Maf ijler. Cortcefnit hæc rerponfio tua prolonga- Magifier. PandaiH; tu nihil hïc calumniabile, vel
tionem hujüs miferiæ in ifta amorofiffima perAnnos adverlüm reperies, fi modos loquenditypicos,feufigini
caulam lupetilitis vitte hue , ut ceteios ex Ie ,
Sc propter 'fe, Sc in Te contortarct. Oui etiarn bea-
ta Virgo refcripfit, ut exultaret in Deofalutari.
Porro quis te docuit, ô Luca Medice chariffime.
meliores fint vino fragantes unguentis optimis. Video
illico, quod non furrexit incongruitas fi iponfo den-
tur ubera, quæ cor habent completum , Öc æ du ans
amoribus. Sive dicatur ergo : meliora funt ubera ma,
ias Evangelii tui partes, nifi folùm talium conf- A five meliores fuut am or es. Anagogia pr....... ..........p.... probat utrumque
cia Virgo prudentiffima, cui te familiarem concilia-
rat caftitas, quia nec uxorem , nec prolem habuifie
narraris. P e r te Præcurforis annunciatio, conceptio,
exultatio, nativitas,circumcifio cum nominis impo-
fitione nobis patent. Per te Canticum Zachariæ.
Per te totius Incarnationis Chrifti myfteria nobis tra-
dita funt. Per te Cantica Canticorum Mariæ, 6c il-
lud Simeonis, pueri Jefufelix mventio deferibuntur,
& quo alio, nifi Maria revelante.
Difcipulus. Ardet animus milita quærere fuper enume-
ratis Evangelii materiis, quas omnes confervabat Maria
conferens in cordefuo,Luc.11.19. proindè magnificans
Dominum, 6c exultans in Deo falutari fuo. Sedcce-
pto curramus itinere poft odorem unguentorum tuo-
r.um , quern fpirant amoris cantica, de quibus poft
ofculum fubditur. Quid meliora funtmbera tua vino,
verum, feiensquod amor divinus nefeit iexum, apud
quern non eft mafculus, neque femina, quamvis dicatur
fponfus, 6c fponfa.
Difcipulus. Hoc obfervandum arbitror pro devotis,
ne fe carnalibus involvant fimulachris. Video proin- .
dè, quod nec lac uberum, nec vinum, nec unguen-
tum fit aliquod corporale. Nihilominus caufam tran-
fumptionis , 6c comparationis licet inquirere, cur
ubera vino fint meliora,ciim fponfusduxeritfponlam
in cellam vinariam ?
Cur rursus invitans clamaverit, .poftquam dixifiet:
Bib's vinum meum cum latte meo 3 Come dite, amies f t
inebriamini, charijfimi. Cant. V. 1.
Magifter. Bibit itaque vinum fponfi , fponfa via-
trix ; led per ubera fponfi transfufum, & lac fabhim;
________ alioquin debile nunc cerebrum Iponfæ vini puri virfragrantia
unguentis optimis. Cant. 1.2. Die quid fpon-B tute turbaretur. Exemplum dant nobis nutrices quæ
fa fingularis fibi volebat, tanquam ofeuli caufam fub-
dens, quia meliora funt ubera fponfi fuper vinum. Qua;
funt litec ubeFa ?
Magifter. Si dixero, quod ubera funt amor vel amores\
nihil erravero 3 quoniam omnia fortitur amor vocabula
inftar D e i, quia Deus charitas eft Joan. iv. 16. amor eft,
os, ofculum, ipie ubera, ipfe unguentumfragrans, ipfe oleum
cjfufum, ipfe nardus, ipfe fafciculus myrrh a , iplë equita-
t is Dei, ipfe botrus cypri, ipfe leüulus , ipfëflos campi, &
lilium convallium. Cant, pluribus in locis. Quid
moror per fingula. Ipfe per denominationem par-
ticipatam, unus, omnia in omnibus , cujus natura fi
peilëbtè cognofceretur , cellaret linguarum neceffi-
tas. Ipfe fibi totus , 6c unus fufficiens lingua eflet,
fufficiens oculus, fufficiens auris, & naris, Scguftus,
& taftus 3 immo verb nullum eftet per elfentialem
proprietatem,fed peiveminentiam fin'gularem.
Difcipulus. Cur ifta prasmittis.
parvulis infantibus , fi fagaces fun t, vini puritatem
non miniftrant, fed quod in fuumlac converfum eft.
