V " primo advenm eins ad Pafcha: Et Sol vite Templura ^ , , a r r T
hoc Joan i t De querela^ quod fejus bapttzjtt.)oan. m.
C A P U T . X V I I I .
PO s t hoc defcendit in Capharnaum ipfe & mater
cjus Sc fratrc£ cjus Sc Diicipuli ejus, Sc ibi man-
fcrunt non rnultis diebus , Sc prope erat a Pafcha Ju-
dæormn. E t afccndit Jefus Hierofolymam, Sc in-
vcnit in Tcmplo vendentes boves Scoyes Sc colmnbas
St nummu janos fodentes : Sc cum feciflet quafi flagellum
de fimiculis, omnes ejecitdeTemplo. Oves
quoquc & boves Sc nummularior u m effudit æs.: Sc
mcnflis fubvertit. E t his qui columbas vendebant dixit.
Auferte ilia hinc : Sc nolite facere domum Pa-
tris mci qomum negotiationis. Recordati verbfunt
Difcipuli cjus quia lcriptum ell. Zelus doimis tuæ
comedit me; Relponderunt ergo Judæi Sc dixerunt
ci ; Quod lignum oftendis nobis quia hæc facis ? Re-
fpondit Jefus Sc dixit eis : Solvite Templum h oc, Sc
in tribus diebus excitabo illud. Dixerunt ergo ei Judæi :
Quadraginta Sc fex annis ædificatum eft Templum
hoc , Sc tu tribus diebus excitabis illud. Ille autem di-
cebat de Tëmplo corporis lui. Cùm ergo furrexiflet à
mor tuis: recordati funt Difcipuli ejus quia hoc dicebat:
E t crediderunt ScripturæScfermoniquemdixeratJe-
fus. Ciim autem effet Jerofolymis in Pafcha in die fe-
fto : multi crediderunt in nomine ejus, videntes ligna
quæ faciebat. Ipfe aiitem Jefus non credebat fometip-
lum eis, eo quod ipfe nolfet omnes Sc quia opus ei non
crat ut quis teftimonium perhiberet de liomine. Ipfe
enim fciebatquid eflet in homine.
a Colligitur ex Evangelio Joannis quôd Chriftus fuit ad minus
ad triplex Pafcha : licet alii Evangeliltce de unico folum tàciunt
mentionem, & inde venic apud aliquos confiifio, ponentes hoc Pafcha
cum ultimo.
D e 'Kficodemo. Joan. i l l .
C A P U T X X .
"P O s t hæc venit a Jefus in terram Judæam Sc Difoi-
puli ejus, Sc illic demorabatur cum eis Sc bapti-
zabat. Erat autem Sc Joannes baptizans in Ænnon
Juxta Salim: quia aquæ multæ erant illic: Sc venie-
A bant multi Sc baptizabantur. Nondum enim fuerat
mifliis Joannes in carcerem. Faéhi eft ergo quæftio ex
Difcipulis Joannis cum Judæis de purificatiorié : Sc ve-
niebant ad Joannem Sc dixerunt ei : Rabbi qui erat tecum
trans Jordanem cui tu teftimonium perhibuilti.
Ecce hie baptizat Sc omnes veniuntad eum. Relpon-
dit Joannes Sc dixit : non poteft homo acciperequic-
quam nifi fuerit ei datum de ccelo : ipfi vos mihi teftimonium
perhibetis quod dixerim : ego non fum
Chriftus, fed quia mifliis ftim ante ilium. Qui habet
fponfam, fponfus eft : amicus autem fponfi qui
ftat Sc audit eum, gaudio gaudet propter vocem fponfi.
Hoc ergo gaudium meum impletum eft. Ilium
oportet crefcere, me autem minui: qui deliirfum venit
fuper omnes-eft: qui eft de terra, de terra eft, Sc
de terra loquitur :qui de Ccelo venit, fuper omnes eft: Sc<
quod vidit Sc audivit, hoc teftatur, Sc teftimonium ejus
nemoaccepit. Qui autem acceperit ejus teftimonium
fignavit, quia Deus verax eft : quem enim mifit Deus ,
B verba Dei loquitur. Non enim ad menluram dat Deus
ipiritum. Pater diligit Filium, Sc omnia deditin manu
cjus. Qui credit in Filium habet vitam æternam:
qui autem incredulus eft Filio, non videbit vitam, fed
ira Dei manet fuper eum.
a Non per fe, fed per Difcipulos fuos,uc dicitur infra.
Do incarceratione foannis. M. 14. R.6.L . 2.
C A P U T . X I X .
