Joanriis Gerforiu 2x4
A lta r exte- tem Clericorum & Sacerdotum» quosantopomaticd
Z Z 3
fab ri care meruerit , non magnoper
"fmTlebit quoque jocun- appellamus , •& Sc proEdia Sc pofleffioHesEcpfefiK &
/amtatem,
rius ad videndum
dus illud Saty
qui tam
contti Aationcfaiom^^Cetérantnon habet aliud S i-A fpiritualia, & fecundum hoc ‘diftinguitur Jurifdiaio
PH '-] btlutd. Non evit l'olus ejusjurifdiffiones cruat quatdam fpiritualia. Tempp-
7 ecum
rnumerofo ordTriatoque ftipabitur comitatu, ralia vero funt qua: in partem Ja&oruw ceflemnt, &
•tered re<nium Dei intra fe ftabiliverit ab omni fic eadena bona erunt piiiis 8c pofteniis temporjlm&
uinoiltalitcr fpiritualis & corporalis five temporalis., ‘ m .per homines, immö vix fuper bruta,qui • 5 __I__ __P i __ I?
afeenderit ad coraltum, ut fit taliter Joannes alter in
deierto, modo’ quo prasfati fumus.' Ha;c vita perfi-
ciatur, femper nefcio quid erit quod ifta vita non erit;
juxta dictum Auguftini. Nunquam alibi melius ex--
peritur homo illud quod de fapientia pronunciat Sapiens.
Ingrediens , inquit, dorn um meant conquiefcam
cum ilia i non enim habet amaritudinem converfatio stilus
, nec tadium convilius ill ins, fed latitiam & gaudium.
Sap.vi i i . 1 6. n 1 j •
At verb ii deledtat nos ad illud fpectaculum divinum
pertingere , & bene difponi in multis j ut prius
in paucis vexemur neceffe eil. Joannem quippe mo-
refque fuos imitari conveniet, de quo fubdit Evange-
liita quod erat fiiannes veftitus pilis camelorum & z,ona
pellicea circa lumbos ejus, & locuftas, & met filvefire ede-
bat. Marc-1.16.
Circa quem locum finem fäciens expofitioni litte-
rali, & plurima peitraniiens qutero. Utrum vitajoan-
nis fuerit Angelica 8c inter homines perfedtiffima ?
Quod non. Vita foannis fuit innaturalis, quia folitaria:
homo enim fecundum Philofophum, id eit politicum,
naturaliter eit animal civile. Unde & converfatio Domini
Jefu Chrifti qua; eit noitra inftrudtio, fuit communis
Sc non folitaria. Et confirmatur, quia Joannes
non infecutus eit corporaliter Chriitum in terris
converlantem, ergo non fuit perfedtus, Confequen-
tia tenet per illud quod oitendit. Ckriftus juveni,
Si vis perfeüus ejfe, vade&vende ornnia qua babes & da
pauperibus, & Jequere me. Alatth-XiX.2. l . Oppofitum
patet ex dictis 8c allegatis fuper litteram.
Tertio notandum, quod in eademEccleiia poteft
imaginari quadruplex modus vivendi. Quidam vi-
vunt vita quæ nec eft contemplativa nec adtiva pro-
priè, ficut pueri baptizati nondum capaces rationis.
Secunda eft vita pure adtiva* Tertia fpeculativa.
Quarta eft mixta ex utraque.
Quarto notandum,quod aliauid dicitur melius altero
dupliciter. Uno modo abfolute, 8c abfque refpedtu ad
aliud. Alio modo relative feu conditionaliter; exemplum
Philofophi ad hoc, eft de hoc quod eft philofophari J
nam fimpliciter melius philofophari quam ditari, 8c
tarnen in cafu extremæ necelfitatis vel indigentiæ,
melius eilet habere aut acquirere unum panem, quam,
illo déficiente, pulchram Philofophiæ conclufionem
addifeere. Similiter in ftatu innocentiæ vel gloriæ
B multa eile poterant bona, quæ, præluppofito pecca-
to , mala eflent fi obfervarentur. Ut in corpore fano
aliquid prodeft,quod obéit, præfuppofita infirmitate,
vel crapula præcedente. Et iftud debet notanter at-
tendi, dùm fit comparatio aliquorum in bonitate vel
militate 8cfimilibus, vel dùmquæritur quid expediat
in regimine vitæ humanæ.
Quaeftio ifta principaUter eit ad inveftigandum de
vita lblitaria feu contemplativa quam tenuit Joannes,
8cde comparatione ejus adadtivam. Ponam notabilia
8c eliciam concluiiones.