Sunt enim hac ratione nutricis ubera meliora vino; non
feciis in uberibus fponfi, qui propter fponfam in In-
carnatione labtens rabtus eft. Conati funt Philofophi
fugere vinum lapientias de uberibus prima; caufie, düm
inviftbilia Dei, per ea qua fib i afunt cognoveruht, fempi-
ternam quoque virtutem ejus, 6c divinitatem. rfom.
i.z o . Convaluerunt, 6c teftuaverunt, 6c inflati Hint
vino multo de calice aureo Babylonis , 6c inebria-
ti 3 dati funt in reprobum fen fum, f t obfeuratum eft m-
ftpiens cor eorum. Rationem dicit Apoftolus Rom. 1.
21. quia cum cognov/jfent Deum, non ficut Deum glori-
ficaverunt, neque gralias egerunt. Habes vinum line
labte, quo plane lac melius eft, pndertim conditura
ex vino, vel fabtum, cujus potus inebriat, fed fo-
brie fine luxuria. Accipe lignum' ebrictatis n o xix,
fimul 6c caufam in Philofophis , qui veritatis ftudio
Magifter. Plane ne præftoleris amoris cantica e x -C tarn vehementer intenti, nihil deamandoDeum toto
ponendo polfe finiri, qui certè infinitus eft , cujus corde, tota anima, 6c tota mente, 6c fortitudine ferutari
quantitatem, nonmolis, fedperfebtionis, accipienti- ^ .... .............— n . •
bus femper eft aliquid ultra recipere. Nonexpebta-
veris ergo, totam Salomonis Canticorum, 6c Mariæ
feriem polfe nos decurrere , qui nec duos verficulos
utriufque Cantici, immo nec primum verfum fatis
attingere penetrareque valemus.
Difcipulus. Etfi de Deo nil perfebtum polfumus e-
loqui j conemur tamen more puerorum nos balbu-
tiendo folari. Hie aliquid ideireb de uberibus fponfi, 6c
fponfæ,de quibus additur tertium ofculum, quia meliora
funt ubera tua vino ,fragrantia unguentis optimis. Et quià
Vivus eft fermo Dei, Hebr. iv. 12.1êcundùm Apoftolum,
poteft tamen cum quolibet ad quemlibet loqui. Pro-
ptereà fi reliquas Canticorum parti culas quandoque
commifeueris ,*non erit ingratum prolixioris T rabtatus
tollens faftidium.
funt.Quid mirandum,fi defecerunt ferutantes fcrutinia.
fi per erroris prseeipitia cefpitantes impegerunt, po-
tati vino mixto veneno omnium vitiorum, nec qua-
licumque fed nefandorum,»qualia notavit Apoftolus,
quamvis non omnia 3 Qua; in occulto fiunt ab eis, in-
quit Ephef. v. 12. turpe eft dicere. Et cum qua fiunt
nifi cum ilia meretrice , quae apud Salomonem alli-
c i t , dicens: Veni inebnemur uleribus. Prov.vn. 18.
Difcipulus. Fugiamus ociiis hos verborum Icetores,
qui de uberibus, 6c amoribus loquimur fragranti-
bus optimis odoribus.
Magifler. Audiamus potius aure pietatis, 8c Fidei,
Matrem Virginem, 6c Filiam, magnificantem Dominum,
6c exultantem in Deo falutari fuo. Cujus
nomen eft oleum ejfufum , Cant. I. 21. quodlanatin-
cipientes , pafeit proficientes, delectat proximantes.
Magsfter. Dicit hoc loco Magifter Nicolaus deLy- j ) Difcipulus. Verùm etfi properat intentioquærer
ra Poftiiiator ad litteram, quæ fundamentum eft Al- j - ^ 1:~ —- 1V/Ilegoriæ,
Tropologiæ, nec non Anagogiæ. Dicit,
inquam, pro nomine ifto ubera , Judaeos habere <
m,ob ssquivocationem nominis Haebraei ad amor es, 6c
ubera. Hieronymus ubera fecutus eft, Hebraeus amores.
Difcipulus. Tranli fchifma. Invenies tale politum
mille locis in Biblia: pro quo fedando feripfit olim
volumen egregium Praeceptor nofter P. Cardirialis
Cameracenlis, cujus fententiam alio loco , düm in-
quiram, pandes fpero.
de tertio verficulo3 cur Maria oleum fuae magnifi-
cationis, 6c exultationis protinus intulerit. Quia
refpexit ( inqu.it) humilitatem ancilla fua. Luc. 1 .48 .
