riam, luam quoque fuccefllonem, libique alium fta-
tum, Ecclefiafticum fcilicet fubdere, 6c ejus Jurif-
diélionem j cum fortitudo fit ftrenua. Ad id autem
colorandum quatuor affirmât falfitates. Qui Jurifdi-
ctionem habet jfpiritualem , temporalem habere ne-
quit ; funt enim veluti album, & nigrum, contra-
riæ. Chriftus Jelus verbo prohibuit, 5c exemplo, ne
Quomodo, inquit, aufus es wittere warum in Chriflum
Domini, 6cc? 2 R e g . i. 14. E t deinde juflit occidi
alios duos, qui interemerant filium Saiiiis fiii adver-
farii. Sic fertur , Alexandrum his fecifle qui Dä-
rium trucidarunt. Patet infuper , Judicem aliquem
peius agere pofle, Sc gravius puniendum eum efle#
fi erret in modo Juftitiam exerccndi, excedendo mei—
M temporalem habérent Jurifdiâio- tas, & poteftatem fuam in occifione sjicujus imlefi.
nem. politepoflidere, Scc. Matt. x. 9. Fugitciimeum A Äoris digni morte , quam fi eum occideret ut pnvata
perfona, fine titulo, aut umbra fui officii. Hoc
declarari poflet centum modis, fecundum quod centum
modis, 6c pluribus damna accidere polluât per
primum fà£tum, quàm per fecundum, ut exemplum
evenire poteft, ut alii Judices pro fuo exemplo vei-
lent eodem modo facere, 6c fie forfitan delinqucrent,
ut Superior eorum fàétum hoc ad Legem traheret,
6c fie injuftus erit Dominus ille, ôctyrannus per eorum
induétionem. Et accidere etiam poteft, utPræ-
latus aliquis aut duo , immb verb tota Ecclefia Jus
fuum perdet, 6cJurifdi6tionem. Etqualis ceflio effet
hæc, qualisinjuftitia, ôedamnificatio? Hifortaflïs
qui mortem non meruerunt, fuftinebunt eam, quemad-
modùm Ecclefialticus non præfentialiter meruit mortem
, fi fimplex fur fit , fed vivere debet fuamque làcerc
poenitentiam in carceribus. Si ergo interimaturmox,
nonne eft occidere hune qui mortem minus meruit j
vellent fàcere Regem, 6Cc. Militarisdominatiofuam
alienare non poteft Jurifdi£tionem, ideonec ad Ec-
clefiafticam transferre poteft.
Status Ecclefiafticus nullam habet Jurifdiccionem,
nifi dono terrenorum Principum, ideô femper in hoc
fubje£ta manet militiæ , quæ Ecclefiafticum ftatum
omni temporali.tate privare, 6c fpoliare poteft. Exemplum
de cornicula , quæ induit plumas aliarum a-
vium.. Jultitia fieri débet amore bono , 6c benè re-
gulatô , non autem odio , non ira , non fuper-
bia 5 non. ambitione , non crudelitate. Hoc e-
nim modo Juftitia verteretur in injuftitiam, propter
modum, 6c finem agendi. Propterea dicit Le x an-
tiqua : Quod juftum efl , ju(le exequeris. Deut. xvi.
20. Patet ergb hanc non valere confequentiam :
Homo hic mortem juftè meruit, ergb is qui eum
occidit, nonpeccat, neceflpuniendus. Occiforenim - . . . . .
variis modis errare poteft j 5c deficere: aut quia nonB 6c hoc perpetrare nunquid efthomicidium ?
eft Tudex conftitutus; fed privata perfona: aut offi- Adde etiam, quod .1 res ahqua elt coniecrata,
cium fuum judicandi ad hanc non extendebamr per- ----------------•
fonam, eb quod alterius eft patriae, aut Jurifdiétionis.
