Joanms Gerforiu 304
3°3 .. 1 lus Deus eft fua cognitio abbuali
, fecundùm Articu-
m Parifienfem, 8c veritatem.
Remanet tarnen
prædibbis iatis apertis difficultas prædibta, fi respof-
lit dici videri intuitive , 8c experimentaliter , dum
non eft, vel abfens eft. Dobbrina communis Artifta-
ium tempore meo non habebat inconvenientcm hanc
pofitionem, quin loi abfens à noftro hemiipherio vi-
deretur intuitive per lumen luum in aurora ; quin
i'onus audiretur diim non erat. Ità de reliquis fenfi-
bus , ex quo fpecics fimplex , 8c propria erat præ-'
lens, quali deducens objebbum ad .potentiam. No-
tanter addimus ad fpeciem quod fit fimplex , 8c
ne cogamur propru., ------ p—— concedere notitias fenfus communis,
8c imaginationis, 8c rationis de rebus ad extra
elle intuitivas. Eft Dobbor unus, qui ponit medium
notitiam inter intuitivam, 8c abftrabbionem fim-
plicem ; dicens in cafu noftro , quod notitia quæ
præfente objebbo , 8c caufimte fpeciem , fcilicet in
oculo, dicebatur intuitiva ; definebat autem elle in-
tuitiva*, id e ft , vertebatur in abftrabtivam, corrupto,
feu abfente objebbo. _
Nihilominiis pofitio prior probabiliseft, quæ non
députât inconveniens , quod res videatur intuitive,
dum non eft. Pat et in D eo , qui omnia ilia quæ non
funt , intuetur. Similiter 8c Beati in eo; immo 8c
ifio de abfentibus in fuo lumine magis di-
mus intuitive experimentaliter de rebus, nifi foia accidentia
; nec etiam per intellebbum, ut intellebbus eft,
fed prout influit in fenfus exteriores per fe , vel per vires
proprias, fi ponuntur fubftantialiter ab eo diftinc-
tie. Sed neque poterit haberi cognitio fimplex, 8c im-
mediata, 8cabi'oluta cujufcunque differentia; fubltan-
tialis , immo nec de differentiis accidentium , quod
concedit unus Doctor.
Quid prxtereii, fi conceflerimus cum Auguftino,
quod non potfumus hie habere cognitionem linceram
de rebus, nifi de luce divina ; nunquid oportebit quod
in omni cognitione veritatis, prarlertim fincera;, co-
gnofeatur lux divina, faltem in fuo lumine, ficut agnof-
citur fol in omni vifione corporali colore per irradiatio-
nem lucis, aut luminis folis > 8c ita redibit quod Deus
hie intuitive videtur.
Denique fupereft exponendum quid Apoftolus in-
telligit, dum ait : 1. Cor.xiu, 12. Videmus nunc per
fpeculum in anigmate , tunc autem facie ad faciem, qua;
fit differentia inter illas tres vifiones. Difficultates ifla:
funt diii mihi, multiimque quariita; ; led nec latis ap-
paret exitus, nifi per nominum diftinbbionem, qua;
nomina ciim fint adplacitum, fi perea conftetde rebus
, 8c fententiis, latis debet elle inquirentibus veritatem,
maxime per difeiplinam, 8c dobbrinam; fed
non fatis ad experientiam.
cènda videtur intuitiva , quàm abttraftiva ; ficut & ß Poflùmus ita'que de notitia intuitiva loqui genera-
in Angelorum cognitionepei-innatasà creationefpe- liter; magis:propriè; loqpi propriiffimè. Définit»
cies "vel receptas.. Auget verb difficultatem hanc
conlideratio perfpecHvorum dicentium, vifionem non
fieri, nil! fub everfa pyramide , cujus bafis eft in re
vifa 8c punebus cuipidis in oculo. Rursùs déterminât
becretalis Benedibbi , quod beatitudo formalis
confiftifin duobus abbibus , qui funt vifio , 8c fruit
s • fed a d d i c q u o d objebbalis beatitudo eft ipfe
Ponatur ergo per poffibile, vel impofiibile, quod
fubtrahente fe Deo in ratione objebbali , quemad-
modùm libéré poteft, maneant illi duo abbus, vifio,
8c fruitio ; nunquid dicetur ifte priùs beatus etiam
nunc beatus formaliter, 8c intuitive. Augetur am-
