2 2Q ‘foanriis Gerfoniï 34°
O O v . .. . rnm imiDlius inex- potentia perceptiva, remotis impediments. Si enim
luimennbusahems d , in rPatiodnati- color objicitur vifui, fufficitad vifionem perfolam im-
5 -1• • ' *' pedinientorum ablationem , ut quod oculus non fit
claufus, nec cxcatus, nec aliter impeditus. Sic eft
de auditu refpedu foni, de geftu refpedu guftabilis,
de tadii 8c olfadu fuo modo.
Ceterùm perceptio ponitur in definitione pro genere,
quæ fecundum nomen dicitur perfeda captio,
perimentali fenfu, v e l -------- - ■* . v . . ,
vo intclledu confiftant. Sunt ïdcirco male deyoti
fimplices illi, quijuxta Ilias affediomes tradere iata-
mint aliis regulas , & Leges ex Scripture lams.
i-linc fetux rcvelaüones, hinc fuperftinofe anectio-
nes prodierunt. Sicut è converfo Philofophi, cc 1 heo-
logi devotione carentes, finiftras de devotioms myltc- A
rioderifiones intulerunt.
Rursus; ita fe habent aftedus, pietas, 8c humili-
tas in Deum , ut nequeat una veraciter fine altera
inveniri : nulquam eniin pietas Fidei rite ibibuitur
fineaffedionehumili, nec humilitas Spei, cc iuavitas
Charitatis, fine Fidei lolidx pietate. Quo rac-
tum eft aliquando, ut dolere, peenitereque ie dice-
rent nonnulli litteratorum, quod non in fimplicita-
te parentum, fcilicet laïcorum permanfiflent. hides
itaque donum Dei eft, ne quis glorietur. Pax miuper
in credcndo precabatur ab Apoftolo fuis: Deus, nu-
quit, Spei repleat vos omnlguudio, & pace in eredendo.
Rom. xv’ 13. Ratio fubditur, ut abundeüs inSpe, dr
virtute Spiritusfanfti'. qux virtus, eft Chai itas
Caderet bic fermo de certitudine F idei, 8c quemad-
modüm intelle&us.in ipfa ftabilitur, ficut 8c in Spe,
8c in Charitate. per omnimodam lui derelichonem
w j captivando omnem intellectum
Scrhasc convenit experimentali cögnitioni prxcipuej
quoniam in ipfa, prout experimentalis eft, non ca-
dit error, vel deceptio 3 nifi forte occafionaliter a-
pud potentiam difcurfivam , quemadmodiim dicit
Hippocrates, qudd Expenmentumeft fallax. Caufam
d id i prxmifit. Ars , inquit, longa. Ars itaque for-
matur non ab uno tantum experimento , fed ä pju-
rimis, quorum utique fingulum verum eft 3 alioquin
non efl'et per experimentum.
Attamen combinatio experimentorum, 8c conqui-
fitio difcürfiva de quidditate 8c conditionibus rerum
expertarum , immö 8c ipiörum experimentorum,
qux res funt, an fubftantrx , vel accidentia, fiepe
fallit.
Confurrexit proinde neceflitas Grammaticx, 8c
Logic« , pro communicatione mutua fuper experi-
mentis fingulis, 8c rebus expertis, ne omnes, aut plu-
res experientix laterent viciflim iub potenti manu Dci captivando omnem inte iiecmmm . Ä Ä S - F 9homi0nes, 0prefe1r tim
oibbffCeQmnitummir Chry,l"li j, z— .--C--o-r--.-i.)f . qJ u ä lte fua-d ebat.C.hry- B expenenöx mtenores, quas nomo novit mjijpmiusho.
fogouus Anallafrx : 7 * verb m o ll, Chrifti, trophuum
em it, iota memo conftriuge. Modus infra notabi-
tur. Quid autem ell mens tota , nifi mens um-
ta total iter, & collecta? Omnis vero mens tails deTO»
taeftiniacipientibus, devotior in proficientibus, de-
-votiffima in perfeftis, quos non diipergit fuperbia
mentis cordis lui. . s ,
j ).- devotifiima inente dicemus aliqua.. 1 rimo de devotione
perfeabrum ad alios reditura. Devatisfima
mem qualis eft in pevfc&is , htbet in kfecretamfo-
liwdims, firennm Inminis, tabemacnlum p a c t ; habet&
cenacitlum , fe„ diverticulum rcjbclionis, cubiculmn reautetionis,
nidalum pullifteationfs: Hoc eft ex Bernardo.
ridet illic Utcem , non capit locus,
tiAudic harmonium mam non capil tempus. O
doratur fragrantiam , qu.
minis qui in ipfo eft. i.Cpr.n.12.