Nihilominüs exponi priüs opto dobtrinaliter quid pro-
prie fit magnificare Deum , 6c quot modis fieri re-
peritur.
-Magifter. Pertinens eft inquifitio talis. Igitur accipe,
quod magnificare Dominum nihil aliud eft quam
magnum fignificare: non enim fäcimus Deum a liter
magnum. Sunt autem modi fignificandi magnituditur,
ad fignificanuuiîi cord e, voce, corpore , 6c
opere,
Difcipulus. Die quid eft adorare Dominum, vel colore
ctiltu latria.
Magifter. Hoc fignificarefupremam in omnibus fuam
dominationem, at que majeftatem, & hoc modis variss in-
terius in anima, vel extenus in corpore , aut alsjs rebus
exhibitis.
Difcipulus. Quid eft jubilare Deo ?
z 5 7 , r
nem Dei fine numero. In geilere duo Unus interior
in animo cognolcénte., 6c diligente Deum 3
■ etenim Fide, Spe, 6c Charitate magnificatur in anima
Deus , quoniam magnus ab ea , 6c in ea figni-
ficatur. Modus alter eft exterior , tarn multiplex,
quam varia funt figna qua; reprasfentare pofiunt ab
extra magnitudinem Dei. ,
Quid eft enim fignificare , nifi aliquid intellebbui
reprafentare: fit hoc per voces 3 fit per colores, vel
Ipecies colorum3 fit per objebla quorumkbet fcnfiium ; ^ Magifter. Hoc eft fignificare magnitudinem ejus in bo.
fit per. ænigmat-a figurarum in Scripturis Sanbtis 3 fit nit ate^ & benedittiombus, modogaudiicujufdam ineffaper
revelationes myfteriorum. Goncludit idcireb Canticum
fuum Virgo Beata fub atteftatione divinarum
locutionum, quas fecit Dominus adDatresnoftros, A-
braham, & femini ejus in fiecula. Luc. 1.y y . Confervabat
omnia verba hac conferens in corde fuo j Luc. 11.19. nunc
Ifaise prophetiam de Virgine paritura 3 Ifaiav 11. 14.
nunc Jeremia; vaticinium , quod mulier circundabit
virum: Jerem.xxxi.22. nunc hebdomadas Danielis :
Dan. ix. nunc portam claulam Ezechielis cum Tem-
plo toto. Ezech.xLvi.
Difcipulus. Defcripfifti, quid eft magnificare Dominum
, quoniam e ft , ßgnificare Dominum efte magnum,
univerfaliter perfebtum. Scio, quoniamfignificare iecun-
diim Grammatieos, eft aliquid intellcbtui repnefentare,
qui trabtant de modis fignificandi, fuper quibus Cenbijis,
ut aliquando plaufu manuum 3 aliqu.ando vul-
tus alacritate3 aliquando cordis dilatatione quee di-
citur Utitia quaft latitia 3 aliquando Voluptate quie
dicitur a volubilitate circa rem di lebt am : nonnunquam
ä delebtatione , qua; dicitur quaft■ labtatio : quandoque
ä jocunditate, qua; dicitur a joco : fepiusabala-
critate qua; dicitur , dum habet liberum & expeditum
ufum corporis, vel membrorum vel fenfuum, & maxime
corpus, ad fignificandum Utitiam.
Difcipulus. Quid eft Deum laudare in Sanbtis fuisl
Magifter. Hoc eft, fignificare, ipfum ejfe caufam fuo,
fanblitatis. Sicut Deum laudare in creaturis fuis eft fignificare
quod ipfe eas gubernat, fecit, & regit easpure
gratis, & magnificis modis.
Difcipulus. Quid eft alloqui creaturas , quod beneditilogium
compofuifti. Sunt infuper varii modi ( fi- cant Deum, quod collaudent, quodadorent, quodpradi-
cut notas) magnificandi Dominum, fcilicet benedi- ^cent , quod Utentur in eo cum fimilibus acclamaiationicere,
fanbtificare, glorificare, pnedicare, exultare,
confiteri Domino, laudare-, 6c ita de fimilibus, quorum
Cantica memorantur. Inquiramus* igitur de fin-
gulis. Die quid eft.. Dominum benedteere ?
