in Leëtura Secun-
di Sententiarum, quàm in fuo Breviloquio fub com-
pendio. Dcnique mirabilius in fuo Itintrario mentis
tus fan&i coelitus mifli virtute roboravit,docuit, 6c fuc-
cendit, colligenS illic, 6c uniens humiles mente cordis fui.
S E Q^U U N T U R
D E M E N T E ,
P'eritaUs Duodecim.
CO n t i n u e t u r ergo dementeexpofitioniscol-
lebbio, repetendo primitus, quod mens ab eminen-
tia nbminatur , 6c in fupremo cordis triclinio colloca
222 Traâatus feptïmus fiuper Magnificat.
locatur, qu’a proprium habet officium fpiritualibus Dhica» vel MetaDhvlicale?. nee IV
imendere, non qualibufeunque, quia ratio commu-
niter circà fui cognitionem, & fpiritualium occupaturs
fed mens vacat fob Deo. Hoc jam præmifimus ; in
hoc quid npminis convenimus , adeo quod, fi va-
cet mens f ib i, jam non fovtitur nomen mentis, pro
quanto vacat.alteri, quàm Deo;
Iplàm verb confiât non eeflfleè DDeum. Conveniflènt in
- , - 3 3 4 phicæ vel Metaphyficales , nec Mathematics:, fed
fufficit gratia cum Spe, 6c Fide, per dileblronem opérante.
Quemadmodùm fub compendio divinusAu-
guftinus , quod Fide, Spe, & Charitate, colitur Deus.
Unde deduxit contra Platonicos.Plotinum, Porphy-
rium,. Hermetem, Apuleium, 6cfimiles, longopro-
ceflu , in fuo De Civ. Dei : & in De vera Religione:
Quod folus Chriftus dederat modum generalem rehoc
quid nominis etiamPhilofophi fummi, licèt à m o -* deundi mentes in Deum, purgando, illuminando , 6c
do ponendidiferepaflent. Mens ficut à folo Deo créa- ^ oerficiendo neaue theon?ias
tur in natura, 6cmeflentia} fiç à folo Deo forhiatur,
6c illuminatur, tanquàm imago, 6c fimilitudo fua.
Hæc jam çonfideratio difcrepata traditiönibus Philo^
fophorum, qui pofuerunt animam rationalem fecundum
mentem proximo for mari ab intelligentia ultim
a , cum ceteris erroribus notatis in tenore Ar-
ticulorum Parifiis damnatorum , de quibus non eft
hîc infiftendum per fingu.la. Sufficiat interim, po-,
fitiones Fidei fimpliciter fupponere, non probare.
Mens com para tur ad Deum fub triplici habitydine,
Primo, ficut ad principium produiftivum. Secundo,
ficut ad objeétum. motivum. T er tio , ficut ad donum
fmdificativum. Primum habet commune cum quolibet
ente: Undè reperitur in mente modus, fpecie,s,
6c ordo j rursùs, unitas, veritas , bonitas 5 denique
menfura, numerus, pondus. Etenim confiftit iij re quaperficiendo
, neque oportebat theletas aut theorgias
magicorum , vel idolatrarum induci, led relpui.
Sumciebat denique illud impleri , quod hortabatur
Ecclefia: Sursum corda.
Mens parvulorum baptizatorum , 6c generaliter
omnium Chriftianorum quantiimeunque fimplicium,
fi fint in gratia, cenfenda eft foil Deo tanquam fpon-
fo vero , 6c foli fuaviter inhsrere; per infiuxum for-
malem gratise gratum facientis. R a tio, quia accepta-
tur, quamvis non femper exeat gratia in a£tum, fecundum
exemplum in qualitatibus materialibus, albe-.
dine, nigredine, 6ccalore, quia forma communicat
a£bum fuum primum , quamdiy manet in fubje6to.
Sic enim homo dicitur rationalis, 6c vivens, a mente
fua, etiamdumhomodormit, duma£tu nihil intelli-
git. Sunt autem influxus formales ipfius gratis tres
principaliter , quos appellat hierarchicos Dionyfius,
libet, quantiimeunque modicum habeat entitatis, 6c in ß purgare , illuminare , perficere , appropriate ad vigo^
accidentibus,&in materia prima veftigium Trinitatis, ----------
Mens cum comparator ad Deum fient ad objeótum
motivum , fortitur imaginem Trinitatis in natura
fua , ubicunqye, 6c qualitgrpunque fuerit collocata.
Ratio , quia capax Dei eft , nt eum recplap, intel-
ligat, 6c dirigat. N ec poteft aboleri triplex hæc po-
tentia, mente ipfa ftante. Unde ne.c in d.æmonibus
lux harum potentiarunî , (eu viripm., feu aptit.udQ
naturalinm extinguitur, quin in fe lux exiftat, pro-
ut eflet fol in luce fua , etiamfi nihil extra fe adualiter
illuftraret.
