L e o poenitcntiæ, non miniis openbus quàm pre- MÈ&M I mulw funt mbanc K f g H l
Jicuionc, qiïötiens bené crediturlamentafle? Salrat quæ mplicem ftatum fpon
Herodiadisfiliacum'iÿiudio,& prétium faltationis fibi
datur capui ^öa«wj;w<^ß‘o4oaOvVi.2»f-^tf^*«Kf»r(inquit
Tob. XXI. i l . 11 .V5• ’degautienrifcuSy) quafigregtsparmi,
çy.irp, 01 refpon'fint ty:»p4. fidfinituns organi.
nrum. & infames comm exultant Infini- Tenen'
E,C qi
punclo ad inferna
Ecciefyaftqs dqnuncæt auçli :
cencilianda per abjecrienem turpitudinis , ut ifta
quas loquimur ignorantes,Sc fiiperba. Quadam ex-
ercenda ad nitorem pulcbritudinis. Quidam citius
introducenda ad fecundicatem generationis. Sic ,qua-
runtur Affuero virgines , qua pnmbfegregantura
A populo} dehinc decorantur pigmentis variis in tricli-
nio 3 demüm collocantur in thalamo. Sic filii Ifrael
primo fugiunt ah ALgyptis , 8c fubmerfbP-haraone,
, perBaptilma ftuminisS aut flaminis , tranfeunt mare
rubrumj pofteatranfeunt per defertum; tandem, Jor-
dane tranfite, comedunt terras promiflionis frubtum.
H a c eft via trium dierum, poft quod triduum repe-
ritur Jefus in Templo ccelorum in medio feniorum
Sanbtorum fiioram.
Denique triplex ifte ftatus divificne dividitur, in-
cipientium, prpficientium, 8c perfebfccrum. Nunc
eft quaftio, quid cuilibet huicftatuifponfasfit eligi-
bilius, an exultatic vel lamentum?
Magifter. Oportet nos addere dibbis prioribus pri-
mitus diftinbricnem de lamento. Unum eft in fola ratione,
non redundans paflionaliter adfenfualitatem,
Sc hoc appellatur difplicentia, vel odium, veldete-
ftatio, vel abominatio libcrè elicita per judicium ra-
tionis. Sic proportionabiliter de gaudio , Sc defide-
Melius eft ire ad domum lauds j quam ad domain c
vivij. È c c le :,Y u .,$ i te v ù n y : : errerem,
& gaudio'd^fifiurfmftrd iïecïperis’. Cap.n. 2.
Difiipulus. Nolô vexent te alïégationes hujufmo-
di qua: fuppçtunt abibue numéro , de gaudio , vel
triftitia ftultorum,qui dum lætautur winianiunt dum
triftantur, furiunt. Sit colloquium præfens de lamento
fponfa, dum .adhuc .peregrinatur a fponlo , poft-
quam de canticis , Sc epithalamio fatis abunde con-
fabulati fumusv : ? tyjk : ■ ■ | - . c;
Mavifter. Fiat ut vis j Sc unde vis exordiamur.
Puto y quod à lamento languoris fponfa quærentis.
lponfum in ïectulo quietis fcilicex , per noctem co-
gnitionis ænigmatica , Sc non jnvenientis j fed deque
per vicos , 6c plateas civitatis , dum anxia cir-
cumit, 6c difeurrit, dum adjurat filias Jerufalem civitatis,
qua eft übet a mater nofira per obfecrationés'ar- B U * I H H R H oe
dentis deßderii. Si inveneritis, inquit, Gant. v. 8. di- B no , Sc ita generaliter de omm nomme paffionem
leftum meow, anmncteüs e i, qma amore Ungtteo. fonante, competit accipere fuo modo.
DÏfcipultis. Imnab priùs fentio conferendum de la- Lamentu.m aliud eft quod oritur oC îadicatur m
fenfualitate, aut ortum in ratione derivatur , Sc re-
dundat qd cor fenfuale } non aliter de ceteris affec-
tibus , quos Philofophi folas propriè voluerunt dici
pafliones , quæ fenfum afficiunt , Sc quodammodo
afBigunt.
