erat omnium qui unquam extiterunt corpqrahbus li-
neamentis minor : altoqum vel tumult luitim uterus
virginalis poft nunciationem Angeli , vel non vivifi-
catus Sc formattis repentè Chriftuseum Maria refpon-
tlit. Fiat rmhi fecttndum vtybum tuttin, I~.llC. I . 38.
& utrumque felfum eil. Nam quamvis Maria cum
feilinatione aicendiflet in montana .poft Angelicam
vifionem , diéta eft nihilominus Mater Domini. Et
mde mihi ( iiquit Elizabeth) ut tmüM JMbater Do-
i ad me. f . 43. E t ft Mater, jam tune er.it fi
& vox clamantis fuerat ordinatus: Ego , inquit, Vox
clamant is in deferto, parate viam Domini, recias facite
ferait as ejus, llaiæ xl. 3. Quia veniens H e m e t non
tardabit. Habac. 11. 3. Jam in terris vifus, Sc cum
hominibns converiatus e f t , jam à meeognitius eft,
prædicatus, baptizatus , Sc indice demönftratus.
Ad hanc vocem nova lux oriri vila eft in deferto
illo inferiori -fedentibus in tenebris, & in umbra mortis,
gaudium quoque , lætitia Sc tripudium. Jam
minus tædet eos exilii fui, quanto minorem cognolius.
Porrb Joannes hunc Sc talem puerum non cor- A fount fpei fuæ dilationem, nam magis Sc magis per
porali vifione, fed illuftratione'prophetali cognovit,
falutavit, adoravit. :
Et h;ec eft fingularis Sc fupra modum mirabilis
Prophetia, cui par in alio hominum nulla reperta eft,
propterea quoad hoc major Joanne nemo furrexit,
qui in deferto etiam uteri fterilis vox clamantis inventus
eft. Attendamus infuper claritatem certitudinem-
que Prophetia: fuse, diim jam ex utero natus prof
i t , Sc venientem ad fe Dominum digito demon-
ftravit.
(eteri tantum (cantat Ecclefia) cecinere vatum
'. Corde prafago.j 'U-l- ^ -• v;
ut in illo quoque deferto Vox clamantis exifteret.
Denique |oannes moriens Patribus ilium fedentibus
in tenebris nunciavit, quod quali lingua, quali-
ve fermone fiidum eft, non.parva eft quseftio. Quafandas
affediones parant in feipfis viam Domino,Sc
per ignita delideria charitatis redas faciunt femitas
ejus. Plures feifeitantur à Joanne de celeritate Sc my-
fterio redemptionis fuæ, de conditionibus Redempto-
ris, de forma modoque redimendi, nec fatiantur in-
terrogationibus j fed quod plurimiim deledat audire,
ut læpiiis iteretur expoftulant.
Quid agit Joannes Vox clamantis in deferto? Refpon-
det ad fingula, confirmât Fidem, Spem corroborât,
Charitatis feryorem exfufeitat. Neque tarnen ifta di-
xerim, quod Sandos Patres poft obitum ignorem
fuifle pofitos extra merendi ftatum, fed quomodoin
feientia Sc quibufdam aliis perfedionibus noviter ac-
quifibilibus proficere potuerint, Sc etiam profecerint
non video. Ponunt quippe Dodores abfque ulla abfur-
ditate gloriam Beatorum accidentalem plerumque
liter etiam vixit ipfa Joannis anima cum ceteris in B majorera fieri tarn in eognitione, quàm in diledio-
• ~ " ’ • r THv j . ne ac deledatione , quanto minus abfonum videri debet
fi nondiim falvati, nec terminum felicitatis adepti
in cognitionibus quibufdam, amoribus Sc diledioni-
bus proficere potuerunt. Sed Sc de pueris abfque Bap-
tifino decedentibus, apud nonnullos excellentes non
improbabile prorsiis videtur eos in Philofophia Sc
aliis quibufdam Artibus Sc cognitionibus pofle inftru-
diores fieri temporum fuccefiione diuturna, Sc ex-
perientiarum multitudine Coadjuti. Sic etiam Enoch
Sc Elias non ita otiose vivunt, ut in tanta ætatis lon-
gævitate nihil novum cogitent vel addifcant
Sed refertamur unde digreffi fumus, ubi diximus
Joannem in Prophetia ceteros excefliffe, quod ex
prædidis reor elfe perfpicuum > fi tamen aliquas prius
objediones quæ adversiis ea fieri pofliint, abfolveri-
mus. Et quopado (dicit aliquis) Joannes prophetaf-
Limbo juftorum, *Sc an aliorum feientiam, Fidem
Spem Sc Charitatem ceterafque virtutes fua denun-
ciatione adauxerit, aut utrum fua prüfentia clarifica
eofdem illuftraverit, grata eft, led parum a dodis
tradita eft materia. Et de locutione liquidem communis
eft difficultas de Angeiis, deanimabus fepara-
tis, falvatis feu damnatis, qualis eft hjec. Idcirco
pro nunc fufficit aperire quod .mihi probabilius faci-
liufque videtur cum paucis Sc quibufdam Antiquorum.
