circumlcribit, & definit? Sic , ficut hoc fequens ver-
bum declarabit, in cujus explication totum flat quod
inquiritur my fieri urn regni Dei.
Glorificatio Patris, 8c Filii cum Spiritu fanbtocon-
fpicitur, 8c diligitur fruitive, 8c objeblabiliter in fu*
premo comparativi gradus patrix ab anima Ch r ifti,
& Maria:, non tarnen in fuperlativo formaliter, 6c in-
trinlece, quo beata Trinitas le cognofcit, 6c diligit, tam
objeblaliter, quam intrinfece. Attendenda ell hx c de- '
terminatio E cclefix cum approbatione Doblorum mo-
dernorum, quod duplex ell beatitudo. Una objebtalis,
6c determinativa, 8c ilia eft folus Deus, ficut folo Deo
fruendum efi. Altera eft beatitudo formalis, 6c intrinfe-
ca, confiftens induobus abtibus, qui funt vifio, 8c frui-
tio, cum tentione, feu pofleflione fecura. Sunt etiam
apud Deum penitus idem beatitudo formalis, 6c ob-
jedlalis. A t verb diftindtio maxima eft in creaturis
beatis, inter beatitudinem ipforum objebtalem, qux
non nifi Deus 3 6c formalem, quam utique conllat ef-
fe finitam intrinfece ; 6c ab infinita extrinfeca beatitu-
dineDei differre, vel diftingui : etiam ubi ponere-
•tur, quod Deus per feipfum line creatishabitibus,aut
fpeciebus aliis illabendo, formalem hanc beatitudinem
in anima beata caufarct. Concedunt hoc illi
qui etiam contrariantur Ecclefiafticx determinationi,
quod forte nondum viderant earn. Concedunt, in-
quam, quöd de fadlo, vel de potentia Dei abfoluta,
non poteft efle Deus animx create,, nifi finita beatitudo
formalis 3 quia nec creatura efi capacitatis per*
ceptivx, cognitive, 8c dilebtivx D e i, nififinitx,6c
limitatx. Quamobrem necefle eft, ut beatitudo crea-
turx formalis femper fit finita , quicquid. fit ilia formalis
beatitudo , qux utique efi motus animx ä
Deo diftindtus. Etiamfi poneretur, quod anima ef-
fet iiius motus. N e c Magiller hoc negat, fed ex*
preflit.
Glorificatio Patris, 6c Filii cum Sandto Spiritu to-
ta videtur ä beatis : 6c non totaliter fub hoc intelledlu,
quod gloria beatqrum finita efi formaliter , quamvis
objeblaliter infinita, velut Gregorius loquitur de Domino
glorias, Tot us eft intr a non tnclufus 3 tot us extra non
exclufus 3 totus fubtus non proftratus 3 tot us fupra non ele-
vatus\ totus circa non circumfcriptus. Veritas ilia fä-
cilius inveftigatur. non ratiocinando , fed exemplifi-
cando per fimilia in creaturis, ut de oculo lippo qui
videt totam rotam folis, fed non totaliter, vel totam
albedinem , aut aliud fimile , ut de lineis circuli, fi
intelligeret centrum fuum. Exemplum animx ratio-
nalis approximat, quxfic totain cördeeft, quod to*
ta eft extra cor. Sic ell in centro cordis , quod ad
ejus fimplicitatem indivifibilitas centri non xquatur.
Sicut nec ad magnitudinem non molis, fed virtutis
animx, qux circumdat cor totaliter, non parificatur,
Continet igitur cor ipfam animam totam, fed non totaliter,
fub alio verbo, circumfcribilitei\ Ipfa verb totam
fe continet, 6c totaliter infra terminos fux capacita-^
tis, qui finiti funt: 6c in hoc deficit fimilitudo quoad
Deum qui fimpliciter infinitus e l l , 8c incircum-
Icriptus , cujus perfebtio nec accrefcit ex creaturis,
fi lint 3 nec decrefcit fi non fint : qui femper in x -
ternitatis fux folio 8c Trinitatis triclinio fedet fixus,
Sicut er at in principio , <2T nunc , & femper , & in fe~
cula feculorum, dAmen. Multa de conditionibus T r initatis
, 8c xternitatis poflent induci , qux latilfime
trablantur per Do.ctores, 8c aliqua fub metris notavi-
mus. Denique pro verbo noftro facit illud Job: Toni-
truum, inquit, magnitudinis ejus quis.poterit intueri ?