Ampliùs vero, ut modo notabatur, lamentum u-
num eft temporale, hoc eft pro folis temporalibus in-
commodis apprehends à ratione poenæ affliétivæ.
Aliud fpirituale, pro folis malis culpæ, apprehen-
lum ftib ratione offenfæ divinæ bonitatis , Sc jufti-
tiæ.L
amentum poenæ habent damnati, non lamentum
culpæ , ut offend va fuit, aut eft divinæ juftitiæ, qua-
liter eft in viatoribus plurimis invenire. Quibus præ-
fùppodtis, Sc aliis declaratis per Do&ores j quatuor
mento ipoufte , cm lponfus ob turpitudineni fiiam,
deformitatemque dedit Libellum repudii ,(qui;\ vetula
fçilicet Sc rugis arata, quia depodta à fede ftabili-
tatis, Sc honoris, fedet in pulvere vanitatis,autva-
gatur egrella poft veftigia gregum illorum qui ab
unitate gregis fponfi fe feparant, aut certè famelica,
inanis j Sc egens effedba , pafeere quærit hædos fe-
ciorum defideriorum jaxtà tabernacnla pafiorum , quæ
funt conventicula hæreticorum iftorum . qui verbis 8c
exempiis, ab oviliPaftoris unius quod unicnm eft, fe di-
vidunt ,non amici,, fed deli fodales effedii : Fallor d
non fponfus tales , yetulasSc rugofas, vagas Sc efu-
rie confumptas, notabat pulcherrima muherum, quam vis
genere malculino loqueretur. Non enim eft in amore
fpirituali mafeulus,aut femina. Gal.111.28. D ixit ergo de
fpodfo: Difperfit fuperbos mente cordis fui. Luc. 1. 51
It; " ' J ' ------
yj-r j~ - .........................._______ y ... tibi præfentabo theoremata, aut paradoxas , id e ft,
aque dcutf, te docente, didici pulchritudinem con- q gloriofas Sc vix credibiles propqdtiones , de lamen-
fere iu veritate, Sc bonitate i fic oportet, quod to culpæ 5 prout eft oftendva divinæ juftitiæ. Hoc
enim folum propriè eft laudabile, Sc meritorium,
nec poteft procedere nid ab eledtione libera voluntatis.
Lamentum offenfæ divinæ, quo majus, intenfiuf-
que fuerit in fponfa , eb majorem caufat in ea fpiri-
tualem lætitiam. Hoc fentiebat qui confttebatur D o mino
dicens : Secundum multitudinem dolorum nfoorum
in corde me0, confolationes tua ktificaverunt animam meant.
Pf. xciii.19. Rurstis d dmpliciter ad fimpliciter, magis
ad magis, Sc maxime ad maximè , fecundùm regu-
lam Philofophi. Regula verb Chrifti vera eft , quod
lugentes confolantur , quodque triftitia fua vertatur
in gaudium poft lamentationem , Sc fletum ( tefte
Sara juniore ) confolationem infundit -, ergo magis lu-
gens magis confolatur, 8c maximè, maximè.
Lamentum offenfæ tantb magis eft in fponfa, quo
fuerat ipfa perfedtior in via. Patuit in anima Chrifti
D fecundùm portionem inferiorem. In Maria verb, Sc
. . ,, ,
ex iftorum çarentia refultet turpitude.
Magifler. Sagaciter advertiftij undè verb reputasr tale
inçommodum turpitudinis odiofæ accidifîe fponfæ ?