Patet infuper, quod in fupradibtocafii occifbrLegem
tranlgredicur divinam, quæ dicit: Non occides. Exod.xx.
13. E t eft advertendum, quod hoc Præceptum immu-
tabile eft,nifi autoritateDei qui eam dat,6c nifi invenia-
tur ipfummet exceptiones fecifie j quemadmodum in
pluribus cafibus in antiqua Lege invenimus , ut de
homicidis , adulteris, hæreticis , fortilegis. Non
auteminvenitur (ut arguit Doétorquidam Theologus
Scotus in 4. quod pro fimplici furto Deus exceptio-
nem fecerit, occidendum fcilicet efle furem. ) N on e-
tiam reperitur quod aliquis qui non eft Judex alterius,
ipfum occidere poffit, efto quod morte dignus
fit per Juftitiam. Sed hoc prohibitum e ft , alioquin
fequeretur perturbatio in politia, 6c confufio, 6cvel-
let efle unufquifque Judex uniufcujufque. Q ua autem a
. &
Deo dedicata, is qui eam aufert, 6c eam frangic, aut
male tra&at, pofTefTore invito, facrilegium commit-
tit. Et facrilegium tanto gravius e ft, quanto res eft
facratior, 6c pretiofior.
Confideremus itaque fi creatura rationalis data &
Deo facrata , ut eft Clericus, qui eft de forte, 3c
communicatione Dei, fecundum fui nominis interpre-
tationem Cleros Greece , fors Latinè: confidei*emus
inquam, fi non fit res pretiofior quam calix aliquis,
aut imago T em p li, aut francus datus in truncum.
JVolite xangere Chrtflos rneos. Pf. CIV. I f . Addamus ad-
huc, qubdtalis aliquis de quo loquimur, habeatjifcr
juramentum folemne, 6c per Superioris fui Prarceptum
onus hujus rei, nonne hoc eft notorium perjurium?
Et pcenas agnofeitis quse contra hujulmodi funt
Judices. Etiam hoc ad. proditionem rei reduci
poflet. Addamus prteterea Sententias prorsus jabtas,
Rom. xni. i . Patet praste-C ^ fulminatas de fa£Deo fur, | to in fanbtis Canonibus contrii
reà occiforem plus delihquere poffe alium occiden-
do fub titulo officii Judicis, quàm fi talis occiforpri-
vata effet perfona. Dicit fanétus Auguftinus , qubd
Simulât a aejuttas, non efl aquitas , fed duplex iniquitas.
Poteft etiam accidere majus damnum politiæ hoc
primo modo, quàm altero, propter ftudium, 6c malum
quod fequitur exemplum, eo qubd alio tempore
ab aliquibus trahi niteretur in confequentiam,
rem talem licite , ac juftè fieri pofle : 6c hoc modo
plus mali, 6c adverfitatis fequeretur alteri. Dicit
Julius Cæfarin orationefua,quam récitât Saluftius: Omnia
mala exempla ex rebus bonis orta funt, ideftfllbfpe-
cie boni. Exemplum adducit de triginta tyrannis, qui
Athenas gubernarunt. In principio quidam occide-
runt nonnullos peflimos , cC odio habitos, fineju-
dicio, 6c abfque hoc ut prius audirentur. Hos oc-
cifores laudabat populus} fed paulo poll tyranni h i,
eos qui Ecclefite impediunt Junfdibtionem , 6c contra
facrilegos, qui feparandi funt, nec cum eis eft
habitandum, a quibus nec Regii excipiuntur Oflicia-
rii. Adjiciamus infuper, qubd aliquis talis defendc-
re vellet fadtum fuum, 6c ipfum juftificare, 6chide
fuoconfilio pariter, nonne eft obftinationis fignum in
malo, 6c defperatio correfitionis tarn pro eo , quam
pro fuis ? Hum.in urn efl p eccare , fed diabolicum per fever
are'. Iterum: Tfon minus or debit qui cum mult is ar-
debit : quia non minus peccat qui cum multis peccat.