Job: xxvi. 14. Datprimo intelligi quod nullus: dat
infiiper intelligi quo.d intuitus, vel intueri, velvilus
extenditur ad omnes fenfus tam corporales, quam
fpirituales. Tonitruum, inquit, ejus (quod utique
eft.objebtum auditus ) quis poterit intueri ? Simile in:
Exodo , quod pop ulus videbat voces.,. ,Exod. xx. 18.
Porro colligitur exifto, quod Dominus habitat in fi*;
lentio, 8c caligine, refpcbtu cujuflibetcj'eaturx quoad:
cogpitionem , 8c vilionem fuam fibi foli propnam,
modo prxtablo.
Glorificatio Patris, 8c Filii cum Sanblo fpirituma-
nifeftatur in damnatis per ordinem Juftitix quorum
damnatio objeblaliter, 8c tertninative infinita ell 3 led
formaliter, 8c intrinfece finita, proportionaliter ad ea
qux dibla funt de beatis converlivè ad Deum, 8c aver-
five à Deo. Gerte ficut ens primum in fuo gradu
* fuperlativo comprehenditur à fe folo, fie 8c ejus pri-
vatio non eflendi à fe folo valebit totaliter compre*
hendi. Inde f it, utneque dxmones, neque creatura
aliqua plenè intelligat peccati mortalis ignominiam,
ficut nec gloriam ablus meritorii vel beati.
T aliter enim jam diximus de Dei ignorantia vel non
cognitione cujufvis creaturx , cujus caufa principalis
e fi, quod Deus cognofci 8cc. nequit in liimmo. Su-
pereft igitur, ut fuperbia dxmonum defcendat femper
, vel afcendat ad nihilum. Gloria verb beatorum
femper defcendit in bonum , deficiendo 3 vel profi-
ciendo confcendit in modis diblis. Juxtà quod lu-
meretur intelleblus myfiici verbi , quod B. Diony*
fius appropriât ipfi Seraphim, quod in eis femper eft
mobile, inceflàbile , calidum , acutum, fuperfcrvi-
B dum, 8c holocaufti purgativum. Sumitur autem hie
motus, vel motio , largiflimè 3 videlicet pro opera-
tione qux contrariatur otic, de-qua dicit Damafce-
nus , quod nulla res defiituitur propria operatione. Sic
enim, 8c velle D e i, 8c intelligere , dicitur operatio
quxdam 8c motio, 8c in Angelis. magis propriè. T erra
liquidem efi inertiflima omnium , habet nihilomi-
nus fuam operationem, qua fe tenet, 8c figit in loco
fuo, rellringens removere volenti. Dicitur ergo Seraphim
lemper mobile, fine interruptione amoris in
Deum: inceflabile, fine definitione : femper calidum,
line diminutione, feu minoratione, leu tepefablione:
acütum, quia pénétrât ad fimplicitatem Dei, velut ad
centrum : fuperfervidum, quoniam elevat fe ad im-
menfitatem ejus velut ad circumferentiam : Holo-
caufti purgativum, 8c reliqua qux fequuntur, fpéblant
ad très ablus hierarchicos refpeblu inferiorum, qui
( funt purgare, illuminare , perficere.
‘ Operatio igitur generale nomen eft ad alias quin-
que fpecies Ibnantes in motu , qui funt. Prima.
Motio, 8c h x c liiccelfiva. SeCundd. Mutatio, 6c
h x c fubita in fubjeélov Tertia. Faclio , 8c hxc
fubita denihilatio, qux aliter dicitur creatio . Quarta.
Eft produblio in divinis, ubi eft immutatio,
quamvis fit ibi genëratio, 6c lpiratio. Quirita. Eft ablio
qualiter forma influit in materiam, dans elfe formale,
8c intrinfeeum 3 dicitur ideb talis forma relative ad materiam
, qualiter forma qux eft Deus, nullo modo
poteft dici.
Glorificatio Patrie, 8c Filii cUm Sànblo Spiritu, qua-
drupliciter cognofcitur, 8c amatur ab intellebluali
creatura, tam in via, quàm in patria. In via quidem per
1 gratiam unam in fe, 8c trinam in Fide, Spe, 8c Chari-
tate,cum adjutorio difeiplinx Chriftianx. Exemplum:
dum quis videt, aut fumit Euchariftiam, hîc eft cogni-
tio fenfibilis exterior. Eft 8c cognitio fenfualis interior,
tarn imaginativa, quàm xftimativa, refpeblu Corporis
Chrifti tam veri, quam myftici.