pliiis fi confideremus omnem creaturam quæ comparand
ad Deum in ratione veftigii, vel imaginis,
tanquàm in ratione fpeciei repræfentantis Deum,
quanquam per analogiam ; fed non minus quàm radius
, quàm lumen folis comparetur ad^folem, licet
nem pneicriptam de notitia intuitiva, loquendo, fei-
lice t, prout vifio, 8c intuitio fe extendit ad omnem
vim perceptivam fui objebbi fimpliciter, 8c immediate,
ut dicimus : vide quomodo hoc fonat, quomodo redo-
le t, quomodo fapit. Sic dicitur de intelligence haxy
dicimus quod bene fentit. Etinde venitfententiage-
neraliter. Omnis perceptio objebbi fimplex, 8c im-
mediata, potellappellariintuitiva, five objebbum fit
realiter prariens in fe , five per fuam fpeciem tantum-
modo, ipfodeltrubbo, vel abfente; quemadmodiim
lolet dici , quod oculus v id e t , 8c auri’s audit res
aliquas jam delbrubbas , vel ablatas , propter fpecies
colorum , vel fonorum qua; remanent in extetiori
fenfu , ficut pra;tabbum eft * aut fi miraculose vifio
caufaretur a Deo in oculo, vel in objebbo caufata ler-
varetur. Cadent etiam hie exempla de coloribus ,
£[ui videntur alii quam f in t , ut in Iride 8c nubi-
Q1US quaiu iluhv-h iviu v,viuj/.u v.«. 7 _ bus7, 8c in vitris fuppofitis , oSb’jebt.isJ, 8t oculoj, linea
nnunnn fit eji ufdem. fubflantix cum foie• . __V1_id_e_o_s ÜigRiStu r'-’ reiäa vifualf, ' Magis propiie riomsitnr atur in1:t^u_itHivaM no- titia, quæ fit objebto præfente, 8c abtualiter immutante
per fe , vel per fuam fpeciem immediate.
Exemplum commune eft in fenfibus exterioribus
per differentiam ad interiôres. Propriifiimè verb
nominatur intuitiva cognitio , quæ caufàtur ex ob-
jebbo per feipfam, 8c elfentiam, fcilicet abfque fpe-
cie media. Sic enim Deus intuetur feiplum j fic An-
geli cognpfcunt effentias fuas -, licet per abtum fu-
peradditum } fic cognofcimus noltros abtus inte-
riores -, fic percipimus immutationcs paffionum per
ipfafmet pafliones abtualiter immutantes fine fpe-
cie media; licet non fine abtu perceptiyo medio,
quoniam hoc proprium eft loli D eo , quod fit fua perceptio.
Elicimus ex præmiffis , quod omnis notitia pro-
priiflime intuitiva , ac perindè notitia quæ habetur
per devotionem , 8c unionem mentis ad Deum, ne-
quaquàm f i t , . aut fieri poteft fine cognitione præ-
via vel çdmite, fecundùm Avicennkm, aut experce-
8c intelligens, id eft , intus legens habi
tudines hu jufmodi imaginis, 8c veftigii, in quadruplici
«euere caufie, efficients, formalis, exemplantis 8c finis
nedum intelliget invifibilia Dei per ea qua fafta
funt iuxta verbum iapientis, 8c Apoftoli; Rom. 1.20.
fed habebit notitiam intuitivam de Deo non minus im-
mediatam, 8c propriam, quam habeat oculus de fuo
objebto, puta de foie per lumen fuum vifo. Hoc nullus
videtur concelfifie,immb damnatus eft Articulus,quod
Deus hie immediate per eflentiam videatur: 8c fi non
immediate , ergo nec intuitive.
Addamus ad difficultatem , 8c contra Articulum,
quia exiftente homine in profpebtu dicimus , quod
homo videtur ; conftat tarnen , quod oculus corporalis
non attingit ad fubftantiam hominis, ficut nec
alius quivis fenfus. Oportet ergo quod referatur ad
vifionem intelleblus vifiofubftantia; hominis, velef-
fentix fux. Ac proindè ponunt aliqui, quod objebtum
intellebtus naturaliter, 8c pro ftatu prxfenti, eft qutd-
ditas rerum abftraftionem centia , vel mtelleBus agentis ex phantafmatibus. Nunquid
naturalium , habita per abftrattionem intelli-
D ptione tali confurgit : alioquin in plantis, 8c inanimacreaturas,
ergo agentis hx c intellebfcualis cognitio dicetur
intuitiva ? , v . . 0 r .