Notandum quod uno modo vita contemplativa feu
adtiva a quibufdam accipitur pro ipla anima, quas eit
vita prima, 8c ita non eit differentia inter iitas duas
vitas in eodemhomine, nifireducamus ad'hunc fen-
fum quod anima vivens vita fpeculativa aliter fe habet
quam dum vivit vitä adtiva. Secundo modo, pro
operatione vel converfatione ä vita prima proce-
dente qui duplex eit , quasdam immanens , alia
traniiens.
Notandum quod fecundum hanc acceptionem eit
diverfitas loquentium. Accipiunt enimquidam vitam
adtivam pro omni operatione corporali meritoria ter-
minata ad objedtum extrinfecum , 8c iic generaliter
omne opus bonum cum gratia fadtum , traniiens in
exteriorem naturam, erit de vita adtiva quantumeun-
que fpirituale vel corporate videatur * 8c omnis actus
immanens meritorius eilet, de vita contemplativa, 8c
prsecipue fi fit refpedtu D e i , cujufmodi eit fpecu-
latio 8c deledtatio 8c amor feu fruitio habita de Deo.
Alii aliter diftinguunt dicentes , quod vita activa
eft converfatiocorporalis meritoria, fecundum quam
providetur Ecclefia;, vel parti ejus primb 8c principal
iter quoad corpus, ut eft exercitium in feptem ope-
ribus mifericordise exterioribus ficut Martha provide-
bat corpori Chrifti. Vita autem contemplativa eit
converfatio meritoria, fecundum quam primb Sc prin-
cipaliter fuffragatur Ecclefice quoad mentem 8c bona
fpiritualia, 8c fic Pnedicatio, Sacramenft>rum miniftra-
tio 8c oratio fpedtant ad contemplationem. Et ifte eft
convenientior modus.
Quocircä adhuc poteft fieri diftindtio de bonis fpiri-
tualmus , quamquam videatur impropria : ex abufu
tarnen loquentium quandoque fic accipitur, ut dica-
mus generaliter bona fpiritualia quae ipedtant ad par-
Dicamus primb quod Hat in quolibet iftorum quatuor
llatuum hominum falvari. De primo non eft
dubium, depueris baptizatis decedentibus ante ufum
rationis. De quarto non eft dubium, de Prælatis 8c
aliis Sandtis, qui diù vitam mixtam ex contemplativa
8c adtiva exercuerunt & falvati font. Quoad duo
membra eftdifficultas, 8c dixerunt quidam impoffibi-
le elle aliquem adultum falvari qui non vixifict vita contemplativa
, quia oportet quod omnis capax rationis
diligat Deum fuper omnia, fi debeat falvari, 8c in tali
diledtionequaeconfequitur ex cognitioneDei,repe-
ritur vita fpeculativa. Sed cafus eft dabilis ficut dat
Holkot : ubi homo dum primb incepit uti ratione,
exercebitur llatim in operibus mifericordiæ corpora-
libus , vel aliis bonis exercitiis exterioribus , abfque
hoc quod adtualiter 8c formaliter eliciat adtum dilec-
tionis Dei fuper omnia j 8c in agendo talia, poterit
pro Fide à tyrannis repente interfici,8cita falvabitur
tabs qui nunquam vixerat vita fpeculativa, hoc tarnen
raro evenit^
Ceterùm de vita fpeculativa non eft difticultas quin
homo polfit falvari in cafibus multis , qui nunquam
vixerit vita adtiva, quia ad hanc non eft vocatus, vel
quia cafus nonoccurrit exercendi illam vitam. Patet
etiam de Chrifto in utero Virginis, de Joanne Baptifta,
fi habuerit contemplationem falutando. Rarb tarnen
homo manet in vita ilia diii, quin utatur vita mixta,
præfertim fecundum priinam dillindtionem,^/^ præ-
fentem difpofitionem.]
. Secundo, loquendo abfolutè non habendo refpec-
D tum ad lapfum hominis, talis eft ordo inter quatuor mo-
dos vivendi priores in bonitate 8c eligibilitate, quod
prima vita bona eft, fecimda melior, 8c quarta quæ
eft compofita, melior eft quam fccunda, 8c tertia optima
inter omnes. Hæc apparebunt fi quis diligenter
advertat vitam Adæ pro ftatu innocentiæ : nam fi
quis ibi vixiflet ex beneplacito D e i, abfque ufo rationis
adtuali, 8c tarnen in gratia bene vixiflet j fivixif-
fet vita adtiva laborandö 8c colendo paradilum terre-
ftrem ex juflu D e i , meliiis vixiflet j 8c fi cum hoc
fuiflet aliquando in contemplatione D e i, melius ha-
buifl'et. Sed quia omnis indigentia remota erat,nec exi-
gebatur tunc labor extrinfocus ad fublevationem qua-
rumeunque indigentiarum,vita ejus fpeculativa optima
tunc extitiflèt,quod ampliùs perfpicuum erit ex fequen-
tibus.
