z z H
Ueus, immo quia verè Deus eft caufa umveriklis &C mo modo fecundum Je
timul immediata omnium vifibilium & invifibilium
efteétuum, confequens cil ipfum elle in quolibet ef-
ïedtu fuo, St vice verfa, quilibet effe&us ejus in ipfo
elt j led tara en in diverlis St lub diverfis gradibus.
Vidit hoc Anftoteles, quamvis obfcurè & imperfe-
, dicens : A prima caufa omnibus datum, ejfe &
c , his quidcm clariùs, his vero obfcurius. Sed
alio modo fecundum cir-
cunftantias diligentis, in ordine ad objeétum. Si
primo modo , confiât quod amor in le finitus eft ,
menluram habens, numerum St pondus, llcut St con-
dita quælibet creatura. Si lecundo modo , lie débet
amans circunftantias. apponere , quemadmo-
dùm in aSlibus aliarum virtutum, ut exerceatur
quando oportet, ubi oportet, quantum St qualiter
divinus ipfcloannes de verbo D ei: Joan. 1.34. Q j u i h op'orttt.propwaHigsttionen» cum corpore, quod per
■ ■ j ■ ■ ■ - .......... •— exceffum periclitari Contingent, aut notabiliter laedi.
Porro juxta tertium modum qui refpicit obje-
£tum,Deum fcilicet qui eft totus Sc infinite diligibi-
lis , exceflus St jnimietas in diligendo nequit fieri 9
neque modum oportet apponi, licut nec in laude
ejus , quia juxta verbum Ecclefia; fumptum ab Ec-
clcliaftico : Major efl omni iaude nec laudare fujfcis.
Conlurgit igitur languor amoris vel’ex parte corporis
quod affiigitur, vel ex parte mentis cujus defide-
rium non impletur. Qua fuper re rurfüs attendenda
eft diilinSlio circa diligentes Deum. Quorumdam
enim dileStio etli terminetur ad Deum licut ad fi-
nem St objeSlum: veruntamen exercetur quali per
folum fenlum ex cognitione fenfibilium , quemadfallum
efl, inquit, in ipfo vita erat : cujus verbi per
traSlatio univerfalis latior eilet quam haze bievitas
expolcit. Sufficiatexplicatio pro re noftra de amore
D e i, prazfertim extatico per gratiam St gloriam, ut
intelligamus quomodo per amorem fiat circumincellio
Dei cum creatura amante, Sc e contra, quamvisDeus
lit infinitus St creatura finita. Quomodo pioptciea
fiat haze caufalis circumincellio vel intimatio valde
fublimiüs in creaturis diligentibus Deum quam in
ceteris , freut nihil in rebus crcatis fublimius St per-
jfeclius eft quam amator Dei , nec aftio divinior
quam amare Deum. Perfpicuum eft per dedudla ,
quod in omni amore creato Deus ell licut caufa in
veruntamen quia amor Dei convenit perfecliori
creature Deus idcircö dicitur efle perfe- modum circa myfterium Incarnationis j Nativitatis,
dus in actu amoris, quam in aliis effedibus. Anima DPaffionisStCrucis;, circa vitas, Imaginefque San&o
verb producens Sc eliciens adum amoris , eft in,
amore fuo licut caufa in effedu , Sc è converfo ,
quamvis Deus fupernaturaliter operetur. Ecce igitur
amorem quafi nexum mutuum Dei cum anima
diligente tanquam opus ab utroque produdum totaliter
non pars ab uuo , pars ab altero , neque prius
aut pofteriiis in ordine produdionis , quamvis Deus
prior fit ordine perfedionis.
Rurfus ex iftis elicitur veritas a Dionyfio politade
amore Dei tam active quam pallive j quod videlicet
extafira quandam facit. Recipit enim Deus nomen
amoris, licut probat idem Dionyfius per Ignatium totum
ignitum dicentem : Amor meus crucifix us eft. Cui
confonè theologizans gloriofa Martyr Felicula cox-
tanea Beatas Petronilla;, dum tortores dicerent :
2\jega te Chrifiianam , & dimitteris. Non negabo , ait.