E R a t autem homo ex Pharilæis Nicodemus no-
U mine princeps Judæorum : hic venit ad Jefum no-
£te, Sc dixit ei : Rabbi, feimus quia à Deo venifti magi
fter : nemo enim poteft hæc ligna facere quæ tu
lacis, nifi fuerit Deus cum eo. Refpondit Jeliis Sc
dixit ei : Amen amen dico tibi, nifi quis renatus fue-
rit denuô, non poteft videre regnum Dei. Dixit ad
eum Nicodemus : Quomodo poteft homo nafci cum
fitfenex? Nunquid poteft in ventrem Matris fuæ iterate)
introire Sc renafoi? Refpondit Jefus : Amen a-
men dico tibi,nifi quis renatus fuerit ex aqua Sc Spiritu,
non poteft introire in regnum Dei : quod natum eft
e x carne caro eft: Sc quod natum eft ex Spiritu, fpi-
ritus eft. Non mireris quia dixi tibi : Oportet vos
s nafci denuo. Spiritus ubi vult fpirat, Sc vocem ejus
audis, Sc nefeis unde veniat aut quo vadat. Sic eft
omnis qui natus eft ex fpiritu. Refpondit Nicodemus
Sc dixit ei. Quomodo poflunt hæc fieri ? Refpondit
J élus Sc dixit ei : T u es magifter in Ifrael Sc hæc ignoras
5 Amen amen dico tibi, quia quod foimus loqui-
mur, Sc quod vidimus teftamur, Sc teftimonium no-
ftrum non accipitis. Si terrena dixi vobis Sc non cre-
ditis : quomodo fi dixero vobis coeleftiacredetis? Et
nemo afcendit in coelum, nifi qui defcendit de coelo,
filius hominis qui eft in coelo. Et ficut Moyfes e-
xaltavit ferpentem in deferto, ira exaltari oportet Filium
hominis : ut omnis qui credit inipfum non pereat,
fedhabeat vitam æternam. Non enim mifit Deus Filium
fuum in mundum ut judicet mundum,fed ut làlve-
turmundusperipliim. Qui credit in eum non judica-i
bitur, qui autem non credit, jam judicatus eft: quia
non credit in nomine unigeniti Filii Dei.Hoc eft autem
judicium, quia lux venit in mundum, Scdilexerunt
homines magis tenebras quàm lucem. Etant enimeo-
rum mala opera. Omnis enim qui male agit odit lucem,
Scnbn venit ad lucem, ut non arguantur opera ejus:
qui autem facit veritatem venit ad lucem , ut mani-
feftentur opera ejus, quia in Deo funt fàéla,
C A P U T X X I .
T T E r o d e s L . autem T etrarcha cùm corriperetur
• à Joanne de Herodiade uxore Philippi R . fratris
fui: quiaduxeratearn: Sc L . de omnibus malis quæ
fecit Herodes. Dicebat M. enim illi Joannes. Non
licet tibi habere R . uxorem fratris tui. Adjecit L . Sc
hoc Herodes fuper omnia, tenuit M. Joannem Scalli-
gavit eum Sc pofuit M. L . eum in carcerem propter
M. Herodiadem uxorem fratris fui, quia duxerat earn.
; HerodiasM. autem infidiabatur ei Sc volebafocçide-
re eum : nec poterat. Herodes autem metuebat Joannem
; feiens eum virum lànéfum Sc juftum : Sc M. vo-
lens eu m occidere timuit populum, quia ficut Prophe-
tameum habebat: Sc euftodiebat R . eum: Sc audi-
to eo multa faciebat : Sc libenter eum audiebat.
Defud&a reliiïa a Chrifio, & de Samarkand.
Ad.ûç. R. 1. L .4. J. 4.
C A P U T X X I I .
P U m autem M. audiflet Jefus quod Joannes traditus
eflèt: Sc ut J. cognovit quod audierunt Pharifæi,
quod Jefus plures Dncipulos, facit Sc baptizat quàm
Joannes: quanquam Jefus non baptizaret, fed Difcipuli
ejus: feceflit. M. Reliquit J. Judæam Sc abiit.
E t L . regreflùs eft in virtute fpiritus : L . R. venit in
Galilæam M .R .L .J . Oportebat J. autem eum tran-
fire per Samariam. Venit ergo Jefus in civitatem
Samariæ, quæ dicitur Sichar : juxta prædium quod
dédit Jacob Jofoph filio lùo. Erat autem ibi fons Jacob.
Jefus quoque fatigatus ex itinere fedebat fie fupra
(fontem. Hora autem erat quafifexta. Venit mulier de
Samaria haurireaquam. Dicit ei Jefus. Da mihi bibere.