Non infequeris multitudinem ad faciendum malum.
Exod. x x i n . 2. Adjungamus, ut refpondeatur ad
id quod objici poflet, aut dici ad pun&um poftre-
mo ta£tum , qubd talis fit fufficientfir de fa6to in-
formatus per fapientes Clericos, 6c alios, qubd fa-
£tum hoc malum eft, 6c injuftum , quemadmodhm
prjetabtum eft > nec tamenob id fe humiliat, neefa-
bonoT fine Judicior interemerunt. Idem recitat, de D «Slum emendat: confiteri non vult, fefeperperam 6c
Sylla, qui Romae interfecit Damafippum , 6c alios
male fecifle j immb imponit rem fa£tam efle per Dominum
culpabiles , abfque ordine Juftitiae. Romanus po-
pulus eumdem laudabat, 6c laetabatur, quoniam his
talis debebaturjufte poena, fed poftmodum Sylla com-
prehendit 6c bonos, ut eorum habere poflet divitias
pro fe, 6c luis, quos puniebatfine ordine, 6cjufti-
tiae ratione. Habemus in facris Literis, Saiil repro-
batum efle a Deo 5 quod quamvis David minime
lateret, nunquam tamen eum voluit occidere, fed
juflit interfici hunc qui ei fuam nunciavit mortem,
eb quod diceret, fe ipfum occidifle ob poftulationem.
fuum , 6c bonum confilium , hie nulla erit
ignorantice excufatio. Adjiciamus huic propolito,
qubd unus talis feire poteft Sententias, fpecialiter contra
alios Judices qui fimiliter deliquerant, qualiter
puniti fuerunt. Notentur cafus Judiciorum. 'Addamus
talem fe ingerere velle Ecclefiae Servitio, 6c
M if lk , non obftante quacunque excommunicationis
Sententia, in qua efle eum ipfe intimatur. Addamus
qubd propter fabtum alieujus talis , 6c (quoniam
corredtus non eft) a Lebtionibus cefletur, 6c Sermonibas
in tota Univerfitate Parifienfi, 6c Panliis. In- rum ejus.ejus, Hoc enim . pado . . . fervabit àjyranmde,. . . .
quod efl venenum, 6c intoxicatio omnis Dominii ex-
terminandi 6c fubvertendi. Non debet favere plus
illis quàm aliis in officio fuæ Juftitiæ. Et manute-
nere debet Jurifdidionem Domini lui, 6c fuorum ter-
minorum, feu pofleffionum fuarum , abfque irratio-
nabili dimunitione, aut augmentatione : alioquin effet
telligite h îc , quale malum fitfufpendi bona ex leétio-
nibus , 6c fermonibus emanantiaj mille 6c mille pec-
cata non fièrent, mille 6c mille bona opera pro vi-
Vis fièrent, 6c mortuis, mille 6c mille animæ à Pur-
gatorio liberarentur. Honor Regis 6c Reginæ in
hoc eft per totamChriftianitatemlæfus, eoqubdex-
tranei publicant Parifiis nil fieri quoad doétrinas, 6c
Sermones, e.o fcilicet qubd Juftitia haberi non poffit.
Dicent ipfi : Tangit Cancellarium Parifienfem in . . .
fpeciali propter leétiones. Addamus infuper, auod A dixit • Fos interfecifiis, 6cc. Nora deRofa£
tum talis alicujus valde tangit honorem, 6c Über
tatem , 6c exaltationem fan&as Ecclefia;, 6c Chri-
ftianse Religionis, ad quam fuftinendam fandus T ho mas
6c alii ad mortem ufque bellaverunt : 6c
fortaflis in minori cafu. Judicate itaque fi aliquis
talis , de quo loquimur per exemplum, poflet efle
rationabiliter de hasrefi fufpedus , apt ad minus ,
qubd male fentiat de Chrilliana Religione, 6c ejus
exaltatione , 6c fi de hoc fecum agi poflet coram
fuo Ordinario Ecclefis:. Addamus, talem alias in fi-
mili cafu fuifle deprehenfum, 6c magis quam quem-
cunque fuorum Prasdeceflorum, quorum fit memoria.