Procedamus ultra: quod fi rêquintur , 8c fufficit
talis abftrabtio hie nobis, non plus cognofcimus fub-
iiantias feu- quidditates rerum material ium, quam
Dei quidditatem;. nec plus animam noftram , quam
Anaelicain naturam ; immo breviter , nihil intelligitis
poneretur delebtatio. Sed ut cum Philofophica
ratione loqui nos pateat , fundemus iftud diblum per
aliquas veritates. Dans formam, dat conlequentiaad
formam. Ifta eft Philofbphi, 8c experientiic ; con-
' fequens vero ad ömnem formam , tarn naturalem ,
quam realem , quam intentionalem , quam fpiritua-
lem, ponitui' efl'e coäptatio , vel inclinatio, vel ap-
petitus, vel aftebbus fpontaneus, 8c foavis, aut volun-
Tract at us quintus fuper Magnificat. 306
rei diiibfxe. Ratio manitefta eft, quia non femper eft
notitia talis fimplex , 8c immediata per objectalem,
8c immediatam motionem rei dilebba;, ficut luppoili-
tur, 8c crebro yidemus. Primum verb ftatim perfpi-
cuum eft intuenti deferiptionem notitia: intuitivx, 8c
experimentalis, propriè dibbx. Nihil enim magis im-
mediate, 8c fimpliciter, 8c per eflentiam, 8c per ob-
jebbalem abbu preefentiam fentitur , quam amor intimus
, vel affebbus , fit ifte intellebtualis , fit fen-
fualis, fit de re prxfente, vel abfente, vel nonexi-
3 ° 5 ....................... - .. tas tendens in finem fuum : quifquis fit iite finis, pro-
ximus, mediatus vel ultimus.
Ceterîim ne multitudo nominum nos impediat,
appellamus confequens illud ad omnem formam no-
minê amoris ; de quo Auguftinus : Amor meus
pondus meum , ilto feror , quocunque feror. Eft autem
in omni re pondus : omnia çnim in numéro,
pondéré, 8c menfura , formata funt. De quo Jc-
rotheus, referente Dionyfio, compofuit hymnos ama-
Ceterum de multiplici amore Dei fparfb per crea- A ftente»
turas , de quo Boëtius : Ofelix hominum genus , f i Tollatur attamen calumnia fuper h x c , qua; dicitur
'vefiros animos amor, quo coelum regitur, regat. Et di-
vinus Ignatius amore igneus : <sfiimor , inquit, meus
crucifixus eft. De quo amore puellæ Martyres glo-
riatæ funt inter tormenta,nominatim Agnes, 8cFe-
licula cum ceteris. Ecce, inquit Felicula , ficut capi
videre amatorem meum Chriftum , in quo amor meus fi*
xus eft, undè dicitur affebbio.
Concluditur ftatim quod amor , vel affebbio ani-
malis, rationalis, 8c intellebbualis, non caufatur fine
cognitione prævia, comité, 8c confequente.
Omittamus intereà de amore, vel affebbu rerum
inanimatarum, qui utique amor, vel appetitus con-
fequitur formam naturalem ipforum ad loca fua tan-
quam fines fuæ confervationis : ficut ignis caufans ig-
1 dat formam fuam cum inclinatione ad locum fuum
deablentia rei dilebba;, vel non exiftentia ejus. Et di*
camus cum Philofophis, 8c Thcologis fubtiliflimis,
quód omnis res creata habet triplex d ie , quorum quodlibet
poteft dici prasfens fuo modo.
Habet die in arte divina, nec qualccunque dfe fed
divinum, 8c vitale, quod fabbum in ipfo, fcilicetVer-
bo, vitaerat.Joan.1.4. Et qualis vita? Nimirum ilia,
qux eft Lux Vera , qua illuminat omnem hominem vemen
tem in hunc mundum. f . 9. Si quidem omnis crea-
tura eft in D eo , creatrix elfentia.
Habet fecundum effe in mtelligentia angelica fecund
um fapientiam quam effudit Deus fuper omnia
opera fua, qua; ab initio creata eft immediate', angelica
poftmodum de multis: hoc effe communicatum eft
omnibus in prima creatione, 8c inconfequenti inomfursiim
in quo quietatur fi eft ; movetur autem fi B nium hominum illuminatione, 8c plus, 8c minus, cla-
---- /i ---------- au— riùs 8c obfcuriùs.
Habet tertium effe omnis creatura in proprio gene-
re, feu materiali, feu fpirituali.
Coaptemus diftinbtionem triplicis hujus effeadrem
noftram, 8cdicamus, quod nulla res amari poteft uni-
verfaliter loquendo , nifi præfens fit amanti altero
trium modorum præcedentium quæ referuntur ad
duos, fcilicet, ad modum præfentiæ dfentialis in proprio
genere , vel ad modum præfentiæ intentionalis,
feu formalis, in fua cognitione. Undè Deus, fi perim-
poffibilenoncognofceret creaturas, ipfe non diligeret
eas; quia in principio quod eft Verbum creavit omnia,
portans omnia verbo vertutis fua. Hebr. 1.3. Similiter in An-
gelis amor non diet ad alia à fe , immo nec adfe, nifi
tale quod amatur præfens effet effentialiter, vel
intentionaliter diligenti, vel cognofcenti.
