• • resl, fi confulti fuiflcnt, Regnum fuum 8c Ducatum A -
quitanize cum aliis pertincntiis maluiflent pacificum,
8c fub fcedere regia; Francorum Majeftatis, quam fe
tot&tanris guerr« difcriminibus immifcere, per qua;
nihil fecurum* fed omnia contcntiofa &AngHcis in-
utilia 6c damnofa, falvis Dei offenfis 8c proximorum
contumeliis qua; jeftimationem non recipiunc, qui-
$ s 5 . m p nabus vel Domicilis indu&is eadem liberata : anno
344. Et demum anno 46. pofuic obfidium ante.Ca-
layllum , propter quod R e x Francia; venit ad le-
vandumj 6c quia non potuit tranfire obtulit bellum,
6c rogavit Regem Anglia; ut fimul pugnarent, quod
refutavit, 6c ita fine iru&u retroceffit j propter quod
R e x Anglia; habuit Calayfium, 6c Tine mifericordia
illos cum feveritate tra&av'it 6c
Multi guerrze a&us fecuti ufque
fuerunt in Avinione, ad tra&andum de p;
no yy. Princeps deGalis defeendit : 6c eodem anno
rex Anglia; defeendit ufque Calayfium 6c inde ad locum
Anglicis populavit. . bus media iliius Angliæ Regni pars pefte 6c gladio
ad an num C4. quo A depopulata 6c hominibus viduata, 6c fi damna dede-
Lim de pace. Et an- runt certè majora repaffi funt. Quid plura ? Certè,
de Hedin , cui R e x Franpize venit obviam,
6c obtulit bellum diclo Anglorum R e g i , qui illud
tenuit, 6c cum confufione retroceffit. Demum anno.
f6. contra Principcm de N . R e x Joannes Fran-
ciam venit 6c habuerunt bellum prope civitatem
Pidtavienlem, in quo, proh dolor! multi nobiles hinc-
inde occifi , 6c Franci fuperati 5 fed R e x Joannes
fuit reputatus ftrenuior miles iliius belli j quem vos
Anglici honoraftis, fed finaliter poft multaipfum occidiftis,
6c tantorum malorum fuiftis adtores quod
Deum debetis timere ultorem. Ecce injuftitiam feu
iniquitatem veftram.
^Anglus. Aliter dixit mihi Pontifex meus.
Francus. Die precor, quid dixit.
Amins. Dixit quod pro juftificatione fua obtulit
R e x nofter Hare Concilio generali, quod Francis R e x
renuit, quod non renuixTet fi de jure fuo confidiflet.
Francus. Per przemifla tibi liquet fatis refponfio.
Nonne quasftio'fopita, fiquzeeffet, per confenfum
Regis 6c Regnicolarum factum cum tantis delibera-
tione 6c dilatione; omnia potuerunt R e x 6c Regnico-
lae, finguli autem non. Cum igitur Rex tuus cum
Procerum 6c Regnicolarum confilio R egi Francorum
homagium fecit 6c Regem agnovit, 6c approbavit,
quomodo contra proprium jurame'ntum, homagium,
6c fidelitatis facramentum venire non verentur Anglici
? Nonne felloniam commifit Rex vefter immo
Edit Majeilatem Domini fui? Nonne ifta exceptio
alias elidit ? Quomodo igitur debuit R e x Francize
indubitatus compromittere de tanto Regno in homi-
pauci enim reperiuntur hodie ä populo aurum
quæ juftè poflîdebant 6c pacificè, nunc tyrannicè 6c
per felloniam , omnia commiferunt 6c pacis fruétum
amiferunt. Malum igitur juvenile confilium 6c im-
pium, minus falubre 8c utile 8c hôneftum. N e c video
vobis remedium, hominibus deflitutis, nifi quod , habita
difpenfatione viduas veftras defponfetis, 6c Dei 6c
hominum pacem quzmtis.
Anglus. Dolendum 6c mirandum de aflertis, fi veri-
tati innitantur.
Francus. Ita ponunt 6c habent Chronicæ quas vidi.
Anglus. Nonne treugæ vel pax expoft faclæ ?
Francus. Multæ, fed nulla efficax, nec tenta.
Anglus. Cujus culpâ?
Francus. Veftrâ prout audiftis.
Anglus. Non perpendi culpam noftram.