Vertamus denique fermonem noftrum ad enume-
tyrannus, 6c per tyrannidem Regnum de gerne in
gentem transfertur. Nota de Theopompo. Applice-
tur fignum hoc ad propofitum. Nota de fatuo qui
boam. Nota de comparatione Legum ad telas ara-
nearum. Nota didum Ciceronis, 6c Platonis, Qui
unam praterièrit , 5cc. Tertium fignum eft ama-
re femetipfum , 6c fuos, ad fe , fuofque Juftitiæ 6c
rationi fubdendos , quia Charitas ordinata incipit
à feipfa: fie debet 6c Juftitia, quia qui jîbi nequam efl
id elt injuftus, cui bonus? Eccli.xiv. y. 6c qui domui
fui proeeffe nefeierit, 6cc. 1. T im. m. y. Déclarât Àri-
ftoteles 8. & p. Ethicorum qubd homo injuftus fe o-
dio habet, 6c non diligit : conformiter ad id quod
dicit Propheta : Qui diligit iniquitatem , odit an imam
fuam. Pf. x. 6. Caufà eft, quia vult fibiipfi maxima
mala, fcilicet mala peccati 5 6c fubdit partem fuam
meliorem , videlicet rationem pejori, fcilicet fèn-
fualitati. Applicemus hoc ad propofitum , qubd Judex
randa figtia nonnulla per qua; cognofci poflet fi
Judex aliquis cliligat Juftitiam , 6c in pradentiarum
de tribus contenti fimus principalibus fecundüm tres . _
habitudines , feu refpedus, qui funt in unoquoqueB defiderandum e ff, ut quis hic puniatur , 6c non in
malefactor velle debet ut Juftitia fiat fibi.
Exemplum de duobus in Valerio. Nota qualiter
J Lidice. Unus refpedus elt ad Deum, 6c ad reli-
gionem fuam. Alius ad Dominum fuum, fuamque
dominationem. Alius ad femetipfum, qui lefe fubdit
rationi. Dicamus ergb, qubd amor D e i , fua>
que Religionis , fignum eft Judicem terrenum dili-
gere Juftitiam. Cur? Quia in Deo eftfons, origo,
6c exemplar totum Juftitia;, fecundum quod in prima
diximus confideratione. Quomödo Judex aliquis juf-
tus eflet aliis , fi injuftus fit Deo fummo judici ?
Nota exemplum de Conftanrino , quomodo proba-
vit viros Curia; fuse amicos per hunc modum, 6cc.
Communi autem dicitur adagio, quod Qui Dominum
diligit, ejus diligit gubernationem > & qui Re-
Inferno, aut Purgatorio. Exemplum de Mauritio.
Diligere igitur debet talis, ut fua profequatur cor-
re&io, 6cc.
Quce fequuntur adjefîa funt ab alto
Scriÿ tore.
Utinam eflent multi Gerforii fimiles , qui Poten-
tibus hujus fæculi veritatem abfque adulatione, nec
dimidio dente, aut per rifùm, five per facetiam fed
cum, maturitate , conftanter, 6c intrépide aperk
rent, ad Juftitiamque, 6c Pacem (inter Chriftianos
præfcrtim) perfuaderent. Definerent fortaflis , aut
gem' diligit, ejus Legem diligit. Sequitur ergo quod t
qui Deum d ilig it, Miniitros fuos fibi dedicatesq minuerentur rapine, facrilegia, iniquitas , 6c inju-
diligit, amat luam Religionem , fuam Ecclefiam,
fuum honorem, fuam libertatem, liberationem, ÔC
exaltationem , fervat Jura fua , 6c omnia quæ fua
funt diligenter. Exemplum de prædeceflbribus
Regibus, fanétoLudovico, 6caliis, 6cc. N o taE -
piftolam fandi Augullini ad Judicem quendam fui
temporis , ubi dicit , qubd ‘Deus finis efle debet
omnis terrent. Juflitia , 6cc. Hic addere pofliimus
quomodo unufquifque Judex hâbere debet tres
virtutes Theologicas juftitiæ forores. Spem in
potentia D e i, quod ei daturus fit Conftantiam. Fi-
dem in fapientia D e i , qubd ei dabit Prudentiam.