Tfunc ccepi vidcre -amatorem meum , in quo amor mens
rum, ex quibus pie recogitatis, inlpedis vel imagi-
natis St auditis, tales recipiunt veras Sc proprias paf-
fiones fenfuales, cum motu reali cordis Sc corporis ,
licut pateret enumerando per lingulas pafiiones ex
amore lenfuali trahentes originem. Tales funt ut-
plurimüm limplices St devoti in Religionibus vel fie-
culo de ftatu incipientium quos animales dicimus.
Colliguntur ligna diledionis talium per comparatio-
nem ad amorem carnalium vehementem j ex cujus
confideratione nonnulli totum decurfum textualem
Canticorum exponere voluerunt.
Sunt alii multo rariores quos proprie fpirimales SC
perfedos nominamus, dicentes cum Apollolo i . Cor;.
V. 16. Etfi Cbriflum fecundum carnem cognovimus, non
jam tarnen eum fecundum carnem cognofcimus Ifti tranl-
cendentes omnia fenfibilia St inteiligibilia creata, in
lolaDei limpliciflima bonitate , veritate Sc asternitate
fixus et.r Sed & Philofophi dixerunt amorem C defig unt mentis amorem vel aftaStum, pro quibus &
J r- ■ rv r . J _ - ________ __ ___ oil mine fpi-mn TAtnc Hf» muftiro TliPoInCTiîï deorum eos fecilfe fcecundos in produdione rerum. mOTinlrit-iii*
Deus liquidem infinitus, dum ex amore producit fi-
nitam creaturam , exuit quodammodo fuam infinita-
tem diligendo rem finitam, quamvis aduinfinito. Ce-
terum, vice verfa, rationalis creatura finito adu. diligendo
Deum objedaliter infinitum, ponitur extra ter-
minos omnis creatura;, cum nulla fit infinita. Ecce
fuper admirabilem extafim in utroque amore , Dei
fcilicet Sc creatura;, cujus intelligentia requiritur pene
in fingulis verbis hujus Libri Canticomm Sc Evan-
geliijoannis cumTheologia Dionylii Sc Epiftolis Pauli
Sc hymnis. Proptereä nimis unquam nequit vel ex*
erceri meditando, vel repeti perdocendo hicillapfus,
hare circumincellio, haze ebrietas fpiritus. Undeconfurgit
lequens conditu Lançuet amor. Intelligimus.
lponfam in exitu celU vinaria quafi temulentam nel-
cire cum Petro quid diceret > nec exprimere cum
quibus St ad quos vel quas loqueretur. Fulcite me
jicribus, flipate me malis, quit, '
ad quos fermo totus de myfticaTheologiacognofcitur
inftitutus, immo tales proprium etiam deferunt mentis
affedum vel amorem, defertione prorlus ineffabi-
li, qui fieri non poteft, fi non fupernaturaliter attraxe*
ritScelevaveritDeus, Sc omnia fupermundane, qua:
mundana Hint explicaverit. Partitis, inquit Dionyfius,
alteritatibus & concupifcentiis , curifque conclufis &
fupermundane explicatis , in divinam monadem congre-
gamur. • Contingit nihilominus regreflum vel def-
cenliim,feu redundantiam fieri ad fenfualem poitio-
nem, ubi proprie didas caufantur pafiiones ex dilata-
tione vel conftridione cordis, non interrupta totaliter
anagogica mentis ad Deum unione per quandam gloriam
Scjocunditatem in apice mentis affeda, ubi ali-
quando poll languorem amoris, fequitur mors quas-
dam fpiritualis, qua; potiiis vitalis dicenda eft 5 quo-
niam labitur in amplexum fponli, totam le deferens
.ipfa fponfa,- licut ex fequenti proprietatè datur intelli-
g i : Lava ejus fub capite meo , & dexter a- ejus amplexa
f vel ut alia littera habet, quia vulnetata charitate e- bitur me. Cant. 1 1 .6.