Diicipuli autem Jefus abierant in civitatem ut cibos
emerent. Dicit ergo mulier ilia Samaritana : Quomodo
tu Judæus cùm fis, à me bibere pofeis, quæ fum
mulier Samaritana ? Non enim coiituntur Judæi Sama-
ritanis. Refponditjefus Sc dicit ei: Si îcires donum
Dei Sc quis eft qui dicit tibi : Da mihi bibere: tuforfi-
tan petiflès ab eo Sc dediflet tibiaquam vivam. Dicit
/CI
ei mulier: Domine neque in quo haurias habes , Sc eum Sc rogaba teum ut defeentferetScfanaretfilium
puteus altus eft. Unde ergo habes aquam vivam ? ejus: incipiebat enim mori. Dixit ergo Jefus ad eum:
ÎSTunquid tu major es Pâtre noftro Jacob qui dédit Nifi ligna Sc prodigiavideritis, non creditis. Dicit
nobis puteum iftum, Sc ipfe ex eo bibit Sc filii ejus Sc pe- ad eum Regulus : Domine, delcende priufquam mo-
cora ejus ? Refponditjefus Sc dixit ei : Omnis qui riatur filius meus. Dicit ei Jefus : Vade, filius tuus
bibit ex aqua bac fitiet iterùm. Qui autem biberit ex vivit. Credidit homo fermoni quem dixit ei Jefus,
aqua quam ego ei dabo, non fitiet inæternum: fed Sc ibat. Jam autem eo defcendente,fervi occurrerunt
aqua quam ego dabo fiet in eo fons aquæ falientis iir^ ei Sc nunciaverunt, dicentes: quia filius ejus viveret.
Interrogabat autem horam ab eis in qua meliùs ha-
buerat. Et dixerunt ei: quia heri hora feptima reliquit
eum febris. Cognovit ergo Pater quod ilia hora
erat in qua dixit ei Jelus : filius tuus vivit, Sc credidit
ipfe Sc domus ejus tota. Hoc iterùm fecundum lignum
fecit Jefus, cumveniflètàjudæa in Galilæam.
De Libri traditione ipfi fefit^ & ejeclione ejus extra
Civitatem. Et reliftâ Nazareth venit Capharnaum.
M . 4. Marc. 1. L. 4
C A P U T X X I V .
•
"P T fàma. L . exiit peruniverlamregionemdcillo:
Sc iple docebat in Synagogis eorum, Sc magnifi-
cabatur ab omnibus : Sc venit Nazareth ubi erat nu-
________ ____ _______ ^ tritus : Scintravit fecundumconfuetudinem fuam die
re. Dicit ci mulier : Scio quia Meflïas venit qui di- ® Sabbati in Synagogam, Sc furrexit legere : Sc tradi-
" ’ ■ tus eft illi liber Ifaïæ Prophetæ Sc ut revolvit librum,
invenit locum ubi feriptum efat. Spiritus Domini fuper
me , propter quod ùnxit me, evangelizare pau-
peribus mifit me: lànare contritos corde, Scprædi-
care captivis remiflionem, Sc cæcis vifum, dimittere
conff actos in remiflionem : prædicare Annum Dorai-
Hi acceptum , Sc diem rétributions. E t cùm pli-
cuiflet librum dédit miniftro, Sc fedit Sc omnium in
Synagoga oculi erant intendentes in eum. Coepit
autem dicere ad illos, quia hodie impleta eft hæc
Scriptura in auribus veftris : Sc omnes teftimonium
illi dabant : Sc mirabantur in verbis gratiæ quæ pro-
cedebant de ore illius,Scdicebant: Nonne hic eft filius
Jofeph. Et ait illis : Utique dicetis mihi hanc
fimilitudinem : Medice cura te îp fum. a Quanta audi-
vimus fadta in Caphamaum : fac Sc hîc in Patria tua.
Ait autem: Amen dico vobis, quia nemo Propheta
vitam æternam. Dicit ad eum mulier : Domine, da
mihi hanc aquam, ut non fitiam neque veniam hue
haurire. Dicit ei Jefus: V ade , voca virum tuumSc
venihuc. Refpondit mulier Sc dixit : Non habeo virum.