Francus. Culpam noto continuam per præmifiàj quia
ex malo principio malus finis fpc&andus : quicquid
expoft bellis injuftis , impiis 6c iniquis fortuna dédit
fuo jure , illud veftra impietate culpa 6c malitia venit:
multi enim Traélatus initiati cum illo illüftriffi-
mo Domino Joanne de Francia, qui pro confumma-
tione Traélatus rediit Angliam 6c ibi occifus, 6c licet
habueritis hominem , federn ptionem habere vel pe-
tere non veremini in gladii viribus, quibus plures ex
veftris quàm ex noftris interempti, 6c longe plures ha-
betis viduas 6c orphanos quàm nos , Dei mifericordia,
habeamus, juftiflimo Dei Judicio illud difponente, ut
qui fanguinem fititis, fanguinem patiamini 6c bibatis.
Voluiftis enim Nini Aflyriorum Regis, magis quàm
Chrifti imitatores elle, qui Annprum yo. fpacio pro-
pagandæ dominationis libidine , arma ferrea extulit
6c cruentam vitam per totam Afiam bellis egit, 6c in
inari rubro ufque ad Luxinum pontum perdomuitj
fpernentesi dicit enim Salomon quod 'omnia obediunt barbaramque adhuc imbcllem, torpentem excitavit
.pecunia. Eccle.x. 1 p. 6c alius dicit : ^ fævitiam, 6c jam non lac pccudum fed fanguinem ho<
Audito nummo cjuafi quodam Trincipe fummo.
Refiliunt valva, nihil auditur nifi fialve.
Nonne de ftièta fellonia ipfe R e x Judex competens
tanquam Dominus Feudi 6c faltem cum Paribus? Quomodo
fubmittere debuit vel potuit alieno Judicio: nun-
quam feck nec facere debuit, nec legi fuifle de hoc
a<5tum. Prætereà quælibet Provincia non fubdita Im-
perio poteft fibi Regem eligére, ut Francia 6c Hifpa-
nia non fubdita Imperio. Cùm igitur dcficeret in
Regno Franciæ filius primogenitus, 6c alii capacesin
fànguine in proprietate præcederent ; quare non potuerunt
ilium fibi eligere Regem Judicio 6c eleétio-
ne Parium 6c Magnatum , prout fecerunt ilium vi£to-
riofum Philippum , cui inerat fplendor nobilitatis Re-
giæ 6c cujus vocem intelleximus > non Barbarum feu
Anglicum vel Saxonem, cujus vocem non intellexifiet
populus Francus, erat enim dominus Philippus prominum
bibere.
<» Anglus. Nonomnes ejufdcm fuerunt nec funt opi-
nionis.
Francus. Certè fàteor, nec nationem totam accu-
fo , led autoribus tantorum feelerum culpam do. Pro -
ceres enim 6c prudentes pacem concluferant, quam
tyrones 6c juvenes inconfulti ad folam dièti Domini
Roberti de Artois perfuafionem infregerunt, 6c guer-
ram cruentam inchoarunt. Multique probi viri pacem
quæfierunt, fed illorum opinio, prohdolor, non
invaluit, 6citafæva, longo ufu , tantorum, præfer-
tim Prælatorumveftrorum,autoritate comprobata in-
olevit, quafi in naturam converfa 6c utinam fblos autores
non infontes poena fèqueretur.
Anglus. Quando fuerunt illi Traètatus inter nos,
quos afferis ?
Francus. Circa Annum 1362,. in quo R e x Joannes
fuit liberatus. Anno 62. vifitavit Papam in Aviniopinquior,
6c ideo, cum naturaliter in Regno fucceda- j)n e , 6c Anno iterum 63. pro confummationeTrabtatur
, 6c naturaliter in Regno cum naturam imitetur 6c A— *” :L:............... c « . . —
ab ea feparari non poffit, juxta Do£l:orum approbatas
fententias. N ec etiam, Procerum fuorum confilio di-
£lus R e x Anglicus contra fidelitatem 6c homagium
przefatum venire pnelumpfifict, nifi de fa£lo ad fug-
geftionem diabolicam, medio iliius diabolici Roberti
de Artois impii, 6c quafi per indignationem defpera-
ti illi tyrones 6c juvenes poft vinum 6c Dominarum
perfuafiones vocati ilia vota de faciendo guerram in
Francia, fatue 6c in fuarum animarum mlutis detri-
mentum emififlent. N e c ambigendum quin Procetus.
rediit Angliam 6c ibi mortuus. Ex quibuss orta
eft quzeftio: 6t finaliter Anno 68. in Parlamento Pari-
fienfi fententiatum e ft, quod appellationesDomino-
rum de Aqmtania ä R ege Anglia; debuerunt recipi per
di£tum Parlamentum , 6c ita fuit fignificatum Regi
Anglia; qui multa allegavit ä rationis tramite multum
djflona, fed nec minus, Rex nofter tanquam juftifi-
catus,ex abundanti obtulit ftare Judicio Ecclefia: R o mans
, 6c Domini noftri Papae, quod Rex vefter
renuit.
nAnglus. Difficile eft mihi credere.