00 fum. Habet itaque amor fpiritualis Sc fandus fua Accipiamus hie ad larvam pertinere quodcunque
vulnera, fuum languorem, fuam mortem, fuam vi- U creatum vel finitum, dextera verb fit jetermtas ipla :
tam pro’ varietate llatuum Sc viciflitudinum, Sc pro quo convenienter prsfuppofitq v
limilitudine quadam ad amorem. carnalem, quo laborant
philocapti, quamvis longè diflimiliter. Ubino-
tandum eft , quod dum fumus in corpore quod cor-
rumpitUr , aggravat animam, & deprimit terrena inhabitat
io fenfum multa cogitantem, Sap.IX.I f . Unde con-
furgit pro diflolutione qujeftionis motte, quod amor
Dei poteft hie in via nimius efle : modumquoque recipit
Sc menfuram.
Habet ceitc amor Dei confiderari dupliciter. Primox
intelligemus
dodrinaliter totum amplexionis hujus myfterium,
de quo per Sapientem amplexu didum eft ; Glorifica-
bens ab ea ( Sapientia videlicet increata ) cum earn
fueris amplexatus, Proverb, iv. 8. Separatur hie quali
pretiofum à v i l i , æternum à temporali, immenfum
a finito, tanquam fi confideretur Deus abfque ulliuS
creaturæ focietate efle folus , non quidfem in aliquo
phantafiabili loco ; fed in azternitate fua, licut ante
mundi creationem, neque præceflit tempore, fed
teter-
‘ ■ •' 1 ■ 1 - r ' omatammonilibus fuis. Ilaiae.LXi.io. Sic Sc illud quod
eft caufie attribuitur effedui quern fecit. Sicutdies
vel Deus ipfe dicitur lætus quia lætificat,vel triftis, quia
contriftat. Quia in re dum viciflitudines adionum
fponla tribuit fponfo, utquod venit faliens in montibus
& tranjiliens colles Cant.11.8. cum fimilibus,accipiendum
eft per[efficicntiam,non per inhazrentiam vel proprietacp}
■ ■ . ,
aiternitate s neque nune elt extra ccelum localiter, led
teternaliter. Cum igitur quicquid eft cognitionis in
fponfa, quicquid amoris fórnialis, totum lit finitum;
totum fpeftabit adlaevam & dextra fola fponfi am-
plexabitur fponfam , qua: tarnen pertinet ad laevam.
Propterea neceffe eft quod nihil fit medium inter eos;
lfeeda mmaanneebouunint uduuoo eexxturceumiaa;; jD^ecuuss rfuuppecri.iconr,, nonlopo eitpctjcmcienuam,.iou
fed æternitate; & fponfa inferior, cum omni quod in A tem. Sic refpicere dicitur fyonfas per feneflrus& caueellos
ea, ve.al ci•r ca earn fri ni-tAe pofitu_m_„ ne.f t. Ecce rqmuXordl oa mor ----fiSÜjiiafÜStf--- ----- “ ' ....... ........
fponfæ fbrmalis unitus eft adualiter idealiamori fponf
i, cuifueratab æterno folù.m potentialiter vel apti-
tudinaliter ordinatus, nulla fada penitus mutatione in
amore ceterno fponfi, fed in fponla, propter relationem
adualem ad fponfum nihil ponentem in eo, led in fponfa
j ficut creatio adualis non in Deo , fed in creatura
fefe tenet,ut noviter adveriiens. Denique Déus modo
noviter diligit Scamplexatur fponfam, non mutatus in
aliquo vel .innovatus, fed in. amore aduali fponfa no-
yitatem accipit, quæ Deum facit formaliter amando
fuum efle amorem objedaliter, volente ita Deo cau-
faiiter, Sc anima eftedualiter recipiente , immo Sc
coagente cum Deo j verum equidem eft quod amans
alterum, facit ilium elfe fuum -, maxime diim fit amor
reciprocus, qualis eft in Deo dicente •: Ego diligentes me
diligo .Pxov.% ■ 17-Et iterum: Qui diligit mc,diligetur a pâtre
meo, & ego diligam eum, & manifeftabo ei me ipfum.
