*35 i f
JOANNIS GERSONII
Doäoris Ö Cancellant Fanfienfis,
TRACTATUS PRIMUS
d r a m a t i c u s
S U P E R
M A G N I F I C A T
Habens Notulas qninquaginta.
MA G N I F I C A T anima meet !Dominum.
L u c .i .4 0 .
Difcipttlas. Magifter die, oro t e , quo
pa&o beat.a,. 8c pulcherrima mulierum
poft falutationem Elizabeth, poft exultaquosjiiftificaYit,
hoxö*'mägn;ficavit'.'; Nunquid parum
tibi videtur magnificata beat* M a t ix Virginis aai-
ma, qiue operätioni iiiprä modum magnificie fiiitau-
fa praebere conienibm? Bar, inquit,Luc. 1 .3 8 .^ -
hiJccundum verbttm tttum, id eft , iiatn Mater Filii)
cujus eft Pater Deus: Quidexcelfius,quidfublimiu5,
£c magnificentius potent cogitari ? Quod & vidit,
_xgsjj m. m g L j>vhoc beatüdihiä
tionem J oannis in utero,. I poft collaudationem quia
crediderit, erumpens in |ubilum, qoepit a magnih- I s _ ..
catione D ei Canticum luum dicehssr Magnifient aiitma cum Prophetice fubjunxit: Ecce, inquit, ex
rnen Dominum. I l S f l i Gramm quippemihi fece- a ( « me dicent omnes generattones. Lu c. 1.48.
ris rum feiendi ftudio , tum çonfolationis defiderio : Diftipulüs. Qu omodoftant, & m unum convedùm
Cotes nos hic evomuit- fiBviens tdmpeftas velut niiint,' tanta humilitaS , eum tanta; mâgnificentia }
fcrirmlum Benedi&us Deusqui.nos in.pacato Coh- tanta dejeftio cum tanta gloria? Sed habebit hæc
. T ' . d - i f i j . 1: . - quæftio locùm Cuum , cum de beatitudine Virgims
ati'iö coltoca«.
Maofter. Gratum &illudmihi fubvemet: quomam
M l Dornums in adveyfitatis mSe B 9*»- W-
XLi y . Summa quoque miferiavum-iuevitabilium medicina,
eil oblivio. Digneris ergo H B nos t e ,
Virgo ilicraia’, ' ifJiC non ingratä bciiciicus D e l ,
more prifcorum, mox Canticum - edidifti conionans
eisin exordio, Sf ditefisi Magnificat mim» menDorn,
mm. Luc. i . '46. Taliter-oJiip Mairaftoror Moyr
fl in medio juvencularttm tympaniftriarum. Plill. i.xvn.
2(5. Taliter David R e x ihciyttö, -tmde Maria regnli
erit Cermo. Vellern-nupe eolligeres aliquas magnifi-
cationes Domini, quàs mens Manæ contemplabjtur
fapienter-ih Cantici iili principio, qqatetjùsordonq-
bisCuppetat adtequendummagnaliaÜei, ponquidem
omniâ ("hoc enim impoiübiîc rion dubito) Ceci paùca,
pro paptu noftro.
Magifter. Quid appropriatlùs, quidvediviniùspo-
terimus accipere, quàm ipCummet Plàlxerium Mariæ
decachordum habens deeem verCus quafi toudeni chor-
dulas forforafiffimas, Conforniiter ad iilud uriiverCale
■X tm en ie exorta refulget. T a l ite r .a lii p lu re s a d D e i B d e c a c h o rd um to tiu s ra tio p a lis c r e a tu ræ , q u o d con-
‘ °,- J 1 __;n..A • wsM&iifr'. «/»Aîi-nr PY nnvpmOrdinihns magmficationem eraperuhtymr ëft iilud: Cmterms AnpClornm. ouafi no-
Domino.ygiorjosè enim magnificatus eft. Exod. XV. I. Et
iilud Magnus Dominas, 0 * liutdabilis nimis\ PC xlvii.
1. cum ceteris in äreäno cordis Mariæ prôftuide col-
locatis. Similiter Staceeperat noviffimèpromiffionem
Angelieam de Filio naCcituro : Hic erit magnas, mquit.
Lac. 1.3z. Denique noverat, .quja fecerat iibi magna
qui pOiens eft.
Mansus Dominas,, & magna mrtus ejus, Pt. cxlvx.
e. virtus Altijfimi, Luc. I. 31. quæ obumbravit iibi,
& fapientia ejus non eft namerus, PC.xlvi.6. quià veritas
eft ilia, quæmagna e ft, & pi-vevalerteftimonio
omnium per ECdram prolato.