Charitatem in veritate Dei , q u fe i dabit Tempe-
rantiam, Benignitatem, 6c Clementiam. Alioquin
Judex eft corruptus, 6c fubverfus à throno Juftitiæ
facile admodùm , nifi confirmatus f i t , 6c lîabilitus
in Deo per has virtutes : facile potentiam timet
ftitia 5 fecuritas præftaretur peregrinantibus , grafi
fatores vias publicas obfidere timerent, 6c Germania
præcipuè à tam pudenda tandem infamia libera-
retur, quâ prifei, 6c noftræ ætatis Icriptores latro-
ciniis eam plenam afleverant. Julius Cæfar memi-
nit. Thomas Aquinas in prima fecundæ recenfet.
Francilcus Petrarcha conqueritur, 6c qui hodiè Germanise
terras quafdam peragrant, qui quotidiè cum
damno , 6c moerore experiuntur. Principes tanta
latrocinia nefeire non poflunt , 6c utinam ipfi hu-
jufcemodi latrones fub alis fuis non foverent. Eos
inquam, qui advenis, Romipetis, Clero, civibus,
6c præclaris Imperii civitatibus paflim infidiantur,
bella indigna movent ; fub quorum titulo innocentes
, 6c Chriftianos viros invadunt, jugulant
fpoliant , manibus truncant , atque trucidant.
Tanquàm poil hanc brevem miferiam non fuperhumanam
, operatur per mundanam cautelam , p. fit altera quidam perpétua vita j tanquam Deus
dj eficit judj i* c_ a.n. dj o, ..a.u.t . _p_e_r_ maiur frtveAr.i tateLm/ , aut per T11/-| p v n o n ( îr m « nrr» f a n r ix n a S H n p r n p .
ram fubitam. Appliceturomneilludadpra;fens propofitum.
Secundum fignum , quod terrenus Judex diligat
Juftitiam eft, quando amat Dominum fuum morta-
lem, 6c ejus dominationem, hoc e ft, cum tendit
ad confervationem Dominii ipfius per opera , 6c
media qua; videntur confervare , 6c in pace tenere
Dominos ad fuos fubjedtos. De quibus mediis tra-
btat Ariftoteles v. Politic. Et medium principale eft,
quando in omnibus fuis Judiciis ad bonum refbicit
publicum Dominii, potius quäm adulari, aut flul.te
complaccrc fingulari Dominii perlonae, aut famulojuftus
Judex non fit eos pro tantis flagitiis perpe-
tuo caftigaturus, tanquam peccatum a Deo dimitte-
returj nifi ablatum reftituatur.
Utinam h:ec faltem Auguftini verba in cordibus
fixa eflent, 6c vera efle certo crederentur a quibufi
dam equitibus, qui 6c de nobilitate quadam fua glo-
riantur: qui vere funt nobiles, fi nobilitas eft dira ,
6c inhumana deprsedatio, furor, blafphemia, huma-
ni fanguinis effufio, ciyium, Druidum, 6c Ecclefia-
fticorum fecularium periecutio, contemptus: 4odium,
6c depopulatio calamitofa. Miferandum eft , tales
non cogitare fe homines efle natos , non lupos aut
tigrides} non vivere humaniter , ut homines 5 non
me