Confurrexit denique modus alter cognitionis per
experientiam, qui difciplinalis, vel fcholafticus , vel
dodrinalis appellatur , per voces , 8c fcripta; qûo-
niarn aliter non poifumus conceptusprimosper experientiam
habitos exponere.
Confurrexit etiam diftindio vêtus de concep-
tibus primas intentionis, 8c fecundæ , 8c ter-
tiæ , 8c de modis fignificandi, 8c de fuppofitione
naturali.
Tota poftremo pars Philoiophiæ , quæ rationalis
dicitur , proptereà neceflârium lumpfit exordium.
Suffecerit ad præfens commemoratio diftindionis,
ut oftendamus primo, quôd unio mentis, de qua nunc
P...............Pf.......... f _ loquimur, confiftit in experientia, proptereà transî
t non fpargit fiat us. Guf-Q fundi non poteft in alios per dodrinam , ficut nec
cibum quem non minuit edacitas. Haret
plexui , quem non devellit fatictas. Hæc ex Augul-
Sed amirabilior eft fuper omnes Dionyfii traditio,
quæ videtur inlipientibus corde rem magis invol-
vere contradidionibus, quàm docere. Si quidem ad
Timotheum icribens de myftica Theologia, fie dicit
: 7 u autem, Timothee , circa myfticas vifiones, corroborai
itinere, & fenfus defere j & mtellettuales operations
, & fenftbilia , & invlftbilia, & omne non ens, &
en s , & ad unitatept , ut pojjibile eft., infeius reftituere,
ipfius qui eft fuper omnem ejjentiam, & feientiam, & a
te ipfo, & omnibus immenfurabili, & abfoluto pur a mentis
excejfu, ad fuperejfentialem divinarum tenebrarum radium
omnia deferens, & ab omnibus abfolutus afeendens.
vifio, nec aliqua fenfatio exterior aliterin alios trans-
funditur, nec amor, nec odium, nec Isetitia, neque
generaliter aliqua experimentalis cognitio.
Nihilominus dodrinalis traditio non eft fruftra.
Primo propter indudionem, ut fiat amplificatio po-
tentiaium perceptivarum cum objedis experimenta-
liter percipiendis. Deinde notificatio fiat impedi-
mentorum , quatenus auferantur. H x c enim duo
fufficiuiit ad experientiam} ita tamen, fiobjedamo-
veant naturaliter, alioquin teitium requireretur fcilicet
adualis, 8c libera motiot>bjedalis, qualem habet
extra fe Deus , qualem habet libertas arbitrii fuper
adus fuos.
Nullus idcirco putet vel expedet, quodabhomi-
ne de per fe fibi tradi poffit cognitio fuper unioné
aeni mentis cum Deo. Meritö quidem j quia nec de qua-
Ouzereret aliquis, qüomodb poflunt hx c fieri quee cunque experientia poteft hasc fieri circa creaturas.
repugnare videntur m forma verboram. T en te -DN em o praeterea fperet experimentum, nififublatum
mus aliqua dicere prxnotando, quod duplex eft hie fuerit impedimentum. Eft igitur commune ftu-
notificationis modus. Unus dodrinalis extrinfecüs, dium^ omnium qui de^lheologia myftica, qua:
alius experimentalis intnnfecus. Unde feiendum,
quod omnis cognitio noftra oitum habet ab a-
liqua experifentia. Omnis prxterea cognitio, fiper-
fici debeat, in experientia terminatur. Experientia:
verb nomen dicitur ab*#, 8cpario, paris, quia pari-
tur experientia ex rebus in viribus cognitivis, 8c af-
fedivis. .
Hincdicimus; hoeexperior, hoccompeno, hoc
reperio. Eft autem experientia fecundüm rem, feu quid
jei perceptio limplex , non diicurfiva, caulata, leu
p a ra ta immediate ab objedali motione, ita quodfuf-
ficit ad hanc perceptionem prsefentia* objedi cum
confiftit in unione , locuti funt , inducere ad
tria quæ requiruntur , 8c fufficiunt 5 videlicet
defiderium divini o b je d i, remotio impedimenti,
imploratio divini beneplaciti. Primum fit infi-
nuando pulchritudinem 8c valorem. Secundum
f i t , aperiendo defedum noftrum , 8c languorem.