Difiipulus. Nimirùm ex ignorantia fu i, Sc fuper-
bia, quorum quodlibet aut divortium, autrepudium
operatur. Si ignoras te, 0 pulcherrima mu lier um, egre-
dere, & abi. Gant. i. 7. Ecce de ignorantia. Por-
ro de luperbia Vafti legimus , 8c in cantico Mariæ
de fupprbis audivimus potentibus, Sc divitibus, nec
alicujus ( ut dicunt) egentibus, Sc nefeiunt quid mi-
feri i'unt, miferabiles, pauperes, cæci Sc nudi, qua-
les evomit a ft Deus ; quales difpergit a mente cordis
fui fine modo * nec non defede ventatfs deponitdne
numéro 5 demùm inanes fine pondéré bonitatis, or-
dinifque dimittit. s _
Magifter. Loqueris fecundùm tropologiam , Sc
allegoriam , quæ repudium hujufmodi variis locis
notant in Scripturis, maximè Prophetis , in Ifaia,
Ezechiele, jeremia, cum ceteris. Ifaïas primo fub
typo vi,neæ cledtæ, quæ debuit facere uvas , Sc fecit
labrufeas -, I (aï æ v 4. pofteà fub figura T y ri : xxi 11.16.
Sume citharam poenitentiæ, circumi cïvitatem Eccleiiæ,
vel cæleftis patriæ, per qrationem, meretnx oblivio-
ni tradita, id eft , repudiata , bene cane , & fréquenta
canticum per petitionem veniæ, ut memona tuifit per
reconciliationem mifericordiæ. Talem déplorât Jeremias.
fins. Thren. 1 . 6.
Et egreftus eft . inquit , d filia Sion omnis decor
in Paulo Sc in fimilibus, fecundùm etiam fuperiorem
mentis apicem. Undè jurabat Apoftolus, quod propter
fratres Judæos nolentes credere erat fibi continuas
dolor in corde, adeo ut exemplo Moyfi peteret
anathema ejje d Chrifto,profratribus,YLom. ix.2.3 .quafi de-
letus de Libro vitæ: cujus intelligentiam alibi didicifti-
Legis infuper exhortationem Apoftoli : Çaudete in
Domino femper , iteritm duo gaudetc. Philip, iv . 4.
Ipfum nonne putas quod hortatur obfervaf*
fe?
La-
L a m e n t u m o f f e n fæ r e d u n d a n s in f e n f u a l i t a t e m f p o n - S c A p o f t q l i c a v e r b a ,Philip.w.^. q u ib u s ju b e t in D o m in o ,
f æ , f o r t i t u d in e m i n d i c a t e b m a j o r e m in f p o n f a , c e t e - g a u d e r e f e m p e r , . S c ï t e r ù m g a u d e r e : f i ( e m p e r o p o r -
r is p a r i b u s , q u o l a m e n t u m p lù s f e n t i t u r in f e n f ib i l i - , t e t f p o n f a m e t i a m p e r f e & i f l îm a m , f e c u n d ù m t e t o r -
b u s . P r o c u j u s i n t e l l e f t u c u m f im i l i b u s , u t i l i s e f t v a l d è q u e r i l a m e n t o . A m p l i ù s q u a l i t e r o p p o f i t a f im u l f t a -
d i f t in b t i o ju n é t a p r i o r ib u s * q u q d l a m e n t u r n q u a n d o q u e b u n t , l a m e n t u m c o r c o n f t r i n g e n s , S c d i l a t a n s læ t i -
p r o c e d i t a b o b j e d i s e x t e n o r i b u s im m u t a n t i b u s p r im b t ia . P o r r b t ç r t i a p r o p o f i t i o v i d e t u r in n i t i t o t a l i t e r d i -
f e n f u s q u i n q u e d e f o r i s , v e l a l t e r u m d e eis. ;:. . . , f tm S t io n ib U s d e v o t i o n i s , a d ç a u f à s n a tu r a l i s r a t io n i s ,
Deindè tranfeunt ad interiores fenfus, qui radica- feu difpoütionis fenfualis.
liter funt in corde, Sc incerebro completiyè> Sc tan-A Denjque contra propofitioncm quartam cum fua
dem immutatur ratio inferior, vel fupcrioriiniu.içum ..... • .
inferiore j Sc hic eft pr.oceflùs naturalis communior.