Joan. x iv . i i . Confurgit exinde ratio vèra amicitiæ “
inter Deum Sc hominem fandum, qualis efle non poteft
in irrationalibus creaturis : qualis amicitia tanto
deledabilior eft, quanto magis percipitur ejus exerci-
tatio , qualeni non curaverunt Philofophi qui cogno-
feentes Deum, non ficut Deum glor i f caverunt, neque gratins
egerunt, See. Rom. 1.2,1. De quorum numéro fe-
gregarentur, utinam theologizantes aliqui, qui confi-
tentes fe nofle Deum, fadis negant, Sc in exercitatio-
nelpeculativatantummodo vani, infipientes Sc aridi
converfantur $ quos in célla vinaria politos , neque
charitasordinat, neque dextera complexatur, neque
poftremo dormiunt fpiritualiter aut quielcunt, haben-
tesquidem fpeciem pie tat is, virtutem autemejus abnegantes-.
z.Tim.in.6. Quo contra fequitur de IponlaCant. ix.7;
Adjuro vas flia ferufalemper capreascervofque camporum,
ne jufeitetis nec evigilare faciatis dileclam donee ipfa velit.
f.p . id eft feneftras reticûlatas, Gaîlicè trelis, quia refpicere
facit. Sic prætereàloqui , quia facit audire,
feu cognolcere per effedum ea quæ funt fponli.
Polfumus autem fub compendrocolligeremoraliter
quædam figna quibus oftendit fponfa quietem fuam pla-
cere fponlo, potiiis quam turbari earn circa plurima j
quamvis accipiant nonnulli fponfam hoc loco vocari
adadionem pro regimine fubditorum. Nos abfque
præjudicio profequamur adjurationem fponli pro gi a-
tiflimo ótio quod fponfa tribuit beneplacito fuo. Ex
hoc primo, quia videt in fe agilitatem alacrem ad cur-
rendum viam Manda tor um D e i, per fublimia Sc lata
meritorum exercitia, tanquam vires fuæ fimiles lint
capreæ hinnuloque ' cervorum tranfilientium, nunc
montes ,nunc colles, nunc camporum planicies perfpi-
caciter Sc libéré: eft enim contemplatio liber Sc per*
fpicax mentis intuitus in res perfpiciendas circumqua-
que diffufus.
Jungitur idcircb fignum fecundum quod dilettusfat
pofi parietrem refpiciens perfeneflras ,profpiciens per cancellos.
c.ii.p. Parietem hie intelligimus vitæ prælentis incola-
tum Sc obftaculum,ne diledus patenter èCckvèfacie ad
faciem videatur.Tot quoquelunt parietes quot obftacula
prohibentia vilionem : tot verb fëneftræ 5c cancelli per
quos refpicit fponfus effedualiter, quia refpicere facit,
quot fuerint fpecies illuminationum defuper a Patre lumi-
num ,ad quarum fufceptionemdifponitotiumfandum.
Additur tertium fignum in excitatione blanda
fub appellatione amicæ, columbæ Sc formolæ.
Surge, inquit f . 10. propera arnica mea , quia fccre-
torum meorum confcia. Formofa mea, quoniam in te
eft proportio numerofa donorum cum gratiæ coloran-
tis vel illuminantis fuavitate. Columba mea, quia per
Spfritum fandum meum fimplex efteda. Sequitur
feptuplex commoditas ex tempore Sc loco, unde poflit
Felix fapor qui iub adim-atione tali, per ta le ra fit& ^ & debeat amor rponftepropeiyepoftdileaum, often
ad tales: Whaze eefftt nonpttiimmaa opaarrss MMaarriiaas:,, qquua^: pprraasffeetrttuurr L dendofibipulchi-itudmemfiicietcumvocisronoradul
folicitudini Marthas, quamdiu permiferit fponfus, qua;
potentior eft impetrare vacando, quam alia iaborando;
proinde folet adjuratio fieri per res valde diligibiles,
quales Hint in figura capreas cervique camporum filia*
bus J erulalem. Quid enim plus amabile pivibus cce*
lellibus (quiperfilias ferufalem hie Sc prius accipiun*
tur) quam acutilfimo intuitu Sc faltu perpeti per lati-
tudinem camporum cceleftium liberrime converlari.