Fran-
Francus. Quare credis de pace , cum iliius fueritis miflam veniendo. In Normania autem nullum jus
femper inimici 6c ruptores, tanquam non homines bo- habuiftisnechabetis, immo ut Dux Normania;,-Rex
na; voluntatis, quibus folis pax ä Chrifto legata. Francorum eft verus Rex Anglia;: feitis enim quod
Anglus. Immo femper qu^fivimus 6c qua;rimus pa- Dux Normania; jufto titulo Regnum veftrum qua:-
c6m. fivit. Unde reperio etiam quod anno 154. R e x
Francus. Quare igitur occidiftis ilium pium Regem Francorum Ludovieus zelotipia motus uxorem repu-
veftrum Richardum, cujus medio pacem perpetuam diavit, quam Henricus Normania; Dux j pra;ter
fi ilia digni fuifletis, qu^fiveratis. A ejus voluntatem, duxit, propter quod inter eos fu-
Ahglus. *Longa eft hiftoria.
Francus. Immo brevis in effe&u.
Anglus. ‘Quare brevis?
Francus. Quia tanquam pacis inimici eftis aflueti
Dominos 6c Reges occidere.
Anglus. Quos 6c quot ?
Francus. Cum ipfe melius feire debes quare R e gem
fan&um Cinicum Danorum 6c Anglorum R egem
, cujus Regis Danorum eftis tributarii, occidiftis
infra Ecclefiam Cathedralem in civitate Ottonienfi*
in Regno Dacia; 6c Pheonia infula 6c ibi fanftus M artyr
fepultus; In cujus rei memoriam fagittze fignum
veftri geftare Sacerdotes in cafulis debent dum celebrant
: quam pofleffionem impie continuaftis ufque
ad alium fandum Märtyrern, fcilicetThomamCantuarienfem,
borta guerra, fed poft eodem anno fabta pace inter
cos, dictus Henricus cum di6ti RegisLudovicipne-
fidio Angliam contra Stephanum intrat, Regnum 6c
occupat, fed per eoncordiam illi Regnum ad vitam
dimifit, qui poft, illo Stephano mortuo, cum dic-
ti Regis pra;fidio Regni integritatem habuit 6c poffedit.
,Poft autem circa annum Domini 1010. Philippus
Francorum 6c Henricus Anglorum Reges fimul,
in Chi ifti nomine, cum innumeris nobilium mil-
libus iter peregrinationis ultra mare pro Chrifti vin-
didta fienda arripuerunt, 6c fi R e x tuus Odoardus
fimiliter in die lan&i Georgii fecere voluiflet, aut
fadem illum Chriftianifmum Francorum Regem
Philippum de Falois non impediviftet ■, Anglicos luos
200. non perdidifiet, nec tantorum Francorum mortem
pro juftitia, cujus eftis inimici, morientem, ^ ^ ........................
pörpinaftet, nec notam fua; fidelitatis inffa&e
6c ufque ad dictum pium regem Richardum pro pace g incurrifiet j ficque Rex Henricus, ultimo vita functus,
vobis quzefita, tanquam indignis, interfe£tus. Qu« igitur
major dementia quam nobifeum contendere nifi
gladio ? Si Dominos naturales 6c proprios öcccidiftis,
viis impiiflimis opinionibus diflentientes , quomodö
alienis pacem vel juftitiam fervabitis ?
Anglus. Nunquam audivi Anglicos Reges mter-
fe<äos4
Francsis. Ego legi przedi&os 6Z alios etiam tempore
antiquiflimo.
oAnglus. Die quzefb unum;
Francus. Dicam plures;
Anglus. Rogo di.G.
Francus. Anno Doniini 66z. Ofuas R e x Angli«
occifus eft. Anno 6y 1. Ofini R e x occifus. Anno 668.
Elfinus Rex occifus. Anno 680. Egriftus Cardahum-
brorum R e x occifus eft. Anno 6p8. Uremhered
Dux Regni Mordamibtorum interfe£fcus eft. Anno
ftrenuitatem propriam 6c ftatrum ac fu« militia;, contra
infideles convertiflet: forte vjveret in hoc fiecu-
lo , 6c alio per gloriam, 6c alii fui interempti.