Magifler. Hoc e ft, fignificare Dominum efte bonorum
datorem ; fablorem, vel donatorem j quia fuum dicere 3
facere eft 3 dixit, eft facta Pf.cxLvm.y. Ita fuum
benedicere eft fuum bene agere. Domino autem benedicere
fignificat verbum benediblionis illi fieri , vel dirigi , ut
ibi: P f cxliv . 10. Sanbti tui benedi cant te.
Difcipulus. Die quid fit fanblifi care nomen Domini.
Magifter. Hoc eft, fignificare Dominum in fanbtitate
& munditia perfebtum. Quid autem fitfanblitas Domini,
f t notitia, f t munditia, habes alibi,
Difcipulus. Die quid eft exultare in Deo falutari no-
ftro. Magifti
Magifter. Totum eft hoc fignificare complacentiam
quam habemus in benefieijs omnibus qua creaturis colla-
taifunt, f t hoc varijs modii fignificandi pro varietate al-
loquendi , ficut folemus exhortari per Pfalmos dicentes:
Laudatc Dominum in tympano, f t choro, laudateeum in
chordis f t organ0, P f c l . 4. cum alijs talibus inftrumentis
omnibus 3 hoc autem eft, fignificare complacent iam,-ft exul-
tationem, atque Utitiam quam habemus in recognitione be-
neficiorum Dei talibus modis reprafentandi. Quemadmo-
dum dare gloriam Deo, honorem , f t virtutem , f t fimi-
ha omnia perfebtionem importantia, non eft aliud quam
fignificare talia fupereminenter eße in Deo , vel a Deo
procedere. Et hoc tot modis fignificandi , quot modifu
prafentandi corde, voce , corpore, f t opere.
Dtfcipulus. Die differentiam inter magnificationem
Hoc eft , fignificare Deum efte falvatorem q Dei quam faciunt irrationales creaturæ 6c magnifica-
...... .. ^ tionem rationalis animæ, de qua dicitur in hoc canticot
tftbCagnificat anima me a Dominum. Luc. 1. 46'.
tJMagifter. Magnificatio creaturarum menfuratur,
6c accipitur à partiçipatione divinæ magnitudinis-
cujus omnes finit participes fuo modo; bed irràtio-
iialis datura tantummodo fepræfentat artem Creatö-
ris 3 6c idco dicitur trànftumptivèfapientia, velars
ejus. Rationalis vero creatura non folùm objebtive
Vel ut veftigium 5 fed etiam lubjeblive , 6c formaliter
perceptive fignificat Domini magnitudinem
intelligit , 6c prædicat. Affumit inluper creaturas
alias, immo 6c feipfam, quafi materiam fignificatio-
nis divinæ majeftacis : denique in omnibus , ficut
iii fiftulis organorum certificationis, Spiritu lanbto.
flailtë decantât.
Difcipulus. Bonum eft nos hic efte. Matth, xv. 4. Sed
voc-at feqiiens verficulus dé humilitate Mariæ.
noftrum , f t falutare, vel falvatibnem, nork qualicunq.
figno, fed modo Utitia exterius fe prodentis , f t quafi fe
non caperet, ulterms faltentis.
Difcipulus. Die quid eft confiteri Domino ?
Magifler HoC eft fignificare certo figno, ipfum efte Dominum.
Et -hoc multipliciter 3 vel quoniam bonus, vel
quoniam in aternum mifericordia ejus vel quoniam lauda-
bilis nimts f t magnitudinis ejus non eft finis , vel quo-
mam pcecatd dimntit, f t prdftabilis eft fuper malitia, aut
ex reliquts perfebltonibus fuir.
Difcipulus Die quid eft ßicrifieare Domino?
Magifter. Hoc e it , fignificare certis ftgnis adhibitis
quöd ille ‘•cui facrificatur', vel in cujus honorem principa-
hter offertur fkcrificium , fhpfemus eil Dominus , pltna-
riam habens poieftatem vita f t mortis fuper hos, ficut
tn animali facrifieato vel oeeijb.
Difcipulus. Die quid eft gratias agere Deo ? .
Magifter. Hoc eft: fignificare bona recepta ab eo pari
gratis , non n. ■ °‘'w r'"
di funt varii
B jBBBBB Jam
verö tärdiqr hora. diffefre fuadec ad matutfnüm diei
•tis wftris. Modi autem fignifican- D ftquentis. Nos ; interim propms intendamus offi-
prö Varidtate eorum quæ recipiun- ciis.
Tomi IJ?' Pars I. R T R A G -