Terxx
^ LeBiones fuper Marcum,
T'eitio, per accidens 8c ex foppofitione flat in cafu
vitam adtivam vita contemplativa pro tunc melio-
rem 8c eligibiliorem exiltere. Poteft enim tanta indi-
gentia efl’e inproxim is corporaHter ad juvandum, quod
peccatum elfet omittere eos 8c; eorum fublevationem,
pro fpeculando feu contemplando. Patet in Pnela-
tis vel in cafibus neceflitatis. E t fi dicatur quod homo
non debet omittere majus bonum propter minus
bonum : dicitur quod in cafu ifto contemplatio non
2 z 6
deficit a fraterna diledtione, 8c per conlequens adi-
ledtione Dei connexa, 8c tunc non vivit contemplative
qua2 completur in divina diledione , fed in
curiola Philofophorum fpeculationc. Et fi quteritur
quando de neceilltate 8c fob pcena peccati teneturhomo
vivere fecundum vitam adtivam; dico vel ex fufeepto
officio, vel dum videt fratris neceffitatem extremam,
8c non apparet quod alius fuccurrat. Exemplum de e-
leemofyna.
eft illi njajus bonum fecuridiim primam diftindtionem A E x his habetur radix, quare flatus Prælatorum eft
de duplici vita.
Unde 8c quarto, quando licitb poteft utraque vita
exerceri, fpeculativa fcilicet 8c adtiva j fpeculativa
eligibilior eft 8c dignior , 8c ftatui glorias feu inno-
centise conformior: vita enim quae dignius 8c excel-
lentius habet objedtum 8c quae ex digniori virtute
procedit, eligibilior eft, 8c fic eft de intelledtione
Dei 8c de diledtione feu fruitione ejus 5 nam ift as funt
operationes optimarum potentiarum in homine, refpedtu
optimi objedti. Secundum hoc pofuit Philo-
fophus felicitatem in homine i°. 8c x°. Ethic, incon-
templatione primas caufie. E t conformiter ( licet
magis elevate) ponunt Theologi beatitudinem in fruiperfedtiffimus
in Eccleiia fandta D e i, quia eft flatus
requirens utramque vitam pro loco 8c tempore, in-
ftar Chrifti 8c Moyfi 8caliorum j nam Chriftus nunc
in monte orabat, nunc prasdicabat, nunc populos
cibabat. Similiter Moyles in monte Sina contem-
plabatur ea qu^ poftmodum populo miniftraret,
8c defeendens judicia dabat populo, 8c Area; fifori-
cam ordinabat. Itaquilibet eorum debet efie binominus
ad modum Jacob qui 8c Ifraëi dicitur: eft enim
Praslatus Ifrael in contemplatione, 8c Jacob in vitio-
rum fiipplantatione, tarn in fe quam in fubditis. Eft e-
nim duplici uxori copulatus, L y « 8c Rachel. Appli-
catio myftica communis eft.
tione 8c cognitione Dei 8c etiam deledtabilior ^ Sexta conclufio. Ce..t.e..r..i.s.. ..p..a..r.i.b..u..s.. ..u..t.i.l.i.o..r^ Scfoecunpatet.
I . Ethic. ^ g dior eft in Ecclefia Dei fpeculativus, quam fit adti-
Similis conclufio poteft poni fecundum aliam dif- vus. Pro quo advertendum quod duplex eft utilitas
tindtionem 8c ex ifta deduci, 8c per aliud medium
fic. Quanto anima melior eft quam corpus, tantö
vita regulans animam 8c dirigens in finem, melior eft
8c dignior, quam ilia qua; tantummodb refpicit corporale
regimen 5 fic eft de vita fpeculativa, refpedtu
adtivas in Ecclefia: ergo 8cc.
Quinto: prasfuppofito peccato 8cindigentiisvariis
in Ecclefia Dei ex peccato originaliter venientibus,
8c ceteris paribus: melior eft vita quarta, fcilicet compofita
ex adtiva 8c contemplativa, quam fimpliciter a-
dtiva vel fimpliciter fpeculativa , hoc eft quam una
earum fine immixtione alterius.
Pro quo advertendum eft, quod totamultitudoo-
perum meritoriorum unius hominis imaginatur quafi
corpus quoddam 8c homogenium ad modum loquen-
di Chrifti Matth. VI. i z . Si oculus turn fuerit Jimplex,
8c foecunditas in Ecclefia. Quasdam eit groflä atque
palpabilis , qua; ä vulgo 8c a viventibus more vulgi
prascipue reputatur, 8c ilia confiftit in multitudine
& corifervatione bonorum fortuitorum 8c corporis,
8c pompa extrinfeca. Alia utilitas > refpedtu bonorum
animas, vel meritorum vel aliorum donorum gratui-
torum.