Diftiptslus. Venit in manus protinus quæftio, qua
ratione dicatur magnifteari Deüs , cùm penitùs nec
augeri valeat, nec minui. _
M-igifter. Hæfitas, nonintelligens Scnpturas,quem-
admodùm Dominus à creatura magnificatui 5 non
in augmentum Cui in Ce, Ccd quiàmagnus efleprædi-
catur 5 canitur 5 & Iviudatur j aut certe quia magm-
fi-cam facit aniraam, cui magna facit qui potem efl. Ham
neditur ex novem Ordinibus Ang'elorum, quafi no-
vem fidibus argutis 3 jun£ta ex hominibus, décima,
quam in primis parentibus per péccatum ruptam fum-
mus nofter titharifta reparavit ,u t concordaret Tfal-
terittm jocundum cum cithara. Pf. lxxx. g. Eft itaque
prima hujus noftri Plalterii Mariæ chordula fonans
Dei magnificentia , quià eft Dominus , cujus eie-
vata efl magnificentia fltper coelos. Pf.vm.2. Magnifia
cat, inquit, animamea Dominum j non dicit ilium, vel
ilium, fed fimpliciter, & antonotnafticè Dominum.
Secundo : magnificatur in làlutatione, proptereà vo-
cat ipfum falutare, quià Domini eflfalus. Pf. in. p. Ter-
tiö : magnificus eft in refpe£tione humilium., & bea-
tificatipne, Quoniam excelfus Dominus >& humilia refpi-
cit. P f cxxxvii. 6. Quarto: magnificus in magnorum
_ operatione, ôc nominis fui ftnftitate, quia, inquit ,fecit
mihi magna efuipotens eft,& fanEtum nomen ejus. Luc. 1.4p.
Confonat Pfalmifta. Quià magnifleaftifuper omne nomen
fanftum tuum.VC.cxxxvn.2.Quinto: magnificus eft ip
mifericordia56c miferatione: timennbuseum.f.f o.Sexto:
magnificus in fuperborum cordis fui dejedtione feu difper
TraBatuspnmus fuper Magnificat. 238
— :c— 'Magifter. -Fadtum elt hoc jam alibi, nec iftic pigcb
it, quia fie vis, inferere.
2 3 7
periione. Septimo: magnificus m humilium exaltatio-
ne potentibus de lede depofitis. O fta v ö : magnificus
in cfurientium impletione, cum divites dimifit inanes.
N on b : magnificus in perditorum liberatione, quia
fufeepit ‘ifra'él puerumfitum. Decimó: magnificus in pro-
«iflnmm fuorum completione : Sicutlocutus eft ad
N O T Ü L A XV.
Difcipulus. Placet adaptatio brevis, 8c Iucidus ordo.
Magifter. Quid verb cenferes, fi varios omnium or-
ganorum facr.e Scripture modulos imo voces omnis
generis Muficorum concordare faceremus cum hoc
Marine Pfalterio decachordo.
Difcipulus. Redderetur, fcio, fuperadmirabilis har-
monia. , , ■ ,, v '
Magifter. Sciveris fimiliter , quod in auribus iuis
noftra Pfaltes copipfiflime , & diftindbiffime faciebat
relbnare voces omnium Muficorum, dum mentis in-
tuitum fimul cum plebtro meditationis , liberrimo
difeurfu, miraque celeritate difilindebat ubiquej dum
quafi fimul in omnes & fingulos fe diffundebat af-
fedtus, quos folet humana mens figillatim variare ca-
nendo. . r
Difcipulus. Mirum verb qua virtute valuerit hoc
e ffic i, cum fint affebtuum voces innumerae. Cum
prieterea fibi fint contrarix , vel adverse. Nonne
contrariatur vox amoris odii lono? Sic defiderium,
feu profecutio tendit in adverfum fugte. Repugnat
quoque gaudium, triftitiae i fpes, timori 5 compalfio, fe-
yeritati 6c ita de plurimis.
Magifter. Jure miraris mirabilia, ideo nempecan-
tavit Domino Maria Canticum novum, quia mirabilia
fecit. Mirabilia prorsus mifericordise , quze charitas
majora fecit, quam fuerunt (fiita dici poteft)mirabilia
potential: Fecerat apud veteres mirabilia, quas
potentiam, quae fapientiam, quas juftitiam, qua; do-
minationem, & virtutem oftendebant. Sed tunc novum
Dominosfecit fuper terrain, quando mulier circundedit vi~
r»»?, Jerem.xxxx.22. quando fcilicet, fufeepit De us per
Incarnationem Ifraelpuerum fuum, Luc. 1.^4. quando
recordatus eft : cujus record.atus ? Non dixit potential,
non fapientias,*non juftitia;, fed mifericordU fua. Tunc
memoriam fecit mirabilium fcilicet mifericordiarum, mi-
fericors, & wiftrator Dominus.Ptcx.4.. Quoniam in rebus
per tempus ortis mirabilius nihil utique, tefte Au-
guftino, quam ut Deus fieret homo , & homo ejjet Deus.
Vis horum dedubtionem accipere?
Difcipulus. N olo de prsefenti, quia locum forte pofte-
rius habebit ampliordeclaratio fuper iilud : Quia fecit
mihimagna quipotens eft.Lu c .i .49. Sed ad inquiiitionem
redeo, qua ratione monftrabis omnes affebtus in hoc
Cantico novo Mariam comprehendere fimul potuif-
fe beatam, dum gratulabunda jocunditate dicit Deo:
P f CXLUi. p. D eus canticum novum cant abo tibi, in pfalterio
decachordo pfallam tibi. Pfilterium quippe decachordum
elite hoe Canticum Maria;, fuperius eft often-
fum.