Imagmor igitur quamlibet fubftantiam feparatam
liberam efle, tarn quoad motionem objeftaleni fui
Sc eorum quee in ea Cunt, quam etiam quoad receptio-
nem influxus feu motionis cujullibet extrinfeca: obje-
Sbalis j ita ut ratione primi, quselibet poflet dici tabula
quicdam literis plena feu Liber inferiptus, qu^
tabula Sc qui Liber pro libitu nunc aperiuntur, nunc fe dicitur illud Sc de eo quod ante fuos oculos pofitum
clauduntur, nunc parum , nunc multiimy Sc durn cernebat? Videbat Jefum, tangebat Sc audiebat, Sc
aperitur ä libero arbitrio Liber fubftantiiE hujusfe-C tu mihi dicis quod ilium effe Joannes prophetabat,
paratie, ipfa dicitur loqui j dum clauditur, eft in ea
filentium. Voco autem claudere hie Sc aperirenon
proprie, ut in materialibus fit, fed fimilitudinarie,
dum motio obje&alis intentionum exiftentium in fub-
ftantiis feparatis fufpenditur a voluntate, vel dum
rursus ab eadem extra agere feu radiare permittitur.
E t taliter quidem imaginatur locutio fubftantiarum
feparatarum, quse nihil aliud eft quam manifeftatio
libera Sc intelligibilis fui vel eorum qua: in eis funt
qua: locutio tanto eft vehementior Sc clamofior, quanto
intelligibilior atque apeitior. Juxta quod Joannes
merito Vox clamantis vocatus eft.
Simile per omnia quoad auditionem intelligere pof-
fumus, ponendo libertatem in recipiendo per aures
mentis motiones hujufmodi objeftales j quemadmo-
dum fi eflet fpeculum ufquequaque politum refpeftu
cujufcumque radiationis luminofie fuper ipfum incinon
enim eft Prophetia nifi occultorum Sc a fenfibus
humanis alienorum. Sed acute cogitemus quid Joannes
fenfu viderit, Sc quid non viderit, Sc exinde quid
Sc quemadmodiim prophetaverit cognofcemus.
Erant in homine Jefu plurima corporers fenfibus
Sc experimento cognofcibilia j ut quod homo erat
ambuläns, docens, cum publicanis Sc peccatoribus
manducans, Sc ad hasc cognofcenda non erat opus
Prophetico fpiritu. AJialatebant plurima Sc maxima,
ut quod talis effet Deus, Mediator conftitutus pro
redemptione Sc reconciliatione peccatorum , quod
agnus eilet pro facrificio confummatoimmolandusSc
fimilia, ad qua: cognofcenda Sc publicanda homini-
bus Joannes non nifi fpiritu fuperplenus attingere va-
luifiet. Tale eft illud. Qui poft me venit, ante me fa-
Sluseß, Joan. 1.27. Sc Ecce agnus Dei,$■ . 2p, Sc cetera
hujulmodi. Occnrrunt alii dicentes non debere
dentis. Hoc modo Joannis anima loqui potuit in lim-j) Joannem arguere mendacii. Alioquin fi mendax, qi
b o , Sc fie audiri ipfe Vox clamants in deferto.
Et quoniam fanSfci Patres incolæ Limbi deferti, Sc
benè deferti Sc à felicitate alieni, cupide multùmque
de fua liberatione certum aliquid audire fitiebant, in-
terrogabant, non ambigo, Joannem noviter è terris
ad eos defeendentem, fiquid boni nuntii, fi quid fpe-
randæ liberationis afferret? at qui non avaro filentio
fubticuit Joannes, non locutionibus eorumdem aures
claufit, utpote qui præco Judicis venientis, Scfolis
Lucifer orientis, Sc nuntius Salvatoris jam apparentis,
modo perfectus? Ipfe enim interrogatus : Tu c
f . 19. Sc an ‘Prophet a es tu ? Refpondit, nonfum. f . 21.
Quod fi ex humilitatis affeétu quis eum fic refpondifiè
contenderit, videat quomodo humilitatem veram
cum vitio mendacii conneStet. Qua enim participatio
lue is ad i en e bras ? Qua conventio Chrifli ad Belial? ait
Apoftolus. 2. Cor. vi. 14.1 y. Fateor plane Joannem
non quæfilfe humilitatem per mendacii culpam. Ab-
fit hoc ut Catholicorum quifpiamfic delirus invenia-
tur qui hoc dicat.