Sentiens fponla tali le libertati dimiflam laudat eflica-
ciamvocislponfi. Vox , inquit jr. S. eft diletii mei,
Deinde quia fomnus Iponfie non eft iners Sc opprefliis,
fed in eo cor maxime tunc vigilat, proutinlianota-
tu r , quocunque le diverterit lponfiis, videt, audit,
Sc habet vigilantifiimus amor fponfa; lecundum hoc
tres amoris hujus proprietates hie pofit-as: primaibi,
ecce ifte venit faliens in montibus , See. ibid, lecunda:
En dileSlus loquitur Scc.tertia ,dileEtus meus mihi. Ibid .V icedine
per acceflum in foraminibuspetra & càyerna mace-
rAc.Cant. 11.14.tanquam in abditis Sc lolitariis habitacu-
lis,in quibus fola cum folo, unica cum unico delitiosè
quiefcat. Incedendo prius per feptem itinera quæ
funt intentio, meditatio, coiitemplatio,dileclio,re-
velatio, guftatio, operatio; Qualiter apte profequitur
Liber cujusinitium eft: Eum qui venit ad me, non ejici-
am foras. Sumurftur ex iftis alia feptem figna bene-
placitas voeationis. .
E t quartum in ordine eft emollitio cordis prius ge-
lidi quod amori nequibat intenderè, neque fe furlum
ferre • Jam hyems tranfiit f . 11.
Deinde pro quinto figno imber abiit & recejft.quh per
meditationem fortem prohibitæ funt ftillare tot graves
Sc multiplices vagantium defideriorum Sc flubluantium
curarum cum phantafmatibus pluviofis exundationes.
Rursùs pro lèxto figno fores gratilfimi veritatum didet
fponfi alacritatem, audit ejus allocutionem, ha-£>vinitùs, apparentium , in terra , cordis emicare vei
,b et cru m eo i.n.tim. i tate7m , tri• pudia.t. Soc, infpicit alacri* norpmi^ornnnnir npr contemDlatioiier.i.
ter, alloquitur Sc invitat amicabiliter, intimatur fibi
fe dans totaliter.
Sunt in hoc loco ficut . Sc in Scripture totius expo*
fitione memoriter habendi figurales Sc tropici locutio-
num modi a RethoricisScGrammaticis traditi,quos
infequitur Tyronius in fuis feptem Regulis > quoniam
hie frequenter illud quod eft lponfi , attribuitur fponfa;
Sc è contra propter uniratem tpiritüs. Neque praste-
rea fexus attenditur j quia landtus amor fine genere
eft , ficut apud llaiam Chrillus gloriatur , dicens:
Tanquam fponfum decoratum corona, & tanquam fponfam
nareque cernuntur per contemplationeri.
Ceterum pro feptimo fignojempusputationis, feu re-
lecationis advenit, quatenus humor amoi oilis a radice
cordis egrediens non difpergatur inutiliterper Ipuria
germina, velfuperfluitatem ramufculorum unitatis cu-
riofe , noil per follicitudines occupationum etiaiil
aliunde tolerabilium , non per locutiones Sc opera-
tiones quse non proliint, aut ita profunt ficut anagogica
dile£tio. Si defieris (inquit Dominus per Ifaiam
LV111 1 3. 14. extender e digit um in opere & loqui quod non
prodef, concluditur tandem, cibabo tehereditatepatris tui
Jacob.
1 D $ Vox