Magifter. Vocas ad rem diu mihi multumquequ^-
fitam , qua fiiper re te docebunt Opufcula noftra d e .
Canticis, nominatim iilud , cui titulus eft Canticor-
dum , id eft, Canticum cordis. In cujus ultima parte
traditur pro praxi Canticorum fpiritualium gamma
novum, & myfticum, ad proportionem, vel a-
nalogiam gamhix manualis fub quinque vOcibus,
juxta quatuor pafliones , feu potius affebtiones prin-
cipales, junbta quinta, qu^e fit ex concurfu plurium,
qua; dicitur compaftio, quafi cum aliis pallio. Prima
eft amor, vel gaudium 5 fecunda fpes , vel defiderium
j tertia timor, vel diftugium j quarta dolor vel
odium.'
Difcipulus. O ego nunc memini quid ibidem tra-
btaveris. Sed quia venit forte in notitiam paucorum
pro fua magnitudine, opus iilud utile feceris ftudiofo
defiderio, fi fiib compendio prabticam hanc Cantici
myftici ti*adideris.
S U B D I S T I N C T A N O T U L A S .
N O b i l i s Apoftolus, puer Evangelicus, non fen-
fibus fed malitia puer, habens quinque panes do-
btrinalis refebtionis in quinque millia hominum, dicebat
Corinthiis : Tolo quinque verba fenfu meo loqui, ut alios in-
ftr'uam,quam decern millia verborum in lingua. I . Cor. XIV.
ip;.'Præmiferat tamen per exemplum de tibia, & cithara
j quæ«//?diftinàionem fonituum dederint,/cirinequit,
quid canitur, aut quid cythariz.atur. Etenimfi incertam
vocem det tuba, quis parabit fe adbellum ? 7.8. Concluditque,
opus eft fenfu, tam cognitionis, quàm affe-
blus, dum qui orat, loquitur, autpfallitj quatenijs
fecunditm tropologiam homo Ipiritualis fe pararet ad
bellum , & cum quinque lapidibus limpidiffimis de
torrente Scripturarum Goliam , id eft , fatanam,
fternat, alter David puer fabtus. Hæc eft parabola
myftici canticordi, vel Cantici cordis, quod hor-
tatur idem Apoftolus pfallere fpiritu, pfallere ôc mente.
In quo cantico cordis tria reperiuntur, ut incan-
tu oris.
Primum, eft Cantus materia , quæ vocatur Lit-
tera.
Secundum, cantûs vo x, quæ dicitur refonantia.
T ertium, cantûs figuratio, quædenomiuatur nota,
vel notula. Materiam canticordi dicimus omnium
divinorum , ÔC humanorum cognitionem piam, &
honeftam. Relonantiam appellamus omnem cordis,
8c fpiritus affebtionem moderatam , 8c ordinatam.
Notam vel notulam figuramus ad præcedentium
duorum notitiam, ut appareat cui refonantia affec-
^ tuum fit aptanda, literâ meditationum. Hac fuper re
dabuntur pauci verfus , quorum fententia plus eluci-
dabitur, cc hoc per triplex quinarium. Quinque ver-
ba pro littera.
Magnificus, largus, pluses, juftus, miferator.
Quinque affebtus pro harmonia :
Cjaudia ,fpes, pietas, hinc timor ,atque dolor. *
Adaptatio quinque vocalium ad voces quinque aftebtio-
num.
ex/ gaitdens amat, E fperat, fed f miferetur,
O timet, U qua do lens odit, dr tfta Notes.
Conformatio ad quinque Notulas. Sol, fa , mi, re ,
ut. Quifquis animadvertere diligenter voluerit, inve-
niet quod omnis meditatio falubris tam divinarum
quàm humanarum feientiarum reduci poteft ad quinque
verba, quorum quatuor prima Deum refpiciunt,
fcilicet magnificentia , munificentia , mifericordia,
juftitia.
) Quintum eft homini Tpeciale , videlicet miferia.
Omne fiquidem canticum fpiritus, 8ccordis, habet
formari fecundùm alterum quinque verborum , feu
duorum , feu trium , feu omnium fimul $fedibto-
rum. Poffent fimiliter omnes cordis , 8c fpiritus affebtiones,
ad numerum deduci quinarium , quæ
•fùnt gaudium, fpes, compaflio, timor, dolor. Ap-
plicando fingulum verbum litteris meditationis fingu-
læ , per ordinem hie pofitum, voci fonantis affebtio-
nis. Demum quinque. vocales ordine naturali pofitæ
notulæ finit indicantes cui- voci littera fit accommoda
, etiam per depreffionem , 8c elevationem, ad
inftar gammæ manualis,- Sol, fa , mi, re, ut. Aut
ponatur ordo naturæ vocalium, demptis confonanti-
bus, ut patet in figura fequenti.