Mens comparata ad Deum ficut ad obj.eëtum motivum,
eftnobilior, 6c expreflior fimilitudo Dei na-
turalis , quàm.fieonûderetur primo modo tanquam
veftigium. R a t io , quia imago propter majorem ex-
preflionem eft nedum medium deducens à pofteriori
tanquàm à figno caufato ad caufæ fuæ notitiam > (ed
habet in fe formaliter, faltem in a^tu primo, cognitionem
6c dile&ionem fu¥ caufæ primæ. R e d e
rem virtutis in mente, ad fulgorem veritatis,6c ad ar-
dorem, vel amorem, charitatis 5 quos omnes influxus
ipfâ compleétitur quietudo fruitionis , quæ eft Tax
exuperans omnem fenfum, Philip.iv. 7. 6c in qua effeélus
principalis ftatTheologiæ myfticæ , qui ideô dicitur
amens, id eft, fine mente j 6c irrationalis, id eft, fine
rationej 6c ftulta, id eft fine confueto ordine cognoîcen^
di, prout jnfrà notabitur.
Mens parvulorum baptizatorum (de quibus minus
yidetur , quia nondùm habent ufum liberi arbitrii )
çenfenda eft naturaliter , 6c fupernaturaliter , libéré
Deo frui, quamvis non libertate, ut eft arbitrans, five
deliberans -, proptereà nondum dicuntur acfcu me:
reri, vel agere virtuosè j fed complacenter, 6c pul-
chrè I cùm , decorç virtutum, copulantur ipfi Dep
fponfo fuo. Ratio eft, quia imago luæ mentis ad fui
reformata eft honorem principii , fecundum memor
riam intelligentiam, 6c voluntatem.
Mens omnibus hominibus eft æqualis libertatis quoeodem
modo quo difcipulus cognofcit artem magiftri ^ ad eifentiam , 6c aftum primum i fed non quoad
©bje&ivè in aliis> fed fonmafiterearn, aytfakçmvjrr d m .
tualitei*,in fecapit v 6c hæc eft propria diftmÆbo ima-
ginis à veftigio.
Mens comparata ad Deum ficut ad donum faniftifi-
cativum, fortitur nomen fimilitudinis Dei j quia per
hune modum particepsejus efle poteft, 6c hoc plus,, aut
minus, fecundùm exuberantiam gratiæ gratum fecienr
tis, cum tribus Tjheo.logicis virtutibus in via , aut tribus
dotibus,. aut aâibus ingloria. Ratio, quia gratia
gratum faciens una eftinradice 6ceflêntia , 6c trjplex
in habitibus fundatis ôc formatis in ea, 6c ab ea, quorum
ipfa eft radix, 6c forma, 6c finis, proportionablliter
ad eflentiam.divinam, unam in trinitate, 6c trinam in
unitate.
Utrüm verb gratia fit priùs fubjeëtiye in eflentia
animæ, quàm inpotentiis ? Videturquod jn efientia,
ficut eflentia æft prior 1 & potentior quam poten-
tiæ , quia radicantur , .6c fluynt ab ea. Sed neque
gratia immediate elicit a.&us po.tentiarum, fed âmpe-
rat illos, 6c virtutes eliciunt., feiUc.et ,:Fid,es,.Sp„es, 6c D
Chafitasj aut potentiæ, mediantibyshis habitibus, qui
4'unt Fides in rationali, Spes in irafeibili. Charity in
concypifcibili.
Mens in parvulis baptizatis çenfenda eft vera imago
6c fimilitudo Trinitatis. Éççe nync inçipimus in-
veftigationem theoricæ ChrilUanorum, quam nullus
fapientium , 6c prüdentium.muhdi cepit. Ad cujus
fiognitionem non fiant ne.ceflàriæ inquifitiones Plylofaa£
tum fecyndum , propter impedimenta , yel adju-
toria, modoiftis, modb illis adyenientia. Caderep
hie fermo de triplici libertate , fcilicet, a coa£tione,
a peccato, 6c ä feryitute. Unde eft pneperea quod li-
bertas arbitrii non poteft .cogi, nec ab hominibus, nec
a D eo , nec a corpore proprio, cum experiamur ipfam
Jibertatem totaliter fi-equentius impediri quoad actum
fuum. Sed aliud eft cogi, aliud impedfiri, vel deturbari,
prout San£ti docent.
Mens primo modo prius deferipta nedum eminet in
:cordis triclinio (upra rationem (uperjbrem , fed lo-
canda vid.eturi fuprä fynderefim, 6c confcientiam. Ratio
, quia portio., five ratio fuperjor, ut talis eft, in?-
tendere poteft aliis fub Deo , qyae funt fpiritualia,
6c intelligibilia , ut funt Angeli 6c San£ti. Porrp
(ynderefis eft naturale judicatorium 5 V?1 inclinatio,
ficut alii loquyntur. Sed hoc judicatorium generali-
-ter attenditur ad yerum in uniyerfali, 6c inclinatip
ad bonum fimiliter in univerfali.
Mens autem iblum refpicit Deum, 5c inclinatur ad
ipfum unum , verum , bonum , sternum, (blum
6c fummum. Habet igitur obje6tum prius , 6c
principalius ipfa mens, quam ratio fuperior , aut
fynderefis. Perpendit hoc düm procedit ad a6tum
^fecundum , tarn fecundum potentias (uas , 6c vir
e s , quam fecundum habitus , quibus ipfa forma*
tur , 6c decoratur. Mens non habet intelle&um
.agentem , vel potentialem quafi potentias di-
ftinótas