Verax
Verax igitur fuit Joannes, modo quo negavit le
Prophetam, negavit dico non fimpliciter, fedadin-
tentionem quærentium. Scriptum erat in Lege Dei,
Deuter, xvin. 18. Prophetam fufeitabo eis de medio fra-
trum fuorum fimilem tui, & ponam verba mea in ore ejus,
loque turque ad eos omnia qua pracepero illi. Qui autem
verba ejus qua loquetur in nomine meo audire noluerit, ego
ultor exiftam. Interrogaverunt ergo Judæi Joannem
anPropheta eilet, non quicunque, fed qualem Lex
ipfa pollicebatur alïuturum. Et confeffus eft. & non ne-
navit, Joan. 1.20. quia non erat ille Propheta pro-
miffus in Lege. Ghriftus itaque, non Joannes fuit Propheta
ille quem ibidem Moyfes venturum propheta-
vit: cujus Præcurfor Sc Angelus Joannes extitit, ut
quemadmodiim Ifaias olim ante prænunciaverat, di-
cens : Vox clamantis.
Ubi liceat attendere, quantæ dignitatis Joannes
fuerit atque autoritatis, ut etiam à Propheta tali de eo-
dem fieret Prophetia Sc fuæ Prædicationis clamor tanto
ante proderetur j quin etiam Joannes ilkid elfe pro-
phetatum de feipfo non humana, fed Propheticainftru-
dtione cognovit. Intra vit enim puer defertum ubi de' Li-
bris Ilàïæ, aut aliis ab homine nequaquam inftruStus eft.
Hie oritur difficultas non mediocris de modo cog-
nolcendi veras Prophetias, Sc de modo diftinguendi -
eas ab illufionibus Sc divinationibus dæmonum, qui '
aliquando transfigurant fe in Angelos lucis, fecundiun
Apoftolum 2. Cor. 1 1 . 1 4 ., Sc de cautelis fe habendi,
ne homo in talibus feducatur : fed ad præfens didta
fufficiant.
. Sequitur : Fuit frames in deferto, Marc, i . 4. ubi de
hoc Sc de Joannis perfe6tione quoad aufteritatem vitæ
Sc meritorum multitudinem videbimus, Domino con-
cedente, Prophetiam Joannis 1. ip. cum quæritur. Tu
qui es ? Ego vox clamantis See. dirigitc viam domini.
ÿ , 23. Et egrediebantur ad eum frrofolymita univerfi
omnis regio fudaa (ft baptiz.antur ab illo tn frrdanis ftu-
mine confit entes peccata fua. Marc. 1. y.6. Et erat frames
veftitus pilis camelorum, (ft zona pellicea circa lumbos ejust
(ft Locuftas (ft melfilvefire edebat.
Jam per aliquot dies Joannem in deferto tenuimus i
dum enim ferutari pia curiofitate conatus fum, quid
ageret Joannes Sc folus Sc in deferto : dum prætereà
fuper hoc admirationem aliquorum carnalium, turba
tumultuque gaudentium, contentare làtagerem, in-
dudlus fum referre quo paéto verum elfet de eodem
Joanne Sc fibi fimilibus eremicolis in contemplatione
fulpenfis : Nunquam minus folus quam cum Jolus. Hoc
apud Ciceronem dixilfe celebratur Scipio fuperior A-
fricanus.
Hac occafione in materiam contemplationis incidi
Jatiffimam utique Sc nunquam funditus exhaùriendam,
ut in ipfa explicanda femper fit ultra quiequam in venire,
Sc veniendum cum Jerololymitis Sc omni regio-
ne Judææ : tandem hinc ad Joannem in Jordane præ-
dicantem Sc baptizantem j led tandem egrediendum
eft ab hoc deferto conterqplationis, materiæ filentium
incidendum , quatenùs fublequens Evangelii noftri
textus loquatur. Spero enim, Deo propitio,_ me fuper
hac materia contemplationis certè pulcherrima Sc fub-
tiliffima quædam pofteriùs locuturum, atque non tàm
ex noftra quàm aliorum fententia, neque tàm magi-
ftrali locutione quàm collocutione familiari, non de -1
mùm polito curiofoque fermone, fed quotidiano lo-
quendi more Sc extra le&iones ordinarias inter audire
volentes propofui dilîêrere.
Placuit itaque paternæ providentiæfupernæmaje-
ftatis, me per aliquot jam tempora in deferto tribula-
tionis Sc cujufdam folitudinis collocare , ubi quale
manna contemplationis in deferto folitudinis veri If-
raëlitæ comedunt, Sc fi non pleno ore comedere,
deguftare tamen datum e ft,u t faltemejus odoremex
aliorum eru&atione qui martna cibi fe repleverant,
potui afpirando fentire : verum quid textus nofter dicat
audiamus.