Objiceret aliquis, quod infenfibilia feruntur pondéré
fuo ad loca fua, nec tamen ifta cognofeunt. Renon
eft, impedimento ceflante.
Reftringamus ad amorem triplicem qui propofi-
to noftro congruit, ut oftendamus quod Deus per
amorem cognofei non poteftfine cognitione prxvia,
8c comité. Sic perindè palam fiet qua; fit, 8cqualis
cognitio per amorem , per experimentalem ejus
notitiam , 8c qualiter intuitiva dici poteft. ltaque
perceptio! amoris , vel affebbualis , vel experimentalis,
eft propriiflimè intuitiva; non quidem temperde
re dilebba, fed de ipfo amoris abbu, vel affebbu quo
tenditur in dilebbum. Siltat hie, oro, devota mens,
8c attendat, quid intendithxc veritas oftendere. Di-
cit enim duo: Unum, quod amor, vel affebbusfen-
titur intuitivè, vel experimentaliter propriè , 8c per
elfentiam , 8c hoc tertio dicimus, nifi fe conjun-
gat amanti immediatè per eflentiam fuam , 8c non
per alienam fpeciem ; non tamen fine abbu cog-
nitionis media; inter amantem, 8c amatum, quantiimlibet
amatum fit elîentialiter præfens amanti. C fponfum eft priiis , quod habent naturalem formam
Capiamus exemplum primitus de tertio in divi-
nis, 8c in beatis. ltaque Deus Pater non produxit
Spiritum, nifi prius origine produxerit Verbum, quod
in forma Dei, Phili.11.3. eft fecundumx'lpoftolum. Porro
generando , 8c communicando Verbo formam , dat
confequentia ad formam fuam. Quid autem confe-
quentius ad formam eft , nifi quod inclinetur , 8c
afficiatur ad fuum principium , 8c locum genera-
tionis, fcilicet quemadmodum experirhur in genera-
tione naturali ignis , vel aliorum, quibus poib men-
furam , numcrum , 8c formam datur pondus amoris
naturalis ad locum fuum , 8c hx c quidem mate-
rialiter in materialibiis, in fpiritualibus fpiritualiter,
ficut in Angelis , fic in anima rationali •; immo ficut
altiori longe modo in Verbo divino, quod ex
forma divinalis Paternitatis fibi communicata confe-
quenter inclinatur , afficitur , 8c inamoratur, 8c zefiuam
in feipfis, cuidata eft, 8c impreffa talis inclinatio
confequens f ormam.
Unde nec habet pro inconvenientiDobborunus to-
tus Seraphicus concedere quod in omni re fit im-
preffus quidam motus cognitionis naturalis , dirigentis
quodam fuavi impetu rem quamlibet in fuum finem ;
ficut 8c in Angelis , ficut 8c in hominibiis,
ficut in animalibus per cognitionem fupperadditam
quad formalem, 8c accidentalem. Sic in eifdem, quemadmodiim
in ceteris , impreffa eft forma effentialis,
qua fpontanee inbrutis, libere in intellebbualibus,di^
rigit in proprium finem.
Verum eft quod libertas, ut arbitraria eft, non fem-
per conformatur , 8c inde procedit peccatum quod
corrumpit modum , fpeciem , 8c ordinem debitos
addi per habitus, 8c abbus virtuofos, ad libertatem naturalem
, qua;, licet femper in fe virgo fit, 8c pulchra,
lat per amorem fuum fpiratum , qui Spiritus fan- p etiam in dæmonibus violari non poilic in effentia fual
bbus eft, redire adPatrem circulocompletiffimo, u-
bi non differt u & «1 principium & finis. Et
ha;c circülatio in xternum eft , fuit 8c e r i t , ficut
Pater a;ternaliter dat formam fuam Filio, Sc confe-
quenter eandem vim fpirativam communicat Filio,
per quam vim fpiratur concorditer Spiritus fanbbus,
amor utriufqne.
Redeamusfuperalia duodibba,primum, 8c fecuii
prxcipitatur tarnen ä domino fuo per inobedientiam
arbitrariam libertatis, ut non exerceat naturale dominium
fuum, 8c quo prsdita eft dominium. Qiia
in re cecinit noftra tympaniftria: 'Difperfit fuperbos mente
cordisfui,Luc.i.y 1 .Deponens potentes de ifede naturalis
fui dominii, non per fuam, led per fubditorum rebel-
lionem.
Confbnat prxmiffis deferiptio Dionyfii de redum.
ltaque fecundum dibbum e ft, quod talis notitia gno Dei. Regnum , inquit, eft omnis finis , & or-
non femper eft intuitiva, vel propriè experimentalis dmis, & legis , & ornatus diftribuÜG , ubi per totum
Tomi IT. Tars. /. • V orna