Anglus. Poffibile eft.
Francus. Precor nomina mihi Pontificem tuum in-
ftruftorem 6c in hac materia eruditorem.
Anglus. Non nominabo, fed magnum in Dei fervi-
tio tibi efle aflero , 6c in magna dignitate conftitu-
tum.
Francus. Utinam bene perpendat fuze magnitudi-
nis pratceps , 6c cafuum .fublimium maxima lubri-
citate , quoniam trepidaret tarn fublime aggredi fa-
ftigium, quod dum videtur virere, cadit, 6c dum
extollitur, terminatur fine repentino, ficuti ros qui
fubito deficcatur.
Anglus. Nifi bene intelligeret non fuiflec in tanta
conftitutus dignitate.
7 16 . Obred R e x Mordamibrorum intcrfe&us e ft, ^ Francus. Dignitas ex fe improbos nequit facerere-
. /i_. r». j_ j x . . i , n .. yeren(jos ^ quia ex fe dignitas nihil habet virtutis,
nec virtus ex dignitate, led propter virtutem digni-
tati datur honor. Si enim aliquid boni ä natura in-
efiet dignitati, mali nonprzeeftent ficut videmus pr«-
elle.
Angelus. Talem ilium credo fore Pndatum 6c beprout
vefter Beda venerabilis in Anglorum hiftoria
latè deferibiti De illo autem Martyre gloriolb fan-
fto Cinito Daciæ 6c Angliæ Rege ponit Danorum
hiftoria.
Anglus. Illi tunc infideles.
Francus. Sed vos tunc infideliorès.
Anglus. Bonum fecerunt, quia fanftos 6c Marty- ne intelligentem.
. Utinam talis fit,cujus operatio, lingua, mens
6c vita teftimonium pnebeant dignitati. Apud Deum
enim non eft zetas, fed a&us, vita6cmor£im dignitas
approbatur.
iAnglus. Quare de illo tantum dubitas 6c inqui-
ris ?
Francus. Per ea qua; video 6c audio jugiter in his"
Regnis 6c in ifta materia.
Anglus. Quid vides?
Francus. Video Przelatos 6c Sacerdotes veftfos :
res homines mortales fecerunt.
Francus. Si bonum, non tamen bene fecerunt, 6c
Deus remunerator adverbiorum non nominum.
Anglus. Forte cum jufta caufa fecerunt, 6c ita bene.
Francus. Volentibus non abeft occafio jufta vel in-
jufta, fumunt enim occafionem iniqui, quia corrigi
defpiciunt 6c bene prolata criminantur. Valde enim
irtfolens 6c intolerabile exiftimant, quicquid illud non
fonat quod intus amant.
Anglus. Dum mente revolvo quze audivi, malo migeros 6c viros fanguinum effeftos', fed quo jure
tacere quam loqui. Vincit enim omnia veritas, 6c ^ neicio , 6c tamen nuper in civitate Rothomagenfi
certum quod in diebus meis vidi nobis paccm qua;- audivi Regem vefti-um Henricum ultimo vita fun-
fitam medio iliius boni R egis Richardi, de cujus mor- dum , ftrenuum , mirabiliter Przelatos veflros arte
6c caufis iliius fatis impiis taceo, de tarn antiquis guentem 6c mordentem, quod ex eorum incumbent!
ignoro, hoc falvo, quod inter nos fama afieritur officio non eflent pacis amatoreszelatores 6c perqui-
Normaniam nobis pertinere,’ 6c in hoc nos juftam, fitores , 6c tamen veftros vidi Przelatos,mao-nos 6c
vos iniquam fovere caufam. audio bellatores, 6c pridem, quod deterius eft, pium
Francus. Salva pace, non eftverum, nil citrama- 6c charitativum fubfidium pro Fide Chrifti jure dare
habetis nifi per tyranniam, 6c mare eft 6c efie de- turn 6c contra hzereticos convertendum , contra nos
bet terminus vefter. Habuiftis tamen alias Ducatum Chriftianifiimos converfum, 6c pro noftra occifionc
Aquitanize cum aliquibus pertinentibus in Feudum erogatum: quod mihi nedum admirationem inducit-
a R egc Francorum, quem Ducatum per multipli- fed ftuporem. Cujus mores tarn everlos confidero re-
catas fellonias divinze 6c regize Francia; Majeftatis coleus ejus quod dicit Bernardus ad Eugenium, quod
offenfivas amifiltis, contra fidelitatem juratana 6c pro- hodie totus zelus Ecclefiafticus fervere videtur in
H h h ! tuen-
I f l fe