Aliquando verb fit ordo convqrfus , non advçrfus,
quod ex abribus rationis utrjufque libéré, deri-vantur
immutationes. ad cor carnaje,. Sc conlëquenter ad cerebrum,
poft ad fenfus exterjqres , ut ad «culos per
lachrymas, aut ad linguani per clamores, Sc ad ma-
nus complofiones , mille modis pro qualitate paftio-
num, rationis imperio. Loquitur prqpofitio de hoc
procefîu fecundo. Cujus hæç eft probatio , quod
majoritas effebtus, atteftatur ■ majori fortitudini fuæ
caufæ.
Attamen ablus abbivorum , quia funt in patiente
difpofito, poliiit propofitio; nqflra , ceteris paribus,
non ignorans complexiones fponfæ hujus , aut îllius
varias, fecundùm difpofitiqnes. ad lamentum, vel lætitiam
5. ad metum vel ad fpem cum fimilibus, quobeclarajtione
ponit Gregorius, qupd mala qua hie nos
premunt, Sc utique lugere faciu.nt crebro, fccundiim
feculum, ad Deum nos ire compellunt , juxta parab.o-
1am Chrifti dc Rege dicente ad (ervum: Compellein-
trare, ut tmpleatur dornus me a. Luc. xjv.,23. bic He-
b n e i, compellentibus iE gyptiis, tenebrofara AL-
gyptum funt egreffi. Alioquin flagella fua: iracundia:
immitteret fniftra Deus , pra^leitiin -in eleblis , ut
in fponfa, feu reconcilianda , feu decoranda per e-
xercitium , feu ad fponfum proximius introducenda.
Magifter. Jure expoftulas 5 fed non omnia pariter
dici poterant. Et quidem ratio prirme propofitionis
.juae ponitur de gaudio vice, fimul cum lamento, ta-
liter accipitur. Defiderium quanto ferventius Sc effi-
qaeius fuerit, eb .(ceteris paribus , ut femper intel-
........... ...... ................. ............ , Jigivolumus) dumimpletui,&flcaufativumintenfioris
rum caufas expedit effe cognitas a devot-is , quorum g Lxtitiae. Sicut enim defiderium quqd differtur affligit
notitiam Theologi Sc Oratores accipiunt a Philofo- animam j fic oblebfcat dum impletur. Qiiis verb nef-
phis Sc Medicis. Per rationem quidem a Philofophis, ciat fponfam pro culpalaraentantem fecundum Dcum
Sc a Medicis, per experientiam. Qua fuper re noftrum j
habes de paffionibus Opufculum.
Lamentum redundat eb facilius ad cor fenfitivum
fponfa:., quo fuerit, ceteris paribus, minus in ipfa.de
lamento folius poenas, minus quoque de reliquis paf-
fionibus fenfitivis, ratione commodi folius, vel in-
commodi temporalis. Fund.itur hcec propofitdoin A-
poftolica dobti'ina, cujus rationem explicat propofitionis
noftras caufa. Ait namque Apoltolus.. (3audeo,
non quia contriftavi vos , fed quid contriftavi ad ptx-
nitentiam. Contriftati enim eft is fecundum Deum j ut in
nullo detrimentum patiamini ex nobis. Qua enim fecundum
Deum triftitia eft, pcenitentiam in falutem ftabilem
operatur’. fttculi autem triftitia mortem operatur. 2. Cor.
vii. 9. 10. Ecce ifta qua; pofita eft diftinbfcio fub A-
poftolicis verbfs, paucioribus expofita , quod quadefiderare
plurima, qua lamentum implet, faltem
probabili conjebtura. Defiderat quandoque rcconci-
Üationem per abfolutionem culpa : hanc efficit la-
mentatipnis contritio. Defiderat abfolutionem peena:
hanc efficit, 8c operatur in toto, vel tanto lamen-
tans confeflio, vel fatisfabtio. Defiderat augmentum
g ratia, ac perinde gloria.