Hic prxtereà cognitio rationalis feCundiim utram-
que rationis portionem, fiiperiorem, 8c inferiorem,quâ
credimus, fperdmus, 8c amamus Ipirituales fubllantias,
8cfub D eo , Ut animam Chrifti, ut AngeloSj 6c fpiritus
eleclorum. Hie ell denique cognitio lupermentalis,
myftica, 8c anagogica ipfius fimpliciflimx Deitatis in
unitate Trinitatis. Concordantiæ funt plurimx ôcno-
minatim ilia jam commelnörata ab Apoftolo i.T im .
m. 16. tJA/Cmifcfi'e9 inquit, magnum efipietatis facra-
mentum, c/uod mamfeftatum efi in came. oC hocq'uoad
duplicem primum cognitionisinodum. fufiißcatum eft
in Jpiritu quoad tertium. Afikmptum eft in gloria^ quoad'quartum.
Teneatur ergo: pro régula, quod qua-
lis ell .in cognolcendo , 8c amando Deuiti Chriflianus,
Anagogicum de verbo & hymnoGlorue. 558
nus, talis eft fibi in retribuendo Deus. Ego dilcVto prxcipuè, 8c principaliter in mente, qux fola proprié
meo , inquit fponla , & ad me converßo ejus. Cant.
vii.ro.
Glorificatio Patris, 8c Filii cum Spiritu fanblo fabla
in beatis, reperitur aliquando dici formalis , eo quod
immediate fit per eflentiam fine Ipecie media, qux fit
eft imago, 8cgloria beatiflimxTrinitatis. Effent hic
rememorandx diftinbliones plurimx de diverfis animx
potentiis, 8c earum officiis, maxime quomododi-
viditur anima ä fpiritu, 8cfpiritus a mente,8c quales
funt ablus fpiritus, 8c mentis. Quemadmodüm infuratiocognofcendidivinam
eflentiam, immb per can- per fola mens ponituf in fupremo vertice, vel culmine,
dem fpeciem,aut formam, quâ Deus cognofcit feipfum, A. vel arce totius animx, 8c potentiarum ejus, qux refpi.
anima* beata cognofcit Deum. Addunt aliqui, quod
etiam ablus beatificus charablerizetur, feu formetur,
non nifi à divina fapientia, 8c ejus eflèntia, dumob-
jeblivè videtur. Undè etfi divina eflentia fubtraheret
fe in ratione talis charablerizationis, feu formalis con-
figurationis, fecundiim imaginem beatiflimx Trini-
tatis, creatura nullo modo poflet dici beata, neque intuitive
videos Deum, immb eflet implicatio, quem-
admodùmimplicat, creaturam e lle , 8c Deum fc fub-
trahere in ratione efficientis.
Notandum eil igitur pro concordia Doblotum,quod
Deus propriè dicitur forma focundùm très conditio-
nes formx convenientes. Forma enim dicitur, quia
eft in fe formaliter, five fitab alio, five non originalité!^
fecundb, quia dat efle formale 3 teitib, quia dénommât
aliud elle. Confiât autem quod Deus habet
efle in fe, 8c quod dat efle omni creaturx, 8c quod
omnem creaturam denominat elle, tanquàm prxcicit
pro objebto 8c fine proprio folum Deum, memo.
rando, intelligendo, 8c volendo purè liberaliter, quamvis
immobiliter. Spiritus autem, 8c movetur hberali-
ter, 8c arbitrariè,8c contingenter. Mirabilis prorsiis eft
divifio animx, 8c fpiritus,quam fiicit fecund ùm Apofto-
lum firmo Dei vivus & efficax.Hebr.iv. 1 z. Sed eft fuper-
admirabilior divifio fpiritus , 8c mentis , qualem dat
intelligi Paulus, cum dicit de fermone D e i, quod eft
difcretor intentionum 8c cogitationum cordis, prout in
quodam metro deduximus. Arbitror infuper, quod
h x c mens in Canticis nominatur anima, utibi: indi-
ca mibi, quern diligit anima mea & c. Cant. 1.6. Et in
Cantico Marix : ^yiTagnificat anima Dominum. Luc. 1.
46. Ngc enim convenienter intelligi poteft de anima
fenfuali, nec de prxcisè rationale
Anima igitur eft mens, qux manens lemper in arce
dirigit amorem fuum unica in unicum D eum, fola ad
folum, diligens ad dilebtum,----- ---- , ^ j --- f. -------J ---- P -------- ---- --- exemplo folfoqui irefpebtu
pua fu x exiftentix caufa. Sic enim dicit Boëtius, 13 Solis 3 vel terri, refpeblu magnetis, aut poli. Dicuntur
t qualibet creatura ejfe aliud quo eft, & altud quod eft.