Tertium fit per orationis vehementiam , 8c ardo-
rem. Hæc autem tria compleditur ipfa devotio,quæ eft
elevatio mentis inDeum,ficut in objedum proprium;8c
hoc per pium, 8c humilem affedum, in quo femper
eft Deo beneplacitum. Occurretforfan aliquis,8c dicer:
Quid ad te de dodrina myfticæ fapientiæ, qui non es
par-
341 Trattains feptmus fuper Magnificat.
particeps hujus experientiæ ? Refpondeo. Qredidi
vropter quod locutus fum, Pf. cxv. I . Credidi lêrmoni-
bus ex pertonim, quod conformiter ad eos locutum
fum. Qyatçnùs inducar , 8c inducam , quantum
Dominus adjuverit, ad defiderium tanti objcdb
H I ■ ■ 342,
pereft igitur dimcultas velut unica, quid fit, 8c quó-
modb; fit unitionis experimentia. Pofllimus autem
dicere , quod experimentalis unio mentis cum Deo
eft limplex, 8c adualis perceptio D e i , gratia; fuse
gratum facientisdono, qualis hie incipit 8c perficitur in
gloria per gratiam confummatam. Eft igitur hx c
cum ifto qui dicebat : XJnamt petit à Domino . hanc
requiram. Pf. xxv-i. 4. Unam videlicet pretiofam mar- A unio .experimentalis , præguftatio quædam gloriæ,
garitam Evangelicam , quâ habita, dicamus,. fiiffi- A pignus, 8c arra felicitatis ætternæ, cui contraria eft t>. ___-------------------- J /- .I- T . . ST. r r. --- ^ «■ - -
cit i qua non habitä, faltem defiderare concupifcamus.
Enitamur denique pro remotione cpjufiibet impedimenti
cum imploratione divini beneplaciti : fanabit
ita forte oculum mentis, 8c ei fe prxfentabit expe-
riendum 5 guftandura , 8c videndum , quam luavis.
ipfe eft, quam magna multitudo dulcedinis lux quam
abfeondit timentibus fe. Supereft oftendere , quod
dodrinalis traditio Theologia: myfticas fe extenditad
Theologiam Scho.lafticam, nec ab ea diverla e f t , vel
feclufa, immb nec a vera Philofophia. Fiet autem
hoc commode fi verba beati Dionyfii ä Paulo, immb
a Spiritu fando dodi concordaverimus ad invicem per
Scholafticam Theologiam, cujus ignorantiam haben-
tes, quam vis experientiam intrinfecam fentiant bea-
t x unionis ; tamen hanc dodrinaliter elucidare ne-
quibunt.
Exemplum eftmanifeftum in dodrinisPhilofoplii-
cis. Nonne poterit Aftrologus, qui nunquäm exper-
tus eft ecliplim fobs, 8c lu n x , tradere dodrinam hu- “
jus rei, qualem rufticus, qui experietur ipfas ad ocu-
lum, tradere nequibit? Poterit rufticus utique dicere
focio prxienti: ap/sri oculos, 8cvide, poterit ex-
tendere digitum ad ecliplim, fed nil amplius. Aftrologus
verb, licet ita monltrare non poterit prxlentia-
liter , docepit tamen abfentes qualiter aperiendi funt
oculi, qualia funt impedimenta qux removeri opor-
teat, immb fi Cathoiicus l i t , divinum beneplacitum
jüngere non omittet, qui facit eclipfes , fi vult 8c
quando vult.
Sic in propofito , nifi quod Aftrologus habet de-
monftrationem j Theologusverp folam eruditionem,
in Fidei autoritate firmatam-. Multi multa locuti funt,
8c nos multotiens jam inter multos de, 8c fuper verbis
Dionyfii, dum tradat de myftica Theologia, 8c di-
vina fapientiaChriftianorum. Dixeruntaliqui, quod
confiftit hx c Theologia in abnegatione omnium a
Deo , alii quod in affedu 8c diledione 5 nonnulli,
dilperfio, 8c averfio liiperborum mente cordis lui.
Relinquitur tandem h x c depurata,feu expolitaThco- .
lo g ix myfticx deferiptio dicendo , quod eft experimentalis
Dei perceptio. Potius autem ponitur perceptio
, quam cognitio j quia generalis eft terminus
ad omnem vim mentis, fcilicet rationalem, concupifci-
bilem, iralcibilem, vel ad vim apprehenlivam, 8c af-
fedivam, quam vis nihil vere videatur percipi, quin
vis apprehenfiva concurrat. Alioquin vis affediva
ferri poflet in incognitum, quod aliqui nedum conce-
dunt, fed hoc probare contendunt. Nec Theologiam
Scholafticam fufeipiunt in hac parte, fed a myftica
fecernunt: fuper qua re videri poterit in procelfu.
De experimentali unione>
V E R I T A T E S .