Dicit ei Jelùs : Benè d ixifti, quia non habeo
virum , quinque enim vitos habuifti , Sc nunc
quem habes non eft tuus v ir , hoc verè dixifti. Dicit
ei mulier : Domine ut video quia Propheta es tu. Patres
noftri adoraverunt in monte hoc: Sc vosdicitis,
quia Jerofolymis eft locus ubi oportet adorare. D icit
ei Jefus. Mulier crede mihi, quia veniet hora
quando nec in monte hoc neque in Jerofolymis ado-
rabitis Patrem. Vos adoratis quod nefoitis: nos a-
doramus quod feimus: quia làlus ex Judæis eft. Sed
venit hora Sc nunc eft quando veri adoratores adora-
bunt Patrem in fpiritu Scveritate. Nam Sc Pater taies
quærit qui adorent cum : Spiritus eft Deus Sc eos
qui adorant eum in fpiritu Sc veritate oporteta<
citur Chriftus. Cùm ergo venerit, ille nobis annun-
ciabit omnia. Dicit ei Jelùs: Ego fum, qui loquor
tecum. Et continuo venerunt Difcipuli ejus Sc mirabantur
quia cum muliere loquebatur. Nemo tarnen
dixit quid quæris aut quid loqueris cumea? R e liquit
ergo hydriam fuam mulier Sc abiit in civitatem
Sc dicit illis hominibus : Venite Sc videte hominem
qui dixit mihi omnia quæcunque feci. Nunquid ipfe
eft Chriftus ? Exierunt ergo de civitate Sc veniebant
ad eum. Intereà rogabant eum Difcipuli dicentes :
Rabbi manduca. Ille autem dixit eis : Ego cibum
habeo manducare quem vos nefoitis. Dicebant ergo
Difcipuli ejus ad invicem : Nunquid aliquis attulit ei
manducare ? Dicit eis Jefus : Meus cibus eft ut faciam
voluntatem Patris mei qui mifit me, ut perficiam opus
ejus. Nonne vos dicitis : quia adhuc quatuor Menfes
funt, Sc meflis venit ? Ecce ego dico vobis :le-
Vate oculos veftros Sc videte regiones, quia albæ funt ^ acceptus eft in Patria fua. In veritate dico vobis ,
jam ad meflem , Sc qui merit mcrcedem accipit Sc viduæ erant in diebus Heliæ in Ilfael,quando
congregat fruétum in vitam æternam : ut Sc qui femi-
nat, fimul gaudeat Sc qui merit. In hoc enim eft ver-
bum verum: quia alius eft qui fominat, alius eft qui
merit. Ego mill vos metere quod vos non laboraftis.
Alii laboraverunt Sc vos in labores eorum introiftis,
E x civitate autem ilia multi crediderunt in eum Sa-
maritanorum propter verbum mulieris teftimonium
perhibentis : quia dixit mihi omnia quæcunque feci.
Cum veniflent ergo ad allum Samaritani 4 rogave-
runt eum ut ibi maneret : Sc manfit ibi duos dies. Et
multo plures crediderunt propter fermonem ejus. Et
mulieri dicebant : quia jam non propter tuam loque-
lam credimus, ipfi enim vidimus Sc foimus, quia hie
eft verè Salvator mundi. P oll duos autem dies exiit
inde Sc abiit in Galilæam. Ipfo enim Jelùs teftimonium
perhibuit : quia Propheta in fua Patria honorem
claulùm eft coelum Annis tribus Sc Menfibus fex: quando
fadta eft fames magna in omni terra : Sc ad nullam
illarum miflùs eft Helias, nifi in Sarepta Sydoniæ ad
mulierem viduam. Et multi leprofi erant in Ifrael
fubHeliieo Propheta, Sc nemo eorum mundatus eft
nifi Naamam Syrus : Sc repleti font omnes in Synagoga
ira hæc audientes, Sc furrexerunt Sc ejecerunt
ilium extra civitatem , Sc duxerunt ilium ufque ad
fupercilium montis, fuper quem civitas corum erat
ædificata, ut præcipitarent eum. Ipfe autem tran-
fiens per medium illorum ibat. E t reli&a M. civira-
te Nazareth defcendit L . venit M. Sc habitavit in Capharnaum
civitate L . Galilææ maritima M. in fini-
bus Zabuloo Sc N eptalim : ut adimpleretur quod di-
Stum eft per Ifaïam Prophetam : T erra Zabulon Sc
terra Neptalim via maris trans Jordanem Galilææ
non habet. Cùm ergo vêniflet in Galilæam excepe- D gentium‘ PoPulus flui ambulabat in tenebris vidit fount
eum Galilæi, cum omnia vidiflent quæ fecerat cemmagnam , Scfedentibus in regione umbræmor-
Jerofolymis in die Fefto. Etenim ipfi vénérant ad
diem Feftum.
De filio %eguli. Joannis iv.
C A P U T X X I I I .
Y E n i t ergo iterùm in Chana Galilææ ubi fecit
aquam vinum. E t erat quidam Regulus cujus
filius infirmabatur Capharnaum. Hic cum audiflet
quia Jelùs adveniret a Judæa in Galilæam , abiit ad
Tomi iy , Pars.I.
ris fox orta eft eis. Exinde coepit Jelùs prædicare
Evangelium R. regn i, dicens : Quoniam impletum
eft tempus. Poenitentiam M. agite Sc crédité
R. Evangelio: appropinquabitM. R . enim Regnum
coelorum.
De
a Colligitui
quæ Lucas fe :
lune feripta.
3c jam Chriftum ântea mufa feciiTe figna
irrafle fdebat : fecit enim multa qu* n*n
H