Quod intelligi aliter nequit, nifi de Deo, quo deno-
minàtur exiliere creatura. Dobtores igitur ponentes,
Deum efle beatitudinem formalem, accipiunt formam
illo modo,8c nullo alio. N ec volunt quod Deus fit formalis
beatitudo inhærens, velconftituenS) ficut formx
accidentales , vel lübftantiales inhxrent, 8c confti-
tuunt, quamvis illapfus formx divinx fit perfeblior,
8c intimior rei cuilibet, quàm polîit elfe forma fux ma-
terix, vel accidens fubltantiæ. Itaque res quxlibet
plus dependet à caufis extrinfecis, quàm ab intrinfe-
cis fuis, qux funt forma, 8cmateria, qux utique ne-
queunt elle fine caufa extrinfeca efficiente, exemplan-
te, feu formante, 8c finiente. Porro fi Dobtores taliter
fe refolvunt, non funt contrarii Articulis Parifienfibus,
quod Deus non poffit elle forma, vel formalis beatitudo
creaturx. Quod utique verum de forma inhxren*
vel intrinlècè , conllituunt. Sunt qui neceflario
ifta fpeciosè, faciliter, 8c fcholafticè. Creduntur prxtereà
fimplici Fide, fed rara eft félicitas experiri. Expe-
riuntur tamen aliqui hîc in via, fortaffis etiam finaliter
reprobandi,«! quigloriatur in Dominoglorietur^ 1 Cor. I .■
91 .ut timeat. Æltimo enim, quod dxmones ipfi, juxtà
dib^um Jacobi, credunt, immb 8c aliquo modo intel-
ligunt per naturalia fplendida,er contremifcuntAzcob.it.
ip. fecundùm malum fuum, quia forvili timoré trahun
tur,quo refugiunt,8c odiunt flagellantem .Contrarie ad
homines, qui timentes, 6c trementes, 8c in fe déficientes,
fub reverentia majeftatis laudant, diligunt, glo-
rificant, hymnum glorixuna 8c inceflàbili voce di-
centes : Sanüus, Sanftus, Santtus Dominas Deus Sa-
baoth, pleni funt cceli & terra gloria tua. Conformiter ad
quos fréquentât Ecclefia, dicens : Gloria Patri,& Fi/iot
(jr Spiritui fanblo'. Sicut erat in principio, & nunc & fem»
per, & in fecula feculorum, dAmen.
Deo gloria qui finem appofuit, ad Canticum Madicunt,
elfe formam mediam, vellpeciem in beatis, ç r ix juxtà propofitum noftrum. Utinam Deo benepla-
quam nominant lumenglorix,juxtadeterminationem citum, 8c eidem gloriofiflimx Virgini Matri, 8c Fi
Ecclefixrequifitam. Dicunt alii fufficere, prxfertim
de potentia Dei abfoluta, Deum, 8c animam, fine tali
lumme, ad beatificandum per formalem illapfum.
Quicquid enim dicatur hinc 8c inde, neceffario po-
nendus eft motus intelleblüs, 8c voluntatis, qui utique
formofus eft, illuminofus, 8c fpeciofus. Et hunc vo-
camus formalem beatitudinem , fine quo impoflibile
eft, creaturam efle beatam, etiam de potentia Dei abfoluta.
Implicaret enim, ficut patet intuenti, quicquid
diblum fuerit de neceflitate habituum diftinblorum ab
ablibus illis.
Glorificatio Patris, 8c Filii, cum Spiritu fanblo fit
lix. Cum qua lemper magnificat anima mea Dominun.
Amen.
Finit Anagogicum de verbo, 8c hymno Glorix à
Joanne Cancellario Parifienfi Lugduni, Anno 14^8.
Et continet quatuor partitiones principales, in quarum
qualibet funt decem verba, feu confiderationes, 8cin
verlü quolibet m u ltxN o tu lx , feu verba perLiteras
Alphabeti ufque ad numerum 124.8c 10. Prxfulatum
tune agente Reverendiflimo Patre Domino Archiprx-
fule 8c comité Lugdunenfi primate Galliarum, noftrx
peregrinationis benevoliflimo fufeeptore.
F I N I
TO AN