Terni II. Pars. IV.
Egrediebantur, inquit , ad eum, non dubium quin
ad Joannem Baptiftam frrofolymita univerfi & omnis rc-
-gio judaa. Ad hoe verbum itupet Logica, Sc Logica;
traebatores vel fcandalizantur vel rnculpantloeutionis
hujus förmam. Neque enim asftimandiim eft parvu-
•los, imbecilles, aut infantes in aims, immö neeje-
rofolymitas omnesadultosadjoannem egrelfos fuifie,
quanto minus omnem Juda;ïe regionem. Igitur L o gic
« virtus Sc fermonis proprietas videntur fallitatis
arguere Evangeliftam Marcum qui hoe univerfali fermone
ufus eft.
Obje&io ifta non huic loco duntaxat,fed innume-
ris facr« Scriptur« locutionibus adverfa eft. Pro qua
diffolvenda notandum fummoperè arbitror , etiam
juxta Philofophi fententiam, quod duplex eft L o g ica
j qu«dam inferviens fcientiis naturalibus ac pure
fpeculativis, qua: ufitato nomine,Scqualiantonoma-
tice Logica nominatin' , Sc qua; ad omnium metho-
dorum principia viam habere difcribiturabHyfpano,
qua: formocinalis a quibufdam nominatur. Porrö altera
eft Logica , quam appropriato vocabulo Rhe-
toricam dicimus., qu«principaliter ancillatur, fervit
Sc adminiculum pneftat fcientiis moralibus, politicis Sc
civilibus, ad intelleótum praélicumfpeStantem. Ha-
^ k ec autem utraque Logica hujufmodi fuas regulas in
loquendo, modos infuper proprios quibus docemur,
ej'udimur Sc difoimus verum a falfo difcernere.
Prima relpicit Logica potiffimè fermonis proprie-
tatem alienam a.metaphoris Sc quibuflibet tranflum-
ptionibus, explicando ad«quationem rei ad intellec-
tum , ■ Sc juxta regulam luppofitionum, ampliationum
Sc appellationum, vim locutionis aut fermonis ftriftif-
fima pr«cifione dijudicando. H « c Logica exulat afc
Sc abdicat omnem feiè figuratam locutionem, omnem-
que locutionis ornatum, Sc quantum poteft proximius
Sc brevius conceptibus interioribus correfpondet, qua-
tenus veritas per eas in fpeculativis fcientiis pr«cifior
atque lucidior habeatur.
At verb Rhetorica, quam Logicam alteram dicimus,
potiftimè figuris Sc tropis atque fchématibus uti-
tur, coloribus quoque Sc floribus non tam neceflariis
quam decoris locutionem fuam exornat. Cetenim viil-
gari ufitat«que locutioni plurimum condefcendit-
N qu«rens ex lua quadam turn familiaritate , tüm fpe’
fciofitate , ut auditorum affeétus impellat quo vult
Sc vel in iram vel indignationem, odium vel arnorem
concitet audientes. Didta eft idcirco Logica h«cne-
ceflaria ad feientias morales, quia ad aftedus conci-
tandos genérandofque fi boni fuut, aut ad fedandos
aut compefcendos ièu tollendos , fi mali reperiantur
Logica pr«cedens non lufficit. lila enim inquit tan-
tummodb veritatem in rebus, prout veritas eft ad«-
quatio rei inteiled« ad intelleótum fpeculativum ifta
autem prout eft ad«quatio quasdam ad affedum feu
pradieum intelledum.
Dicamus ergo 5 dum quasritur de vëritatê propofi-
tionis alieujus lècundum vim vocis, autproprietatem
fermonis, aliter judicandum eft Sc requirendum eft
in fpeculativis fcientiis ad quas defemt Logica prior
aliter in moralibus atque politicis ubi Rhethoricam
vigere docuimus. Et quifquis iftas Logicas duas vellet
confundere , ita ut Rhetoricam in fpeculativis
1 & Logicam priorem in pradicis fcientiis exigeret *
ille in abfurdiffimos ineptiffimofque errores Corrueret
totus. Hinc eft quod a Tullioin Rhetorica veteriSc
aliis pqlitizantibus irridentur Sc inculpantur illi qui
fecundum Logicam priorem inituntur Leges atque
communes hominum locutiones interpretari. Vo-
cantur fiquidem tales verbofi, Sophiftse , garru-
l i , de folo nomine controverfiam nedentes, incivi-
les denique Sc cervicofi, phantaftici, Sc ad nullum
civile feu politicum negotium , regimen atque con-
filium idonei, ufque adeb ut vix ipfi qui tales funt
loqui quiequam audeant, vix aliquid audire poffunt,
quod non ftatim calumniandum, autnegandum aut Ox 5 I I