D X p e r im e n t a l i s Dei perceptio facilis, 8c im-
mediata,non habetur hie in via, de lege communi,
led expedatur pro prxmio in gloria conlummatai»
Conceditur h x c ab omnibus, nec oportet proba-
tionibus immorarij immb, lie concefla eft propolitio,
ut in errorem aliqui prolapfi lint, dicentes, quod nec
in Patria Deus immediate videbitur, fed in theopha-
niis quibufdam contemperantibus inacceflibile lumen
Dei, imbecilli menti. Quo fuper errore deftruendo
Dodores nedum copiofilfima difputationej fedfen-
tentiali determinatione procellerunt, juxta notata Domini
Bonaventurx 1..Sententiarum. Dift. 1 3.
Experimentalis Dei perceptio nonvidetur elfe formaliter
ipfa unio. Admittitur autem h x c prxdica-
tio , quafi per caufam, vel concomitantiam, fed non
multum intereft ad rem noftram. lantaquippe eft
connexio omnium virium mentis, vel habituumvir-
tuoforum, cum habitu gratix, 8c adu principali ejus,
quod in intelligentix puritate -, alii quod in mentis ad çq u o d apparet quædam circuminceflio , velut in Be-
Deum colledione, vel unione > alii quod in devotione",
feu mentis elevatione ; alii quod in raptu , vel
extafi , vel mentis alienatione. Quas fex pofitiones
abfque contentione pertrademus fub certis propofi-
tionibus, oftenfuri conformiter ad verba Cantici Mari
«, quod exiftit in experimentali, 8c gratuita unione
, feu colledione Sc exultatione humilium mente
cordis fui cum Deo, dum difperftt fuper bos, dum depofuit
potentes de fede , dum efur tent es implevit bonis , dum
fufeepit Ifrael puerum fui-tm recordatus mifericordia
Dicamus igitur abbreviate fermone, quod lapien-
tia Chriftianorum, de qua tradavit divinus Dionyfius,
eft unio mentis, leu colledio, tanquam pro genere.
Jusgitur experimentalis, 8c gratuita cum Patre lumi-
numDeo, tanquam pro foiimali differentia, 8c pro
fine , vel objedo. Mens ponitur quafi pro materia
, vel fubjedo. Habemus ecce genus diferiptionedida
Trinitate fuo modo. Eft enim gratia gra.-
tum fàciens una in trinitate habituum Theologico-
rum, 8c trina in unitatefua, feu radice, ficut mens
una eft inellentia, 8c trina in potentiis. Utrum verb
potentix fint realiter ab invicem diftindx, vel tan-
tummodo relative, feu comparative -, 8c fi gratia priés
informât eflèntiam mentis, quàm potentia, parùra intereft
prodevotisfcrupulofiusinquircre.
Experimentalis Dei perceptio videtur fieri , dura
influxus formalis , 8c habitualis gratix gratum fo-
cientis, in adus fuos immediate fe protendit. Exemplum
de formis aliis, dum ex adu primo, qui eft informai
«, procedunt ad adus fecundosj ficut vita ad
vivere, lux ad lucere, intelledus ad intelligere, fenfus
ad fentire. Sunt autem effedus plurimi gratix ;
tres Hierarchici, Pur gare, lllummare , ‘Perficere, quos
aliqui multiplicantfecundùm mentis vigorem, fulgo*
rem, 8c amorem : dicentes , quod virtutem mempnis,
fcilicet unionem , fimul cum objedo fuo D eo ,^ r ix p u rg a t , elevat, 8c ltabilitj fulgorem intelligen-
8c mentem pro fubjedo j nec oportet infiftere fern-
pulofiüs, quia nullus ambigit. Sed in hoc eft diffi
cultas, q u x , 8c qualis fit ifta unio , 8c quemadmo-
diim comparetur, 8c cur pro differentia additum experimentalis
, 8c gratuita. Porro quin gratuita fit
hxc unio quis negaret ? ad quam nec natura fufficit,
nec induftria. Sed.neque fatis eft unio gratuita, 11
non percipiatur quemadmodum Deus habitualiter
unitur per gratiam, 8c virtutes in parvulis baptiza-
tis, quos tamen non dicimus myftice fapientes. Su-
Tomi IT. Pars I.
tiæ illuminât, informât, 8c affimilat j amorem afledi-
v x perficit, vivificat, 8c unit, 8cmentem acceptant
Deo reddit.
Experimentalis Dei perceptio fit fecundùm frudus
fpiritûs, quorum maximus, 8c primus eft Charitas,-
iaeft , chara unitas , unde prodeunt alii, Gaudium,
pax, patientia, longanimitas, bonitas, manfuetudo & Fides
modeftia,continemia,caftitas. GaLv.z2.z3. Unde Chari-,
tas, prout eft virtus Theologica, dicit habitum 3 fed
prout eft frudus, dicit aduale Charitatis experimen-
• Y 2 turn*