Secundo} advertendum quod prima bona non pro-
font, immo plerumque nocent, nifi pro quanto or-
dinantur 8c difponun.t ad fecundabona, unde nec ca-
piunt bonitatem aliquam moralem aut gratuitam,
nifi ä bonis hujufmodi tanquäm ä fine ad quern debent
ordinari, vel tanqnäm inftrumenta ea adipifeen-
d i, vel tanquäm objedta circa quas fit hujufmodi ope-
ratio virtuola, immo quandoque talia bona conce*
duntur Deo irato , ut Auguftinus ait : qu‘
tot urn corpus tuum lucidum erit. Glofla. Si intentio (im- C videlicet utilius eflèt ilia non habere dùm obfont bo
plex, bona qualibet operatio erit. Probatio. Vita ilia
melior eft quæ eft vitæ Chrifti conformior: fed Chriftus
converiätus eft fecundum totum corpus vitæ
fuæ ad regulam 8c vitam cujufcunqne membri fui,
fcilicet tàm actiuè quàm fpeculativè : ergo 8cc.
Confirmatur, quia corpus alicujus perfedtius vivit,
dùm pro loco 8c tempore utitur quolibet membro
fuo , nunc ifto , nunc illo, quàm fi continue uno
uteretur, quod effet perfedtius, utputaoculo, præ-
foppofitis indigentiis ad quarum revelationem
quodlibet membrorum utile eft, 8c provifo quód o-
culus fit in fuo ufo ad diredtionem manus 8c pedis.
Et ex hoc fumitur refponfio ad inftantiam quæ
fieri poteft 8c moveret paruin confiderantes ,
quia vita contemplativa fecundum fe confideranis
moribus, quemadmodùm 8c obfunt divitiæ peri-
turæ : générant enim vermen peffimum qui eft foper-
bia, vel voluptas effrenata. Et ficut in uno homine
hoc habet veritàtem /, fic 8c habere poteft in to-
! to corpore myflico Ecclefiæ, ità quod numerabitur
merito int'er magna divinæ mifericordiæ dona paupertas
ipfius in talibus bonis fortuitis 8c Jurifdidtionibus
civilibus. Juxta quod dicunt Hiftoriæ , 8c legi in
poftilla fuper Bibliam quod dum dota eflet Ecclefia
bonis temporaiibus per Conftantinum , audita eft
vox in acre. Hodie venenum ejfufum eft in Ecclefia fanc-
ta Dei. E t quiequid fuerit de ho c , potuit enim tune
dotatio hujufmodi efle utilis propter bonitatem 8c fi-
delitatem difpenfantium'8c dilatationem Ecclefiæ,
poft adverfitates habitas -, nihilominus nunc, aut ali‘
ta melior eft 8c dignior fecundum didta , ergo d poterit fpoliatio fimiliter effe utilis propter malitiam
melior ell homo dùm fecundum earn vivit, quàm
dum vivit fecundum adtivam. Sic enim arguèretur
quod hominum corpus effet nobilius,fi effet totum oculus
, quàm habendo varietates quas ad præfens obtinetj
& pidtura pulchrior, fi tota effet albedo, quàm dùm
variis colorum appofitionibus decoratur.
Similiter dicendum eft hîc quod corpus operatio-
num humanarum quod imaginatur quafi 8c homo-
geneum, 8c diverfarum rationum perfedtius eft, dum
pro qualibet fui parte eft in exercitio, præfuppofi-
to femper quod vita fpeculativa eft velut illullratio
oc diredtiô, 8c vivificatio animæ fit in fuo adtu fuf-
ficienti , quàm fi dimifla adtivà , effet continue in
fpeculationc fob gradu intenfiori, præfuppofitis indigentiis
proximorum. Speculativus enim (utquidam
ait J videns fratris inopias 8c torpens à juvamine,
Toms I p Kirs I
Ecclefiafticorum talibus bonis abutentium j Scutclau-
datur via malignantium lpinis adverfiintium , ne ca-
dant in pra;cipitium vitiorum. Juxta quod ait Dominus
: Sepiam viam tu.irn fpinis Ofee.11. 6.
Nunc ad propofitum conclufionis conftat quod
contemplativus ut fic proficit Ecclefia; in bonis lpi-
ritualibus quafi de per fe 8c immediate., adtivus autem
in bonis temporaiibus. Unde Moyfes plus pro-
fecit in monte orando dum alii pra;liarentur , quam
multitudo magna bellantium. Sic Deus qui non de-
ltruxiflct Pentapolim peccati:icem propter decernjuf-
tos , fi reperti fuiflent; plus miferetur Ecclefia; &
eidem parcit, propter orationes paucorum eontem-
plativorum, quäm facit propter labores 8c difeurfus
8c turbationes multorum adtivomm. Juxta quod dice-
bat Hieronymus de Ercmitis autiquis, eos efle fitam
P mun