. Nonne promovet ad hoc lamentans oratio , vel
affiigens jejunium, vel depauperans largitio, qua feinet
exinanivit bonis fortuna, vel natura , vel gra-
t ia , aliis miferendo ? Rursüm defiderat fponfa lamentans
pürgationem ä fepria peccatorum , renova-
tionem quoque pulchritudinis , Sc augmentum per
lavacrum lachrymarum, debilitationem fomitis Sc
fubmerfionem myftici Pharaonis diaboli : libidinofa
pretereä commotionis, Sc luxuria magna extinbrio-
dam eft triftitia fecundüm Deum , quadam fa.culi, C nein , cujus oblivionem facit triftitia unius hora
vel fecundum faculum. Una vitam , quia falutem j
altera mortem , quia fiilutis fuffocationem operatur.
Porrb tarn Apoftolicum, quam noftra propofitionis
verbum, PhilofophicacumTheologica ratione mon-
ftratur, fi teneamus illud vulgare , vel magiftrale
metrum:
7Huribus intentus, minor eft ad fingula fenfus.
Quod Satyricus aliter explicat :
Tettora noftra duas non admittentia earns,
Si igitur fuerit occupata, diftrabtaque ratio fuperior
cum inferiori, immo quandoque fubmerfa, Sc peni-
tus in ufu fuo prapedita per lamentum faculij con-
fequens eft, ut vel minor , vel omnino nulla fit ad
triftitiam fecundum Deum , feu lamentum culpa
liberum. Proportionabiliter de gaudio debet dici.
Habes ecce quatuor propofitiones, qua quoquo mo-
do tua petioni faiïsfaciant, mente pertrabta.
Difiipulus. Salubria quidem funt qua dicuntur} fu-
perfunt tarnen aliqua diffufius exponenda. Non enim
ratio prima propofitionis aflignata eft , fed autho-
ritates indubt-a , qua polfunt intelligi de gaudio
non v ia , fed patria , quando fervus bonus , Sc
fidclis audiet : Intra in gaudium Domini tut. Matth.
xxv. i j .
Non praterea calumniabilis eft fecunda propofitio
dc fponfa non habente confpicntiam peeqati, qua 1 is
indubiè fpit anima pulcherrima mulierum. Sea nec
aflignatuseft modus concordandi propofitionqm fimul
Quid morarer per fingula, cum nemo poffit verbis"
lamenti fecundum Deum, exaquarc valorem. Suffi-
ciat Apoftolus, ubi fupra 2. Cor. v ir .n . reddens ra-
tionem fui gaudii, quia contriftaverat Corinthios fecundum
Deum. Ecce enim hoc ipfum fecundum Deum
contriftari vos, quantum in vobis operatur follicitudinem
fed defenftonem, fed indignationem, fedtimorem, fed defiderium
, fed amulationem fed vindittam. In omnibus, exhibit
f t is vos incontaminatos effe negotio. Jungamus offi-
cium hoc unum lamenti fecundum Deum, quod nihil
cfijcaciiis ad contemplationis quietem , nihil ad-
mirabilius ad mentis illuminationem ferenam, quam
profunde lamentans compunctio.
Sententia eft venerabilis, Sc expertiflimi talium,
Richardi, cui confonant Sanbborum verba multis locis
de praconio humiliati coi'dis.
Denique lamentatio fecundtjm Deum quanto mi-
D mis habet^ de complacentia fecundum faculum
tantb minus fufpebta eft , tanto fecurior a latente
fuperbiaj nifi forte quis diabolico monftro gignat fu-
perbiam ex fuo contrario , quod eft humilis iamen-
tatio-.
Ceterum, propofitio fecunda loquitur de lamento
cu lpa, non propria, fed aliqnapotius, qualeChri-
ftus fufeepit pro nobis, cui Virgo, Mater, fponfa
ioror, Sc fi lia fuper omnes chariflima, fc abfque ulla du-
bitatione conformavit; adeb quod ultrpnea volunta-
te confenfit, dilebtum fuum ex dilebto , Sc amicum
per amorem, Sc filium talejn pro npfria redemptionc
V 3 ‘ •cm